Kia Akakakauia ma te Tu Maru!
“Ei aronga ikiia e te Atua, tei tapu e te akaperepereia, ka akakakau ia kotou uaorai ma te ngakau aroa ua, te takinga meitaki, te manako akaaka, te tu maru, e te akakoromakianga roa.”—KOLOSA 3:12, NW.
1-3. Ia Kolosa 3:12-14, eaa ta te apotetoro ko Paulo i tuatua no runga i te tu maru e etai atu tu akono i te Atua ra?
TE ORONGA ra a Iehova i te au kakau akatutu meitaki roa no tona au tangata. Ko te tika, pouroa te aronga anoano i tana akaperepere anga ka tau kia akakakauia i te kakau e maroiroi tona au taura no te tu maru ra. E akapumaana tikai teia tu no te mea te akameangiti maira ia i te kika anga i roto i te au turanga taitaia ra. E paruru katoa ia, no te mea te kopae ke atura i te pekapeka.
2 Kua raurau maira te apotetoro ko Paulo i tona au taeake Kerititiano akatainuia ra: “Ei aronga ikiia e te Atua, tei tapu e te akaperepereia ra, ka akakakau ia kotou uaorai ma te ngakau aroa ua, te takinga meitaki, te manako akaaka, te tu maru, e te akakoromakianga roa.” (Kolosa 3:12, NW) Ko te tu o te tuatua Ereni tei uriia ra e “ka akakakau ia kotou uaorai” te akataka maira i te angaanga kia raveia ma te tu rapurapu. Te aronga akatainuia, tei ikiia, tei tapu e te akaperepereia ra e te Atua, auraka e taroaroa i te akakakauanga ia ratou uaorai ma te au tu mei te maru rai.
3 Kua karanga katoa atu a Paulo: “E tauturu atu tetai i tetai, e akakore tetai i ta tetai ara, e tapepeanga ta tetai ki tetai ra; mei [ia Iehova] i akakore i ta kotou na, e akapera katoa kotou. E ei runga ravao i taua au mea katoa nei e kakau na i te aroa, ko taua tatua apa kore ua ra ïa.” (Kolosa 3:13, 14) Na te aroa, te tu maru, e etai au tu tau katoa i te Atua e akariro kia rauka i te Au Kite o Iehova ‘kia noo katoa ma te tau tikai.’—Salamo 133:1-3.
Anoanoia te Au Tiaki Ngakau Maru
4. Te akakakau ra te au Kerititiano mou i te kakau akatutuia tei maaniia ma teea au tu katoa ra?
4 Te tauta ra te au Kerititiano mou kia ‘tamate i to ratou au melo i te akaturi, te tuatua viivii, te anoano viivii ra, te inangaro tika kore, e te noinoi apinga,’ e te akono ra ratou i te kiritianga i tetai ua atu kakau e tuanga akariri tona, e riri, e rave kino, e tuatua akakino, e te tuatua viivii oki. (Kolosa 3:5-11) Kua kiriti ratou i “te tu taito” (koia tikai oki “te tangata ou”) e te aao i “te tu ou” (me kare, “te tangata ou”), ei kakau tau. (Ephesia 4:22-24, Kingdom Interlinear) Kua kairoia to ratou kakau ou, ki te aroa, te takinga meitaki, te manako akaaka, te tu maru, e te akakoromakianga roa, na te reira e tauturu ia ratou kia akakore i te au manamanata e kia noo i te au oraanga tau i te Atua ra.—Mataio 5:9; 18:33; Luka 6:36; Philipi 4:2, 3.
5. Eaa tetai tumu no te akonoanga o te putuputuanga Kerititiano te akariro ra kia rekarekaia te riro anga ei tuanga no te reira?
