INTERNETPI BIBLIOTECA Watchtower
INTERNETPI BIBLIOTECA
Watchtower
Quichua (Imbabura)
  • BIBLIA
  • PUBLICACIONGUNA
  • TANDANAJUICUNA
  • w23 abril págs. 26-31
  • Jehová Dios paraíso alpaguta caranapi confiapashunchi

Cai agllashca videoca nara tiapanllu.

Shuj jarcaimi tiapan, cunan horasca descargaitaca na ushapanguichu.

  • Jehová Dios paraíso alpaguta caranapi confiapashunchi
  • Jehová Diospa Reinomandami Villajun 2023
  • Subtitulocuna
  • Cai temamandallata parlajuj información
  • ¿IMAMANDATA SHUJ SHINLLI FETA CHARINACA MINISHTIRISHCA CAN?
  • JESÚS ÑUCANCHITA SALVANGAPAJ HUAÑUSHCAPI PENSARINA
  • JEHOVÁ DIOSPA PODERPI PENSARINA
  • JEHOVAMAN QUIMIRINGAPAJ PAITA ASHTAHUAN SIRVIPASHUNCHI
  • JEHOVAPA PROMESACUNACA PACTARINGAPACHAMI
  • Feta charina nishpaca ¿imatata ningapaj munan?
    Jehová Diospa Reinomandami Villajun 2019
  • Jehová Dios cusha nishcataca tucui shunguhuan crishunchi
    Jehová Diospa Reinomandami Villajun 2016
  • “Ali crina ushaita carahuai”
    Jehová Diospa Reinomandami Villajun 2015
  • Tucui shunguhuanmi Jehovapa nishcacunapi crina canchi
    Jehová Diospa Reinomandami Villajun 2016
Ashtahuan ricungapaj
Jehová Diospa Reinomandami Villajun 2023
w23 abril págs. 26-31

TEMA 19

Jehová Dios paraíso alpaguta caranapi confiapashunchi

“Taita Diosca […] pai rurasha nishcataca, ¿nachu ruranga?” (NÚM. 23:19).

CÁNTICO 142 Diospa bendiciongunata yaria causashunchi

CAITAMI YACHAJUPASHUNa

1, 2. Paraíso alpaguta Jehová Dios carangacamanga ¿imatata rurana capanchi?

JEHOVÁ DIOS cai mundopi tucui nali cosascunata tucuchishpa shuj paraíso alpaguta ñucanchiman caranata yachashpaca ninandami agradicipanchi (2 Ped. 3:13). Jehová Dios paraíso alpaguta ima horapacha caranata na yachashpapash cai mundopi tucui cosascuna pasajushcamandami paraíso alpagu ñapacha chayamunata cuenta japinchi (Mat. 24:32-34, 36; Hech. 1:7).

2 Mashna tiempota Testigo cashpapash, Jehová Diospa promesacunapica ashtahuan confiashpa catingapami esforzarina capanchi. ¿Imamanda shina nipanchi? Porque ñucanchicunaca asha ashami Jehová Diospa promesacunapica feta charinata saquipanchiman. Chaimandami apóstol Pabloca na shinlli feta charinaca ‘ñucanchita fácil urmachingapaj munaj pecadomi’ can nirca (Heb. 12:1). Shinaca ñucanchipa fe shinlli cashpa catichunga Jehová Dios shuj paraíso alpaguta carasha nishca promesacunatami cutin cutin yachajuna capanchi (Heb. 11:1).

3. Cai temapica ¿imatata yachajugripanchi?

3 Cai temapica Jehová Dios paraíso alpaguta carasha nishca promesacunapi ashtahuan confiangapami quimsa yuyaicunata yachajupashun: 1) Jesús ñucanchita salvangapaj huañushcapi pensarina. 2) Jehová Diospa poderpi pensarina. 3) Jehová Diosman quimiringapaj paita ashtahuan sirvingapaj esforzarina. Shinallata profeta Habacucman Jehová Dios nishca shimicuna ñucanchicuna shinlli feta charichun imashina ayudajtapashmi ricugripanchi. Shinapash callaripica Jehová Dios paraíso alpaguta carasha nishca promesapi imamanda shinlli feta charina minishtirishca cashcatami yachajupashun.

¿IMAMANDATA SHUJ SHINLLI FETA CHARINACA MINISHTIRISHCA CAN?

