Ta te Vaine Tuanga i Roto i te au Tuatua Tapu

“Ka tuatuaia aia e, E vaine, no te mea no roto aia i te tane i te rauka anga mai.”​—GENESE 2:23.

1, 2. (a) Eaa te manako o tetai papaki tangata no runga i te manako o te Puka Tapu no te au vaine? (e) E tau ei, eaa te akaaiteite anga tika kia raveia, e eaa ta tetai puka akarakara anga i tuatua?

EAA to te Tuatua Tapu manako no te au vaine? E tuke tuke te manako no teia. Te tuatua ra tetai puka ou ua no teia tumu e: “Ko tetai manako tei manakoia ana i teianei e te akameangitiia ra te au vaine i roto i te Puka Tapu.” Te karanga ra tetai papaki tangata e i roto i nga tuanga Epera e te Ereni, e ketaketa te Puka Tapu ki runga i te au vaine. E tika ainei teia?

² E tau ei, te mea meitaki na mua i te akara matatio e i akapeea te akono anga i te au vaine i te tuatau o te Puka Tapu ra i rotopu i te aronga kare ra i akamori ia Iehova. I etai ngai taito o te aronga kite ra tei rave i te akamori anga atua metua vaine ra, kua akangateiteiia te au vaine ei au akatutu anga no te anaunau. I te akara anga kua manako teiteiia ratou i Babulonia e i Aiphiti. Inara i etai atu ngai ke kare ratou i meitaki roa. I Asura i taito ra kua rauka ua i tetai tangata i te kopae atu i tana vaine me anoano aia e ka tamate atu iaia me ka akaturi. I vao ake i te ngutuare, ka tuku aia i te arai ki tona koringo mata. I Ereni e i Roma, ko te au vaine apinganui ua, e manganui io ratou ra e vaine akaturi no tetai tangata mana taoonga, me kare e vaine akaturi akateiteiia, ka akatikaia kia apii e kia rekareka i tetai manga turanga rangatira. E no reira, e mea pumaana kia tatau i roto i The New International Dictionary of New Testament Theology:a “Ei tuke anga ki te toenga atu o te ao (akonoanga atua) Orieniti, koia [te vaine i roto i te au Tuatua Tapu Epera] te kitea ra ei peretana e ei tokorua no tetai tane.” Te taka meitaki ra teia i roto i te puka openga o te au Tuatua Tapu Epera, te ngai i akataka maira te peroveta a Iehova e ko te vaine a tetai tangata e “tokorua” ia nona ra, e kua kapiti mai: “E auraka tetai e pikikaa ua atu i te vaine a tona ou anga ra.”​—Malaki 2:14, 15.

Angaia ei Tokorua no te Tane

3 e te tataanga ki raro ake. (a) I muri ake i to Adamu anga angaia, eaa te au angaanga ta Iehova i akaue nana kia rave? (e) Noatu rai kare ana vaine i reira, eaa te tika ra no Adamu i mua ake i to Eva angaia mai anga, e eaa katoa oki tei tika ra no “te Adamu openga,” koia a Iesu?

³ Kia tau ki ta te Puka Tapu, kua angaia mai e Iehova a Adamu “i te one-pueu o te enua nei” e kua tuku atura iaia i te kainga i Edene, ei tatanu i te reira. Kua taki maira te Atua i te au puaka katoa o te enua nei e te au manu o te reva kia Adamu no te mea ka kitea tana ingoa e tapa no ratou. I te tuatau katoa ia Adamu i rave ei i te reira, koia anake ua. I te angaanga katoa ta Iehova i oronga nana i reira, e apa kore ua aia, kua oti meitaki, kare e apinga i ngere.b Kare ona “tauturu tau i kitea.”​—Genese 2:7, 15, 19, 20.

4, 5. (a) I naea i kore ei i meitaki no Adamu kia noo koia anake ua, eaa ta Iehova i rave? (e) Eaa te angaanga no te tuatau roa ta Iehova i akaue kia Adamu raua ko Eva, e eaa ta te reira i umuumu mei ia raua tokorua ra?

