Angaanga Kapitianga ma te Pupu Akaaere o Teia Tuatau
“E tuku aia iaia i rungao i tana au apinga ravarai.”—LUKA 12:44, “NW.”
1. Eaa te basileia ta te Mesia i akamata i te tutara i te 33 T.N., e na ea?
IA PENETEKOTE 33 T.N., kua akamata tikai a Iesu Mesia, koia te Upoko o te putuputuanga, i te tutara i te basileia o tona au tavini akatainuia i te vaerua ra. Na ea? Na te vaerua tapu, te au angela, e te pupu akaaere akara mataia ra. Mei ta te aposetolo ko Paulo i akakite maira, ‘kua akaora te Atua i te aronga akatainuia ra i te mana o te poiri, e kua akaumu ia ratou ei roto i te basileia o tana Tamaiti akaperepere ra.’—Kolosa 1:13-18; Angaanga 2:33, 42; 15:2; Galatia 2:1, 2; Apokalupo 22:16.
2. I teea Basileia maata atu ta te Mesia i akamata i te tutara i te 1914?
2 I te openga o “te tuatau akatakaia no te etene ra,” kua akatere atu a Iehova i te mana ariki o te Mesia ra, kua akatotoa i te reira kia maata atu i te putuputuanga Kerisitiano ra. (Luka 21:24) Ae, i te mataiti 1914, kua oronga atu te Atua ki tana Tamaiti i te mana ariki i rungao i te au “etene,” koia “te au basileia o teianei ao,” te au tangata ravarai.—Salamo 2:6-8; Apokalupo 11:15.
Tukuia “ki Rungao i Tana au Apinga Ravarai”
3, 4. (a) I ta Iesu akatutu anga i nga mina ra, koai tei akatutuia e te tangata mana tona anau anga? (e) Eaa nga mea i tupu no te Basileia i te 1918 e te 1919 ra?
3 E mea tau i konei kia manakoia te akatutu anga a Iesu no te tangata mana tona anau anga. (Luka 19:11-27) I mua ake i tona aereanga ki te ngai mamao kia akatinamou i te mana ariki, kua oronga te reira tangata i te moni (mina) ki tona au tavini ei taangaanga na ratou. I tona oki mai anga, kua akaue teia tangata, koia tei akatutu maira i te Mesia, e aere mai kiaia “taua au tavini tana i tuku i te moni [ario, NW] ra . . . kia kite aia i te tu o te apinga i rauka i ta ratou oko anga.” (Luka 19:15) I akapeea te tupu anga no te reira i muri ake i te rauka anga ia Iesu te mana ariki ra?
4 I te 1918 kua kitea e te Ariki ko Iesu Mesia tetai pupu mea ngiti o te au Kerisitiano tei akaruke i te au ekalesia o Kerisitome e kua rave maroiroi i te akono anga i te au apinga a to ratou Pu i te enua nei. I muri ake i te tama anga ia ratou mei ta te ai rai, kua oronga a Iesu kia maata atu te mana no tona au tavini i te 1919. (Malaki 3:1-4; Luka 19:16-19) Kua tuku aia ia ratou “i rungao i tana au apinga ravarai.”—Luka 12:42-44, NW.
“Te Putunga Kai i te Tuatau Tau Ra”
5, 6. (a) Eaa te angaanga akamaataia ra tei rauka i te tuati a te Mesia ra? (e) Eaa te au totou tei tau kia akatupuia i muri ake i te 1914, e eaa ta te pupu tuati i rave tikai i to ratou akatupu anga?
5 Kua oronga te Ariki tutara ko Iesu Mesia kia maata atu te angaanga na tona tuati, me kare akaaere ngutuare, i te enua nei. Kua akanooia te au Kerisitiano akatainuia ra ei “karere” no te Atua ei monoanga no te ariki akakoronaia tei akamanaia kia tutara i rungao i te au tangata ravarai o te enua nei. (2 Korinetia 5:20; Daniela 7:14) Kare ta ratou apainga katoa i vai mai e ei oronga anake ua ki te pupu o te au tavini raverave tei akatainuia ra a te Mesia i ta “ratou tuanga putunga kai i te tuatau tau ra.” (Luka 12:42, NW) Ei reira kua rave ratou i te tuanga angaanga o te au totou tei tau ra kia akatupuia i muri ake i te akanoo anga te Basileia i te 1914 ra.
