Diospaq kausasunchis juñunakuypi yachanapaq referencia
4-10 NOVIEMBRE
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | 1 JUAN 1-5
“Ama munakusunchu kay pachata ni chaypi ima kaqkunatapas”
(1 Juan 2:15, 16) Aman munakunkichischu kay pachataqa ni chaypi ima kaqkunatapas, pipas kay pachata munakuqqa, manan Yayataqa munakushanmanchu. 16 Kay pachapi tukuy ima kaqpas manan Yayamantachu jamun, aswanpas kay pachamantan, chaykunan kaykuna: aychaq munapayayninkuna, ñawiq rikusqan munapayaykuna, runakuna imankuwanpas alabakusqankuna ima.
w05-S 1/1 10 párr. 13
Jesuspa imachus ruwasqanta ruwashallasun
13 Askha runakunan ninku: “Kay pachapi tukuy ima kaqkunapas allillanmi”, nispa. Chhaynaña kanman chaypas kay pachapi tukuy imapas manan Diosman asuykunapaq yanapawasunmanchu. Aswanpas mana reparayllatan paymanta t’aqawasunman. Allinña kay pachapi ima kaqkunapas kashanman chaypas, chaykunata munapayasun chayqa pisi-pisimantan imamanpas urmachiwasunman (1 Timoteo 6:9, 10). Kay pachapi tukuy ima kaqpas yaqa llapanmi mana allinninchispaq yuyayninchistan waqllichinman. Sichus televisionpi qhawasunman maqanakuykunamanta, qhelli ruwaykunamanta otaq qhapaq kanapaq kaqkunamanta chayqa, yaqapaschá chaykunata rikusqanchisman jina piensayta otaq ruwayta qallarisunman. Wakin runakunaqa allin wasiyoq allin negocioyoq tukuy imaymanayoq kanankupaqmi afanakunku. Sichus paykunawan sapa kutilla kasunman chayqa paykuna jinan piensayta qallarisunman (Mateo 6:24; 1 Corintios 15:33).
(1 Juan 2:17) Chaymantapas kay pacha kausayqa pasashanmi, jinallataq millay munapayayninkunapas, Diospa munayninta ruwaqmi ichaqa wiñaypaq kanqa.
¿Diospaq hinachu kawsashanchis?
18 ¿Iman yanapawallasuntaq kay pachapi ‘kaqkunawan’ mana atipachikunapaq? Juanpa qelqasqanpi yuyaykuymi, paymi nirqan: “Kay pachaqa tukukapushanmi, tukuy imaymana mana chanin munayninkunapiwan. Diospa munayninta ruwaqmi ichaqa wiñaypaq kawsanqa”, nispa (1 Juan 2:17). Kay pachapi Saqraq imaymana paqarichisqanqa allinpaq otaq mana tukukuqpaq hinapaschá qhawarikun, ichaqa qonqayllan pisi tiempomanta tukukapunqa. Chayta yuyariymi yanapawasun Saqraq trampanman mana urmanapaq.
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
(1 Juan 2:7, 8) Munasqa wayqe-panaykuna, manan mosoq kamachikuytachu noqaqa qelqamushani, aswanpas qallariymantapacha reqsisqaykichis ñaupa kamachikuytan, arí, kay ñaupa kamachikuyqa qallariypi uyarisqaykichis kamachikuymi kashan. 8 Chhaynaña chaypas, mosoqmi chay kamachikuyqa; chay kamachikuyman jinan payqa kausaran, qankunapas chayman jinan kausashankichis ¿riki? Laqhayaqqa ñan pasashanña, cheqaq k’anchayñan kunanqa k’ancharimushan.
Jehová Diospa yuyarichiyninqa allinninchispaqmi
14 Griego Rimay Qelqakunapin tarikun hukkuna hukkunawan munanakuymanta yuyarichiykuna. Jesusmi iskaykaq aswan chaniyoq kamachikuymanta nirqan: “Runamasiykitan qan kikiykita hina munakunki”, nispa (Mat. 22:39). Chay kamachikuytan Santiago nirqan: “Allinnin kamachikuy”, nispa (Sant. 2:8). Apóstol Juanmi nirqan: “Munasqay wawqe-panaykuna, manan mosoq kamachikuytachu qelqamuykichis, aswanpas qallariymantapacha yachasqaykichis ñawpa kamachikuytan. [...] Chaywanpas chay kamachikuyqa mosoqllan kashan”, nispa (1 Juan 2:7, 8). ¿Imaraykun nirqan ‘ñawpa kamachikuy’ ‘mosoq kamachikuy’ nispa? Iskayninpas runamasita munakuymantan rimashan. ‘Ñawpa kamachikuy’ karqan ñawpaqmantaña Jesús chay kamachikuyta qosqanrayku. Ichaqa ‘mosoqlla’ karqan Jesuspa qatikuqninkuna imaymanapiña tarikuspapas runamasinkuta munakushanallanku kasqanrayku. Anchatan agradecekunchis runamasinchista munakunanchispaq yuyarichiykuna chaskisqanchismanta. Chayta kasukusqanchismi yanapawanchis kay pacha runakuna hina ama ñoqallanchispi yuyaykunanchispaq.