⁴ Inara, i te topa anga tetai tuatau, kua karanga a Iehova e “kare ïa e meitaki kia noo ua te tangata koia anake ra,” e kua tamata aia i te oronga i tetai tokorua no Adamu kia rave kapiti raua i te au angaanga tei vai maira ki mua ia raua. Kua akatopa iora aia ia Adamu kia moe, e kua kiriti maira i tetai ivi kaokao nona, e kua anga iora ei vaine, ‘e ivi no to Adamu ivi, e kiko oki no tona kiko.’ Kua tu a Adamu i reira i “tetai tauturu,” “ei tauturu tau,” me kare ei tokorua. “E kua akameitaki atura te Atua ia raua, e kua tuatua maira te Atua kia raua, Kia anau korua, e kia maata roa, e e akaki i te enua nei, e e akavi; e kia mana korua ki rungao i te au ika o te tai, e ki rungao i te au manu o te reva, e ki rungao i te au mea ora katoa e totoro aere ua ki rungao i te enua nei.”​—Genese 1:25, 28; 2:18, 21-23.

⁵ E akara e ko teia angaanga kua orongaia na “raua,” na te tane raua ko te vaine. Kare to raua kapiti anga i kotingaia no te akaki anake i te enua. Te kapiti katoa ra i te akavi anga i te enua nei e te mana anga tau ki rungao i te au mea ora i raro ake ia raua. Ka umuumuia te kite e te au tu meitaki i te pae vaerua, e ia raua tokorua te tane e te vaine te tika no te akatupuanga i te reira kia rotai ki to te Atua ra anoano.

Te Tuanga Tau a te Vaine

6. (a) Eaa ta te Puka Tapu e akakite maira i te tuke o te maroiroi kopapa o te tane e to te vaine ra? (e) Eaa te manako meitaki na te papaki vaine kia akamanako ana kia raukai te ariki anga i ta Iehova ra akanoonoo anga no te au mea nei?

⁶ Tera ra, na te maroiroi kopapa e raukai te akavianga i te enua. No tona pakari kotinga koreia, kua anga a Iehova ia Adamu na mua, i muri ake a Eva. Kua angaia aia “no te tane” mai, “ko te vaine ra no te tane,” i te akara anga e meangiti mai te maroiroi o tona kopapa i to te tane ra. (1 Timoteo 2:13; 1 Korinetia 11:8, 9; Akaaiteia atu kia 1 Petero 3:7.) Ko tetai tika teia o te oraanga te rave anga ngata nei kia ariki te au vaine manako ra e te aiteite ra ratou ki te tane, e pera katoa oki tetai papaki vaine ke atu ra. Ka mataora atu rai ratou me ka tauta kia kite ratou eaa a Iehova i akanoo ei i te au apinga na tera mataara, e ka ariki ei ratou i te tuanga ta te Atua i oronga na ratou. Te aronga tei akaapa i to te Atua akaaerenga ka tau te reira aronga kia akaaiteia atu ki tetai manu imene te noo puka ra ki roto i tona koanga no te mea kare aia i maroiroi mei te manu tai rai, kare e rere ki runga i tetai manga teitei e ka imenemene akameitaki ei no te apinga oronga uaia mai e te Atua kiaia ra.

7. Eaa i meitaki ei to Adamu turanga ei upoko ki rungao ia Eva e ta raua tamariki te ka anauia mai, inara ka riro aina te reira ei mea reka kore kia Eva?

