Jehová Diosqa “ancha kusikunanchis Diosmi”

1, 2. a) ¿Imaynan kashanku kay tiempopi yaqa llapa runakuna? b) ¿Imamantan kaypi yachasunchis?

KAY vidapiqa llapa runapas kusi kausaytan maskhashanku, tarinkuña chaypas chayqa juj ratullapaqmi. Manan chayllapaschu, wakinqa sinchi llakisqan kashanku. Manapas imapaqpas kausay valenmanchu jinatan qhawarinku. Mayninqa Diosta serviqkunapas yaqapaschá chhaynapi tarikusunman. ¿Imarayku? Bibliapi nisqan jina, tukukuy p’unchaykunapin kausashanchis, chayraykun “sinchi sasa tiempokuna chayamushan” (2 Tim. 3:1).

² Kaypin yachasunchis imakunas kusi kausayninchista qechuwasunman chayta, imatas ruwasunman kusisqa kausananchispaq chaytapas. Ichaqa ñaupaqtaqa rimasun pis cheqaq kusikuyta qowasunman chaymanta.

¿PIN CHEQAQ KUSIKUYTA QOWASUNMAN?

3. ¿Imatan Jehová Dios rikuchiwanchis kamasqankunawan? (Qhaway kay parrafopaq fotokunata).

³ Diosninchis Jehová Diosqa kusisqa kausaq Diosmi. Chaymi payqa munan noqanchispas kusisqa kausakunanchista. Chhayna kusisqa kananchispaqmi payqa munayta kay pachata kamarqan. Color-colortan imatapas kamarqan, mijuykunapas imaymana clasen kashan, animalchakunaq pujllasqanpas kusikunapaq jinan. Arí, Jehová Diosqa may munakuq Diosmi, chaymi kusisqa kausananchispaq jina tukuy imatapas kamarqan.

Cría de elefante: Image © Romi Gamit/Shutterstock; polluelos de pingüino: Vladimir Seliverstov/500px via Getty Images; chivitos: Rita Kochmarjova/stock.adobe.com; dos delfines: georgeclerk/E+ via Getty Images

4. a) ¿Imaraykun Jehová Dios thajlla kashan rikushanña kay pachapi ñak’ariyta chaypas? b) ¿Imatan Jehová Dios ruwan noqanchispas thajlla kananchispaq? (Salmos 16:11).

⁴ Jehová Diosqa kusisqa Diosña chaypas, allintan yachan imaynas kay pachapi runakunaqa imaymanawan sufrinchis chayta (1 Tim. 1:11). Ichaqa manan chayraykuchu payqa llakisqa kashan. Payqa allintan yachan imaynas kay pachapi ñak’ariykunaqa tukupullanqa chayta. Pay kikinmi juj p’unchayta churan llapa chaykuna tukupunanpaq, chay p’unchay chayamunantataqmi pacienciallawan suyashan. Chay p’unchaymi payqa llapa nanayta waqayta chinkachipunqa. Ichaqa manan payqa jinatachu qhawarpariwanchis, aswanmi tukuy imata ruwashan noqanchispas atikusqanman jina kusisqa thaj kausananchispaq (leey Salmos 16:11). Chaypaq yachasun imaynatas wawan Jesusta yanaparqan thaj kananpaq chaymanta.

5, 6. ¿Imakunan Jesusta kusichin?

⁵ Jehová Diosman qatiqqa Jesusmi, paypas Jehová Dios jinan thajlla kusisqalla kausan. ¿Imarayku? “Mana rikuna Diospa rijch’aynin” kasqanrayku (Col. 1:15; 1 Tim. 6:15). Chaymantapas Jesusqa unay tiempon Jehová Dioswan kausarqan. Yachasqanchis jinapas, Jehová Diosmantan jamun cheqaq kusikuyqa, cheqaq thaj kayqa.