4. ¿Imamandata shinlli feta charinaca minishtirishca can?

4 Cada punllami imapash decisiongunata agllana tucupanchi. Shinapash chaicunapica siempremi shinlli feta charina minishtirin. Por ejemplo, ñucanchicunaca pihuan amigunata, ima pugllaicunata agllanata, imata estudianata, cazaranapi decisiongunata, huahuacunata imashina viñachinata, imapi trabajanatami decidina capanchi. Cashnami tapurita ushapanchi: “Ñucapa decisiongunaca ¿imatata ricuchin? Ñucapa decisiongunaca ¿Jehová Dios cai mundopi tucui nali cosascunata tucuchishpa shuj paraíso alpaguta apamunapi crishcatachu ricuchin? O na cashpaca ¿Jehová Diospa promesacunapi na confiaj gentecunashna cashcatachu ricuchinajupanchi?” (Mat. 6:19, 20; Luc. 12:16-21). Jehová Dios carasha nishca paraíso alpagupi tucui shunguhuan cringapaj esforzarishpaca ashtahuan ali decisiongunatami japita ushapashun.

5, 6. a) Llaquicunahuan cashpaca ¿imamandata shinlli feta charinaca minishtirin? b) Shuj ejemplomanda parlapai.

5 Llaquicuna shamujpi aguantangapapashmi shinlli feta charina minishtirin. Por ejemplo, catiriashpa llaquichijpi, na jambirinalla unguicuna japijpi o shuj shuj llaquicuna shamujpimi shinlli feta charina minishtirin. Callaripica llaquicuna shamujpica talvezpashmi aguantangapaca shinlli feta charipashun. Shinapash llaquicunahuan ña unaita cashpaca chaicunata aguantangapaca shinlli feta charinami minishtirin. Shinallami Jehová Diosta cushilla ñaupaman sirvishpa catishun (Rom. 12:12; 1 Ped. 1:6, 7).

6 Llaquicunahuan cashpaca ñucanchicunaca Jehová Dios carasha nishca paraíso alpaguca nuncapash na chayamungatashnami sintita ushapanchi. Shina pensanajushpaca ñucanchicunaca Jehová Diospa promesacunapi na shinlli feta charishcatachu ricuchinajupanchi? Na, na shinachu capan. Caipi pensaripai: Tamia tamia tiempopi cashpaca talvezpashmi rupai tiempoca na chayamungachu yashpa pensaita ushapanchiman. Shinapash na shina pasanllu. Siempremi rupai tiempoca chayamun. Ñucanchicuna desanimado cashpaca shina cuendami caita ushan. Jehová Dios carasha nishca paraíso alpaguca nuncapash na chayamungachu yashpami pensaita ushapanchi. Shinapash ñucanchicuna shinlli feta charishpaca Jehová Diospa promesacuna pactarinataca seguromi capashun (Sal. 94:3, 14, 15; Heb. 6:17-19). Jehová Diospa promesacuna pactarinata seguro canami Jehová Diosta sirvinata pundapi churachun ayudanga.

7. Ñucanchicunaca ¿ima yuyaita charinamandata jarcarina capanchi?

7 Predicangapapashmi shinlli feta charina minishtirin. Jehová Dios ñucanchicunaman paraíso alpaguta caranata shuj gentecunaman parlajpica paicunaca na fácil crita ushanllu (Mat. 24:14; Ezeq. 33:32). Cai mundopi Jehová Diosta na rijsij gentecunashna pensangapaca na munapanchichu. Shinaca ñucanchita ama shina pasachunga ñucanchi fetami shinlliyachishpa catina capanchi. Chaipaca quimsa cosascunata rurai ushashcata ricupashunchi.

JESÚS ÑUCANCHITA SALVANGAPAJ HUAÑUSHCAPI PENSARINA

8, 9. Jesús ñucanchita salvangapaj huañushcapi pensarinaca ¿imapita ñucanchitaca ayudan?

8 Callaripica ñucanchi feta shinlliyachingapaca Jesús ñucanchita salvangapaj huañushcapi pensarinami ayudanga. Jesús ñucanchita salvangapaj huañushcamandami Jehová Diospa promesacuna pactarina cashcataca seguro capanchi. Jehová Diosca Jesús ñucanchimanda huañuchun saquishpaca shuj jatun sacrificiotami rurarca. Chaipi pensarinaca minishtirishcapachami can. Cashna pensarinami Jehová Dios paraíso alpaguta carasha nishcapi ashtahuan confiachun ayudanga. Shinallami para siempre causaitapash ushapashun. ¿Imamandata chaita nipanchi?