⁷ I mua ake ka angaiaʼi a Eva, kare e ekoko anga e maata ke ana to Adamu kite i te oraanga. I te reira tuatau, kua apii atura Iehova iaia i etai apinga. Na Adamu te reira e akakite atu ki tana vaine, e rave akera aia ei vaa tuatua no te Atua. E mea tau, ka tika iaia kia arataki i te au mea ravarai no te akamori anga e te au angaanga ta raua ka rave ei akatupuanga i ta raua angaanga i orongaia maira. Kia anauia mai te tamariki, koia ra te upoko o te ngutuare. Inara kare te reira e riro ei kino no tana vaine. Mari ra, ka riro ei meitaki nona no te mea e tangata tetai ei turu iaia i tana rave anga i tona uaorai mana no ko mai i te Atua ra ki rungao i tana tamariki.

8. Eaa te akapapa anga a te Atua no te au mea tei akatakaia mai i te Puka Tapu?

⁸ Kia tau ki te akapapa anga a te Atua i te au mea ra, ka akarongo a Adamu kia Iehova, e ko Eva i raro ake aia i to Adamu upoko anga, te au tamariki katoa ki raro ake i te arataki anga a te au metua, e ko te au manu kia kauraro i te au tangata katoa. E tuanga apainga ta te tane e ta te vaine, e ka mataora raua takitai i te oraanga kia puapingaia. E ‘ka raveia te au mea ravarai ma te tika e te manea.’​—1 Korinetia 11:3; 14:33, 40, tataanga ki raro ake.

Na te Ara i Akatarevake i te Tuanga a te Vaine

9, 10. Eaa te tupu anga ki te tane e te vaine i te topa anga ki roto i te ara, e eaa tei tupu ki te au vaine e manganui no reira maira?

⁹ E mea matauia, na te o mai anga te ara e te tu apa ua ki roto i taua Parataito mua ra kua akakino ia i te reira akanoo anga meitaki no te au mea ra. (Roma 7:14-20) Kua apai mai te reira i te oraanga ngata no taua tane meameaau ra e tana vaine akarongo kore katoa oki. (Genese 3:16-19) Mei reira mairai, e manganui te au tane noinoi kua akakino i to ratou taoonga tika ei upoko, e kua apai mai i te mamaeanga ki te au vaine i te au uki ravarai.

¹⁰ I te kite anga i mua ake i teia tuke kino no te ara, kua na ko atura a Iehova kia Eva: “Ka inangaro koe i taau tane, e ka tutara aia ki rungao ia koe.” (Genese 3:16, NW) Ko teia tutaraanga kino kare ia i te akono tika anga i te tuanga upoko. Kua akakite maira te reira i te tu ara o te tane e pera katoa te tu apa ua o te vaine, no te mea i etai tuatau te mamae ra te au vaine no to ratou tauta anga kia akono i te mana o ta ratou tane.

11. Eaa te tika ra no te au vaine e manganui, e eaa ta tetai tangata tata i tata no te au vaine i te tuatau o te au pateriarika ra?

¹¹ Inara i te tuanga i raveiaʼi te kaveinga a te Puka Tapu, e manganui te au vaine kua kite i te tupu anga meitaki e te mataora. Kua tupu katoa te reira i te tuatau o te au pateriarika ra. I te tuatuaanga no te reira tuatau i roto i tana puka La Bible au Féminin (Te Puka Tapu i te Turanga o te Vaine), kua tata a Laure Aynard: “Ko te apinga maata i roto i teia au tataanga katoatoa ko te tuanga puapinga maata ta te au vaine i rave, ko to ratou akara anga meitaki i mua i te mata o te au pateriarika, te tu mataku kore, e te tu rangatira i to ratou oraanga.”

Au Vaine i Raro Ake i te Ture a Mose

12, 13. (a) Eaa te turanga o te au vaine i raro ake i te Ture a Mose ra? (e) I akapeea te oraanga o te au vaine i raro ake i te Ture ra?

¹² Kua tau ki te au ture a Iehova i oronga na roto ia Mose ra, e mea tika kia “akaperepereia” te au vaine. (Deuteronomi 13:6, NW) E mea tika kia akangateiteiia te tu mako o te au vaine i te pae o te ainga, e auraka e takinga kinoia te vaine no te pirianga ainga. (Levitiku 18:8-19) Aiteite te au tane e te au vaine i mua i te Ture me kitea te apa no te akaturi, te ainga i te kopu tangata piri vaitata roa, me kare te pirianga ma te manu. (Levitiku 18:6, 23; 20:10-12) E aiteite te rima o te akauenga kia akangateitei i te metua tane e te metua vaine.​—Exodo 20:12.