(1 Juan 5:16, 17) Pipas iñiqmasinta rikunman wañuyman mana apaq jucha ruwashaqta chayqa, mañapunanmi paypaq, jinan Diosqa payman kausayta qonqa, chhaynatan Diosqa ruwanqa wañuyman mana apaq jucha ruwaqkunawan. Ichaqa kanmi wañuyman apaq juchapas, chay jucha ruwaqpaqmi ichaqa mana pipas mañapunanchu. 17 Mana allin ruwaykunaqa lliupas juchan, ichaqa kanmi wañuyman mana apaq juchapas.
it-2-S 635 párr. 8
Perdón
Diosmanta jujkunapaq perdonta mañakuyqa allinmi. Iñiq t’aqapi llapa hermanokunapaqpas mañakusunmanmi. Chaytan Moisés ruwaran, Israel llaqtaq juchallikusqanta willaspan perdonta mañakuran, Jehová Diosqa uyariranmi mañakusqanta (Núm. 14:19, 20). Salomonpas templota Diosman entregasqan qhepamanmi Jehová Diosmanta mañakuran Israel llaqtapaq, juchallikuypi tarikuqtinku otaq ima mana allin ruwasqankumanta payman kutirikuqtinkupas perdonananpaq (1 Rey. 8:30, 33-40, 46-52). Esdraspas preso kasqankumanta kutimpuq judiokunapaqmi mañakuran, llapa runakunaq uyarishaqtinmi Jehová Diosman willaran imakunapi juchallikusqankuta. Chayta ruwasqanmi chay llaqtapi llapa runakunata yanaparan Jehová Dioswan perdonasqa kanankupaq imaymana ruwayta (Esd. 9:13-10:4, 10-19, 44). Santiagopas niranmi: “Pipas onqosqa kashan chayqa, iñiq t’aqapi umalliqkunata wajakamuchun, paykuna chay onqosqapaq mañapuchunku [...] juchallikuranña chaypas, perdonasqan kanqa”, nispa (Sant. 5:14-16). Ichaqa “kanmi wañuyman apaq juchapas” chayqa santo espirituq contranpi juchallikuymi, chayta yachashaspa juchata ruwaq runataqa manañan Dios perdonanchu. Chay juchapi urmaq runakunapaqqa manañan mañapunanchischu (1 Juan 5:16; Mat. 12:31; Heb. 10:26, 27; qhawallaytaq ESPÍRITU; PECADO nisqata).
Bibliata leenapaq
(1 Juan 1:1–2:6) Noqaykun qelqamushayku kausay simimanta, qallariymantapacha kaqmanta, arí, pitachus uyarirayku, ñawiykuwan rikurayku, tukuy yuyaywan qhawarayku, makiykuwanpas llamiykurayku chaymanta. 2 (Arí, wiñay kausayqa noqaykumanmi rijuriwanku, rikuykun paytaqa, paymantan rimashaykupas, paymantan qankunamanpas willamushaykiku. Chay wiñay kausayqa Yayamantan jamun noqaykumantaqmi rijuriwankupas.) 3 Imatachus rikurayku, imatachus uyarirayku chaytan qankunamanqa willamushaykiku, chhaynapi imaynan noqaykupas Yayawan Churin Jesucristopiwan jujllachasqa kashayku chhaynata qankunapas noqaykuwan jujllachasqa kanaykichispaq. 4 Chaymantapas kaykunataqa qelqamushayku, llapanchispa kusikuyninchis junt’asqa kananpaqmi. 5 Noqaykuqa paypa willawasqanku kay willakuytan qankunaman willayta munayku: Diosqa k’anchaymi, manapunin ima laqhayaqpas paypiqa kanchu. 6 Sichus: “Dioswan jujllachasqan kashayku” nishaspa laqhayaqpi purishasunman chayqa, llullakushasunmanmi, manataqmi cheqaq kaqman jinachu kausashasunman. 7 Ichaqa, k’anchaypichus purisun imaynan paypas k’anchaypi kashan chhaynata chayqa, jujllan noqanchispura kasunchis, Churin Jesuspa yawarnintaq tukuy ima juchamantapas limpiawasun. 8 “Mana juchayoqmi kayku” nisunmanchus chayqa, noqanchis kikillanchistaqmi engañakushasunman, manataqmi cheqaq kaqqa noqanchispichu kashanman. 9 Ichaqa juchanchiskunatachus willakusun chayqa, junt’aq kasqanrayku chanin kasqanrayku iman payqa juchanchiskunata perdonawasun, tukuy mana allin kaqkunamantataqmi limpiawasunpas. 10 “Manan jayk’aqpas juchataqa ruwaykuchu” nisunchus chayqa, paytapas “llulla” nishasunman jinan kanman, manataqmi siminqa noqanchispichu kashanman.
2 Wawallaykuna, kay cartataqa qelqamushaykichis ama ima juchamanpas urmanaykichispaqmi. Ichaqa, pipas ima juchamanpas urman chayqa, kashanmi yanapaqninchis, payqa Jesucriston, payqa chaninmi, Yayawantaqmi kashanpas. 2 Paymi juchanchista perdonachiq Dioswan allipunachiq sacrificioqa, ichaqa manan juchallanchispaqchu chay sacrificioqa, aswanpas lliu kay pachantin runakunapaqwanmi. 3 Paypa kamachikuyninkunatachus kasukushallasun chayqa, chay ruwasqanchispin rikukunqa pay reqsisqanchista. 4 Pipas ninman: “Noqaqa reqsinin paytaqa”, nispa, manataq kamachikusqankunataqa kasukushanmanchu chayqa, llullakushanmanmi, manataqmi cheqaq kaqpas paypiqa kashanmanchu. 5 Ichaqa pipas paypa siminta kasukushanman chayqa, Diosta tukuy sonqowan munakusqantan chay runaqa rikuchishanman. Chayta ruwaspan noqanchispas rikuchishasunman paywan jujllachasqa kasqanchista. 6 Pipas: “Paywan jujllachasqan kashani”, nispa niqqa pay kikinmi obligasqa kashan imaynatachus Jesús kausaran chhaynata kausananpaq.
