Mei Teaa ra te Mataora o Tei Maru!

“E ao to tei maru: e riro ia ratou te enua.”​—MATAIO 5:5.

1. Eaa te tu ngakau maru ta Iesu i tuatua ra i tana Tuatua i te Maunga ra?

I TANA Tuatua i runga i te Maunga ra, kua na ko mai ra Iesu Karaiti: “E ao to tei maru: e riro ia ratou te enua.” (Mataio 5:5) Ko teia tu maru o te ngakau, me kare taakaaka, kare i te akara anga maru pikikaa no vao ua, e kare katoa oki i tetai tu natura ua no te tangata nei. Mari ra, e tu maru tika tikai no roto mai e tu ponuiaau tei akonoia i te rave anga i to te Atua ko Iehova ra anoano e tana arataki anga. E tika tikai te irinaki anga o te aronga maru ki runga i te Atua te akaariia maira i te tu akono maru anga i to ratou au taeake ra.​—Roma 12:17-19; Tito 3:1, 2.

2. Eaa ra a Iesu i karangaʼi e e ao to tei maru?

² Kua karanga a Iesu e e ao to tei maru no te mea ka riro ia ratou te enua. Ei Tamaiti maru apa kore ua na te Atua ra, kua riro ko Iesu. Tei Akatuanga Maataaia i te enua nei. (Salamo 2:8; Mataio 11:29; Ebera 1:1, 2; 2:5-9) Inara ei Mesia “tamaiti a te tangata ra” e au taeake tutara tona ka kapitiia atu ki tona Patireia i te rangi ra. (Daniela 7:13, 14, 22, 27) Ei “aronga tuanga” ma ia Karaiti ra, ka kapitiia atu teia aronga maru akatainuia ra ki roto i tona tuanga o te enua nei. (Roma 8:17) Ko etai atu aronga maru, mei te mamoe rai te tu, ka rekareka ratou i te ora mutu kore ki Parataito i te tuanga o te Patireia i te enua nei. (Mataio 25:33, 34, 46; Luka 23:43) Ka rekareka tikai ratou i te reira manakonako anga.

3. Eaa te akatauanga ta te Atua raua ko te Karaiti i akanoo mai no te tu maru?

³ Ka rauka mai i Tei Akatuanga Maataia tei maru ra, te enua mei tona Metua, ko Iehova, koia ra te akatauanga maata rava no te tu maru. E putuputu te au Tuatua Tapu i te akakite e ‘kare e riri vave e te ki ra te Atua i te takinga-meitaki e te aroa’! (Exodo 34:6; Nehemia 9:17; Salamo 86:15) E maata tona mana inara te akakite maira i te tu maru e kua rauka i tei akamori iaia i te akavaitata atu kiaia ma te mataku kore. (Ebera 4:16; 10:19-22) Kua apii te Tamaiti a te Atua, ‘tei ngakau maru ra e te akaaka,’ kia maru katoa oki tana au pipi. (Mataio 11:29; Luka 6:27-29) I muri iora kua aru teia au tavini maru a te Atua raua ko tana Tamaiti e kua tata katoa oki “i te maru e te aroa o te Mesia.”​—2 Korinetia 10:1; Roma 1:1; Iakobo 1:1, 2; 2 Petero 1:1.

4. (a) Kia tau ki ta Kolosa 3:12, eaa tei raveia e te aronga ngakau maru tikai ra? (e) Eaa te au uianga te tau ra tatou kia akamanako?

⁴ I teia tuatau nei, ka tau te au Kerititiano akatainuia ra, ma to ratou au oa no te enua nei kia maru katoa. I te akarukeanga i te kino, te akavare, te pikikaa, te riri ua, e te urutoe, kua tauturuia ratou e te vaerua tapu o te Atua ra kia riro mai ei tangata ou i ‘te mana te taangaanga ra i to ratou manako.’ (Ephesia 4:22-24; 1 Petero 2:1, 2) Te raurauia ra ratou kia akakakau ia ratou uaorai “ma te ngakau aroa ua, te takinga meitaki, te manako akaaka, te tu maru, e te akakoromakianga roa.” (Kolosa 3:12, NW) Inara eaa tikai te kapitiia ra e te tu maru? Eaa i puapingaʼi kia maru? E akapeea ka raukai i te reira tu i te tauturu kia rekareka tatou?