¹³ I rungao i teia au mea katoatoa, kua oronga te Ture i te tuatau no te au vaine kia akatupu i to ratou turanga i te pae vaerua. Kua puapingaia ratou i te tatau anga i te Ture. (Iosua 8:35; Nehemia 8:2, 3) Kua anoanoia ratou kia akono i te au oroa akonoanga atua. (Deuteronomi 12:12, 18; 16:11, 14) Kua akono ratou i te Tapati epetoma, e kua tia ei Nazira. (Exodo 20:8; Numero 6:2) E pirianga to ratou tataki tai ma Iehova e kua pure tataki tai ratou kiaia.​—1 Samuela 1:10.

14. Eaa ta tetai tangata Katorika apiiia ra i tuatua no runga i te au vaine Epera ra, e eaa te ka tau kia tuatuaia no te tuanga a te vaine i raro ake i te Ture ra?

¹⁴ I te tuatuaanga no runga te au vaine Epera, kua tata te tangata apiiia ra i te Puka Tapu Katorika ko Roland de Vaux: “Kua topa mai te angaanga ngata katoatoa o te ngutuare kiaia; nana i akono i te au anana, te angaanga i te au koro, te tunu manga, te atuatu kakau, e te vai atura. Pouroa teia angaanga e reka koreia, inara i akatopa mai i tona turanga, kua rauka te akamanako anga nona. . . . E ko taua au tuanga te akakite maira kia tatou i tetai akara anga i te pirianga o te oraanga ngutuare tangata te akaari maira e ko te vaine Iseraela kua inangaroia e kua akarongoia atu e tana tane, e kua akonoia e ia e aiteite raua. . . . Kare e ekoko anga e ko teia te tutu i matauia. E akaata anga tika teia no te apiianga te vaira ei mea tapu i roto ia Genese, te ngai e karanga ra e na te Atua i anga i te vaine ei tauturu tau no te tane, ko tana ia ka piri atu. (Gen 2:18, 24); e te imene maira te pene openga o Maseli i te au akapaapaa no tetai vaine meitaki, tei akameitakiia e tana tamariki, e te akaparau anga a tana tane (Mas 31:10-31).” (Ancient Israel​—Its Life and Institutions) Kare rava e ekoko anga e, kia aruia te Ture i Iseraela, kare i kino te akono anga i te au vaine.

Au Vaine Meitaki Tikai

15. (a) I akapeea te akatutu anga a to Sara tu akono i te pirianga meitaki i rotopu i tetai tane e tana vaine? (e) Eaa ra i tau meitaki ei kia manakoia to Rahaba ra turanga?

¹⁵ E manganui te akatauanga i te au Tuatua Tapu Epera no te au vaine tavini meitaki tikai no te Atua ra ko Iehova. Kua akakite maira Sara i tetai akatutu anga meitaki no te vaine akono i te atua tei viviki ra i te kauraro i tana tane e kua tauturu katoa ia i te tukuanga tika. (Genese 21:9-13; 1 Petero 3:5, 6) E meitaki katoa oki a Rahaba. Te akakite maira e e pikikaa te akaapa anga e te akara akavaavaa ra a Iehova i te tu iti tangata e e akono akateiaa i te vaine. Ko Rahaba e vaine akaturi kare i to Iseraela. Kare e kua ariki anake a Iehova iaia ei akamori iaia mari ra no te maata tona akarongo, tei turuia e te au angaanga kapiti katoa oki te taui anga tona tu oraanga, kua karanga iaia e e tuatua tika. E kapiti katoa kua tutaki iaia i te akairo kia riro aia ei tupuna vaine no te Mesia.​—Mataio 1:1, 5; Ebera 11:31; Iakobo 2:25.