11-17 NOVIEMBRE
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | 2 JUAN 1-JUDAS
“Kallpachakusun cheqaq kaqllapi kananchispaq”
(Judas 3) Munasqa wayqe-panaykuna, maytapunin kallpachakusharani imaynatachus Dios salvawasunchis chaymanta qelqamunaypaq. Ichaqa obligasqan rikukuni iñiyniykichisrayku anchatapuni kallpachakunaykichismanta qelqamunaypaq, chay iñiyqa juj kutillan ch’uya runakunaman wiñaypaq qosqa karan.
w04-S 15/9 11, 12 párrs. 8, 9
‘Señorpa ancha jatun kallpanta’ chaskishallaychis
8 Noqanchisqa yachanchismi Satanás imakunatas ruwayta munashan chayta, Bibliapin sut’ita willawanchis chaykunamanta (2 Corintios 2:11). Ñaupa tiempopin Satanasqa Jobta imaymana llakiwan nit’iran: tukuy kaqninkunatan qechuran, wawankunatan wañuchiran, familiantapas pay contra kanankupaqmi tanqaran, millay onqoywanmi ñak’arichiran, amigonkunapas yanqamantan juchacharanku. Tukuy chaykunawanmi Jobqa sinchi llakipi tarikuran, Diospas saqerparinman karan jinatan sientekuran (Job 10:1, 2). Kay tiempopi tukuy llakikuykunataqa manan Satanás kikinpunichu paqarichin ichaqa ima sasachakuypipas tarikuqtinchisqa sinchi llakisqan sientekunchis chayta rikumuspan Satanasqa ima mana allinmanpas urmachiwasunman.
9 Kay tukukuy tiempopiqa imaymanakunan Diosninchismanta t’aqawasunman. Askha runakunan Diosta servinankumantaqa khapaq kaypi otaq imaymanayoq kaypi afanankunku. Qhelli ruwaykunatapas allinpaq jinan qhawarichinku televisionpi, radiopi, internetpi, jujkunapipas. Yaqa llapa runakunan “Diosta munakunankumantaqa aycha kusichiyllapi purishanku’ (2 Timoteo 3:1-5). ‘Iñiyninchisrayku anchatapuni kallpachakusun’ chayqa manan Diosmanta imapas t’aqawasunchu (Judas 3).
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
(Judas 4) Diospa simin qelqan ñaupaqmantaña willaran wakin runakuna juzgasqa kanankumanta, chay runakunan mana reparaylla qankuna ukhuman jaykumushanku; chay runakunaqa manan manchakunkuchu Diosta, aswanmi paykunaqa Diospa khuyapayakuyninta q’ewispa mana p’enqarikuspa juchallapi purishanku, chhaynapin sapallan dueñonchis Señor Jesucristotapas neganku.
(Judas 12) Paykunaqa wayqe-panantin mijusqaykichispin qankunawan kusirikushanku, ichaqa unu ukhupi rumikuna jinan kanku. Chaymantapas mana manchakuspa paykuna kikinkuta michikuqkuna; kayman jaqayman wayraq apakachasqan mana unuyoq phuyukuna; tiemponpi mana ruruq, iskay kutita wañuq, saphinmanta t’irasqa sach’akuna iman paykunaqa kanku.
it-1-S 125 párr. 7
Munakuy, fiestakuna
Bibliaqa manan willanchu wayqe-panantin mijusqanku imayna ruwakusqanta, jayk’a kutitas ruwaqku chaytapas (Jud. 12). Chay fiestata ruwanapaqqa manan Jesuspas nitaq apostolkunapas nirankuchu, chaymi mana pipas obligasqachu kanchis chay fiestata ruwanapaqqa. Chay fiestataqa qhapaq cristianokunan ruwaqku, chaymanmi wajcha, mana tayta-mamayoqkunata, viudakunata, lliu hermanokunata invitaqku llapallanku wayk’uchisqanku mijunakunata mijunankupaq.
it-2-S 861
Qaqa
Griego simipi spi·lasʹ nisqa simiqa unu ukhupi pakasqa qaqamantan riman. Chay jina qaqamanmi Judas tupanachin hermanakunata urmachinankupaq iñiq t’aqaman jaykuq mana allin runakunata. Lamar-qocha ukhupi mana reparakuq qaqaqa barcokunapaqmi manan allinchu karan. Chay jinan iñiq t’aqaman jaykuq mana allin runakunapas hermanonchiskunapaq mana allinchu karan. Judasmi chay runakunamanta niran: “Paykunaqa wayqe-panantin mijusqaykichispin qankunawan kusirikushanku, ichaqa unu ukhupi rumikuna jinan kanku [otaq qaqa jina]”, nispa (Jud. 12).
(Judas 14, 15) Paykunamantan Adanpa qanchis kaq miraynin Enocpas ñaupaqmantaraq niran: “Jehová Diosmi sinchi askha ch’uya angelninkunawan jamuran 15 llapa runakunata juzgananpaq, payta mana manchakuqkunata castigananpaqwan. Diosqa chayta ruwanqa sinchi millay kaqkunata ruwasqankurayku, pay contra millayta rimaq juchasapakuna kasqankurayku iman”, nispa.
Diospa sonqontan kusichiran
¿Imatan Enoc profetizaran? Niranmi: “Jehová Diosmi sinchi askha ch’uya angelninkunawan jamuran llapa runakunata juzgananpaq, payta mana manchakuqkunata castigananpaqwan. Diosqa chayta ruwanqa sinchi millay kaqkunata ruwasqankurayku, pay contra millayta rimaq juchasapakuna kasqankurayku iman”, nispa (Judas 14, 15). Yaqapaschá reparashanki tukuypas sucedenmanñapas karan jinata rimasqanta. Ñaupa tiempopiqa askha profetakunan chhayna rimayta utilizaqku. Chaywanmi rikuchiqku rimasqanku profecía cheqaqtapuni junt’akunanta, chaymi junt’akunmanñapas karan jinata rimaranku (Isaías 46:10).