E Akara Matatio i te Tu Maru

5. Akapeea te akataka anga i te tu maru ra?

⁵ Ko te tangata maru e marie rai tona tu rave e te tu akono. I etai uri anga o te Puka Tapu, ko te tuatua akataka pra·ysʹ tei uriia e “maru ua” “tu maru,” “ngakau maru,” e te “rave marie.” I te reo Ereni taito, te taikuia ra te tuatua akataka pra·ysʹ no tetai matangi marie, me kare reo. Ka tau katoa oki ei akataka i tetai tangata e aroa ua ra ia. Kua tuatua te tangata apiiia ra ko W. E. Vine e: “Te tuatua muaia ra te maataanga o [te nauna pra·yʹtes] no te Atua ra. Ko taua tu o te vaerua ra ta tatou e ariki nei i Tana au akonoanga ia tatou ei meitaki, e no reira kare e akaapaanga me kare kopaeanga; te akapiri vaitataia ra ki te tuatua tapeinophrosunē [e akaaka].”

6. Eaa i tau ei kia tuatuaia e kare te tu maru i te paruparu?

⁶ Kare te tu maru i te tu paruparu. “E tu rave marie to te praus,” ta tetai tangata apiiia ko William Barclay i tata, “inara i roto i taua tu rave marie ra te vai ra te maroiroi mei te auri rai.” Na te maroiroi ka raukai kia ngakau maru. Ei akaraanga, te anoanoia ra te maroiroi kia maru ei i raro ake i te akakoko anga kia riri me kare kia takinga kinoia mai tatou. Kua akanoo mai te Tamaiti ngakau maru a te Atua, koia Iesu Karaiti, i tetai akatauanga meitaki no teia tu. “Ko tei kore i akakino atu, kia akakinoia mai aia ra; e kia mate aia ra, kare aia i tuatua tutaki atu; kua tuku ra iaia uaorai kiaia [te Atua ko Iehova] nona te manako tika ra.” (1 Petero 2:23) Mei ia Iesu ngakau maru ra, ka rauka katoa ia tatou kia manako papu e ka akono atura te Atua i te aronga akakino mai e te takinga kino mai ia tatou. (1 Korinetia 4:12, 13) Ka rauka ra kia noo maru ua tatou, mei ia Setephano tei takinga kinoia ra, ma te kiteanga e me ka tiratiratu tatou, ka akamaroiroi mai a Iehova ia tatou e kare e tuku i tetai apinga kia akakino tamou mai ia tatou.​—Salamo 145:14; Angaanga 6:15; Philipi 4:6, 7, 13.

7. Eaa ta Maseli 25:28 e akakite maira no runga i tetai tangata tei ngere ra i te tu maru?

⁷ E ngakau maru a Iesu, inara kua akaari mai aia i te maroiroi i te mou ngaueue kore anga i te tika. (Mataio 21:5; 23:13-39) Tetai ua atu tangata tei iaia “te manako o te Karaiti ra” ka riro mei iaia rai i teia turanga. (1 Korinetia 2:16, NW) Me kare tetai tangata e maru, kare aia i aite mei te Karaiti rai. Mari ra, ka tau aia ki teia au tuatua nei: “Mei te oire koro kore e te ngaangaa ra, koia katoa te tangata kare i akavi i tona uaorai vaerua.” (Maseli 25:28) Ko te tangata mei te reira ra te ngere i te tu maru ka ngoie ua i te oia e te au manako tarevake te ka akariro iaia kia rave i te au mataara tau kore ra. Noatu e kare te Kerititiano ngakau maru i te paruparu ua, te kite ra aia e “ko te tuatua maru ra tei akaanga ke i te riri: kareka te tuatua akakoko ra, ko te riri ia te tupu.”​—Maseli 15:1.