16. Eaa ta te akaraanga a Abigaila i akatutu maira, eaa ra tei akatikaia e tona mataara i rave ra?

¹⁶ Ei akatutu anga i te tika e kare a Iehova i anoano kia kauraro matapo ua te vaine i tana tane te vai ra te akaraanga o Abigaila. E tangata apinganui tana tane, e maata tana au anana mamoe e te puakanio. Inara e “tangata rotoriri ra te tane, e te ravenga kikino.” Kare a Abigaila i akatika kia aru i te aerenga kino o tana tane. Na te akaarianga i te kite pakari, te tu meitaki, te taakaaka, e te manako viviki, kua rauka iaia i te akakore i tetai turanga te ka taki atu ki te kino no tona ngutuare, e kua akameitaki maataia aia e Iehova.​—1 Samuela 25:2-42.

17. (a) Eaa te angaanga meitaki rava tei raveia e tetai papaki o te au vaine Iseraela ra? (e) Eaa te apiianga a te akatauanga a Miriama ra, no te au vaine Kerititiano tei orongaia etai angaanga na ratou?

¹⁷ Ko etai vaine tokoiti ua kua riro ei peroveta vaine. Ko Debora tetai, i te tuatau o te au Akava ra. (Au Akava, pene 4 e te 5) E peroveta vaine a Hulada i Iuda, i mua poto ake i te akapou angaia a Ierusalema ra. (2 Ariki 22:14:20) E mea tau katoa oki kia akamanako ia Miriama. Noatu rai te tuatuaia ra aia ei peroveta vaine, tei tonokia e Iehova, i te akara anga kua tae te reira ki tona upoko i tetai tuatau ra. Kua kore aia i kite i te mana ta Iehova i oronga ki tona tungane mapu kia Mose kia arataki ia Iseraela ra, e kua akautungaia aia no te reira, inara i te akara anga kua tataraara aia e kua akaoraia.​—Exodo 15:20, 21; Numero 12:1-15; Mika 6:4.

Au Vaine i Raro i te Akonoanga Ngati Iuda

18, 19. Eaa te turanga o te au vaine i raro ake i te akonoanga ngati Iuda ra, e akapeea ra i tupu ei te reira?

¹⁸ Mei ta tatou i kite, kua paruru te Ture a Mose i te au tika o te au vaine e, kia aruia te reira, kua taki atu i te aronga vaine ki te oraanga meitaki. Inara i te topa anga te tuatau, e e maata atu oki i muri ake i te akapou angaia a Ierusalema i te 607 M.T.N., kua tupu maira te akonoanga atua ngati Iuda, tei akatumuia te maata anga ki runga i te ikuiku anga a te tangata kare ki runga i te Ture tataia a Iehova ra. Mei te a anere mataiti M.T.N. mairai, e maata te apiianga Ereni tei tauruia ki roto i te akonoanga ngati Iuda. Kare i manako maataia te au tika o te au vaine e taua aronga apii Ereni ra, e no reira kua aiteite katoa oki te topa anga o te turanga o te au vaine i roto i te akonoanga ngati Iuda. Mei te toru anere mataiti M.T.N. mairai, kua akamata te akataka keia te au vaine i te au tane i roto i te au sunago ngati Iuda e kua kore e akamaroiroiia kia tatau i te Tora (te Ture a Mose). Te akakite maira te Encyclopaedia Judaica e: “Ko tei tupu e tokoiti ua ake te au vaine tei kite i te apii.” Kua raveia te maata anga o te apii no te au tamaroa.

¹⁹ I roto i tana puka Jerusalem in the Time of Jesus (Ierusalema i te Tuatau o Iesu), kua tata a J. Jeremias: “I te katoa anga e taka meitaki atu te akakite anga i te turanga o te au vaine i roto i te tataanga na roto i teia tu putuputu tei taikuia: ‘Te au vaine, te au tavini (Kenetara) e te tamariki.’ . . . E kapiti katoa atu tatou ki teia katoatoa e e maata te au manako akavaavaa i te au vaine. . . . No reira te manako nei matou e e akaaka kino roa te manako no te au vaine i roto i te akonoanga ngati Iuda i te tuatau ia Iesu ra.”