Diospa sonqontan kusichiran
Enocpa iñiyninpi piensaspan kayta tapukunanchis: “¿Dios jinachu kay mundota qhawarini?”, nispa. Enocpa willasqanqa kay tiempopaqwanmi. Willasqan profeciaqa cumplikuran Dios jatun parata apamuqtinmi, chhaynapin Noepa tiemponpi millay mundota tukuchiran. Chay pasasqanmi rikuchiran kay tiempopi millay mundoq chinkapuyninpas aswan manchakuyraq kananta (Mateo 24:38, 39; 2 Pedro 2:4-6). Kunanpas Diosqa liston kashan sinchi askha angelninkunawan jamuspa payta mana manchakuq runakunata juzgananpaq. Chhaynaqa Enocpa willasqantan noqanchispas runakunaman willananchis. Yaqapaschá familianchis amigonchiskunapas mana yanapawasunchu, otaq mayninpiqa sayk’usqapas sientekusun. Ichaqa Jehová Diosqa manan jayk’aqpas Enocta saqeranchu, kay tiempopi junt’aq sonqo serviqninkunatapas manan saqenqachu.
Bibliata leenapaq
(2 Juan 1-13) Noqa kuraq runan qelqamushayki qan ajllasqa señoraman wawaykikunamanwan, noqaqa anchatan munakuykichis, ichaqa manan noqallachu munakuykichisqa, llapa cheqaq kaqta yachaqkunapas munakusunkichismi. 2 Qankunataqa munakuykiku cheqaq yachachikuy llapanchispa sonqonchispi kasqanraykun, chay cheqaq yachachikuyqa wiñaypaqmi noqanchiswan kanqa. 3 Yayanchis Diosmi Churin Jesucristopiwan chay cheqaq yachachikuytaqa qowasun, munakuytapas qowasun; chaymantapas ancha sumaq sonqo kayta, khuyapayakuq kayta, thaj kayta iman qowasun. 4 Ancha kusisqan kashani wakin wawaykikunamanta, paykunaqa Yayaq kamachikusqanman jinan cheqaq yachachikuypi purishanku. 5 Chaymi noqaqa munayman, señora, jujkuna-jujkunawan munanakunanchista. (Kaytaqa qelqamushayki manan mosoq kamachikuytachu, aswanpas qallariymantapacha chaskisqanchis kamachikuytan.) 6 Munakuyqa paypa kamachikuyninman jina kausaymi. Qallariymantapacha yachasqaykichis jina, payqa munan munakuypi purinaykichistan. 7 Askha engañaqkunan kay pachantinpi rijurimushan, paykunaqa manan creeyta munankuchu Jesucristoqa runa jina kay pachaman jamusqanpi. Paykunan kanku engañaqkunaqa anticristopas. 8 Allinta cuidakuychis, chhaynapi imapaqchus tukuy kallpawan llank’arayku chayta ama chinkachinaykichispaq, chayta ruwankichis chayqa llapa premiotan chaskinkichis. 9 Pipas Cristoq yachachisqanpi mana tajaspa pantasqata yachachinman chayqa, manan Dioswan jujllachasqachu kashanman, pipas chay yachachikuyman k’askakuqmi ichaqa, Yayawan Churiwan ima jujllachasqa kashan. 10 Pipas qankunaman jamuspa mana chay yachachikuytachu apamusunkichis chayqa, aman chay runataqa wasiykichispi chaskinkichischu, aman napaykullankichispaschu. 11 Pipas napaykuqqa mana allinkuna ruwaqmasinmanñan tukupushanman. 12 Imaymanatan qankunawan rimayta munashani, ichaqa manan munaymanchu cartallapi chaykuna apachimuytaqa, chaymi qankunaman jamuyta munashani uya-uyapura rimananchispaq, chhaynapi anchata kusikunaykichispaq. 13 Ajllasqa ñañaykiq wawankunan napaykuyta apachimushasunkichis.
18-24 NOVIEMBRE
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | APOCALIPSIS 1-3
“Yachanin imachus ruwasqaykita”
(Apocalipsis 1:20) Paña makiypi rikusqayki ch’askakunapas, qanchis qori candelerokunapas Diospa pakasqa yachayninkunan. Chay qanchis ch’askakunaqa qanchis iñiq t’aqapi kaq angelkunatan representan, qanchis candelerokunataq qanchis iñiq t’aqakunata representan.
¿Imayna sonqoyoq kasqaykitan rikuchinki?
8 Biblia willan Jesús ‘paña makinpi qanchis qoyllurkunata’ hap’isqanta, chaytan yuyarinanchis kay pacha hina mana yuyaykunapaqqa. Chay qoyllurkunan rikch’akun akllasqa cristiano umallikunaman, hinallataq iñiq t’aqapi umallikunamanpas. Jesusqa yuyaykusqanman hinan makinpi kaq ‘qoyllurkunawan’ ruwan (Apo. 1:16, 20). Jesusqa iñiq t’aqaq Uman kasqanraykun umallikunata tukuypi pusarin. Biblian willan ‘ñawinkuna rawrashaq nina hina kasqanta’, otaq tukuyta rikushasqanta, chaymi huk umalli anyana kaqtinqa pay chayta ruwanqa, hayk’aqchus imaynatachus qhawarisqanman hina (Apo. 1:14). Chaykamaqa, ñoqanchisqa Diospa espiritunwan churasqa umallikunata kasukushallasun, Pablon nirqan: “Umalliykichiskunata uyariychis, paykunata kasuychis, paykunaqa qankunatan michishallasunkichispuni, qankunamanta Diosman cuenta qonayoq kasqankuta yachaspa. Paykunata kasuychis kusisqa llank’anankupaq, mana chayqa llakisqan kankuman, qankunapaqpas manan allinniykichispaqchu kanman”, nispa (Heb. 13:17).
