TEMA 33
Danielpa ejemplota catipashunchi
“Canga, ninanda juyai tucushcami cangui” (DAN. 9:23).
CÁNTICO 73 Na manllashpa villachingapaj Jehovata mañashunchi
CAITAMI YACHAJUPASHUNa
1. Babiloniocunaca Danieltaca ¿imamandata alicachishpa ricui callarirca?
DANIEL joven cajpica Babiloniamanda gentecunaca pai causajushca llactamanda caru carumanmi esclavotashna aparca. Y paitaca jovenmandami babilonio gentecunaca shuj importante rijsishca familiamanda shamujta, ali ñavi, imapipash na huagli, ali joven cajta ricurca (1 Sam. 16:7). Chaimandami babiloniocunaca Babilonia llactapi shuj importante puestota charichun yachachinata decidirca (Dan. 1:3, 4, 6).
2. Jehová Diosca ¿imashinata Danieltaca ricun carca? (Ezequiel 14:14).
2 Jehová Diosca Danieltaca ali ñavi cashcamanda o shuj ali familiamanda cashcamandallaca na juyarcachu. Ashtahuangarin paita tucuipi cazunata decidishcamandami ninanda juyarca. ¿Imamandata shina nipanchi? Daniel más o menos 20 huatacunata charijpica Jehová Diosca paita tucui shunguhuan sirvij Noé y Job runagumanda parlashpaca Danielmandapashmi parlarca (Gén. 5:32; 6:9, 10; Job 42:16, 17; Ezequiel 14:14ta liipangui). Jehová Diosca Danielta juyanataca nunca na saquircachu. Danielca unaicamanmi ali causaiguta charirca (Dan. 10:11, 19).
3. Cai temapica ¿imatata yachajupashun?
3 Cai temapica Danielpa ishcai cualidadcunamandami yachajupashun. Callaripica cai cualidadcuna Danielta Jehová Diospa ñaupapi ali ricurichun ayudashcata, imacunapilla cai cualidadcunata ricuchishcatami yachajupashun. Catipica cai cualidadcunata charingapaj imacunatalla rurashcatami yachajupashun. Ultimopica ñucanchicuna Danielpa ejemplota catingapaj imacunatalla rurana cashcatami yachajupashun. Cai temataca jovengunapi pensarishpami llujchipashcanchi, shinapash tucuicunallatami Danielmandaca yachajuita ushapanchi.
DANIELSHNA AMA MANLLAPANGUI
4. ¿Ima pasajpita Danielca na manllashcata ricuchina tucurca?
4 Shinlli shinlli personacunapashmi manllaita charin. Shinapash manllaimandalla ali cosascunata ruranataca na saquinllu. Por ejemplo Danielca na manllaj jovenmi carca. Ishcai viajetami na manllashcata ricuchina tucurca. Primeropica Babilonia llactamanda gentecuna más o menos Jerusalenda tucuchishca ishcai huatacuna jipami chaita ricuchina tucurca. Rey Nabucodonosorca shuj jatun jatun estatuata muscushpami preocupado carca. Chaimandami reyca ñuca ima muscushcata, chai muscui ima nisha nijta ñucaman villachun Babiloniapi tucui ali yachajushcacunata cayaichi nishpami mandarca. Y chaipica Danielpashmi rinami tucurca. Reypa mandashcata na uyajpica tucui paicunatami huañuchigrijurca (Dan. 2:3-5). Ashtaca gentecunapa causaimi peligropi carca. Chaimandami Danielca “Huaquin punllacunata shuyapaira. Can jatun mandaj muscushcacuna ima cajtaca, ñuca villashallami” nishpa mañarca (Dan. 2:16). Chai shimicunata reyman ningapaca Jehová Diospi tucui shunguhuan crina, na manllaita charinami minishtirirca. Danielca shuj persona imata muscushcata, chai muscui ima cashcata villana situacionbica nuncapash na cashcachu carca. Chaimandami Danielpaca Jehová Diospi tucui shunguhuan crina, na manllana minishtirijurca. Danielca paipa quimsa amigocunahuan parlashpaca “jahua pachapi causajuj Taita Dios llaquishpa, pipash na yachai ushashcata ricuchijuchun nishpa mañachunmi”, paipa amigocunamanga tucuita chashna villarca. Paicunapa shutica Sadrac, Mesac, Abednegomi carca.b (Dan. 2:18). Jehová Diosca paicunapa tucui mañashcacunatami uyarca. Chaimandami rey Nabucodonosor imata muscushcata chai muscui ima nisha nijtapash Danielca villai usharca. Shina villashcamandami Danielpash y paipa amigocunapash huañunamanda salvarirca.