Au Vaine Tiratiratu Tei Tatari ra i te Mesia

20, 21. (a) Noatu rai te tu akavaavaa o te au arataki akonoanga ngati Iuda ki te au vaine, koai ma tei kitea i te tapapa anga i te vaitata anga te tuatau o te Mesia? (e) Eaa te akaari maira e e tu akono oonu to Elisabeta raua ko Maria i te Atua ra?

²⁰ Na teia tu manako akavaavaa i te vaine ko tetai atu mataara ke ia ta te au rapi ngati Iuda ‘i te akakore anga i ta te Atua ra tuatua i ta ratou tuatua tukuia mai e te tangata ra.’ (Mareko 7:13) Inara noatu teia tu akavaavaa, i te vaitata anga te tuatau no te aerenga mai te Mesia ra, te vaira tetai papaki vaine tei tapapa matakite ra. Ko tetai i o ratou ra ko Elisabeta, koia te vaine a te taunga Levi ko Zakaria. Koia e tana tane “e puke tangata tuatua-tika raua i mua i te aroaro o te Atua, i te akono marie anga i te au akauenga, e te au akonoanga katoa a [Iehova], ma te apa kore.” (Luka 1:5, 6) Kua akaperepere a Iehova ia Elisabeta e, noatu e pa aia e kua pakari ona mataiti, kua riro mai koia te metua vaine o Ioane Papetito.​—Luka 1:7, 13.

²¹ I te akakeu angaia e te vaerua tapu, kua akakite a Elisabeta i te aroa oonu no tetai atu vaine akono i te atua o tona tuatau ra, e kopu tangata nona ko Maria te ingoa. I te vaitata anga ki te openga o te 3 M.T.N., kua akakite atura te angera ko Gaberiela kia Maria e ka to semeioia aia i tetai tamaiti (ko Iesu), kua karanga iaia, ko “Tei akaperepere ravaia mai,” ma te kapitianga mai: “Tei ia koe [a Iehova].” I muri poto ake, kua aere atura Maria e aravei ia Elisabeta, kua akameitaki maira aia iaia e te pepe kare i anau ake tana e apai aere ra i tona kopu ra, ma te tapaanga ia Iesu ko tona “Atu” noatu kare i anauia ake. No te reira, kua tamata maira a Maria i te akapapa anga ia Iehova te akakite maira i te akakiteanga meitaki i tona tu akono oonu i te Atua.​—Luka 1:28, 31, 36-55.

22. I muri ake i te anauia mai anga a Iesu, koai te vaine mataku i te Atua tei akaari maira e koia tetai i rotopu i te aronga tei tatari ra i te Mesia?

²² I muri ake i to Iesu anau angaia mai kua apai atura a Maria iaia ki te iero i Ierusalema e oronga iaia kia Iehova, e vaine ke atu tetai i reira tei mataku ra i te Atua, ko te peroveta vaine pakari ra ko Ana, e kua tuatua akakite i tona rekareka. Kua tuku aia i te akameitaki anga kia Iehova e kua tuatua no Iesu ki te katoatoa tei tatari ra ma te manako rapurapu i te Mesia tei totouia maira.​—Luka 2:36-38.

23. Akapeea ta te apotetoro ko Petero tuatua no te au vaine tiratiratu i mua ake i te akonoanga Kerititiano ra, e eaa te au uianga te ka akara matatioia i te tumu tuatua ka aru mai?