9 Jehová Dios Jesusta cai alpaman cachamungapaj imacunatalla rurashcapimi pensarita ushapanchi. Jesusca Jehová Diospa primero Churi, shinallata paipa mejor amigomi carca. Shinapash cai alpapi jucha illa, perfecto nacirichunmi cachamungapaj dispuesto carca. Jesusca cai alpapi cashpaca ashtaca llaquicunata charishpami huañuitapash llaquinaita huañurca. Jehová Diosca paipa churiguta ñucanchiman cushpaca shuj jatun sacrificiotami rurarca. Paica shuj juyaj Diosmi can. Chaimandami ñucanchicuna ashacamanlla ali causaiguta charina cana cajpica, paipa churiguta cai alpapi ninanda sufrishpa huañuchunga na saquinman carca (Juan 3:16; 1 Ped. 1:18, 19). Shinapash cai jatun sacrificiota rurashcamandami Jehová Diosca ñucanchicuna paraíso alpagupi para siempre causaita ushachun ayudanga.

JEHOVÁ DIOSPA PODERPI PENSARINA

10. Efesios 3:20​pi nishcashnaca Jehová Diosca ¿imacunatallata ruraita ushan?

10 Catipica Jehová Diospa poderpi pensarinami ñucanchi feta shinlliyachichun ayudanga. Jehová Diosca paipa tucui promesacunata pactachingapaca tucui podertami charin. Gentecunapa ricuipillaca paraíso alpagupi para siempre ali causaigu tianapi pensarinaca na crinayaimi can. Jehová Diosca gentecuna na rurai ushanalla cosascunata rurangapaj podertami charin. Paica tucui poderta charimandaca tucuitami pactachi ushan (Job 42:2; Mar. 10:27). Jehová Dios chai promesacunata pactachinataca confiaita ushapanchimi (Efesios 3:20​ta liipangui).

11. Jehová Dios rurashca shuj alipacha promesamanda parlapai (“Jehová Diosca huaquin alipacha promesacunatami pactachirca” nishca recuadrota ricupangui).

11 Jehová Dios punda tiempopi paita sirvijcunaman imata prometishcapi pensaripashunchi. Huaquin promesacunaca na pactarinashnallami carca. Por ejemplo, Jehová Diosca Abrahanda y Sara huarmigutaca paicuna ña mayorgucuna cajpipash shuj huahuagutami charinguichi nircami (Gén. 17:15-17). Shinallata Abrahanmanga Canaán llactataca canba familiamanmi carasha nircami. Shinapash Abrahanba familiacunaca ashtaca huatacunatami Egipto llactapi esclavocuna carca. Chaimandami Jehovapa promesacunaca nunca na pactaringatashna talvez ricushcanga. Pero chai promesacunaca pactarircami. Shinallata ashtaca huatacuna jipamanga Jehová Diosca Elisabettapash shuj churigutami charingui nishpami prometirca. Elisabetca ña mayorgupachami carca. Shinallata jarihuan nara tacarishca María shuti jovengutapashmi Taita Diospa churiguta charina cashcata asegurarca. María huarmigu chai churita charijpimi ashtaca huatacuna huashaman jardín de Edenbi Jehová Dios rurashca promesaca pactarina carca (Gén. 3:15). Cai parrafopi parlashca tucuilla promesacunatami Jehová Diosca pactachirca.

JEHOVÁ DIOSCA HUAQUIN ALIPACHA PROMESACUNATAMI PACTACHIRCA

Abrahanhuan Sarahuanga paicunapa chairalla nacirishca Isaac huahuagutami marcanajun.

Promesacuna

Abrahán y Sarapash ña mayorllagucuna cashpapashmi shuj huahuaguta charina carca (Gén. 18:14)

Huaquin profeciacunaca na pactarinashnami ricurirca

Sara huarmiguca ñana huahuacunata charina edadpichu carca (Gén. 18:11)

Pactarishca profeciacuna

Gén. 21:1, 2

Josué runaguca shuj espadata charishpami jahua cielota ricujun.