5. Danielca ¿ima horata cutin na manllashcata ricuchina tucurca?
5 Nabucodonosorpa primer muscuita Daniel villashca asha tiempo jipaca cutinmi Danielca na manllaj cashcata ricuchina tucurca. Rey Nabucodonosorca cutinmi shuj muscuimanda preocupado carca. Paica shuj jatun jatun quirutami muscurca. Y chai muscuica rey loco tucuna cashcata, shinallata asha tiempota ñana rey shina mandashpa catina cashcatami ricuchijurca. Y chaimandami Danielca chai muscuita reyman villangapaca na manllaj cashcata ricuchina tucurca (Dan. 4:25). Rey Nabucodonosorca Danielca paipa contra tucujun yashpami paita huañuchichun mandaita ushanman carca. Shinapash ima pasana cajpipash Danielca na manllashpami tucuita villarca.
6. Danieltaca ¿imata na manllaj cashcata ricuchichunga ayudashcanga?
6 Danieltaca paipa causaipi na manllaj cashcata ricuchichunga ¿imata ayudashcanga? Paica joven cashpaca seguromi paipa taitamamapa ejemplota catishcanga. Paicunaca israelita taitamamacunaman Jehová Dios mandashca leycunata cazushpami Diospa leytaca Danielman yachachishcanga (Deut. 6:6-9). Danielca, Jehová Dios cushca Diez Mandamientocunataca alimi yacharca. Chai jahuapash, Jehová Diospa shuj mandashcacunatapashmi ali yacharca. Chaimandami israelitacuna imatalla micui ushashcata o imata na micui ushashcatapash ali yacharca (Lev. 11:4-8; Dan. 1:8, 11-13).c Shinallata israelitacunahuan ima pasashcata, paicuna Jehová Dioshuan mandashcacunata na cazujpi ima pasajtapashmi ali yacharca (Dan. 9:10, 11). Paipa causaipillata ima pasashcata ricunami paitaca Jehová Dios, shinallata angelcunapash paita ayudangapaj siempre chaipi canata seguro cachun ayudarca (Dan. 2:19-24; 10:12, 18, 19).
Danieltaca, Jehovamanda yachajuna, paita mañana, paipi tucui shunguhuan confianami na manllaj cachun ayudarca (Párrafo 7ta ricupangui).
7. Danieltaca ama manllachunga ¿imata ashtahuan ayudarca? (Dibujota ricupangui)
7 Danielca punda profetacuna Diosmanda imata escribishcatami liina costumbreta charirca. Por ejemplo, profeta Jeremías escribishcacunatami liirca. Cashna liinata yachaimandami tiempohuanga judío gentecuna Babilonia llactapi ñana causashpa catina cashcata yachaj chayarca (Dan. 9:2). Shinaca, Jehová Diospa nishcacuna o profeciacuna pactarijta ricushpami Danielca Jehová Diospica ashtahuan confiashpa catirca. Shinaca shuj persona Jehová Diospi tucui shungu confiai callarishpaca imatapash na manllaj personami tucuita ushan (Romanos 8:31, 32, 37-39huan chimbapurashpa ricupangui). Danieltaca Jehová Dioshuan parlanami ashtahuanbachaca na manllaj cachun ayudarca (Dan. 6:10). Danielca paipa pecadocunata Jehová Diosman villashpami imashina sintirijushcatapash parlashpa paipa ayudata mañan carca (Dan. 9:4, 5, 19). Danielca tucuicunashnallatami manllaita charirca. Shinapash Jehová Diosta na manllashpa tucuipi cazungapaca Jehovapa yachachishcacunata estudiana, paita mañana, tucui shunguhuan paipi confianami ninanda ayudarca.