8. Eaa i kore ei e ngoie ua kia riro ei ngakau maru?

⁸ Kare i te mea ngoie ua kia ngakau maru, no te mea kua akatuangaia tatou i te tu apa ua e te ara katoa oki. (Roma 5:12) Me e au tavini tatou no Iehova, e kukumi anga katoa oki ta tatou ma te au nuku vaerua kikino ra te ka timata i to tatou tu maru na te takinga kino anga mai. (Ephesia 6:12) E ko te maataanga io tatou nei te angaanga ra i rotopu i te aronga tei ia ratou te vaerua riririri o teianei ao te vai nei i raro i te akaaere a te Tiaporo ra. (1 Ioane 5:19) E no reira akapeea tatou me akatupu i te tu maru?

Akapeea te Akatupu Anga i te Tu Maru

9. Eaa te tu manako te ka tauturu ia tatou kia akatupu i te tu maru?

⁹ Ka tauturu ia tatou te manako papu tei akatumuia mai i te Puka Tapu e te umuumuia ra tatou kia akono i te tu maru, kia akatupu i te reira tu. I te au ra katoatoa ka tau tatou kia tatanu i te tu maru. Me kare ra, ka riro tatou mei te aronga te manako ra i te tu maru e e paruparu e ka manako e ka rauka te autu anga na te manako anga iaia uaorai, e ketaketa, e te takinga kino katoa. Inara, te akaapa ra te Tuatua a te Atua i te ngakau parau, e kua tuatua maira tetai materi pakari e: “Te takinga-meitaki nei te tangata aroa i tona uaorai [meta, NW]: kareka te ngakau kino ra, te takinga-kino ïa i tona uaorai kopapa.” (Maseli 11:17; 16:18) Ka akataka ke te au tangata ia ratou mei tetai tangata riririri, e te aroa kore ra, penei te tumu maata kia kore ratou e mamae i tona tu takinga kino e te ngere i te tu maru.

10. E riro ei tatou kia ngakau maru, eaa ta tatou ka tau kia kauraro atu?

¹⁰ E riro ei kia ngakau maru, ka tau tatou kia kauraro i te mana o te vaerua tapu o te Atua, me kare tona mana rave angaanga. Mei ta Iehova ra akariro anga kia akatupu mai te enua i te au kai tanutanuia ra, ka akatika katoa aia kia akatupu mai tona au tavini i te au ua o tona vaerua, kapiti katoa te tu maru ra. Kua tata a Paulo e: “Ta te Vaerua e akatupu, ko te inangaro ïa, te rekareka, te au, te akakoromaki, te takinga-meitaki, te meitaki, te pikikaa kore, Te maru, te akono meitaki: kare ua e ture e akakore i te reira.” (Galatia 5:22, 23) Ae, ko te tu maru e ua ia no te vaerua o te Atua te akaariia maira e te aronga te akamareka ra iaia. (Salamo 51:9, 10) E maata te au taui anga te akatupuia ra e te tu maru! Ei akatutu anga: e tangata takinga kino tetai ko Tony tona ingoa tei tamaki, e kua keia e ta te tangata, e kua rave uuna mai i te au apinga akakona, nana i taki i tetai pupu kanga akaoro paitikara matini, e kua tapekaia i te are auri. Inara, na te apiianga kia kite i te Puka Tapu ma te tauturu a te vaerua o te Atua, kua tauiia aia ei tavini akono maru no Iehova. E tua matauia rai to te reira mei to Tony ra. Eaa, i reira, ta te tangata ka rave me ko te ngere i te tu tangata maru te tuanga maata o tona oraanga?