6 Eaa tikai te aiteanga o te reira i te rave anga? Tona aiteanga ko te akatotoa i te tutu aere anga i ‘teia nuti meitaki o te basileia nei, e kako rava ake te ao katoa.’ (Mataio 24:14) E pera katoa oki, tona aiteanga e akakitekite anga i te tuatua ririnui no te au akavaanga i to Satani akatereanga kino e te aronga turu i te reira. Kua riro te tupu anga o te reira mei ‘te akangaueue anga i te au enua.’ Na te reira, “te au mea inangaroia” koia “te au mamoe ke atu” a te Mesia, i akamataʼi i te aere mai ki roto. (Hagai 2:7, NW; Ioane 10:16) Mei te 1935 aere mai, kua akamata te “urupu maata” i te aere mai ki roto i te akaaerenga a Iehova i te ao katoa nei. (Apokalupo 7:9, 10) Na te reira i anoanoiaʼi kia akameitaki aereia te akaaerenga. Te tuatua akatutu anga, kua monoia te au toka ki te auri, te rakau ki te veo, te auri ki te ario, e te veo ki te auro. (Isaia 60:17) Pouroa teia au mea kua tupu mei te 1919 mai i raro ake i te rave anga e te arataki anga piri vaitata a Iesu Mesia, tei oronga ra i tana au mea katoatoa i te enua nei, me kare au apinga ravarai, ki tona pupu tavini akono meitaki e tona Pupu Akaaere ra.
7. Eaa tei o atu ki te apainga tei akamaataia atu na te tuati ra?
7 I mea ngoie ua no tatou kia kite e ko te reira akamaata anga i te apainga na te tavini, te tuati, me kare te akaaere ngutuare a te Pu ra te kapiti katoa ra i te tataanga maroiroi e te au angaanga akapapa anga tuatua. Kua neneiia te kai vaerua i te tuatau tau ra ki roto i Te Punanga Tiaki Anga. I te 1919 kua akamataia te nenei anga i The Golden Age ([Te Tuatau Puapinga] ko te makatini tokorua ia o tei riro maira i muri ake ko te Consolation [Akapumaana Anga], e i muri mai ko te Awake! [E Ara!]) ei akakeu i te manako, e kapiti katoa te akamaroiroi anga i te “aronga o te ngutuare ra.” (Mataio 24:45) E manganui roa atu te au puka, te puka rikiriki, e te au aenga pepa tei neneiia i te au mataiti i topa.
Tamou Anga i te Akatikatika Anga
8. I te akamata anga kua akataka piri vaitataia te au mema o te Pupu Akaaere ki teaa ra, e eaa te tuatua anga a Te Punanga Tiaki Anga (reo Peritane) i te 1944?
8 I te akara anga i teia “tuatau openga” nei, kare tatou e poitirere e kua akataka piri vaitataia te au mema o te Pupu Akaaere ma te aronga akapapa tuatua o te Watch Tower Society (Totaiete Punanga Tiaki Anga). (Daniela 12:4) Kua karanga te tumu tuatua “Akatika Anga Tutara na te Atua i teia Tuatau” tei neneiia ki roto i Te Punanga Tiaki Anga (reo Peritane) o Noema 1, 1944 e: “E mea tau e, ko te aronga tei orongaia na ratou e tata te akakite anga tuatua mou no te Puka Tapu kua manakoia ko ratou te pupu akaaere ta te Atu i iki ei arataki i te aronga katoatoa tei anoano kia akamori i te Atua ma te vaerua e te tuatua mou e kia tavini taokotai atu kiaia i te tua anga i teia au tuatua mou akakiteia maira kia etai ke atu tei pongi ra e te kaki ra.”
9. Kua akataka piri vaitataia te Pupu Akaaere ma teaa i muri akera, e no teaa ra?
9 E au apinga anoanoia e te ture etai tei o mai ki roto i te nenei anga makatini e etai atu au tauturu no te apii Puka Tapu. E no reira, kua akanooia e kua retitaia te Watch Tower Bible and Tract Society (Totaiete Punanga Tiaki Anga Puka Tapu e te Pepa Akonoanga) ki te tuanga o Pennsylvania, i Marike. No te au mataiti e manganui, kua akatakaia te Pupu Akaaere akara mataia ko ratou nga mema tokoitu o te pupu arataki o teia taokotai anga tei akanooia ei nenei i te au puka tauturu i te apii Puka Tapu tei anoanoia e tei raveia e te au tangata o te Atu i te ao katoa nei.
