INTERNETPI BIBLIOTECA Watchtower
INTERNETPI BIBLIOTECA
Watchtower
Quichua (Imbabura)
  • BIBLIA
  • PUBLICACIONGUNA
  • TANDANAJUICUNA
  • bt cap. 15 págs. 133-140
  • ‘Congregaciongunapi huauquipanicunatami shinlliyachinajurca’

Cai agllashca videoca nara tiapanllu.

Shuj jarcaimi tiapan, cunan horasca descargaitaca na ushapanguichu.

  • ‘Congregaciongunapi huauquipanicunatami shinlliyachinajurca’
  • Tucui ladocunapi Taita Diospa Gobiernomanda villachipashunchi
  • Subtitulocuna
  • Cai temamandallata parlajuj información
  • “Huauquicuna imashina cajta ricungapaj jacu visitagripashun” (Hechos 15:36)
  • ‘Ninanda culirarirca’ (Hechos 15:37-41)
  • “Alicunatami Timoteomandaca parlan carca” (Hechos 16:1-3)
  • “Tucui shunguhuan ashtahuan crishpa catinajurca” (Hechos 16:4, 5)
  • ‘Jehová Dios poderta cujpimi na manllashpa villachinajurca’
    Tucui ladocunapi Taita Diospa Gobiernomanda villachipashunchi
  • Jovenguna, Marcospa y Timoteopa ejemplota catipaichi
    Jehová Diospa Reinomandami Villajun (Tandanajuipi yachajungapaj revista)—2025
  • ‘Ninanda cushijushpami espíritu santotapash chasquishpa catinajurca’
    Tucui ladocunapi Taita Diospa Gobiernomanda villachipashunchi
  • Pablo y Timoteo
    Bibliapica ¿imatata yachajuni?
Tucui ladocunapi Taita Diospa Gobiernomanda villachipashunchi
bt cap. 15 págs. 133-140

CAPÍTULO 15

‘Congregaciongunapi huauquipanicunatami shinlliyachinajurca’

Superintendentecunaca congregaciongunata shinlliyachingapami visitan

Hechos 15:36-16:5​manda japishcami can

1-3. a) Pablotaca ¿pita compañashpa rigrijurca y paimandaca imata yachapanchi? b) Cai capitulopica ¿imatata yachajushun?

SHUJ llactamanda, chaishuj llactacunaman nali ñangunata yalijushpaca, Pabloca paita compañashpa rijuj Timoteota ricushpaca pensarishpami quidan. Paica más o menos 20 añoscunatami charin paica joven caimandami ashtaca fuerzata charin. Timoteoca ashtahuan ashtahuanmi Listra, Iconio llactacunamanda caruyashpa rin. Shinapash paicunataca ¿imashi pasanga? Pabloca problemacuna, shuj llaquicuna tianataca alimi yachan. Porque caihuanga Pabloca ñami ishcai viajeta congregaciongunata visitangapaj rijurca. Pero Timoteoca ¿imashinata llaquicuna ricurijpica aguantaita ushanga?

2 Pabloca Timoteopica ninandami confian. Congregaciongunata chaira visitangapaj rishcamandami Pabloca ali compañerota charina minishtirishca cashcata ali yachan. Pablo y Timoteoca congregaciongunata shinlliyachingapami visitagrinajun. Pero Bernabehuan ima pasashcata yuyarishpami Pabloca Timoteohuan shujllashna cana cashcata y paicunapa asignacionda aliguta pactachina cashcata pensarin. Bernabehuan culirashpami ishcandimanda caruyarirca.

3 Cai capitulopica shujcunahuan problemacunata charishpa imashina chai problemacunata arreglai ushana cashcatami yachajupashun. Pablo imamanda Timoteota compañashpa richun agllashcatami ricupashun. Shinallata superintendente de circuitopi sirvij huauquicuna imacunatalla rurajtami yachajupashun.