11. I te akatupuanga i te tu maru, eaa te tuanga ta te pure ka rave?

¹¹ Na te pure akatenga no te vaerua o te Atua e no tona ua o te tu maru ka tauturu ia tatou kia tatanu i teia tu. Penei ka tau tatou “kia pati ua atu,” mei ta Iesu i tuatua ra, e ka orongaia mai e te Atua ko Iehova ta tatou i pati atura. I muri ake i te akatakaanga e te oronga ra te au metua tane tangata nei i te au apinga meitaki na ta ratou tamariki, kua karanga a Iesu: “E te tika na ia kotou [e tu ara e no reira e tu] kino ua rai, kia oronga i te mea meitaki no ta kotou tamariki, ka tangaʼi oki i to kotou Metua i te [rangi] ra, i te oronga i te Vaerua Tapu i te aronga e pati atu iaia ra”! (Luka 11:9-13) Ka rauka i te pure i te akariro i te tu maru ei tuanga tamou no to tatou tu manako​—e tu ia te ka tauturu i to tatou tu mataora e pera katoa oki to tatou au oa ra.

12. Eaa ka raukai i te tamouanga ki to tatou manako e e apa ua te au tangata nei i te tauturu anga ia tatou kia ngakau maru ua?

¹² E tamou i te manako e e apa ua te au tangata katoa ka tauturu te reira ia tatou kia ngakau maru ua. (Salamo 51:5) Kare ra e rauka ia tatou kia tamanako me kare kia rave angaanga ma te apa kore, kia tere atu i ta etai tangata ke e rave ra, e no reira ka tau rai tatou kia manako atu e kia akono atu ia ratou mei ta tatou katoa oki e anoano ra ia ratou kia akono mai ia tatou nei. (Mataio 7:12) Na te kite anga e te tarevake ra tatou ravarai ka tau ia ei akariro ia tatou kia akakore ua i te ara e kia ngakau maru i te akonoanga ia etai ke ra. (Mataio 6:12-15; 18:21, 22) Mei te reira katoa oki, kare ainei tatou e akameitaki e te akono maira te Atua i te aroa e te tu maru kia tatou?​—Salamo 103:10-14.

13. Akapeea e raukai i te tauturu anga mai ia tatou kia tatanu i te tu maru me ka kite tatou e kua orongaia mai e te Atua ki te tangata nei te tika ei rangatira akatere ia ratou i to ratou uaorai manako?

¹³ Na te kite anga e kua akariro te Atua i te au tangata ei rangatira akatere i to ratou uaorai manako ka tauturu katoa te reira ia tatou kia tatanu i te tu maru. Kare ra te reira i te tuku ua i tetai ua atu kia manako kore i te au ture a Iehova ra ma te kore e akautungaia, mari ra te tuku ra kia akono i te au tongi anga tuke tuke, te inangaro anga, e te kore katoa oki e inangaro i rotopu i tona iti tangata. E no reira kia kite rai tatou e kare i te apainga na tetai kia o atu aia ki roto i tetai vai te ka manakoia e tatou e meitaki ia. Na te reira vaerua e tauturu ia tatou kia ngakau maru.

14. No te tu maru, eaa te mea tau na tatou kia manako papu i te rave?

¹⁴ Na te manako papu kia kore e akaruke i te tu maru ka tauturu ia tatou kia tamou i te tatanuanga i te reira tu. Na te kauraroanga i te mana o to Iehova vaerua i akatupu i te tuke anga ki to tatou manako. (Roma 12:2) Na te vaerua maru, mei to te Karaiti rai e tauturu ia tatou i teianei kia kore e rave i te “peu kanga ra, te inangaro tika kore, te inu nui i te wina ra, te kapiti anga kanga ra, te akakonā kava ra, e te au ravenga viivii a te idolo ra.” Auraka roa tatou e akaruke i te tu maru no etai tumu i te pae o te moni, te pirianga taeake, e etai ua atu apinga, me kare no te tuatua akakinoia mai no to tatou tu akono i te Atua ra. (1 Petero 4:3-5) Auraka tatou e tuku i tetai apinga kia akariro ia tatou kia rave i “te au angaanga a te kopapa nei,” e ka ngere tatou i te tu maru e ka kore katoa e o ki te Patireia o te Atua ra e kare e rekareka i tana akameitakianga. (Galatia 5:19-21) E akaperepere tamou tatou i te tuatau orongaia mai ei aronga ngakau maru na te Atua, me no tei akatainuia no te oraanga ki te rangi me kare no te manakonakoanga kia noo ki te enua nei. E akamanako tatou i reira, i etai au puapinga no te tu maru ra.