(Apocalipsis 2:1, 2) “Éfeso iñiq t’aqapi kaq angelman qelqay: Khaynatan nin pichus qanchis ch’askakunata paña makinpi jap’ishan chay, pichus qanchis qori candelerokuna ukhupi purishan chay: 2 ‘Yachanin imachus ruwasqaykita, imayna llank’asqaykita, imakuna aguantasqaykita, imaynas mana allin runakunatapas mana jinallatachu qhawanki chayta, imaynas “apostolmi kayku” niqkunatapas pruebaman churaspa llulla kasqankuta tariranki chaytapas.
Jehová yanapawanchis salvakunapaq
11 Apocalipsis 2, 3 capitulokunapi willasqan hina, Jesucriston Asia Menorpi kaq qanchis iñiq t’aqakuna imayna kashasqankuta qhawarin. Chay rikhuriypin reparanchis Jesusqa mana hawallantachu qhawarisqanta, aswanpas allintapuni t’aqwirisqanta. Mayninpiqa sutinmantaraqmi wakin runakunata waqyan, lliw qhawarisqanpitaq necesitakusqanman hina kallpachan aconsejanpas. ¿Imatan yachanchis chaymanta? Chay rikhuriyqa 1914 watamantapachan hunt’akushan. Qanchis iñiq t’aqakunaqa akllasqa cristianokunatan representan. Jesuspa qosqan consejokunaqa pachantinpi kaq llapa iñiq t’aqakunapaqwanmi. Chaykunapin sut’ita reparanchis Diosqa Churinwan llaqtanta pusarishasqanta. ¿Imatan ruwananchis ñoqanchistapas pusariwananchispaq?
w01-S 15/1 20, 21 párr. 20
Diospa llaqtanwan kuska purisun
20 Jehová Diospa llaqtanwan kuskalla purinapaqqa yachananchismi Jesucristo “iñiq t’aqapi uma” kananpaq churasqa kasqanta (Efesios 5:22, 23). Chaymantapas yuyarinanchismi Isaías 55:4 textoq nisqanta, chaypin nishan: “Noqan Davidta jatun suyukunata kamachinanpaq umallinanpaq churarani, paypa kausayninpin atiyniyta llaqtakunaman rikuchirani”, nispa. Chaypi nisqan jina Jesusqa allin umalliqmi, payqa allintan kamachishan reqsintaqmi sapanka ovejankunata, yachanmi imakuna ruwasqankutapas. Asia Menor ladopi qanchis iñiq t’aqakuna imayna kasqanta qhawarispan pisqa kutita niran: “Yachanin imachus ruwasqaykita”, nispa (Apo. 2:2, 19; 3:1, 8, 15). Jesusqa papan jinan yachan imachus necesitasqanchista. Chaymi yayayku mañakuyta manaraq yachachishaspa niran: “Yayaykichisqa manaraq mañakushaqtiykichismi yachanña imakunatachus necesitasqaykichista”, nispa (Mateo 6:8-13).
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
(Apocalipsis 1:7) Paymi jamunqa phuyukuna ukhupi, llapa runakunan rikunqakupas, t’urpuqninkunapas rikunqakun. Payraykun kay pachapi llapa ayllukuna llakikuymanta sonqonkuta takakunqaku. Arí, chhaynapunin kanqa. Amén.
Diospa gobiernon enemigonkunata wañuchin
10 Ovejakunan cabrakunamanta t’aqasqa kanqaku. Jesusmi nirqan: “Chaypachan runakunaqa rikunqaku Runaq Churinta hatun atiywan qhapaq-atiyninwan phuyupi hamushaqta”, nispa (Mar. 13:26). Diospa gobiernonpa enemigonkunaqa chayta rikuspan astawanraq llakikunqaku. Chay sucedesqanmi rikuchinqa llapa runakunata juzgananpaq Jesús hamusqanta. Tukukuy p’unchaykunamanta rimasqan profeciapin Jesusqa willallarqantaq imaynatachus runakunata juzgananta. Chaytaqa tarinchis ovejakunamanta cabrakunamantawan rimasqan rikch’anachiypin (leey Mateo 25:31-33, 46). Diospa gobiernonta yanapaqkunaqa “ovejakuna” nispan reqsisqa kanqaku, paykunan umankuta hoqarinqaku kacharichisqa kanankupaq tiempo chayamusqanta reparaspa (Luc. 21:28). Diospa gobiernonpa contranpi kaqkunan ichaqa “cabrakuna” nispa reqsisqa kanqaku, ‘wiñay ñak’ariyman [wañuyman, NM] ripunankuta’ yachaspataq “khuyayta waqaykunqaku” (Mat. 24:30; Apo. 1:7).
(Apocalipsis 2:7) Pipas ninriyoqqa uyarichun imatachus santo espíritu iñiq t’aqakunata nishan chayta. Pipas atipaqmanqa Diospa paraisonpi kaq kausay sach’aq ruruntan mijuchisaq’, nispayki.
Apocalipsis qelqamanta akllasqa yachachiykuna—(ñawpaqkaq t’aqa)
2:7. ¿Iman ‘Diospa paraison’? Hanaq pachapaq akllasqa cristianokunapaqtaq kay simikuna qelqakuran chayqa yaqapaschá paraíso nispaqa hanaq pachamanta rimasharan otaq Jehová Diospa ñawpaqenpi kaymanta. Chaypunichá sumaq paraisoqa. Sichus akllasqa cristianokuna wañupunankukama hunt’aq kanqaku chayqa “kawsay sach’amantan” mikhunqaku, chaytaqmi tupan mana wañuq kawsayta chaskinankuwan (1 Cor. 15:53).