10, 11. Eaa te akatikatika anga tei raveia i te 1944, e eaa te tuatua anga tei tukua ki roto i Te Punanga Tiaki Anga (reo Peritane) no te reira?
10 Nga arataki tokoitu o te Totaiete e Kerisitiano pikikaa kore anake ratou. Inara ko ta ratou tuanga i roto i te taokotai anga a te ture penei kua manakoia e na te reira i akamana i to ratou turanga no te Pupu Akaaere i to ratou iki angaia e te au mema mana o te Watch Tower Society. Pera katoa oki, na te ture te tikaanga no tona au mema kia voti, e kua orongaia i te akamata anga ki etai anake ua ko ratou ra tei oronga moni tauturu ki te Totaiete. Kua tau te reira akanoonoo anga kia tauiia. Kua raveia te reira i te uipaanga mataiti o te taokotai anga o te Watch Tower Society i Pennsylvania tei uipa ra ia Okotopa 2, 1944. Kua tauiia te au tikaanga a te Totaiete ra kia kore te au mema e ikiia no runga i te tumu anga o te moni. Ka ikiia te au mema mei roto mai i te au tavini akono meitaki o Iehova ra, e kua kapitiia mai a ratou e manganui te angaanga tamou ra i te opati maata o te Totaiete i Brooklyn, i New York, e i tona au opati manga takapini teianei ao.
11 I te ripoti anga i teia akatikatika anga, kua akakite Te Punanga Tiaki Anga (reo Peritane) o Noema 1, 1944, e: “Kare e tau na te tauturu moni e akataka i te reo tuatua, ko te tika kare e tau ei apinga no te akaki anga i te pupu akaaere o te au kite o Iehova i te enua nei. . . . Na te vaerua tapu, koia te mana rave angaanga no ko mai i te Atua ia Iehova ra na roto ia Iesu Mesia, ko te reira tei tau ei akataka e ei arataki i roto i te reira tumu.”
E Tuke Mei te Pupu Arataki
12. Eaa te akaari maira e kua akameitakiia e Iehova te au akatikatika anga i raro ake i te arataki anga a te Pupu Akaaere ra?
12 Na te tupu anga o te angaanga tutu aere i nga raungauru mataiti i muri akera i akapapu e te akameitakiia ra e Iehova te au akatikatika anga i te marama anga i te Pupu Akaaere ra. (Maseli 10:22) Eaa oki, kua rere te numero o te aronga tutu aere i te Basileia takapini te ao katoa nei mei i raro ake i te 130,000 i te 1944 ki te 1,483,430 i te 1970! Inara te aere maira etai atu akatikatika anga.
13. (a) Tae roa mai ki te 1971, eaa te turanga o te Pupu Akaaere ra? (e) Eaa tei tupu i te uipaanga mataiti o te Totaiete i te 1971?
13 Tae roa mai ki te 1971 te akatakaia ra te Pupu Akaaere ma te tokoitu mema o te pupu arataki o te Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania (Totaiete Punanga Tiaki Anga Puka Tapu e te Pepa Akonoanga o Pennsylvania). Na te peretiteni o te Totaiete i rave te maata anga o te apainga no te tuku tika te piri atura ki te angaanga a te au opati manga o te Totaiete takapini te ao katoa nei. Inara kua raveia etai tuatua akataka i te tuatau i te uipaanga mataiti ia Okotopa 1, 1971. Kua tuatua te peretiteni o te Totaiete i te tumu “Apai Mai Anga i te Ngai Tapu Ki Roto i te Turanga Tika,” e ko te tumu tuatua a te tauturu peretiteni “E Pupu Akaaere Tei Tuke Mei te Taokotai Anga a te Ture.” Eaa te tuke i rotopu i te Pupu Akaaere e te taokotai anga a te ture?