⁶ Chaymantapas Jesusqa Diospa munayninman jina imatapas ruwasqanraykun kusisqa kausan (Prov. 8:​30, 31; Juan 8:29). Kasukuqtaq chayqa, allinpaqpunin Jehová Diosqa paytaqa qhawarin (Mat. 3:17).

7. ¿Imatan ruwananchis cheqaq kusikuyta tarinapaq?

⁷ Noqanchispas atisunmanmi kusisqa kausaytaqa thaj kausaytaqa. Chaypaqqa allintan Jehová Diosta reqsinanchis, paymantan jap’ipakunanchis. Allinta payta reqsisun chayqa, kallpachakusunmi pay jina kananchispaq, chhaynapitaq kusisqa kasunchis. Chaymantapas paypa munayninta ruwayqa, paypa sonqonta kusichiyqa ¡may kusikunapaqmi ¿riki?! (Sal. 33:12).a Chaywanpas yaqapaschá mayninqa kusikuyninchis pisiyapunman. ¿Chaywanchu nisunman “manañachá Diosqa allinpaqchu qhawariwan” nispa? Manan chayqa chhaynachu. Jehová Diosqa allintan yachan noqanchisqa juchasapa runakuna kasqanchista. Yachanmi mayninqa nanasqa, llakisqa waqaspa ima kananchista (Sal. 103:14). Chaymi kunan kaypi yachasunchis imakunas kusikuyninchista qechuwasunman chayta, imaynatas jujmanta kusisqa kapusunman chaytapas.

¿IMAKUNAN KUSIKUYNINCHISTA QECHUWASUNMAN?

8. ¿Imaynan tarikusunman sinchi ñak’ariy kaqtin?

⁸ Juj, kay vidapi llakikuykuna. Yaqapaschá qatikachasqa jark’asqa ima kashanchis, ima desgraciapipaschá tarikunchis, manapaschá qolqepas kashanchu, onqosqa imapaschá kashanchis. Wakinqa nishu kuraqñapaschá kapushanchis, chaykunaqa llakikunapaqmi. Mayninqa manan chaykunaqa faciltachu allichakun, chhaynapin mayninqa aswan llakisqaraq tarikusunman. Bibliapipunin nin: “Llakisqa sonqoqa kallpatan wañuchin”, nispa (Prov. 15:13). Chaypaq yachasunchis Babis sutiyoq umalliq hermanomanta. Paypa papan mamitan hermanon imas qati-qatilla wañukapusqaku. Tawa watallapis chayqa pasasqa. Paymi nin: “Sapaymi rikukapurqani, manapas pipas yanapawayta atinmanchu jinan qhawarikurqani. Chaymantapas papay mamitay hermanoy ima kausashaqtinkuqa, manan paykunawanqa nishutachu tiempota pasariq kani. Juj ruwaykunapin ocupasqa kasharqani, chaykunapi piensaqtiymi nishuta sonqoy nanawaq”, nispa. Rikusqanchis jina, juj desgracia pasawanchis chayqa, llakikuypi nanaypi iman tarikunchis.

9. ¿Imatan ruwananchis jujmanta kusisqa kananchispaq? (Jeremías 29:​4-7, 10).