Promesacuna

Abrahanba miraicunaca Canaán llactapimi causana carca (Gén. 17:8)

Huaquin profeciacunaca na pactarinashnami ricurirca

Israelitacunataca Egipto llactapimi esclavo shina carca (Éx. 1:13, 14)

Pactarishca profeciacuna

Jos. 11:23

Josehuan, Mariahuanga chairalla nacirishca Jesús huahuagutami charinajun.

Promesacuna

Davidpa miraimi Jehova Dios agllashca Gobiernopica para siempre mandai ushana carca (2 Sam. 7:8, 16)

Huaquin profeciacunaca na pactarinashnami ricurirca

Davidpa familiamandami reycunaca shamunajurca. Shinapash Sedequías huañushca jipaca reycunaca ñana tiashpa catircachu (Jer. 52:11)

Pactarishca profeciacuna

Luc. 1:32, 33

Israelitacunaca Babilonia llactamandami llujshinajun.

Promesacuna

Babilonia llactapi 70 huatacunata israelitacuna esclavoshna causashca jipami, Jerusalén llactata cutin shayachingapaca Jerusalenman tigrana carca (Jer. 29:10)

Huaquin profeciacunaca na pactarinashnami ricurirca

Jerusalén llactaca shitashcami quidarca. Babilonia llactamanda gentecunaca pitapash esclavo shina apashpaca paicunapa huasimanga nunca na tigrachun saquinllu carca (Is. 14:17)

Pactarishca profeciacuna

Esd. 1:1-3; 2:1

Shuj angelca espadahuanmi asirio soldadocunata llaquichingapaj jahuata volajun.

Promesacuna

Jerusalén llactataca asirio gentecunaca na dueñoyanachu carca (2 Rey. 19:32-34)

Huaquin profeciacunaca na pactarinashnami ricurirca

Asirio gentecunaca Judá llactata shinallata shuj shuj ashtaca llactacunatami macanajushpa mishashca carca (2 Rey. 18:13)

Pactarishca profeciacuna

Is. 37:36, 37

Elisabet huarmiguca Mariataca cushijushpami saludajun.

Promesacuna

Elisabet huarmigumi huahuata charirca. María huarmiguca Taita Diospa churigutami nacina carca. (Luc. 1:13, 31)

Huaquin profeciacunaca na pactarinashnami ricurirca

Elisabet huarmiguca ña payallagu caimandami huahuacunataca na chari usharca. Cutin María huarmiguca ni maijan jarihuan na pacta carcachu (Luc. 1:18, 34)

Pactarishca profeciacuna

Luc. 1:57; 2:7

12. Josué 23:14 y Isaías 55:10, 11 textocunaca ¿imatata Jehová Diospa podermandaca yachachin?

12 Jehová Diospa promesacunapi chai promesacunata imashina pactachishcapi pensarishpaca Jehová Dios ninan poderta charishcatami ricupanchi. Shinami Jehová Dios paraíso alpaguta ñucanchiman caranataca ashtahuan confiapashun (Josué 23:14; Isaías 55:10, 11​ta liipangui). Shina rurashpaca Jehová Dios paraíso alpaguta caranata shujcunapash ciertopacha crichunmi ayudaita ushapashun. Jehová Diosca paraíso alpagumanda parlashpaca: “Cai shimicunapica confiaita usharinmi y cai shimicunaca ciertopacha shimicunami can” nircami (Apoc. 21:1, 5).

JEHOVAMAN QUIMIRINGAPAJ PAITA ASHTAHUAN SIRVIPASHUNCHI

Shuj congregacionbi huauquipanicunaca shuj huauquigu discursota cujpica aligutami uyanajun.

REUNIONGUNA

Ñucanchi fe ashtahuan shinlli cachunga ¿imashinata caita ruranaca ayudan? (Párrafo 13​ta ricupangui).

13. Reuniongunaca ¿imashinata ñucanchi feta shinlliyachin?

13 Ultimopica ñucanchi feta shinlliyachingapaca Jehová Diosta ashtahuan sirvingapami esforzarina capanchi. Por ejemplo, reunionguna ñucanchita ninanda ayudashcapi pensaripashunchi. Ashtaca huatacunata diferente asignaciongunapi sirvishca Anna b shuti paniguca: “Reuniongunaca shinlli feta charishpa catichunga barcota charina ancla gancho jirrushnami ayudahuan. Discursota cuj turigu na ashta ali yachachij cajpipash o na shuj mushuj yuyaicunata nijpipash Bibliapa yachachishcacunata ashtahuan aliguta intindingapaj chai discursocunapica siempremi imapash ali yuyaicunata uyapani. Shinami ñuca fepash ashtahuan shinlli tucun” ninmi. Tandanajuicunapi comentariocunapash ñucanchi fetami shinlliyachin (Rom. 1:11, 12; 10:17).