“Huauquicuna imashina cajta ricungapaj jacu visitagripashun” (Hechos 15:36)

4. Pabloca ¿imamandata cutin congregaciongunata visitangapaj ringapaj munarca?

4 Chai shuj capitulopica circuncisionmanda ima decisionda japishcata villangapaj, shinallata huauquipanicunata shinlliyachingapaj y animangapami Pablo, Bernabé, Judas y Silas Antioquía llactapa congregacionman rishcata ricuparcanchi. Jipamanga ¿imata pasarca? Pabloca Bernabetaca cashnami nirca: “Jehová Diospa shimita predicashca tucui llactacunapi huauquicuna imashina cajta ricungapaj jacu visitagripashun” (Hech. 15:36). Pabloca cutin rishpaca chairalla bautizarishca cristianocunata visitangapajllaca na rijurcachu. Hechos libropica Pablo y paipa cumbacuna imapa cutin rishcatami ricuchin. Paicunaca, Jerusalenmanda ancianocuna y apostolcuna ima decisionda japishcata villangapami rinajurca (Hech. 16:4). Shinallata paicunaca como superintendente viajante cuendami congregaciongunapi huauquipanicunata shinlliyachingapapash rinajurca (Rom. 1:11, 12). Cunan tiempopica Jehová Diosca paipa organizacionda ñaupaman pushachunga ¿pitata utilizan?

5. Cuerpo Gobernantemanda huauquicunaca congregaciongunaman instrucciongunata cungapaj y animangapaca ¿imatata ruran?

5 Cunan punllacunapica Cuerpo Gobernantepi sirvij huauquicunatami congregaciongunata ñaupaman pushachunga Jesusca churashca. Cai ungido huauquicunami mundo enteropi tiaj congregaciongunata animangapaj, instrucciongunata cungapaca cartacunata, publicaciongunata, videocunata, tandanajuicunata y shuj cosascunatapash utilizan. Shinallata Cuerpo Gobernantepi sirvij huauquicunaca ashtaca anciano huauquicunatami como superintendente sirvichun agllashca. Paicunami mundo enteropi tiaj congregaciongunata visitan.

6, 7. Superintendente huauquicunaca ¿ima responsabilidadcunatallata charin?

6 Superintendente huauquicunaca congregaciongunapi huauquipanicunata shinlliyachingapaj, shinallata cada unomanda preocuparishcata ricuchingapami visitan. Chaita rurashpaca apóstol Pablopa ejemplota catijushcatami ricuchin. Pabloca superintendentecunataca cashnami consejarca: “Taita Diospa shimitaca predicanami cangui. Ali tiempocunapipash y shinlli tiempocunapipashmi tucui shunguhuan villachina cangui. Shinallata, pacienciahuan y aliguta yachachishpami imata nali ruranajushcata ricuchina cangui, corregina cangui y consejana cangui”. Caitapashmi nirca: “Ali villaicunatapash predicanami cangui” (2 Tim. 4:2, 5).

7 Apóstol Pablopa consejota catishpami superintendentecunaca cazarashca cashpaca, paicunapa huarmigucunandi congregaciongunata visitashpa predicacionman llujshishpa apoyan. Superintendentecunapa alipacha ejemplota ricunami huauquipanicunataca ninanda animan. Paicunaca alipacha yachachijcuna, predicanatapash ninanda gushtajcunami can (Rom. 12:11; 2 Tim. 2:15). Paicunaca shujcunamanda tucuita rurangapaj munajcuna, ninanda juyajcunami can. Yapata tamiajpi, yapata indipipash o peligroso pushtucuna cajpipash congregaciongunata visitangapami tucuita ruran (Filip. 2:3, 4). Shinallata discursocunata cushpami huauquipanicunataca animan, yachachin y consejan. Tucuicunami superintendentecunapa ejemplota catingapaj esforzarina capanchi (Heb. 13:7).