⁹ ¿Imatan ruwasunman jujmanta kusisqa kananchispaq? Kusisqa kanapaqqa manan nishutachu piensananchis problemanchispi llakikuyninchispi. Chaymantapas yachananchismi imakunachus allin kashan chaymanta agradecido kayta. Wakin runakunan ichaqa ninku: “Imapas allin kallaqtinmi pipas kusisqaqa kanman”, nispa. Ichaqa manan chhaynachu chayqa. Bibliapiqa willanmi imaynas sasachakuypiña tarikuspapas atisunman kusisqa kaytaqa chayta. Chaypaq yuyarisun Babiloniaman apasqa ñaupa tiempo judío runakunata. Paykunatan Jehová Diosqa kamachirqan sasaña vidanku karqan chaypas, chayman yachakunankupaq, kusisqalla kanankupaq (leey Jeremías 29:​4-7, 10). ¿Imatan chaymanta yachasunman? Imaynapiña tarikushanchis chaypas yachakunanchismi chayman, agradecekunanchistaqmi imakunachus allin kashan chaymanta. Chaymantapas manan qonqananchischu kayta: Jehová Diosqa tukuy tiempon noqanchiswan kashan, yanapawasunpunin payqa (Sal. 63:7; 146:5). Efi sutiyoq hermanamanta yachasunchis. Payqa juj accidentepis tarikusqa. Chaywansi cuerponqa manaña kuyuripusqachu, paymi nin: “Noqataqa allintan yanapawarqan Jehová Diospas familiaypas hermanokunapas. Pisi kallpalla llakisqalla kashayman chayqa, paykunaq yanapaynintapas wijch’uykushayman jinachá kanman. Chaymi tukuy atisqayta kallpachakuni thaj kanaypaq kusisqa kanaypaq”, nispa.

10. ¿Imaraykun thajlla kananchis llakipiña tarikuspapas?

¹⁰ Manaña munasqanchisman jinachu imapas kashan, familianchisña sinchi llakipi tarikushan chaypas, atisunmanmi thajlla kaytaqa kusisqalla kaytapas (Sal. 126:5).b ¿Imarayku? Diosta serviqkunaqa manan imapas allin kallaqtinchu kusisqaqa kanchis. Chaymanta rimaspan María sutiyoq precursora hermana nin: “Noqanchisqa ima llakiña chayamuwanchis chaypas thajllan kashanchis. ¿Imarayku? Diospa promesankunapi piensasqanchisrayku. Ichaqa manan chayraykuchu nisunman “manan waqasunmanchu, manan pimanpas llakinchistaqa willarikusunmanchu” nispaqa. Papanchis Jehová Diosqa yanapawanchispunin kusisqalla kananchispaq”, nispa. Kay vidanchis sasaña llakiña kanman chaypas chaykunaqa chinkapullanqan. Imaynan jallp’api runaq sarusqanqa parawan chinkaripun chhaynatan chinkapunqa. Arí, Jehová Diosmi llapa llakinchiskunata chinkachipunqa.

11. ¿Imaraykun nisunman “apóstol Pabloq ejemplonqa yanapawanchismi” nispa?

¹¹ Mayninqa yaqapaschá ima llakipipas tarikuspa nisunman: “Manañachá Diosqa allinpaqchu qhawariwan”, nispa. Chhaynapi tarikushanchis chayqa, yaqapaschá ñaupa tiempo Diosta serviqkunapi piensasunman. Apóstol Pablopi piensasun. Paytaqa Jesús kikinmi ajllarqan waj nacionkunapi runakunaman, reykunaman, Israel runakunamanwan Diospa siminta willananpaq (Hech. 9:15). Ichaqa yachasqanchis jinapas apóstol Pabloqa imaymana llakipin tarikurqan (2 Cor. 11:​23-27). ¿Chayraykuchu nisunman “manachá paytaqa Diosqa allinpaqchu qhawarirqan” nispa? Manan. Llapa chaykunata aguantasqanmi rikuchirqan imaynas Jehová Diosqa paywanpuni kasharqan chayta (Rom. 5:​3-5). Kunanqa qanpi piensariy. Ima llakipiña tarikushanki chaypas aguantashallanki chayqa, chaypin rikukushan imaynas Jehová Diosqa qanwan kashan chayta.

12. ¿Iman kusikuyninchista qechuwallasunmantaq?