5 E putuputu te au tangata manakoia e puapinga i teianei ao e marokiakia, e ngere i te aroa, e pera katoa oki e takinga kino. (Maseli 29:22) Mei teaa ra te tuke anga meitaki i rotopu i te au tangata o Iehova ra! Kare te putuputuanga Kerititiano e akono mei ta etai tangata rave anga i te pitiniti ra—i te tu mako mari ra e aroa kore te ka akariro i te au tangata kia reka kore. Kareka ra, e rekareka tikai kia riro ei tuanga no te putuputuanga. Ko tetai tumu no te tu ngakau maru e tuanga ia no te pakari te akaariia maira e te au Kerititiano e maata atu oki e te au tangata tei tau i te apii i te au taeake akarongo ra. Ae, ka tupu te rekareka i te apiianga e te akoanga a te aronga pakari tei akataoongaia ra, tei apii maira “ma te maru e te pakari tikai.”—Iakobo 3:13.
6. Eaa i tau ei te aronga pakari Kerititiano kia ngakau maru ua?
6 Te vaerua, me kare tu akono, o te au tangata o te Atua te anoanoia ra te au tangata akataoongaia ei akaaere i te putuputuanga ei ngakau maru, ei manako tau, e kia kite. (1 Timoteo 3:1-3) Te aite ra te au tavini o Iehova mei te mamoe maru ra, kare mei te puaka nio marokiakia ra, te au atini akarongo kore, me kare mei te ruko ia kai rai. (Salamo 32:9; Luka 10:3) I te mea mei te mamoe rai, ka tau ratou kia akonoia ma te tu maru e te aroa. (Angaanga 20:28, 29) Ae, te anoano maira te Atua i te aronga pakari kia maru, kia takinga meitaki, kia aroa, e kia akakoromaki i tana au mamoe ra.—Ezekiela 34:17-24.
7. Akapeea te apii tau na te aronga pakari ia etai ke ra e te tauturu i te aronga maki i te pae vaerua?
7 “Te tavini o te Atu,” ka tau te tangata pakari “kia maru ra aia i te tangata katoa nei, e te tau oki kia apii ia etai ke, e te akakoromaki marie, ma te apii maru marie atu i te aronga i patoi maira; peneiake ko te oronga mai te Atua i te tataraara kia āriki i te tuatua-mou ra.” (2 Timoteo 2:24, 25) Ka tau ra te au tiaki Kerititiano kia akaari i te akamanako anga aroa i te tautaanga i te tauturu atu i tei makiia i te pae vaerua, no te mea na te Atua te au mamoe. Kare te aronga pakari e tau kia akono ia ratou mei ta te tangata ou rai, mari ra ka anoanoia kia ngakau maru, mei te Tiaki Mamoe Meitaki ra, koia a Iesu Karaiti.—Ioane 10:11-13.
8. Eaa tei tupu kia Mose ngakau maru ra, e no teaa ra?
8 Penei ka kite tetai tangata pakari i etai tuatau i te tu ngata kia tamou i te vaerua maru. “E maru maata to taua tangata ra to Mose, i to te tangata ravarai o te ao katoa nei.” (Numero 12:3) Inara, i te aro atu anga to Iseraela i te ngere i te vai i Kadesa, e kua taumaro atura ia Mose e kua akaapa atu iaia no te aratakianga mai ia ratou mei Aiphiti ki roto i te metepara maro ra. Noatu rai te au akakoromaki anga maru katoa o Mose ra, kua tuatua tau kore ua aia, ma te riri. Kua tu atura raua ko Aarona ki mua i te iti tangata ra e kua taki i to ratou manako anga kia raua uaorai, kua na ko ra a Mose: “Ka akarongo mai ana, e tenana aronga meameaau; e tika aina ia maua kia apai atu i te vai na kotou no roto i teianei mato?” Kua rutu atura a Mose i te mato ki tana rakau e rua taime, e kua akataʼe maira te Atua i “te vai e mea maata” na te au tangata e ta ratou au puaka ra. Kua mareka kore a Iehova no te mea kare a Mose raua ko Aarona i akatapu Iaia, e no reira kare i akatikaia e na Mose e arataki atu i to Iseraela ki roto i te Enua Taputouia ra.—Numero 20:1-13; Deuteronomi 32:50-52; Salamo 106:32, 33.
