Ka Rauka Ainei ia Koe i te Irinaki i te Puka Tapu?

ME MOU mai koe i tetai Puka Tapu, ka anoano ainei koe i te kite i tetai moni? Akapeea teia moni ario taito?

E manganui te manako ra i te Puka Tapu ei puka taito te vaira te au tua tuke ua ake rai e te au tu akono tei rekaia. Inara, kare ratou e irinaki i te au papaanga Puka Tapu ei tuatua enua tika tikai, no reira kare ratou e irinaki e e Tuatua te reira na te Atua. Inara te vaira te au tika anga maata o te tu tika o te Puka Tapu. E akaraanga meitaki teia moni (te akara anga maatamaata). Eaa ta te tataanga e karanga ra?

Kua maaniia te moni ki Tareso, e oire i te tuanga apatonga itinga o tei karangaia i teianei e ko Turekia. Kua maaniia te moni i te tuatau o te tutara anga o te kavana o Peresia ko Mazaeus i te a anere mataiti M.T.N. Te akataka ra te reira iaia ei kavana no te ngai “Pae Vai,” koia oki, te Kauvai Eupharati. Inara eaa oki teia tuatua i riro ei ei mea reka?

No te mea ka kite koe i te reira akakoro anga rai i roto i taau Puka Tapu. Te akanoo ra a Ezera 5:6–6:13 i te tata anga i rotopu i te ariki o Peresia ko Dariu e tetai kavana ko Tatanai tona ingoa. Te maro anga, ko ta te au ngati Iuda akatu akaou anga i to ratou iero i Ierusalema. E tangata karape a Ezera i te kopi i te Ture a te Atua, e ka manako koe iaia kia tano tikai, ma te tu tika i tana i tata. Ka kite koe ia Ezera 5:6 e te 6:13 e kua tuatua aia ia Tatanai e ko “te [kavana, NW] o teianei pae vai.”

Kua tata a Ezera i te reira i te 460 M.T.N., no etai 100 au mataiti i mua ake ka akonoiaʼi teia moni. Te vaira tetai au tangata penei ka manako e te akakoro anga o tetai tangata opita taito e mea meangiti ua ia. Inara me ka irinaki koe ki runga i te au tata Puka Tapu i roto i te au tata anga rikiriki mei teia, kare ainei teia e akamaata i toou akapapu anga ki roto i tetai atu mea ta ratou i tata?

I roto i te nga atikara mua e rua i roto i teia itiu, ka kite koe i te au tumu no teia akapapu anga.

[Akameitakianga no te Tutu i te kapi 32]

Akaputu anga na te Israel Dept. of Antiquities Akaariia e te neneiia e te Israel Museum