8. Na manllajcuna cachunga ¿imata ayudaita ushan?
8 Na manllajcuna cangapaca ¿imata ruranata minishtirin? Ñucanchi taitacuna na manllajcuna cajpipash ñucanchicunaca na shina naciripanchichu. Na manllaj persona cangapaca yachajuitami yachajuna capanchi. Imagutapash ali yachajungapaj munashpaca yachachij personataca ali ali ricushpami pai imashina rurashcashna rurangapaj esforzarina capanchi. Danielmandaca Bibliata aliguta estudiana cashcata, Jehová Dioshuan ali amigo cangapaj shungumanda mañana cashcata, pai ayudanapi confiana cashcatami yachajupashcanchi. Shina rurashpami ñucanchipa crishcacunata difindina tucujpica na manllashpa difindipashun.
9. Na manllajcuna canaca ¿imashinata ayudan?
9 Alemania llactamanda Bend shuti huauquiguhuan ima pasashcata ricupashunchi. Paipa escuelapica tucuicunallatami evolucionbi crin carca. Chaimandami Bibliapi nishcacunaca yanga shuj cuentolla cashcata ricun carian. Shuj punllaca cai huauquigutaca paipa clasespica Taita Dios gentecunata rurashcata imamanda pai crishcata intindichichunmi mañarca. Y huauquiguca na manllashpami paipa crishcacunataca tucuicunaman intindichirca. Y chashna rurashcamandaca ¿imata pasarca? Paica ninmi: “Ñuca profesorca aliguta uyashpami ñuca charijushca informacionmandapash shuj copiata llujchishpami cada unoman curca”. Y cashna rurashcamandaca ¿imata pasarca? Huauquiguca ninmi: “Tucuicunami ñucapa crishcacunamanda uyangapaj dispuesto cashcata ricuchirca. Shinallata caicunata yachashcamandapashmi felicitahuarca”. Cai huauquigupa experienciaca na manllaj personacuna cajpica shujcuna ñucanchita respetai ushashcata, shinallata Jehová Diosmanda shujcuna ashtahuan yachajungapaj munai ushashcatapashmi ricuchin. Shinaca na manllaj personacuna cangapaj esforzarishpaca shujcunataca ninandami ayudaita ushapanchi. Danielmandaca ¿imatata yachajupashcanchi? Danielmandaca Bibliata aliguta estudiana cashcata, Jehová Dioshuan ali amigo cangapaj paita shungumanda mañana cashcata, shinallata pai ayudanapi tucui shunguhuan confiana cashcatami yachajupashcanchi.
DANIELSHNA JEHOVÁ DIOSTA JUYAJ, NA SAQUIJ CASHCATA RICUCHIPAGUI
10. Shujcunata juyaj, na saquijcuna nishpaca ¿imatata ningapaj munan?
10 Bibliapi hebreo shimipi “lealtad” y “amor leal” nishca shimita churashpaca pitapash na saquij, shujcunata ninanda juyaj persona cashcata ricuchingapami shina nin. Chaimanda Jehová Diosca paipa sirvijcunata ninanda juyan y nunca na saquinllu nishpami yachachin. Y Jehová Diosca ñucanchicunapash paita tucui shunguhuan juyashpa y na saquishpa sirvichunmi munan. Shinallata Diosta sirvijcunaca Jehová Dioshnallata paicunapura ninanda juyarishpa nunca na saquinachu capanchi (2 Samuel 9:6,7). Y tiempohuanga chai cualidadtaca ashtahuanmi ricuchita ushapanchi. Chaitaca Danielpa ejemplopimi ricuita ushapanchi.
Daniel tucuipi cazushcamandami Jehová Diosca leongunamanda paita salvangapaca shuj angelta cachamurca (Párrafo 11ta ricupangui).
11. Danielca 90 huatacunata charishpaca Jehová Diosta tucui shungu juyashcata, paita na saquingapaj munashcataca ¿ima horata ricuchina tucurca? (Dibujota ricupangui).