Shuj huauquiguca paipa trabajopimi shuj compañeroman predicajun.

PREDICACIÓN

Ñucanchi fe ashtahuan shinlli cachunga ¿imashinata caita ruranaca ayudan? (Párrafo 14​ta ricupangui).

14. Predicacionman llujshinaca ¿imashinata ñucanchi feta shinlliyachin?

14 Shinallata predicashpapashmi ñucanchi fetaca ashtahuan shinlliyachipanchi (Heb. 10:23). Barbara paniguca 70 huata yalitami testigo de Jehová cashca. Paica: “Predicacionman llujshinami ñuca fetaca ashtahuan shinlliyachihuashca. Jehová Diosmanda, paipa promesacunamanda parlashpaca ñuca fe ashtahuan shinlliyashcatami cuenta urmashcani” ninmi.

Shuj paniguca estudio personalta rurangapami Bibliamanda publicaciongunata utilizajun.

ESTUDIO PERSONAL

Ñucanchi fe ashtahuan shinlli cachunga ¿imashinata caita ruranaca ayudan? (Párrafo 15​ta ricupangui).

15. Estudio personalta ruranaca ¿imashinata ñucanchi feta shinlliyachin? (Dibujocunata ricupangui).

15 Estudio personalta charina o Bibliamanda cada uno yachajunapash ñucanchi fe ashtahuan shinlliyachun ayudajta ricupashunchi. Susan paniguca shuj horariota charinami ninanda ayudan ninmi. Paica: “Domingocunataca cati semana estudiana partetami Villajun revistapi estudiani. Cutin lunes y martesca chaupi semana tandanajuipa partetami estudiani. Cutin chaishuj punllacunataca estudio personaltami rurani” ninmi. Shina ali horariota siempre catishcamandami Susan panigupa feca ashtahuan shinlli tucushpa catishca. Ashtaca huatacunata central mundialpi sirvij Irene shuti paniguca: “Bibliapa profeciacunata estudianami ñuca fe ashtahuan shinlliyachun ayudahuashca. Jehová Diospa profeciacuna tucui tucuipipacha pactarishcata ricushpaca manllarishcami quidani” ninmi.c

JEHOVAPA PROMESACUNACA PACTARINGAPACHAMI

16. Profeta Habacucman Jehová nishca shimicuna ñucanchicunatapash ayudai ushashcataca ¿imashinata yachapanchi? (Hebreos 10:36, 37).

16 Jehová Diosta huaquin sirvijcunaca ashtaca huatacunatami cai mundopi nali gentecuna tucurichun shuyanajushca. Huaquingunaca: “Jehová Diosca cai mundotaca ñami tucuchina carca” nishpami pensan. Jehová Diosca paita sirvijcuna imashina sintirishcataca alimi intindin. Chaimandami profeta Habacuctaca: “Muscuipishna ricushcacunaca, huaquin huatacuna yalishpapash, ñapashmi tucuringa. Shina cashpapash, na llullangachu. Na ucha pactajpipash chapariajuilla, shamungapachami, na unayangachu” nishpa escribichirca (Hab. 2:3). Chai shimicunaca ¿Habacuc runagupallachu carca? ¿O cunan punllacunapi ñucanchitapashchu animan? Jehová Diosca paraíso alpapi causangapaj munanajuj cristianocunatapash chai shimicuna ayudai ushashcata apóstol Pablo intindichichunmi ayudarca (Hebreos 10:36, 37​ta liipangui). Jehovapa promesacuna na ucha pactarimujujtashna sintinajushpapash Jehovapa promesacuna pactarimunapacha cashcata, na paranatami seguro caita ushapanchi.