14. Eaa te au tuke anga tei vai mai i rotopu i te taokotaianga a te ture e te Pupu Akaaere?
14 Mei tei taikuia i mua akenei, e pupu arataki to te Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania tei kotingaia kia tokoitu ua mema. Kua ikiia teia au tangata Kerisitiano no te au tuatau e toru mataiti na te au mema o te taokotai anga kare e tere atu i te 500, ko te maata anga i o ratou ra kare no te au Kerisitiano akatainuia ra. Pera katoa oki, i te mea na te ture i vai mai ei te taokotai anga, ma tona opati maata tei tamouia ki tetai ngai tikai, ka rauka ua ia Kaisara i te takore atu, koia oki, te kavamani. (Mareko 12:17) Inara, ko te Pupu Akaaere kare ia i te apinga na te ture. Kare tona au mema i te mea ikiia. Na roto i te vaerua tapu to ratou akamana angaia i raro ake i te arataki anga a te Atua ko Iehova raua ko Iesu Mesia. (Akaaiteia atu kia Angaanga 20:28.) Pera katoa oki, ko te aronga no te Pupu Akaaere e au tangata na te vaerua i akamana e kare o ratou ngai tikai i akanooia me kare opati maata.
15. Eaa te tuatua anga no te akaaerenga tei tataia ki Te Punanga Tiaki Anga (reo Peritane) o Titema 15, 1971, e eaa te ka tau kia tuatuaia no te Pupu Akaaere o teia tuatau nei?
15 E no te reira au akatikatika anga i te marama anga, kua karanga Te Punanga Tiaki Anga (reo Peritane) o Titema 15, 1971: “E mea meitaki kua kite te au kite Kerisitiano o Iehova e kua akatika e kare teia i te akaaerenga akonoanga atua okotai ua tangata, mari ra e pupu akaaere tona no te au Kerisitiano akatainuia i te vaerua.” Kua akapapa marie ia te Pupu Akaaere no te pupu tavini akatainuia ra e pera katoa no to ratou au oa e mirioni ua atu no roto i te mamoe ke atu ra kia akono i tona opati akaaere.
16. Akapeea te tupu anga kia maata te au apinga a te Mesia i te enua nei mei te 1971 maira, e eaa etai o te reira tei tukuia na te tavini akono meitaki e te pakari e rave, ko ratou tei komonoia ra e tona Pupu Akaaere?
16 Te tupu ua atura te au apinga a te Ariki ko Iesu Mesia i te enua nei. Mei te 1971 mai kua kake te numero o te au Kite mei raro ake i te 1,600,000 ki te take e tere atu i te 3,700,000 i te 1989. Mei teaa ra te akapapu anga i ta te Atua ra akameitakianga! (Isaia 60:22) Na teia tupu anga i anoanoiaʼi te akatotoa anga i te au apinga angaanga i te opati maata o te Totaiete e pera katoa tona au opati manga, pera katoa oki te akaou anga i te au ravenga no te maani anga e te tua anga. No te reira tu kua akatuia e manganui ua atu te au Are Uipaanga Basileia, e te au Are Uipaanga Kotinga takapini te ao katoa nei. I te reira taime katoa, kua rave ua atu te Pupu Akaaere i te apainga no te angaanga akaaere e te tutu aere anga, te maani anga i te au apinga no te apii Puka Tapu, te akamana anga i te au akaaere i te au opati manga, te au tapere, te au kotinga, e pera katoa te au putuputuanga. Ko te reira te au apinga o te Basileia ta te Mesia i oronga kia raveia e te tavini akono meitaki e te pakari ra, tei komonoia e tona Pupu Akaaere ra.