11 Danielca paipa causaipica Jehová Diosta juyashcata paita na saquingapaj munashcataca ashtaca viajecunatami ricuchina tucurca. Shinapash ña 90 huatacunata charishpami chaita ricuchingapaca ashtahuan esforzarina tucurca. Chai tiempopica Babilonia llactataca Medos y Persas nishca gentecunami macanajushpa mishashca carca. Chaimandami Babiloniataca rey Darío mandajurca. Chai tiempopica reypa trabajaj huaquin gentecunaca Jehová Diosta na respetaj, Danieltapash nimamanda na ricunayachij gentecunami carca. Chaimandami Danielta huañuchi ushangapaca rey Dariotaca shuj leyta llujchichun animarca. Chaipimi Danielca reyta cazunata o Jehová Diosta tucuipi cazungapaj munashcata ricuchina tucurca. Reyta cazushpaca 30 punllacunacamanmi Jehová Diosta mañanata saquina carca. Shinapash Danielca na chaita rurarcachu. Chaimandami Danieltaca leonguna micuchun leongunapa utujupi shitarca. Shinapash Danielca Jehová Diostalla juyashcata, paitalla tucuipi cazungapaj munashcata ricuchimandami paica salvai tucurca (Dan. 6:12-15, 20-22). Shinaca Danielshna Jehová Diosta tucuipi cazungapaca ¿imata ayudaita ushan?
12. Danielca Jehová Diosta na saquishpa tucui shungu sirvingapaca ¿imatata rurarca?
12 Jehová Diosta na saquishpa tucuipi cazungapaca paita tucui shunguhuan juyanami minishtirin. Danielca Jehová Diosta ninanda juyaimandami paitaca na saquirca. Y cashna juyaita charingapaca talvezpashmi Jehová Dios imashinapacha cashcata, paipa sirvijcunata imashina tratajtapash pensarishcanga (Dan. 9:4). Shinallata Danielca Jehová Dios paimanda imata rurashcata, paipa llactata ayudangapaj imacunallata rurashcatami aliguta pensarin carca (Dan. 2:20-23; 9:15, 16).
Jehová Diosta tucui shunguhuan juyashpami Danielshnallata Jehovataca na saquishpa sirvita ushapangui (Párrafo 13ta ricupangui).
13. a) Jovengunaca Jehová Diosta na saquishpa sirvingapaca ¿imacunahuanda chimbapurana tucushca? Shuj ejemplomanda parlapai. (Fotota ricupangui). b) Testigo de Jehovacunaca homosexual gentecunataca apoyanllu nishpa tapujpica ¿imatata nipanguiman? (JW.ORG paginapi “Imatapash cashcatapacha rurashcamandaca, casilla ali causaimi tianga” nishca videota ricupangui).
13 Danielpa tiempopishnallatami cunan punllapi jovengunaca Jehová Diosta paipa mandashcacunata na respetaj gentecunapa chaupipi causanajun. Y cashna gentecunaca talvezpashmi Taita Diosta juyaj gentecunataca na ricunayachinga. Y huaquingunaca jovengunataca Jehová Diosta ama cazuchunmi imatapash rurachun atichita ushan. Australia llactapi causaj Gabriel shuti huauquigutaca chaimi pasarca. Pai joven cajpica paipa clasespica profesoraca tucui estudiantecunatami quiquingunapa shuj amigo homosexualmi cani nishpa villajpica ¿imatashi ruranguichiman? nishpami tapurca. Shinallata chai amigotaca apoyanchimi nijcunaca shuj filapi shayarichi, na apoyajcunaca shuj ladoman shayarichi nishpami mandarca. Shina nijpica ima pasashcatami huauquiguca villan: “Clasesmandaca tucuicunami amigota apoyana filapi shayarirca. Ñuca y shuj Testigo huauquigullami na apoyanchimanllu nishca filapi shayarircanchi”. Chashna rurashcamanda ima pasashcata yarishpami huauquiguca nin: “Clases tucuringapaca ashtaca faltarcarami. Shinapimi ñucanchi compañerocuna, profesorapash nali shimicunahuan rimashpa ñucanchimanda burlari callarirca. Shinapash ama culirashpa aliguman ñucapa crishcacunata intindichingapaj esforzarijpipash paicunaca na uyangapaj munarcachu”. Cashna pasajpica huauquigu Gabrielca ¿imashinata sintirirca? Paica ninmi: “Ciertomi chashna tratachunga na gushtarcanichu. Shinapash Jehová Diosta cazushcamandami cushilla sintiriparcani”.