9. Penei ka akapeea te timata anga i te tu maru o tetai tangata pakari?
9 Penei katoa oki ka timataia te tu maru o tetai tangata pakari na etai mataara tuke tuke. Ei akara anga, kua akamatakite a Paulo ia Timoteo e penei ka tu mai tetai tangata “e nengonengo ïa” e “kua auouo ua i te ui e te māro anga tuatua.” Kua karanga katoa maira Paulo: “E tupu ei te vareae, te tamaki, te tuatua akakino, te manako kino, Te māro anga tika kore oki a te aronga ngakau kino ra, e kare ua e tuatua-mou ra.” Auraka te akaaere koia a Timoteo e rave i te takinga kino mari ra kia “rere ke [aia] i te reira,” e kia “aruaru atu [aia] i te tuatua-tika, i te akono i te Atua, i te akarongo, i te anoano, i te akakoromaki, e te maru.”—1 Timoteo 6:4, 5, 11.
10. Eaa ta Tito kia akamaaraara atu ki te au putuputuanga?
10 Noatu rai e ka anoanoia te aronga pakari kia maru, ka tau katoa ratou kia ngaueue kore no te mea tika ra. Ko Tito tetai mei tera te tu, i te akamaaraaraanga i te aronga o te au putuputuanga o Kereta e “auraka rava e akakino atu i te tangata ravarai, eiaa ei tauetono, kia maru ra, e te akono i te mea maru i te tangata katoa ra.” (Tito 3:1, 2) I te akakiteanga eaa i tau ei te au Kerititiano kia ngakau maru ki te tangata ravarai, kua tika ta Tito i tou atu i to Iehova ra tu takinga meitaki e te aroa. Kare te Atua i akaora i te aronga akarongo no te au angaanga tuatua tika ta ratou i rave mari ra no tona aroa ua na roto ia Iesu Karaiti. Ei ora katoa oki no tatou to Iehova ra tu maru e te akakoromaki anga. No reira, mei ia Tito rai, ka tau te aronga pakari o teia tuatau nei kia akamaaraara atu i to te au putuputuanga kia kauraro i te Atua, ma te aruanga Iaia na te akonoanga ia etai ke ra na te mataara maru.—Tito 3:3-7; 2 Petero 3:9, 15.
Na te Tu Maru e Arataki i Tei Ako Pakari
11. Kia tau ki ta Galatia 6:1, 2, akapeea te oronga anga i te ako?
11 Akapeea me kua apa tetai mamoe akatutuia ra? Kua karanga a Paulo: “E te au taeake ra, kia rokoia tetai e te apa ra, ka akaora kotou ko tei akono i ta te Vaerua ra i te reira, ma te ngakau maru; ma te manako ia koe uaorai, ko te timata katoaia aea koe. Ka rave atu tetai i ta tetai apainga, kia pera kotou i te akatika i te ture a te Mesia.” (Galatia 6:1, 2) E meitaki atu te ako me ka orongaia na roto i te vaerua maru. Noatu rai e te tauta ra te aronga pakari i te ako atu i tetai tangata riri ra, ka tau rai ratou kia akaari i te akono meitaki, ma te kiteanga e “e atiati te ivi i te arero maru.” (Maseli 25:15) Ko tetai mei te ivi rai te marokiakia penei ka paruparu mai ia i te tuatua anga maru, e penei ka kore tona tu marokiakia.
12. Akapeea te vaerua maru i te tauturu anga i tei rave ra i te ako anga?
12 E Puapii ngakau maru a Iehova, e meitaki tana apiianga maru i roto i te putuputuanga. E maata te kitea o teia tu me ka kite te aronga pakari e e mea tau kia ako atu i tetai tei tau ra kia tauturuia i te pae vaerua. Kua tata te pipi ko Iakobo e: “Koai te tangata pakari e te kite i roto ia kotou na? kia na te akono meitaki aia i te akakite mai i tana angaanga ma te maru e te pakari tikai.” Te tupu maira te tu maru no te kauraro e te akameitaki i “te pakari no runga maira,” kapiti katoa oki i te kite tau i tona uaorai au kotinga ra. Na te vaerua maru e te akaaka e paruru i tei ako ra kia kore e tuatua akakino e te tarevake e ka akariro kia ngoie ua te ariki anga i tana ako.—Iakobo 3:13, 17.