17. Eaa etai atu au akameitaki anga i te akaaere anga tei raveia i te 1971, 1974, e te 1976 katoa oki?
17 Kua akatotoaia te pupu akaaere o te anere mataiti mua ra kia kapiti kia tere atu i te au aposetolo a Iesu ra. I te tuku anga tika no te maroanga peritome anga ra, kua kapiti te reira pupu i “te au aposetolo e te aronga pakari i Ierusalema ra.” (Angaanga 15:1, 2, NW) Mei te reira katoa, kua akamaataia te Pupu Akaaere i te 1971 e kua akamaata akaouia i te 1974. Ei akatano i ta ratou angaanga akaaere, kua akanoo te Pupu Akaaere e rima nga kumiti kia akamata ia Tianuari 1, 1976. E toru ki te ono au mema o nga kumiti tatakitai, aiteite to ratou mana katoatoa no te uriuri anga i te au tumu tei akamanakoia ra. Ka rave te tiamana no nga kumiti tatakitai no te mataiti okotai ra, e ko te au mema tatakitai o te Pupu Akaaere ka o kia okotai me kare tere atu o teia nga kumiti. Ka rave teia nga kumiti tatakitai e rima i te manako anga i tetai tumu tikai no te au apinga a te Mesia i te enua nei. Ko te ono o te kumiti—koia te Kumiti o te Tiamana, te tauiia ra tona au mema i te au mataiti tatakitai, na ratou e akono ana i te au manamanata rapurapu ra.
Angaanga Taokotai Anga Ma te Pupu Akaaere
18. Akapeea ta te Pupu Akaaere angaanga, e eaa tetai mataara te ka rauka ia tatou i te akaari i to tatou taokotai anga ma te reira?
18 Te uipa ra nga kumiti o te Pupu Akaaere i te au epetoma tatakitai e akarakara i te au tumu puapinga maata, e tuku tika i muri ake i te akamanako anga na roto i te pure, e te akapapa no te angaanga a te Atua no te tuatau ki mua. Mei tei akakiteia i mua akenei, ia Angaanga pene 15 te akaari maira e kua anoanoia te tukuanga tika tei orongaia ra na te pupu akaaere o te anere mataiti mua ra e uriuri manako. Mei te reira katoa i teia tuatau, te orongaia ra te au tumu maata na te Pupu Akaaere katoatoa e uriuri, te uipa ra ratou i te au epetoma tatakitai me kare ka putuputu atu me ka anoanoia. I teianei e 12 mema o te Pupu Akaaere, te kimi ra ratou i ta te Atua ko Iehova arataki anga i te au Tuatua Tapu e na roto katoa i te pure. Ko tetai mataara e akaari ei i to tatou taokotai anga ma te Pupu Akaaere na te manako anga i teia aronga akatakaia no te angaanga takake i ta tatou pure anga i te au ra tatakitai.—Roma 12:12.
19. Akapeea e tae ei te au apii anga a te Pupu Akaaere ki te au putuputuanga?
19 Akapeea te au apii anga e te au tuku anga tika a te Pupu Akaaere e tae mai ei ki te au putuputuanga? I muri ake i te oti anga ta ratou tuku anga tika ma te tauturu a te vaerua o te Atua ra, kua tuku atu te pupu akaaere o te anere mataiti mua ra i te reta ki te au putuputuanga katoa. (Angaanga 15:22-29) Inara, ko te mataara matauia i teianei na roto i te au puka Kerisitiano ra.
20. (a) Eaa atu tetai akatikatika anga i te akaaerenga tei raveia i te 1976 ra? (e) Akapeea ta te au Kumiti Opati Manga taokotai anga ma te Pupu Akaaere ra?
20 Mei ia Peperuare 1, 1976 mai, e Kumiti Manga to te au opati manga o te Watch Tower Society tei akanooia e au tangata tau na te Pupu Akaaere i akamana. Ei komono no te Pupu Akaaere no tetai enua me kare nga enua i raro ake i te akaaere anga a to ratou opati manga, e mea tau ei pikikaa kore, e ei tangata tiratiratu teia au taeake. Te akamaaraara maira ia tatou i te au tangata maroiroi, tei mataku i te Atua ra, te au tangata tuatua tika ra tei tauturu ia Mose i te akava anga i to Iseraela i taito ra. (Exodo 18:17-26) Na te au mema o te Kumiti Opati Manga e taangaanga i te au apii anga tei rauka mai no te au puka e te au makatini e te Our Kingdom Ministry (Au Angaanga Orometua o te Basileia) a te Totaiete, pera katoa oki etai reta ua nei e te au reta takake no te akonoanga i etai manamanata no te reira ngai. Na te au Opati Manga e akakite ana ki te Pupu Akaaere i te tupu anga o te angaanga i te enua tatakitai e pera katoa te au manamanata tei tupu mai. Na te reira au ripoti mei te ao katoa mai e tauturu i te Pupu Akaaere kia iki eaa te au tumu tuatua tau no te akamanako anga ki roto i te au puka a te Totaiete.