14. Jehová Diosta na saquishpa sirvingapaca ¿imatata ruraita ushapanchi?
14 Jehová Diosta na saquishpa sirvingapaca Danielshnallatami Jehová Diostaca tucui shunguhuan juyangapaj esforzarina capanchi. Chaipaca Jehová Dios imashinapacha cashcatami ashtahuan ali rijsina capanchi. Y Jehová Diosta rijsingapaca paipa rurashcacunamandami yachajuna capangui (Rom. 1:20). Jovenguna quiquingunaca Jehová Diosta ashtahuan respetangapaj, ashtahuan juyangapaca ashtaca ayudacunatami charipanguichi. ¿Pipashcha rurarca? nishca partepica videocuna, huaquin temacunapashmi tian. Shinallata, ¿Es la vida obra de un Creador? y El origen de la vida nishca folletopashmi yachajuita ushapangui. Cai folletocunamanda Dinamarca llactapi causaj Esther shuti panigu ima nishcata ricupashunchi. “Folletocunapi yachachishcacunataca ninandami gushtani. Chai folletocunapica imapi crina cashcataca na ninllu. Chaipa randica Jehová Diospa rurashcacunamanda parlashpami canllata Diospi crinata o na crinata decidichun saquin”. Párrafo 9pi parlashca Ben shuti huauquiguca ninmi: “Cai temacunata y folletocunata yachajunami Jehová Diospi tucui shunguhuan crichun, Taita Dios causaita callarichishcata ashtahuan crichunbash ayudahuarca”. Cai folletocunata estudiashca jipaca quiquinbashmi Apocalipsis 4:11pi nishca shimicunahuan seguro, de acuerdo capangui. Chaipica: “Ninan poderta charij ñucanchi Jehová Dioslla, quiquinmi jatunyachi tucuna derechotapash y respetai tucuna derechotapash charipangui. Porque quiquinmi tucuita rurapashcangui” nijunmi.e
15. Jehová Dioshuan ashtahuan ali amigo tucui ushangapaca ¿imatata rurai ushapanchi?
15 Jehová Diosta ashtahuan juyashpa paipa ali amigo tucungapaca Jesusmanda yachajunami ashtahuan ayudaita ushan. Alemania llactapi causaj Samira shuti joven paniguca chaitami rurarca. Paica ninmi: “Jesusmanda yachajushpami Jehová Diostaca ashtahuan rijsi callarircani”. Samira panigu huahua cashpaca Jesús juyaj cajta yachashpapash Jehová Dios juyaj cajtaca na segurachu carca. Paica ninmi: “Jesustaca ninandami alicachin carcani. Porque paica huahuacunata juyaj, paihuan amigo tucunapash facilmi carca” ninmi. Jesusmanda ashtahuan ashtahuan yachajushpami Jehová Dioshuanga ashtahuan ali amiga tucushpa catirca. Imamanda shina pasashcatami Samira paniguca parlan: “Asha ashami Jesús Jehová Diospa cualidadcunata alipacha ñucanchiman ricuchijta cuenta japircani. Shinallata Jehová Dios paipa churi Jesusta cai alpaman cachamushpaca gentecuna mediante Jesús Jehová Diosta ashtahuan rijsichun cachamushcatami cuenta japircani” (Juan 14:9). Jovenguna quiquinguna Jehová Dioshuan ashtahuan ali amigo tucungapaj munashpaca Jesusmandami ashtahuan yachajuita ushapanguichi. Shina rurashpaca paita ashtahuan juyashpami paitaca na saquishpa sirvi ushapanguichi.