17. Habacuc runaguman Jehová Dios cushca consejotaca ¿imashinata shuj paniguca pactachirca?

17 Ashtaca cristianocunaca Jehová Dios consejashcashnami Jehová Diospa punlla chayamuchunga ashtaca huatacunata rijchariashna shuyanajushca. Cunanga 1939​pi Jehová Diosta sirvi callarishca Louise shuti panigumanda ashaguta parlapashunchi. Paica: “Ñuca 18 huatacunata nara charijpillatami Armagedón punllaca chayamunga yarcanimi. Pero na shina pasarcachu. Cai tucui huatacunata shuyashpa catichunga pacienciata charishca Diosta sirvijcunamanda Bibliapi liinami ayudahuashca. Por ejemplo, Noé, Abrahán, José, shinallata Jehovata shuj sirvijcunapash ashtaca tiempotami Jehovapa promesacuna pactarichunga shuyana tucurca. Jehovapa promesacunata yaria causanami paraíso alpagu ñalla chayamuna cashcata ama cungachun ñucatapash y shujcunatapash ayudashca” ninmi. Ashtaca huatacunata Jehová Diosta sirvishca huauquipanicunaca seguromi chashnallata pensanga.

18. Jehovapa rurashcacunapi pensarinaca ¿imamandata paraíso tianapi confiachun ayudan?

18 Ciertomi, paraíso alpagupica nara causapanchichu. Shinapash cunan punllacunapi imacunalla tiashcatami ricuita ushapanchi. Por ejemplo, estrellacuna, arbolcuna, animalcuna, gentecunapashmi tian. Chai cosascuna pundacunapi na tiashcachu nishpallaca cunanbipash chaicuna na tianllutaca na nipanchimanllu. Jehová Dios rurashcamandami cunanga chai tucui cosascunaca tian (Gén. 1:1, 26, 27). Shinallata Jehová Diosca paraíso alpaguta carasha nishcami. Chai promesataca pactachingapachami. Chaipica ima unguipash illa para siempre causaitami charipashun. Jehová Dios agllashca tiempopi cai alpa shuj paraíso tucunataca seguromi caita ushapanchi (Is. 65:17; Apoc. 21:3, 4).

19. Ñucanchi fe ashtahuan shinlli cachunga ¿imatata rurana capanchi?

19 Paraíso chayamungacamanga ñucanchi fe ashtahuan shinlli cachun esforzaripashunchi. Chaipaca Jesús ñucanchita salvangapaj huañushcata agradicishpa pensaripashunchi. Jehová Diospa poderpipash pensaripashunchi. Shinallata Jehová Diosman quimiringapaj paita ashtahuan sirvishpa catipashunchi. Chai tucui cosascunata rurashpami ‘pacienciata charimanda, Taita Dios imata carasha nishpa prometishcata chasquishcacunapurapi’ capashun (Heb. 6:11, 12; Rom. 5:5).

ÑUCANCHI FE ASHTAHUAN SHINLLI CACHUNGA ¿IMASHINATA CAI COSASCUNATA RURANACA AYUDAN?

  • Jesús ñucanchita salvangapaj huañushcata pensarina.

  • Jehová Diospa poderpi pensarina.

  • Jehová Diosman quimiringapaj paita ashtahuan sirvina.

CÁNTICO 139 Paraíso Alpaguta yaria causashunchi

a Cunan punllacunapica ashtaca gentecunaca Jehová Dios shuj paraíso alpaguta carashami nishca promesacunapica na confianllu. Huaquingunapaca cai promesacunaca na crinayaimi ricurin. Shinapash ñucanchicunaca Jehová Diospa promesacuna pactarinapacha cashcataca seguromi capanchi. Shinapash cai promesacunapi confiashpa catingapaca ñucanchi fetami shinlliyachina capanchi. Cai temapimi chaita imashina pactachinata yachajupashun.

b Huaquin shuticunataca cambiashcanchimi.

c Índice de las publicaciones Watch Tower libropi, “Profecía” nishca partepimi Bibliapa profeciacunamanda ashtaca temacunata tari ushapangui. Por ejemplo, La Atalaya del 1 de enero de 2008 revistapi, “Lo que Jehová predice se cumple sin falta” nishca temata ricupangui.

    Quichua Imbabura publicacionguna (1993-2026)
    Llujshingapaj
    Caipi yaicupai
    • Quichua (Imbabura)
    • Cai informacionda shujcunaman cachangapaj
    • Configuración
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • ¿Imashinata utilizana can?
    • Quiquinba datocunataca alimi cuidashun
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Caipi yaicupai
    Cai informacionda shujcunaman cachangapaj