Bibliata leenapaq
(Apocalipsis 1:1-11) Kayqa Jesucristoq rikuchisqanmi, chaytan Diosqa payman encargasqa imakunachus yaqaña pasanqa chaykunata kamachinkunaman rikuchinanpaq. Jesustaq angelninta kachamuspa kamachin Juanman mosqoypi jina chaykunata rikuchiran, 2 paymi willaran Diospa imakunachus willasqanta, Jesucristoq imakunachus willasqantawan. Arí, payqa tukuy imachus rikusqantan willaran. 3 Kusisqa kachun pipas kay profeciata jujkunaman leeqqa, chayta uyarispa chaypi qelqasqa kaqkunata kasukuqkunapas; señalasqa tiempoqa cercapiñan kashan. 4 Noqa Juanmi kaykunata qelqamushaykichis qankuna Asia provinciapi kaq qanchis iñiq t’aqakunaman: Qankunawan kachun “pichus karan, pichus kashan, pichus jamunqa” chaypa, jinallataq trononpa ñaupanpi qanchis espiritukunaq ancha sumaq sonqo kaynin thaj kayninpas. 5 Chaymantapas qankunawan kachun Jesucristoq ancha sumaq sonqo kaynin thaj kayninpas, paymi “junt’aq testigoqa”, “wañusqakunamanta phiwi kaqpas”, “kay pacha reykunaq kamachiqninpas”. Paymi munakuwaqninchisqa, juchanchiskunamanta yawarninwan librawaqninchispas, 6 payllataqmi Diosnin Yayapaq reykunaman sacerdotekunaman ima tukuchiwaqninchispas. Chayrayku paypaq kachun wiñay-wiñaypaq qhapaq kaypas atiypas. Amén. 7 Paymi jamunqa phuyukuna ukhupi, llapa runakunan rikunqakupas, t’urpuqninkunapas rikunqakun. Payraykun kay pachapi llapa ayllukuna llakikuymanta sonqonkuta takakunqaku. Arí, chhaynapunin kanqa. Amén. 8 Jehová Diosmi nin: “Noqan kani alfapas omegapas, pichus karan, pichus kashan, pichus jamunqa chay; noqan kani tukuy atiyniyoqqa”, nispa. 9 Jesuswan jujllachasqa kasqayrayku aguantaqmasiykichis, ñak’ariqmasiykichis, Diospa gobiernontapas chaskiqmasiykichis noqa wayqeykichis Juanmi Patmos islapi kasharani Diosmanta rimasqayrayku Jesusmanta rimasqayrayku ima. 10 Jinan santo espirituq apasqan kaspa qonqaylla Señorpa p’unchayninpi rikurukuni, chaypin juj kunka trompetaq waqaynin jinaraq fuerteta qhepaymanta 11 nimuwashasqa: “Imachus rikusqaykita k’uyupi qelqay, chaytataq apachiy qanchis iñiq t’aqakunaman: Efesoman, Esmirnaman, Pergamoman, Tiatiraman, Sardisman, Filadelfiaman, Laodiceaman ima”, nispa.
25 NOVIEMBRE-1 DICIEMBRE
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | APOCALIPSIS 4-6
“Tawa caballopi phawashaqkuna”
(Apocalipsis 6:2) Chayllamanmi juj yuraq caballo rijuriramun, chay caballopi sillakuqqa juj arcotan jap’isqa; paymanmi juj coronata qoranku, jinan payqa atipaspa, astawanraq atipananpaq lloqsiran.
¿Imatan representan caballopi phawaqkuna?
¿Pitaq caballo sillapi phawaqri? Apocalipsis libron willashan, jamuq capitulokunapin payta sutichakun “Diospa simin” nispa (Apocalipsis 19:11-13). Chay tituloqa Jesucristowanmi tupan, pay Diosmanta rimasqanrayku (Juan 1:1, 14). Reqsikullantaqmi “reykunaq reynin, señorkunaq Señornin” nispa. Paymi “junt’aq kaq, cheqaq kaq” (Apocalipsis 19:11, 16). Arí, payqa autoridadniyoqmi rey kaspa guerrapi maqanakunanpaq. Chaymantapas payqa manan lluk’iykusqata chaskikunchu, nitaq atiyniyoq kasqanmantachu aprovechakun. Ichaqa kashanraqmi juj tapuykuna.
wp17.3 4 párr. 5
¿Imatan representan caballopi phawaqkuna?
¿Jayk’aqmi tawantin caballokunapi phawayta qallariranku? Jesusmi ñaupaqtaqa juj coronata chaskiran (Apocalipsis 6:2). ¿Jayk’aqmi janaq pachapi rey kananpaq coronata chaskiran? Manan wañupuspa cieloman ripuspapachachu (Hebreos 10:12, 13). Jesusmi qatikuqninkunaman explicaran suyanan tiempo jayk’aq tukupunanta, jinallataq janaq pachapi kamachiy qallarinantapas. Niranmi kamachiyta qallariqtin astawanraq pachantinpi guerrakuna, yarqaykuna, onqoykuna ima kananta (Mateo 24:3, 7; Lucas 21:10, 11). 1914 watapi primera guerra mundial qallarisqan qhepallatan sut’ita reparakuran chay tiempo chayamusqanta. Lliu runapas ‘tukukuy p’unchaykuna’ tiempopi tarikusqankuta (2 Timoteo 3:1-5).