21. Akapeea te akamana anga i te au akaaere tutaka aere, e eaa te kapitiia ra ki ta ratou au angaanga?
21 I raro ake i te arataki anga a te vaerua tapu, ka iki te au Kumiti Opati Manga i te au tangata pakari i te pae vaerua kia rave ei akaaere kotinga e ei akaaere tapere oki. I muri ake i ta te Pupu Akaaere akamana tika anga mai, ka angaanga ratou ei au akaaere tutaka aere. Ka tutaka teia au taeake i te au kotinga e pera katoa te au putuputuanga e akamatutu ia ratou i te pae vaerua e te tauturu ia ratou i te akono i te au apii anga no ko mai i te Pupu Akaaere ra. (Akaaiteia atu kia Angaanga 16:4; Roma 1:11, 12.) Na te au akaaere tutaka e tuku atu te au ripoti ki te opati manga. Ma te tauturu a te vaerua tapu e te au Tuatua Tapu akauruia ra, ka rave kapiti ratou ma te aronga pakari o te reira ngai i te akatika anga i te au taeake tau no te akamanaia ei au tavini orometua e ei aronga pakari na te Pupu Akaaere me kare na tona au komono.—Philipi 1:1; Tito 1:5; akaaiteia atu kia 1 Timoteo 3:1-13; 4:14.
22. (a) Akapeea te taokotai anga o te aronga pakari o te au putuputuanga ma te Pupu Akaaere? (e) Eaa te akapapu maira e te akameitaki ra a Iehova i te reira akanoonoo anga tau iaia?
22 E pera katoa oki, te aronga o te au pupu aronga pakari ‘e matakite ia ratou uaorai, e te anana katoa i akariroiaʼi ratou e te vaerua tapu ei akaaere.’ (Angaanga 20:28, NW) Ka kimi teia au akaaere pikikaa kore kia akono i te au apii anga tei rauka maira no ko mai i te Atua ko Iehova e Iesu Mesia na roto i te tavini akono meitaki e te pakari e tona Pupu Akaaere ra. Te akameitaki ra Iehova i te reira akanoonoo anga tau iaia, no te mea ‘kua tinamou atura te au putuputuanga i te akarongo anga, tupu atura kia maata mei tetai ra ki tetai atu ra.’—Angaanga 16:5, NW.
23. No runga i te Pupu Akaaere, eaa ta tatou ka tau kia akatika i te rave?
23 Mei teaa ra te meitaki e te akakite maira te Atua ko Iehova raua ko te Pu, koia a Iesu Mesia, i te turu anga i to te Atua ra au tangata! (Salamo 94:14) Ei tuanga no ta Iehova akaaerenga, te puapingaia nei tatou i te reira turu anga. (Salamo 145:14) Ka tau te reira ei akamaroiroi i ta tatou tika i tuku kia taokotai atu ma ta te Atua ra au akanoonoo anga. E tika, ka tau kia kitea tatou te taokotai tamou ra ma te Pupu Akaaere o te au Kite o Iehova ia tatou e aere atura ki mua ki te tuatau e, ka ki te enua i te kite ia Iehova, mei te vairanga tai e ki i te tai ra.”—Isaia 11:9.
Au Tumu Puapinga no te Akamaara
◻ Eaa nga apainga maata atu tei rauka mai i te pupu tuati i te 1919?
◻ No te au mataiti e manganui, eaa tei akatakaia ma te Pupu Akaaere akara mataia ra?
◻ Eaa te akatikatika marie anga tei raveia i te iki anga i te au mema o te Pupu Akaaere ra?
◻ Eaa etai apinga a te Mesia i te enua nei tei orongaia e ia ki te pupu tavini e tona Pupu Akaaere?
◻ Akapeea tatou me taokotai atu ki te Pupu Akaaere ra?
[Au Tutu i te kapi 16, 17]
Mei tona opati maata mai i Brooklyn, i New York, te akaaere ra te Pupu Akaaere i te neneianga e te angaanga tutu aereanga a te au Kite o Iehova i te au opati manga e 93 o te “Watch Tower Society”
Tiamani
Tiapani
Tonga o Aperika
Brazil