Au Puapinga no te Tu Maru

15. Kia tau ki ta Maseli 14:30, eaa i pakari ei e kia maru te tangata?

¹⁵ Te tangata maru e maru rai te ngakau, te manako, e te kopapa. Kua tupu te reira no te mea kare aia e o atu ki te akatupu pekapeka, kare e taitaia no te au angaanga a etai ke ra, kare katoa oki e tamamae iaia uaorai ma te apiapi taui koreia. Na te tu maru e tauturu iaia kia kore e taitaia tona manako, kua riro te reira ei puapinga no te manako e te kopapa katoa. Te karanga ra tetai materi e: “Te ngakau maru ko te ora ia o te kopapa.” (Maseli 14:30, NW) No te ngere i te tu maru penei ka taki atu ki te riri te ka akakake i te toto me kare ka akakino i te kopu, te aʼo potopoto, ka akakino i te mata, e etai atu au manamanata katoa oki. Te rekareka ra te Kerititiano ngakau maru i te au puapinga tuke tuke, kapiti katoa oki “te au o te Atua” te paruru ra i tona ngakau e te manako. (Philipi 4:6, 7) Mei teaa ra te pakari e kia ngakau maru!

16-18. Eaa te akatupu anga a te tu maru ki to tatou pirianga ma etai ke atura?

¹⁶ Ka akameitaki te tu maru i to tatou pirianga ma etai ke ra. Penei ko ta tatou ravenga i matau ana ko te manonoanga kia riro na tatou te tika i ta tatou i anoano. Penei kua riri te au tangata ia tatou no to tatou ngere i te tu akaaka e te tu maru. I raro ake i te reira au turanga, kare e tau kia poitirere tatou me kua o atu tatou ki roto i tetai pekapeka i muri ake i tetai pekapeka katoa. Inara, te karanga ra tetai materi e: “Kare e vaie ra, e mate ïa ai: e kare oki e taoi tuatua ra, e kore katoa te karo ra. Mei te vaie ki runga i te ngarau ka ra, e mei te rakau ki runga i te ai; koia katoa te tangata māro ra, kia akatupu i te karo ra.” (Maseli 26:20, 21) Me e ngakau maru to tatou, kare tatou e ‘tuku atu i te vaie ki runga i te ai ra’ e ka akariri atu ia etai ke ra, ka tupu ra te pirianga meitaki ia tatou ma ratou katoa ra.

¹⁷ E mea tau ra e ka rauka etai oa meitaki no te tangata ngakau maru ra. Ka rekareka ra te au tangata i te kapitianga kiaia no te mea e tu akono papu tona, e e au tuatua akamaroiroi tana e te reka mei te meri rai. (Maseli 16:24) Ko te tika te reira no Iesu, tei tuatua ra: “Ka rave mai i taku amo ki rungao ia kotou, e kia apiiia kotou e au; te maru nei au, e ngakau akaaka toku, e rauka oki ia kotou te akaangaroianga i to kotou [meta, NW]. Te maru nei taku amo, e te māmā nei taku apainga.” (Mataio 11:29, 30) Kare a Iesu i te riririri ua, e kare katoa tana amo i akateiaa. Kua akono meitakiia te aronga tei aere maira kiaia e kua akamaroiroiia i te pae vaerua. Mei te reira katoa oki te tu kia kapiti atu tatou ma tetai oa Kerititiano e ngakau maru ra tona.

¹⁸ Na te tu maru e meitaki ei tatou ki to tatou au oa akarongo ra. Kare e ekoko anga e, kua akavaitata atu te maataanga o te au Kerititiano i Korinetia ra kia Paulo no te mea kua akono aia ia ratou ra “i te maru e te aroa o te Mesia.” (2 Korinetia 10:1) E mea papu e kua akarongo atu to Tesalonia ki taua apotetoro ra, no te mea e maru aia, e e akono maru tana ei orometua. (1 Tesalonia 2:5-8) Kare ra e ekoko anga e e maata ta te aronga pakari o Ephesia i kite mei ia Paulo maira e kua akaperepere katoa iaia. (Angaanga 20:20, 21, 37, 38) Te akaari ra ainei koe i te tu maru tei akariro ra kia akaperepereia mai koe e etai ke atura?