(Apocalipsis 6:4-6) Jinan lloqsimullantaq sansa color jina puka caballo, chay caballopi sillakuqmi kamachisqa karan kay pachamanta thaj kayta qechunanpaq, chhaynapi runakuna paykunapura mana khuyapayanakuspa wañuchinakunankupaq; juj jatun espadatan paymanqa qollarankutaq. 5 Kinsa kaq sellota kichaqtintaq kinsa kaq kausashaqta uyarillanitaq “¡jamuy!” nimuqta; chayllamanmi juj yana caballoñataq rijuriramun, chay caballopi sillakuqqa juj balanzatan jap’isqa. 6 Jinan chayllaman uyarini tawa kausashaqkuna ukhumanta juj kunkata: “Juj kilo trigon juj denario qolqepaq kanqa, kinsa kilo cebadapas juj denario qolqepaqmi kanqa; aman imanankipaschu oliva aceitetaqa ni vinotapas”, nispa nimuqta.
¿Imatan representan caballopi phawaqkuna?
Kay caballopi phawaqqa guerratan representan. Pachantinmantan thaj kayta qechun. 1914 watapin pachantinpi guerra karan, chay jinaqa manan jayk’aqpas pasasqachu. Qhepamantaq Segunda Guerra Mundial kallarantaq, chayqa aswanraqmi karan. Tanteasqankuman jina, 1914 watamantapachan guerrakunapi juj maqanakuykunapipas 100 millón más runakuna wañuranku. Wakin millonninpi runakunataq sinchi k’irisqa qheparanku.
wp17.3 5 párrs. 4, 5
¿Imatan representan caballopi phawaqkuna?
“Chayllamanmi juj yana caballoñataq rijuriramun, chay caballopi sillakuqqa juj balanzatan jap’isqa. Jinan chayllaman uyarini tawa kausashaqkuna ukhumanta juj kunkata: ‘Juj kilo trigon juj denario qolqepaq kanqa, kinsa kilo cebadapas juj denario qolqepaqmi kanqa; aman imanankipaschu oliva aceitetaqa ni vinotapas’” (Apocalipsis 6:5, 6).
Kay caballopi phawaqqa yarqay kanantan representan. “Juj kilo trigon” juj denario qolqepaq vendekunan karan. ¡Chayqa juj p’unchaymanta pagon karan! (Mateo 20:2.) Kaqllataqmi valeran “kinsa kilo cebadapas”. Chayqa manan aypanmanchu askha familiayoqkunamanqa. Willakullarantaqmi olivo aceiteta vinotapas medikunankupaq, chay tiempopiqa chay alimentokunawanmi runakuna kausaqku.
(Apocalipsis 6:8) Chayllamanmi juj q’elluyasqa caballoñataq rijuriramun, chay caballopi sillakuqpa sutinmi kasqa “wañuy” nisqa, Sepulturataq qhepallanta jamushasqa. Paykunamanmi atiyta qokuran kay pachaq tawa kaq partenta jatun espadawan, yarqaywan, wañuyman apaq onqoywan, phiña animalkunawan ima wañuchinankupaq.
wp17.3 5 párrs. 8-10
¿Imatan representan caballopi phawaqkuna?
Tawa kaq caballopi phawaqqa wañuytan representan, chaymi kanman contagioso onqoykuna jawa otaq imaraykupas. 1914 wata qhepallatan gripe española nisqawan millonninpi runakuna wañuranku. 500 millón jinan contagiakuranku, pachantinpi kinsa runamantan juj contagiakuran.
Ichaqa manan chayllachu. Wakin investigaqkunan tanteanku, chay qhepamanqa 300 millón más runakuna viruela onqoywan wañusqankuta. Kunankamapas millonninpi runakunan sida, tuberculosis, malaria onqoykunawan usqhaylla wañunku; medicinaña astawan mejorashan chaypas.
Runakunaqa kaqllatan wañushanku guerrakunapi, yarqaywan, onqoykunawan. Sepulturaqa askhanpin wañuqkunata juñushan mana ima suyakuyta qospa.
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
(Apocalipsis 4:4) Chay tronoq muyuriqninpin kallasqataq iskay chunka tawayoq tronokuna, chay tronokunapitaq tiyashasqa iskay chunka tawayoq kuraq runakuna, yuraq p’achawan p’achasqakama, umankupi qori coronayoqkama.
(Apocalipsis 4:6) Chay tronoq ñaupanpin kallasqataq imachá kanpas vidrio jina qochaman rijch’akuq, cristal rumiman rijch’akuq. Chay tronoq kasqan chaupipi muyuriqninpipas kallasqataqmi tawa kausashaqkunapas, paykunaqa kasqaku ñaupankupipas qhepankupipas askha ñawikunayoqmi.
re-S 76, 77 párr. 8
Jehová Diospa tiyasqan trono
8 Apóstol Juanqa yacharanmi ñaupa tiempopi Diospa carpanpi sacerdotekuna kasqanta. Chaychá payqa admirakuran kay willasqanta rikuspa niranmi: “Chay tronoq muyuriqninpin kallasqataq iskay chunka tawayoq tronokuna, chay tronokunapitaq tiyashasqa iskay chunka tawayoq kuraq runakuna, yuraq p’achawan p’achasqakama, umankupi qori coronayoqkama”, nispa (Apocalipsis 4:4). Chaypiqa manan sacerdotekunatachu rikuran aswanpas iskay chunka tawayoq kuraq runakunatan qori coronayoqta tronokunapi tiyashasqta. ¿Pikunan chay kuraj runakuna kanku? Paykunaqa kanku janaq pachapaq ajllasqa cristianokunamanta janaq pachapiña kaqkunan. ¿Imaynatan chayta yachanchis?