‘Ninanda culirarirca’ (Hechos 15:37-41)

8. Pablo huauquipanicunata cutin visitangapaj jacu nijpica Bernabeca ¿imatata rurarca?

8 Huauquipanicunata cutin visitangapaj jacu nishpa Pablo nijpica Bernabeca alimi chasquirca (Hech. 15:36). Pablohuan Bernabehuanga ali cumbacunami carca. Shinallata paicuna visitashca congregaciongunatapash alimi rijsirca (Hech. 13:2-14:28). Ishcandi cutin pacta trabajana ali cajpipash shuj problemami ricurirca. Hechos 15:37​pica “Bernabeca, Marcos nishpa rijsishca Juandapacha pushashun nishpami nijurca”. Caita ricushpaca Bernabe paipa primo Marcosta apangapapacha munashcatami ricupanchi.

9. Pablohuan Bernabehuanga ¿imamandata culirarirca?

9 Pabloca Marcosta apashpa ringapaca na munarcachu. Marcostaca ¿imamandata na apangapaj munarca? “Porque Marcosca villachingapaj na cumbashpami, Pablota y Bernabetaca Panfilia llactapi saquishpa rishcarca” (Hech. 15:38). Marcosca, Pablota Bernabetami congregaciongunata visitangapaj cumbajurca. Shinapash paicunata saquishpami tigrarca (Hech. 12:25; 13:13). Panfilia llactapi cashpallatami Marcosca paipa asignacionda saquishpa Jerusalén llactaman tigrarca. Bibliapica Marcos chashna rurashcamanda Pablo imashina sintirishcataca na ninllu. Shinapash Pabloca chashna rurachunga na gushtashcangachu. Chaimi Marcospica ñana confiarca.

10. Pablo y Bernabé culirarishca cashcamandaca ¿imata pasarca?

10 Bernabeca Marcostaca paicunahuan apangapapachami munarca shinapash Pabloca paita apangapaca na munarcachu. “Chaimi Pablo y Bernabeca ninanda culirarishpa, cada uno ñanda japishpa rirca” (Hech. 15:39). Bernabé y Marcoshuanga Chipre llactamanmi rirca. Cutin Pabloca congregaciongunata visitangapami rirca. Bibliapica cashnami nin: “Pabloca Silastami paihuan richun agllarca. Pablota cuidapangui nishpa huauquicuna Jehová Diosta mañashca jipami, Pablo y Silasca rirca” (Hech. 15:40). “Paicunaca congregaciongunapi huauquipanicunata shinllichishpami, Siria y Cilicia llactacunata yalirca” (Hech. 15:41).

11. Shuj huauqui o shuj pani culirachijpi ali tucungapaca ¿ima cualidadta charinata minishtirin?

11 Tucuicunami juchayucuna capanchi. Pablo y Bernabeca Cuerpo Gobernantepi sirvij huauquicunamanda cachashcami carca. Talvez jipaca Pablopash Cuerpo Gobernantemandami tucushcanga. Ali huauquicuna cashpapash juchayucuna caimandami culirarirca. Shinapash ¿culirarimandallachu ali amigocuna canataca saquirca? Na. Juchayucuna cashpapash ishcandimi Jesuspa ejemplota catimanda humildecuna carca. Tiempohuanga ali cristianocuna cashcata ricuchishpami ali tucurca y ali amigocuna cashpapash catirca (Efes. 4:1-3). Shinallata huaquin huatacuna jipami Pablo y Marcosca shuj asignaciongunapi pacta trabajarca (Col. 4:10).a

12. ¿Ancianocunaca Pablo y Bernabepa maijan cualidadcunata charingapata esforzarin?

12 Bernabé y Pablo jaicata culirajcuna cashcataca shujcunaca na rijsircachu. Bernabetaca José shutipi ninapa randica apostolcunaca Bernabé juyaj, imagutapash caraj cashcamandami Bernabé nishpa shutichirca. Bernabé nishpaca “shujcunata cushichij” cashcatami ningapaj munan (Hech. 4:36). Pablotapash juyaj, llaquij cashcatami huauquipanicunaca rijsin carca (1 Tes. 2:7, 8). Ancianocuna y superintendentecunaca Pablo y Bernabepa ejemplota catishpami humilde cangapaj esforzarina can. Shinallata shuj ancianocunata, shuj huauquipanicunatapash juyaihuan, llaquishpami tratana can (1 Ped. 5:2, 3).