¹² Iskay, imapas mana piensasqanchisman jinachu lloqsiqtin (Prov. 13:12). Diosta serviqkunaqa imatapas ruwayta munanchis payta munakusqanchisraykun. Ichaqa ima ruway munasqanchispas tiemponchisman kallpanchisman jinan kanan, atinanchispaq jinan kanan. Sichus mana chayman jinachu imapipas piensasun chayqa, ima ruway munasqanchispas mana chayamuqtinqa yaqapaschá pisipasunman (Prov. 17:22). Chaymanta rimaspan Holly sutiyoq hermana nin: “Noqaqa Diosmanta willaqkunapaq escuelamanmi riyta munasharqani. Chaymantapas juj lado naciontan riyta munasharqani. Munasharqanin Ramapo construccionpi yanapakuytapas. Ichaqa tukuy iman vidaypi cambiarqan. Chaymi sinchi llakisqa kasharqani mana escuelamanpas, ni juj naciontapas ni construccionmanpas risqaymanta. Sinchi llakikunapaqmi imatachá ruwayta munashanki chayta mana ruwayqa”, nispa. Askha hermanonchiskunan chay hermananchis jina tarikushanku.

13. Ima ruway munasqanchistapas mana ruwayta atishanchischu chayqa, ¿imakuna ruwaypin piensarisunman?

¹³ ¿Imatan ruwasunman jujmanta kusisqa kananchispaq? Jehová Diosqa manan munanmanchu mana atinanchista imatapas ruwananchistaqa. Paypaqqa manan imakunapis llank’ashanchis, maykunamansi chayashanchis chaychu aswan allinqa, aswanpas sonqonchispi imayna kasqanchismi. Arí, imayna runachus kanchis chaymi astawanqa valen, manan imapichus llank’ashanchis chaychu. Chaymantapas payqa k’umuykukuywan purinanchistan munan, pay sonqo kananchistan munan (Miq. 6:8; 1 Cor. 4:2). Chhaynaqa, ¿allinchu kanman mana ruway atinanchiskunata ruwayta munay? ¿Allinpaqchu Dios chayta qhawarinman? Manan.c Chhaynaqa, ima ruway munasqaykitapas mana ruwayta atishankichu chayqa, allinta piensay imakunatas ruwayta atiwaq chaypi, chaytataq tukuy sonqomanta ruway. Kuraqña kashanki chayqa, juj waynata yanapawaq iñiyninpi astawan wiñarinanpaq ¿chayri? Waynaraq kashanki chayqa, kuraq hermanokunata yanapariwaq ¿chayri? Chaymantapas yaqapaschá kallpachakuwaq hermanokunata yanapanaykipaq kallpachanaykipaq ima. Chaypaqqa yaqapaschá visitariwaq, otaq telefononta mensajeta aparichiwaq. Chhaynata imachus ruway atisqaykita ruwanaykipaq kallpachakunki chayqa, Jehová Diosqa bendecisunkin. Chaymantapas kaypi piensariy: Diospa gobiernonpiqa mana piensay ruwaykunataraqmi ruwasunchis. 12 parrafopi rimamusqanchis hermananchis Holly nillantaq: “Mayninpi llaki jamuwan chayqa, sayaykuspaymi jamuq tiempopi piensarini. Diospa gobiernon chayamuqtinqa imaymanatan chaypi ruwayta munashani. Diospa yanapayninwanqa atisaqpunin chaykuna ruwayta”, nispa.

14. ¿Iman qechuwallasunmantaq thaj kayninchista kusisqa kayninchista?

¹⁴ Kinsa, noqallanchispi piensaqtinchis. Redes sociales nisqapiqa tukuy tiempopas kusisqalla kashankuman jinatan runakunaqa rikuchikamunku. Chaypin rikuchikamunku may viajasqankuta, imakuna rantikusqankuta, imakuna ruwasqankuta, imakuna mijusqankuta ima. Chaykunawanpas kusisqa kankuman jinatan qhawachikamunku. Arí, manan juchachu imachus gustawanchis chaykunawan kusirikuyqa. Jehová Diospunin kamawarqanchis kusisqa kausananchispaq. Ichaqa wakinqa gustunkuta ruwaspa kusisqa kanankupaq piensaspan mana allinkunaman jaykurqanku. Chhaynapin kusisqa kanankumantaqa astawan llakipi tarikurqanku. Chaymanta rimaspan Eva sutiyoq hermana nin: “Qanllapi piensanki chayqa, imachus gustasunki chayllapi piensanki chayqa, manan jayk’aqpas imawanpas contentakunkichu. Tarinkiña imachus munasqaykita chaypas, astawanmi munanki”, nispa. Chhayna kayqa llakita nanayta iman apamun.