re-S 80 párr. 19
Jehová Diospa tiyasqan trono
19 ¿Imatan representan tawa kausashaqkuna? Profeta Ezequielpa rikusqan rikhuriymanta willasqanmi chayta yachanapaq yanapawasun. Ezequielmi Jehová Diosta rikuran carronpi jamushaqta paywan kuskataq tawa kausashaq kaqkuna jamullasqakutaq. Juanpas chay jina tawa kausashaq kaqkunatan rikullarantaq (Ezequiel 1:5-11, 22-28). Ezequielqa jujmantan rikullarantaq chay carrota kausashaq kaqkunawan kuska. Chay kutipin chay kausashaqkunata querubinkuna nispa suticharan (Ezequiel 10:9-15). Chay tawa kausashaq kaqkunaqa askha querubinkunamanmi representan paykunaqa janaq pachapi Diospa llaqtanpi allin puestoyoq angelkunan kanku. Juanqa manachá admirakuranchu Jehová Dioswan kuska querubinkunata rikuspaqa, payqa ñan Diospa carpanpi rikuranña iskay querubinkunata rimanakuna arca patapi, chaymi Diospa trononta representaran. Chay querubinkunaq kasqanmantan Jehová Dios kunkawan llaqtanpaq kamachikuykunata qomuran(Éxodo 25:22; Salmos 80:1).
(Apocalipsis 5:5) chayllamanmi jujnin kuraq runa niwan: “Amaña waqaychu. Davidpa saphin Judá ayllumanta leonmi atipan, chaymi payqa chay qelqa k’uyuta qanchis sellonkunatawan kichananpaq jina kashan”, nispa.
“¡Qhawariy, [...] Judá ayllu Leonmi atiparqan!”
5 ¿Imanaqtinmi mana manchakuq kaqta Leonwan rikch’anachikun? ¿Hayk’aqllapas leonwan tuparqankichu? Tupawaq chayqa, maytachá mancharikuwaq, jaulapi wisq’asqata rikuspallapas mancharikuwaqchá. Uya-uya pura mana chinkachispa leonta qhawaykuqtiykiqa manapunin manchakunmanchu ni ayqekunmanpaschu. Biblian nin: “[Leonqa] llapa animalkuna ukhupi kallpasapan, manan imapas qatirinchu”, nispa (Proverbios 30:30). Chay hina mana manchakuqmi Cristopas.
6 Payqa león hina mana manchakuq kasqantan rikuchirqan cheqaq kaqta willaspa, chanin kaqta ruwaspa, sasachakuykunapi allinta sayaspa ima. Ñoqanchispas atisunmanmi pay hina kayta. Chaymantan qatimuq parrafokunapi yachasunchis.
Bibliata leenapaq
(Apocalipsis 4:1-11) Chaykuna qhepatan rikullanitaq janaq pachapi juj punku kicharayashaqta, ñaupaqtaqa chaymanta juj kunka trompeta jinaraq rimapayamuwashaqtan uyarini, chay kunkan nimuwashasqa: “Kayman wichamuy, jinan rikuchisayki imakunachus qhepaman pasanqa chayta”, nispa. 2 Chaymantataq chay ratopacha santo espirituq atiyninpi kaspa rikuruni janaq pachapi juj tronota, chay tronopin pichá tiyashasqapas. 3 Chaypi tiyaqqa jujninpin jaspe rumi jina kasqa, jujninpitaq sardio rumi jina kasqa. Chay tronotataq esmeralda rumiman rijch’akuq k’uychi muyuykushasqa. 4 Chay tronoq muyuriqninpin kallasqataq iskay chunka tawayoq tronokuna, chay tronokunapitaq tiyashasqa iskay chunka tawayoq kuraq runakuna, yuraq p’achawan p’achasqakama, umankupi qori coronayoqkama. 5 Chay tronomantataq rayo lliphipipimushasqa, t’ojamushasqa ima, kunkakunapas rimamushasqa. Chay tronoq ñaupanpin kashallasqataq qanchis raurashaq jatun mecherokuna, chaykunaqa Diospa qanchis espirituntan representan. 6 Chay tronoq ñaupanpin kallasqataq imachá kanpas vidrio jina qochaman rijch’akuq, cristal rumiman rijch’akuq. Chay tronoq kasqan chaupipi muyuriqninpipas kallasqataqmi tawa kausashaqkunapas, paykunaqa kasqaku ñaupankupipas qhepankupipas askha ñawikunayoqmi. 7 Ñaupaq kaq kausashaqqa león jinan kasqa, iskay kaq kausashaqtaq malta toro jina kasqa, kinsa kaq kausashaqtaq runaq uyan jina uyayoq kasqa, tawa kaq kausashaqtaq phawashaq anka jina kasqa. 8 Chaymantapas chay tawa kausashaqkunaqa sapankan soqta rafrayoqkama kasqaku, llapa muyuriqninkupi urankupi ima ñawiyoqtaqmi kasqakupas. Paykunan mana sayk’uspa tuta-p’unchay nishanku: “Ch’uya, ch’uya, ch’uyapunin tukuy atiyniyoq Jehová Diosqa, paymi ñaupaq kaqpas, kunan kaqpas, jamuq kaqpas”, nispa. 9 Chay kausashaqkuna tronopi tiyaqta, wiñay-wiñaypaq kausaqta sapa alabaqtinku, jatunchaqtinku, graciastapas qoqtinkun, 10 chay iskay chunka tawayoq kuraq runakunaqa chay tronopi tiyaqpa ñaupanman k’umuykuspa chay wiñay-wiñaypaq kausaqta adoranku, tronoq ñaupanman coronankuta wijch’urparispataq ninku: 11 “Qanqa, Jehová Diosniyku, alabaytapas, jatunchaytapas, atiytapas chaskinaykipaq jinapunin kanki, tukuy imatapas qan kamasqaykirayku, arí, qanpa munayniykipin tukuy imapas kashan, munayniykipin kamasqapas karanku”, nispa.