“Alicunatami Timoteomandaca parlan carca” (Hechos 16:1-3)

13, 14. a) ¿Timoteoca pita carca? Pabloca Timoteotaca ¿imashinata rijsirca? b) Pabloca Timoteopica ¿imatata ricurca? c) Timoteomanga ¿ima responsabilidadta mingarca?

13 Pabloca cutin congregaciongunata visitangapaj rishpaca Galacia llactamanmi chayarca y chai llactapica huaquin congregaciongunami ña tiarca. Bibliapica “Derbe llactaman chayashca jipami Pabloca Listra llactaman yalirca” nin. Shinallata “Chai llactapica, Timoteo shuti discipulomi causarca. Paica Judea llactamanda Jesusta catij huarmigupa churimi carca. Pero paipa taitaca griegomi carca” nin (Hech. 16:1).b

14 Pabloca paipa primer viajeta rurashpami Timoteopa familiataca más o menos huata 47​pi rijsishcanga. Ishcai o quimsa huatacuna jipami congregaciongunata cutin visitangapaj rishpaca Timoteota ashtahuan rijsingapaj munashcanga. Pabloca ¿imamandata Timoteotaca rijsingapaj munarca? Porque Hechos libropi nishcashnaca Listra Iconio llactamanda huauquipanicunaca “alicunatami Timoteomandaca parlan carca”. Listra llactaca Iconio llactamandaca 30 kilometrocunata carupimi carca (Hech. 16:2). Ancianocunaca espíritu santo ayudajpimi, Pablota y Silasta cumbashpa richun Timoteotaca superintendente cachun agllarca (Hech. 16:3).

15, 16. Timoteoca shujcunapa ñaupapica ¿imamandata ali ricurirca?

15 Timoteoca huauquipanicunapaca ¿imamandata rijsishca carca? ¿Yapa inteligente, jari jari y tucuita yachaj cashcamandachu rijsishca cashcanga? Gentecunaca shujcuna imashina cajta, imata ruranata yachajtallami ricun. Por ejemplo shuj viajeca profeta Samueltapash chashna cuendami pasarca. Chaimi Jehovaca Samueltaca cashna nirca: “Mandaj Dios ñucaca, runashnaca na ricunichu. Runaca, paipaj ñavipi ricurishcatallami ricun. Ashtahuangarin Mandaj Dios ñucaca, shungutami ricuni” (1 Sam. 16:7). Huauquipanicunaca Timoteo imashna cajtallaca na ricurcachu ashtahuangarin paipa ali cualidadcunatami ricurca.

16 Huaquin huatacuna jipaca Pabloca Timoteopa ali cualidadcunamandami parlarca. Por ejemplo, imata rurangapapash listo cashcata, juyaj cashcata, huauquipanicunamanda imatapash rurangapaj dispuesto cashcatami parlarca (Filip. 2:20-22). Shinallata Timoteo ‘tucui shunguhuan crishcatami’ nirca (2 Tim. 1:5).

17. Jovengunaca Timoteomandaca ¿imatata yachajuita ushan?

17 Cunan punllacunapi jovengunapash Timoteo cuenda ali cualidadcunata charingapajmi esforzarin. Aunque jovenguna cashpapash ali cualidadcunata charishpami Jehovapa y huauquipanicunapa ñaupapipash ali ricurin (Prov. 22:1; 1 Tim. 4:15). Paicunaca maipi cashpapash, imata rurashpapash Jehová Diosta cazungapami esforzarin (Sal. 26:4). Chaimandami Timoteo cuenda congregacionbipash ashtahuan ayudaita ushan. Jovenguna publicador tucujpi, Jehovaman mingarijpi y bautizarijpica tucuicunami ninanda cushijupanchi.

“Tucui shunguhuan ashtahuan crishpa catinajurca” (Hechos 16:4, 5)

18. a) Pablo y Timoteoca ¿imatata rurarca? b) Huauquipanicuna instrucciongunata cazushcamandaca ¿imashinata beneficiarirca?