19. Akapeea te tu maru i te tauturu anga i te au tangata o Iehova kia mou ki to ratou ngai i roto i tana akaaerenga?

¹⁹ Te tauturu ra te tu ngakau maru i te au tangata o Iehova kia kauraro e kia mou i to ratou ngai i roto i tana akaaerenga. (Philipi 2:5-8, 12-14; Ebera 13:17) Na te tu maru e arai ia tatou kia kore e kimi i te kaka no tatou uaorai, tei akanooia ra ki runga i te ngakau parau e e mea rikarika ia na te Atua. (Maseli 16:5) Kare ra te tangata maru e manako iaia uaorai e e meitaki atu aia i tona au taeake o te akarongo ra, e kare aia e tauta kia meitaki atu aia e kia riro ei kino no ratou ra. (Mataio 23:11, 12) Kareka ra, kua kite aia i tona tu apa ua ma tona tu umuumu katoa oki i te apinga oko na te Atua ra.

Na te Tu Maru e Akatupu i te Mataora

20. Eaa te akatupu anga a te tu maru ki rungao i te oraanga ngutuare tangata?

²⁰ Ka tau te au tavini pouroa o te Atua kia maara e ko te tu maru e ua ia no tona vaerua te ka akatupu mai i te mataora. Ei akara anga, no te akaari anga te au tangata o Iehova i te au tu mei te aroa e te maru rai, ka mataora te au ngutuare i rotopu ia ratou ra. Me akono te tane e te vaine ia raua uaorai na te tu maru, ka akatupuia ake ta raua tamariki i roto i te reva maru, kare i tetai ngutuare tangata tei tuatua riririri ua ra e te au angaanga kikino oki. Me ako atu te metua tane i tana tamariki na te tu maru, ka riro ei meitaki te akatupu anga ki runga i to ratou manako ou ra, e e mea tau kia tupu mai te vaerua maru ei tuanga no to ratou tu tangata ra. (Ephesia 6:1-4) Na te ngakau maru e tauturu i te au tane ra kia tamou i te aroa i ta ratou au vaine. Ka tauturu te reira i te au vaine kia kauraro i ta ratou au tane e ka akakeu i te au tamariki kia akarongo i to ratou nga metua. Ka akatupu katoa oki te tu maru i te vaerua akakore anga ara te ka tauturu kia mataora.​—Kolosa 3:13, 18-21.

21. I tona aite anga tikai, eaa te ako ta te apotetoro i oronga mai ia Ephesia 4:1-3 ra?

²¹ Ka akatupu te au ngutuare tangata ngakau maru e te aronga tataki tai i te mataora ki roto i te au putuputuanga ta ratou e kapiti atura. E no reira, ka tau te au tangata o Iehova kia tauta pakari kia riro ei ngakau maru. Te rave akapera nei ainei koe? Kua ako atura te apotetoro ko Paulo i tona au taeake akatainuia ra kia tau te aaere anga no to ratou kapikianga ki te rangi ra, na te akonoanga “ma te ngakau akaaka roa, e te maru, ma te akakoromaki, i te tauturu anga atu tetai i tetai ma te aroa; Ma te matakite tikai oki kia vai rai te taokotaianga a te Vaerua ra i te ruru o te au.” (Ephesia 4:1-3) Ko te au Kerititiano e manakonako anga to ratou no te enua nei ka tau katoa oki kia akaari i te tu maru e etai atu au tu akono i te Atua ra. Ko te reira te mataara te ka apai mai i te mataora mou. E mataora tikai to te aronga ngakau maru ra!

Akapeea Koe Me Pau?

◻ Eaa ra i mataoraʼi te aronga ngakau maru ra?

◻ Eaa te aite anga e kia riro ei ngakau maru?

◻ Akapeea te akatupu anga i te tu maru ra?

◻ Eaa etai au puapinga no te tu maru ra?