16. Jehová Diosta na saquishpa sirvinaca ¿imamandata ali can? (Salmo 18:25; Miqueas 6:8).
16 Normalmente juyaimanda pitapash na saquij personacunaca ali amigocunatami charin (Rut 1:14-17). Jehová Diosta tucui shunguhuan juyashpa, paita na saquishpa sirvishpaca shuj tranquilo causaigutami charipashun. Bibliapica paita llaquijta o juyajtaca Jehová Diosca ñucapashmi juyasha nijunmi (Salmo 18:25; Miqueas 6:8ta liipangui). Jehová Diosca Tucui Ushaita Charij Dios cashpapashmi ñucanchihuan para siempre amigo cangapaj munan. Chaita yachashpaca ¿manachu cushilla sintiripangui? Ñucanchitaca ni ima jarcaipash, ni maijan contrapash, ni huañuipash Jehovahuan ali amigo canamandaca separaitaca na ushangachu (Dan. 12:13; Luc. 20:37, 38; Rom. 8:38, 39). Shinaca Danielpa ejemplota catina y Jehová Diosta juyashpa na saquishpa sirvinaca alipachami can.
DANIELMANDA YACHAJUSHPA CATIPAI
17, 18. Danielmandaca ¿imatata ashtahuan yachajuita ushapanchi?
17 Cai temapica Danielpa ishcai cualidadcunamandallami yachajupashcanchi. Shinapash paipa causaimandaca ashtahuan cosascunatami yachajui ushapanchi. Jehová Diosca Danielmanga huaquin cosascunataca muscuipishnami ricuchirca. Cutin shujcunataca muscuchitapachami muscuchirca. Shinallata profeciacunata intindi ushachunbashmi ayudarca. Y chai profeciacunamandaca ñami ashtacacuna pactarishca. Cutin shuj profeciacunaca shamuj punllacunapi cai alpapi gentecunahuan ima pasana cashcatami ricuchijun.
18 Cati temapica Daniel libropi ishcai profeciacunamandami yachajugripanchi. Cai libropi profeciacunata ali intindinaca tucuicunatallatami cunan punllacunapi ñucanchicuna ali decisiongunata agllachun ayudanga. Shinallata Jehová Diosta na manllashpa, na saquishpa sirvichunbashmi ayudanga. Shinami shamuj punllacunapi llaquicunata o problemacunata aguantangapaca preparado capashun.
CÁNTICO 119 Shinlli fetami charina capanchi
a Jehová Diosta sirvij jovengunaca imapash jarcaicunata mishangapami na manllaj, Jehová Diosta y shujcunata juyaj, na saquij personacunami cana can. Colegiomanda compañerocunaca Taita Diospa rurashcacunata crishcamanda, paita adorashcamanda y paipa mandashcacunata cazushcamandaca, tunducunallami Diospica crin nishpami burlarita ushan. Cai temapica profeta Danielpa ejemplota catishpa, na manllashpa, Jehová Diosta na saquishpa juyaj personacunaca ali yachaita charijcuna cashcatami ricupashun.
b Babiloniocunami paicunataca chashna shutita churarca.
c Danielca Babiloniocuna micuchun cushca alimentotaca na micurcachu. Danielca talvez cai quimsa razongunamandami talvez na micushcanga. Primeroca Babilonia llactapi yanushpa carashca animalcunaca talvezpashmi Diospa leypi na micuchun mandashca animalcuna cashcanga (Deut. 14:7, 8); catipica talvezpashmi chai animalcunaca huañuchishpa na tucuilla yahuarta llujchishcaiman cashcanga (Lev. 17:10-12); quimsapica chai animalcunaca talvezpashmi yanga dioscunata adorangapalla preparashcacuna cashcanga (Levítico 7:15 y 1 Corintios 10:18, 21, 22huan chimbapurashpa ricupangui).
d Huaquin shuticunata cambiashcanchimi
e Acerquémonos a Jehová nishca librotapashmi estudiaita ushapangui. Chai libropica Jehová Dios imashinapacha cashcata, ima cualidadcunata charishcatami ali ali explican. Cai publicacionbashmi Jehová Diosta ashtahuan juyachun ayudaita ushan.