18 Pablo y Timoteoca ashtaca huatacunatami pacta trabajarca. Paicunaca cuerpo gobernantepi sirvij huauquicuna mandashcataca tucuitami pactachirca. Por ejemplo: “Shuj shuj llactacunaman rinajushpaca, chai llactacunapi huauquicuna cazuchunmi Jerusalenbi ancianocuna y apostolcunapash imata decidishcata villashpandi Pablo y paipa cumbacunaca rinajurca” (Hech. 16:4). Congregaciongunaman instrucciongunata cushcata cazuimandami huauquipanicunaca “tucui shunguhuan ashtahuan crishpa catinajurca. Cada punllami ashtahuan ashtahuan mirashpa catinajurca” (Hech. 16:5).

19, 20. Ñucanchita ñaupaman pushajcunataca ¿imamandata cazuna capanchi?

19 Cunan punllacunapipash, Jehová ñucanchita ‘ñaupaman pushajcunapa’ cushca instrucciongunata cazujpillami Jehová Diosca bendicianga (Heb. 13:17). Cunan punllacunapi ashtahuan llaquicuna mirajushcamandami ‘aliguta cazushpa, aliguta pensarishpa sirvij esclavo’ llujchishca Bibliapa yachachishcacunata aprovechana capanchi (Mat. 24:45; 1 Cor. 7:29-31). Shina rurashpami shinlli feta charishun y cai mundopa ruraicunapipash na chapurishun (Sant. 1:27).

20 Pablo, Bernabé, Marcos y punda tiempomanda ungidocuna cuendami cunan punllacunamanda ancianocuna y Cuerpo Gobernantemanda huauquicunapash juchayucuna can (Rom. 5:12; Sant. 3:2). Shinapashmi paicunapica tucui shungu confiana capanchi. Porque paicunaca Bibliapa yachachishcacunata cazungapaj y apostolcunapa ejemplota catingapami esforzarin (2 Tim. 1:13, 14). Chaimi congregaciongunapash shinlli tucun y paicunapa fepash shinlliyan.

TIMOTEOCA ‘SHUJ ESCLAVOSHNA SHINLLITA TRABAJASHPAMI ALI VILLAICUNATA VILLACHISHPA AYUDASHCA’

Timoteoca Pablotaca ninandami respetan carca. 11 huatacunatami Pablotaca ayudarca. Pabloca Timoteomandaca cashcami nirca: “Paitashnaca nipita na charipanichu. Paica tucui shunguhuanmi quiquingunamandaca preocuparin”. Shinallata caitapashmi nirca: “Pero Timoteoca shuj ali ejemplotami ricuchishca. Y chaitaca alimi quiquingunaca yachapanguichi. Shuj esclavoshna shinllita trabajashpami, ali villaicunata villachishpa ñucataca ninanda ayudahuashca” (Filip. 2:20, 22). Timoteo predicangapaj ninanda esforzarishcamandami Pabloca paitaca juyarca. Timoteoca ñucanchipajpash shuj alipacha ejemplomi can.

Timoteo.

Timoteopa taitaca griegomi carca y paipa mamaca judiami carca. Paica talvez Listra llactapimi viñashcanga. Uchilla huambragumandapachami paipa mama Eunice y paipa abuela Loidaca Taita Diospa shimimanda yachachishpa viñachirca (Hech. 16:1, 3; 2 Tim. 1:5; 3:14, 15). Pablo Listra llactata por primera vez visitajujpimi Timoteopash, paipa mamapash y paipa abuelapash cristianocuna tucushcanga.

Pablo huaquin huatacuna jipa Listra llactata visitangapaj tigrajpica Timoteoca más o menos 20 huatacunatami charishcanga. Shinallata “Listra llactamanda, Iconio llactamanda huauquicunaca, alicunatami Timoteomandaca parlan carca” (Hech. 16:2). Timoteomanda shuj profeciapi nishcashnallatami Pablopash, ancianocunapash Timoteomanga shuj asignacionda curca (1 Tim. 1:18; 4:14; 2 Tim. 1:6). Timoteoca Pablotami misionero cuenda compañashpa rigrijurca. Timoteoca paipa familiata saquishpami rina carca. Shinallata ali villaicunata judiocunaman villachijushpa ama nitijachingapami circuncisionda rurarina carca (Hech. 16:3).