15. ¿Imatan yachasunman rey Salomón imapichus tarikusqanmanta?

¹⁵ Rey Salomonpi piensasun. Payqa imachus munasqanta ruwaspa kusikuyta tarinmanchus icha manachus chaytan yachayta munasharqan. Jinan chay tiempopi allin mijunakuna mijuyman, allin musicakuna uyariyman ima qokurqan. Chaymantapas sonqonpa llapa ima munasqantan ruwarqan. ¿Imatan chaypi tarinman karqan? Pay kikinmi nirqan: “Ñawiqa manan sajsanchu imachus rikusqanwan, ninripas manan amikunchu imachus uyarisqanwan”, nispa (Ecl. 1:8; 2:​1-11). Chhaynaqa, kay pachapi runakunaq kusikuymanta imachus piensasqankuqa falso qolqe jinan. Valorniyoqpaq jinapaschá qhawarikunman, ichaqa manan imapaqpas valenchu.

16. ¿Imaraykun nisunman “jujkunata yanapaspaqa kusisqan kasun” nispa? (Qhaway kay parrafopaq fotokunata).

¹⁶ ¿Imatan ruwasunman jujmanta kusisqa kananchispaq? Jesusmi nirqan: “Qoypin aswan kusikuyqa kan, manan chaskiypichu”, nispa (Hech. 20:35). Chaymanta rimaspan Alekos sutiyoq umalliq hermano nin: “Noqaqa tukuy atisqaytan kallpachakuni pisillapipas jujkunata yanapanaypaq. Paykunapi piensaspaqa manañan noqapiqa nishutachu piensani. Jujkunata yanapaspaqa cheqaqtapunin kusikunki”, nispa. ¿Imatan qan ruwawaq jujkunapaq? Pipas ima llakipipas tarikushan chayqa yanapariy. Manapaschá chay llakinta chinkachinkichu; ichaqa sichus munakuywan uyarinki chayqa, kallpachasqan payqa tarikunqa. Chaymantapas willariwaqmi imaynas Jehová Dioswanpas parlarinman chayta (Sal. 55:22; 68:19). Willariwaqmi imaynas Jehová Diosqa paywan kashan chaytapas (Sal. 37:28; Isa. 59:1). Atikuqtinqa imallatapas wayk’urapuy, puririkuqta ima pusariy. Chaymantapas invitariy qanwan kuska predicaq rinanpaq, chayqa allintan payta yanapanqa. Qanllapi piensanaykimantaqa jujkunapipas piensanki chayqa, Diospa makinpipas juj herramienta kawaq jinan kanki. Chaymantapas jujkunatapas yanapaspaqa cheqaq kusikuytan tarinki (Prov. 11:25).

17. Cheqaq kusikuyta tariyta munanchis chayqa, ¿imatan ruwananchis? (Salmos 43:4).

¹⁷ Kaypi yachasqanchis jina janaq pacha Taytanchisman astawan qayllaykusun chayqa, aswan kusikuytan tarisunchis. Bibliaq nisqan jina, “paymi kusikuyninchisqa” (leey Salmos 43:4). Chhaynaqa, ima llakipiña ima ñak’ariypiña tarikushasunman chaypas, atisunmanmi thajlla kusisqalla kaytaqa. Chaypaqqa tukuy sonqo Jehová Diosmanta jap’ipakusun, paymi wiñaypaq kusikuyta qowasun (Sal. 144:15).