²³ E no reira, i te vaitata anga mai te tuatau no ta Iesu angaanga ei orometua i te enua nei, te vaira “te au vaine tapu i irinaki i te Atua.” (1 Petero 3:5) Kua riro mai tetai papaki o te reira au vaine ra ei pipi na te Mesia. I akapeea ta Iesu akono ia ratou ra? E te vaira ainei etai vaine i teia tuatau tei ariki ra i ta ratou tuanga te akatakaia maira i roto i te Puka Tapu? Ka akara matatioia teia au uianga i te tumu tuatua te aru mai nei.

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]

Au Uianga no te Uriuri Akaou

◻ Eaa te tuke anga o te tu akono anga i te au vaine i Iseraela ra ma to etai atu enua ke ra?

◻ Eaa nga turanga tuke to Adamu e to Eva, e no teaa ra?

◻ Eaa te turanga o te au vaine Iseraela i raro ake i te Ture ra, e tu kino ainei to ratou i te pae vaerua ra?

◻ Eaa etai au apiianga te ka tau kia kiteia mei te au oraanga o te au vaine meitaki tikai i roto i te au Tuatua Tapu Epera ra?

◻ Eaa te akatauanga meitaki no te akarongo te ka kitea noatu rai te au manako o te akonoanga ngati Iuda ra?

[Pia i te kapi 10]

“TE VAINE RA E MATAKU IA IEHOVA”

“10 Koai te tangata kua kitea e ia te vaine akono meitaki ra? kare te au poe nei e tau iaia. 11 Te irinaki ra te ngakau o tana tane ra iaia, kare rava oki aia e akangereia i te apinga. 12 E riro aia i te takinga-meitaki mai iaia e kare e takinga-kino, e mutu ua atu tona aʼo. 13 Te kimi ra aia i te uru mamoe, e te orongā, e te rave rekareka ra tona rima i te angaanga. 14 E tau aia ki te pai a te aronga oko ra; no te enua mamao mai tana kai kia apai mai. 15 Kare rai i ao tika i tu ei aia ki runga, e kua apai i te kai na to te ngutuare, e tetai tuanga na te au tavini vaine. 16 Te manako ra aia ki te kainga, e kua oko; kua tanu i te kainga vine i tei raveia e tona rima. 17 Kua tatua aia i tona taukupu ki te maroiroi, e te akamatutu ra aia i tona rima. 18 Te kite ra aia e te meitaki ra tana i rave ra; kare oki tona mori e tamateia i te po. 19 Te tāpu ra tona rima i te rakau taviri; e te mou ra tona kapu-rima i te kautā. 20 E oora aia i ona puke rima ki te ao; e kua akatika ua i tona rima ki te putaua ra. 21 Kare aia i ngarangara i tona ngutuare i te tuatau kiona ra; kua tataki rua anake ïa i te kakau e pini ua ake ratou ra. 22 Te anga ra aia i te āriki roi manea nona uaorai; e orongā oki tona kakau i tukuia ki te vairakau uriuri. 23 Te kitea uaia ra tana tane i roto i te au ngutupa ra; kia noo aia ki rotopu i te ui mataiapo o te enua ra. 24 Kua anga aia i te orongā e kua oko; e te purekau, e kua oko atu ki te aronga oko ra. 25 Te maroiroi e te ngateitei tona kakau; e rekareka oki aia a muri atu. 26 E tuatua tona vaa i te pakari; e te ture ra i te takinga-meitaki tei tona arero. 27 E akara aia i te akonoanga o tona ngutuare, e kare i kai i te manga i rauka i te akatau ra. 28 E tu tana au tamariki ma te akaora iaia; e tana tane katoa, ma te akapaapaa iaia: 29 E manganui te vaine akono meitaki, ko koe ra tei tu ke ia ratou katoa. 30 E mutu rai te manea; e te purotu, e kore ïa: ko te vaine ra e mataku ia Iehova ra, e akapaapaaia ïa. 31 E orongaia atu tei raveia e tona rima; e akaapaapaa mai tei raveia e ia i te au ngutupa ra.”​—Maseli 31:10-31.

[Tutu i te kapi 8, 9]

E turanga teitei to te vaine ngai i roto i te ngutuare tangata