Timoteoca tauca viajecunatami caru llactacunaman rirca. Por ejemplo Pablohuan y Silashuanga Filipos llactapimi predicarca. Cutin Silashuanga Berea llactapimi predicarca. Y Tesalónica llactapica paillami predicarca. Jipaca Corinto llactapimi Pablohuan cutin tuparirca. Chaipimi Tesalónica llactamanda huauquipanicunaca llaquicunata charishpapash ñaupaman catinajun nishpa villarca (Hech. 16:6–17:14; 1 Tes. 3:2-6). Asha tiempo jipaca Pablo Éfeso llactapi cajpimi Corinto llactamanda huauquipanicunamanda nali noticiacunata yachaj chayarca. Chaimi Timoteotaca Corinto llactaman cachangapaj munarca (1 Cor. 4:17). Jipamanga Pabloca Timoteota y Erastotami Macedonia llactaman cacharca. Romanos librota Pablo escribijuj horasca Corinto llactapimi cutin Timoteoca Pablohuan carca (Hech. 19:22; Rom. 16:21). Cai llactacunaca Timoteo ali villaicunata predicangapaj rishca huaquin llactacunallami can.

Timoteoca paipa asignacionda nali pactachishachu yashpami pensajushcanga. Chaimandami Pabloca cashna nirca: “Quiquin joven cashcamanda, pipash quiquinda na valichichunga na saquinachu cangui” (1 Tim. 4:12). Pabloca Timoteopica confiarcami. Shuj congregacionga shuj problematami charirca. Chaimi Pabloca: “Pandata yachachinajujcunata ama shina yachachinajuichichu nishpa shinllita tacurishpa consejachunmi” Timoteotaca cacharca (1 Tim. 1:3). Shinallata Timoteomanga ancianocunata, siervo ministerialcunata nombrachunmi autoridadta curca (1 Tim. 5:22).

Pabloca Timoteotaca paipa ali cualidadcunamandami ninanda juyarca. Pabloca Timoteotaca paipa propio churitashnami ricun carca. Pabloca Timoteota ninanda juyaimanda y Timoteo huacashcatapash yuyarishpa cutin paita ricungapaj munashcata y paimanda Taita Diosta mañajushcatapashmi Pabloca escribirca. Shinallata Pabloca Timoteo cutin cutin vijsa nanaita charishcata yuyarishpami consejarca (1 Tim. 5:23; 2 Tim. 1:3, 4).

Primera vez Pablo Roma llactapi prezo cajpica Timoteoca paihuanmi pacta carca. Timoteopashmi asha tiempota prezo carca (Filem. 1; Heb. 13:23). Pablo y Timoteoca shujllashnami can carca. Chaimi Pablo huañungapaj asha tiempo faltajpica Timoteotaca cashca nishpa rogarca: “Imashinapash quiquin ñucata uchalla ricungapaj shamuchunmi munapani” (2 Tim. 4:6-9). Shinapash Bibliapica Timoteo paipa juyashca amigota ricungapaj chayashcataca na ninllu.

MARCOSCA SHUJ SHUJ RESPONSABILIDADCUNATAMI CHARIRCA

Marcostaca Juan Marcos nishpapashmi rijsin carca. Talvez Jesusta prezo apaj horasca “ucuman churajunahuanlla calpashpa” rishca jovenga Marcosmi cashcanga (Mar. 14:51, 52). ¿Imamandata Marcosmi cashcanga nipanchi? Porque Marcos libropi cai yuyaicunamanda parlajpimi shina nipanchi. Marcosca por lo menos shuj viajetallapashmi Jesushuan cashcanga.

Marcosca shuj mayorlla jarigu parlajujpimi anotajun.

11 huatacuna jipaca, Herodes Agripa cristianocunata catiriashpa llaquichijujpimi Jerusalén llactamanda “tauca discipulocunaca” Taita Diosta mañangapaj Mariapa huasipi tandanajurca. Mariaca Marcospa mamami carca. Jehovapa shuj ángel carcelmanda llujchishpa ayudajpimi Pedroca Mariapa huasiman rirca (Hech. 12:12). Shinaca Marcosca paipa mamapa huasipi huauquipanicuna tandanajujta ricushpami viñashcanga. Marcosca Jesuspa primer discipulocunataca alimi rijsishcanga. Paicunami Marcospaca shuj ali ejemplo cashcanga.

Marcosca tauca superintendentecunahuanmi trabajarca. Bibliapi nishcashnaca Marcosca paipa primera asignacionbica Bernabehuan y Pablohuanmi Antioquía de Siria llactaman rirca (Hech. 12:25). Shinallata jipaca paicunata acompañashpami Chipre y Asia Menor llactaman rirca. Pero Marcosca imamandapacha Jerusalén llactaman tigrashcataca na yachapanchichu (Hech. 13:4, 13). Hechos capítulo 15​pica Bernabé y Pablo Marcosmanda culirarishcatami yachachin. Shinallata Marcos y Bernabé misionerocuna cuenda sirvishpa catingapaj Chipre llactaman rishcatami yachachin (Hech. 15:36-39).

Huaquin huatacuna jipaca Pablo Marcoshuan ali tucushpami huata 60 o 61​pica Roma llactapi ishcandi cutin pacta trabajarca. Chai tiempopi apóstol Pablo carcelpi cashcamandami colosenses huauquipanicunamanga cashna nishpa escribirca: “Carcelpi ñucahuan cashca Aristarcomi quiquingunamanga saludocunata cachajupan. Shinallata, Bernabepa primo Marcospashmi saludocunata cachajupan. Marcos quiquingunata visitangapaj rijpica, ñuca mandashcashnami paitaca cushijushpa chasquina capanguichi” nirca (Col. 4:10). Pabloca paipa randimi Marcostaca Colosas llactata visitachun cachagrijurca.

Huata 62 y 64​pimi, Marcosca Pedrohuan Babilonia llactapi igual sirvishcanga. Hechos capítulo 10​pi ricushcashnaca Marcos y Pedroca ali amigocunami tucurca. Pedroca Marcosmanda parlashpaca ñuca churishnami can nircami (1 Ped. 5:13).

Más o menos huata 65​pica por segunda vezmi Pabloca Roma llactapi prezo carca. Chaimi Éfeso llactapi Timoteo cajpica cashna nishpa escribirca: “Marcostapash pushashpa shamungui. Paica, Taita Diosta sirvinapica ninandami ayudahuanga” (2 Tim. 4:11). Pablo imata nishcata yachaj chayashpaca Marcosca Éfeso llactamanda llujshishpami Roma llactaman rishcanga. Pablo, Bernabé y Pedroca Marcostaca ninandami juyashcanga.

Jehová Diospa ayudahuanmi Marcosca Marcos librota escribina privilegiota charirca. Huaquingunaca Pedromandami Marcosca informacionda yachashcanga nin. Y chaica ciertomi can. Pedro parlashcamandallami Marcosca huaquin informaciongunata yachashcanga. Marcosca Roma llactapi cashpami Marcos librota escribishcanga. Babilonia llactapi Pedrohuan cashpaca na escribishcangachu. Marcosca na judío gentecunapi pensarishpami Marcos libropica huaquin shimicunata latín shimipi escribishca. Shinallata judiocunapa costumbrecunamanda na intindirinalla shimicunatapashmi traducishca.

a “Marcosca shuj shuj responsabilidadcunatami charirca” nishca recuadrota ricupangui.

b “Timoteoca ‘shuj esclavoshna shinllita trabajashpami ali villaicunata villachishpa ayudashca’” nishca recuadrota ricupangui.

    Quichua Imbabura publicacionguna (1993-2026)
    Llujshingapaj
    Caipi yaicupai
    • Quichua (Imbabura)
    • Cai informacionda shujcunaman cachangapaj
    • Configuración
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • ¿Imashinata utilizana can?
    • Quiquinba datocunataca alimi cuidashun
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Caipi yaicupai
    Cai informacionda shujcunaman cachangapaj