13. Eaa te akatupu anga a “te tu maru no te pakari” i te oronga anga i te ako?
13 Na “te tu maru no te pakari” e akakore atu i te tuatua ketaketa ma te manako kore e te riri o tei ako mai ra. Inara, ko te manako anga no runga i te oaoa anga me kare kia marekaia mai, kare e tau kia akariro i tetai tangata pakari kia tuatua ua i te au tuatua tei akakoroia ei akamareka kare ra ei ako anga tika tika atu i tei akatumuia ki runga i te Tuatua a te Atua ma te maru. (Maseli 24:24-26; 28:23) Kua rekareka a Amanona i te ako tei orongaia atu e tona katini, inara kua riro na te reira i takore atu i tona oraanga. (2 Samuela 13:1-19, 28, 29) No reira, auraka rava te aronga pakari o teia tuatau nei e tavai i te au kaveinga o te Puka Tapu ei akamama mai i te akava ngakau o tetai tangata, no te mea na te rave i te reira penei ka akakino i tona oraanga. Mei ia Paulo rai, kare e tau te aronga pakari kia tapupu i te tuatuaanga kia etai ke ra “i te ako katoa a te Atua ra.” (Angaanga 20:26, 27, NW; 2 Timoteo 4:1-4) Ka akaari ra te Kerititiano pakari i te ako ma te mataku i te Atua ra e ka oronga i te ako tuatua tika ma te tu maru no te pakari.
14. Eaa i tau ei te tangata pakari kia matakite e auraka aia e tuku tika te ka rauka ia etai ke ra i te rave no ratou uaorai?
14 Na te kapiti anga te tu maru e te pakari no te rangi mai e arai kia kore tetai tangata pakari e rave i te au akauenga maru kore. Ka tau katoa aia kia kite e e pakari kore e te tau kore nona kia tuku i tetai tika te ka rauka i tetai tangata i te rave nona uaorai. Ka riro ra na te tangata pakari te apainga no te au tupu anga me nana i tuku te tika na etai ke ra e ka o atu aia ki te akaapa anga no te tupu anga kino ra. E meitaki kia akakite atu te tangata pakari i ta te Puka Tapu tuatua, inara me kare e ture no te Tuatua Tapu mai no tetai tumu, ka tau i reira na te tangata uaorai e tuku i tana tika e na tona akava ngakau e akataka e eaa tana ka rave e kare ainei aia e rave. Mei ta Paulo i karanga ra: “Ei runga iaia uaorai ta te tangata ravarai apainga.” (Galatia 6:5; Roma 14:12) Inara, penei ka rauka i te tauturu atu i tetai tei kimikimi ra, kia tuku i te tika meitaki na te uiui anga te tangata pakari ra i te au uianga te ka tauturu i taua tangata ra kia akamanako i te au tuatua tapu tei piri atu ki etai mataara tau te tika ra kia rave aia.
15. Eaa te mea tau kia rave me kare tetai tangata pakari i kite i te pauanga no tetai uianga?
15 Me kare tetai tangata pakari i kite ana i te pau anga no tetai uianga, kare aia e tau kia pau ua atu ei tamou i te akangateitei nona. Kare te tu maru no te pakari e tuku iaia kia akamanako ua e penei ka oronga atu i te pau anga tarevake te ka akatupu i te taitaia a muri akera. “E tuatau to te muteki ua, e e tuatau to te tuatua.” (Koheleta 3:7; akaaiteia atu kia Maseli 21:23.) Ka tau anake te tangata pakari kia “tuatua” me kua kite aia i te pau anga no tetai uianga me kare kua rava tana kimi anga kia raukai te pau anga tika. E pakari te vaio ua i te au uianga manako ua eiaa e pauia atu.—Maseli 12:8; 17:27; 1 Timoteo 1:3-7; 2 Timoteo 2:14.
E Puapinga Kia Maata te Aronga Kimi Tuatua
16, 17. Eaa ra i tikai no te aronga pakari kia kimikimi kapiti tetai ma tetai?
16 Ka tauturu te pure e te apii i te aronga pakari i te pau i te au uianga e te akono i te au manamanata ngata, inara ka tau kia maaraia e “kia maata ra te aronga kimi tuatua kua mou ïa.” (Maseli 15:22) Na te tuatua kapipitianga ma etai atu aronga pakari ra e akatupu i te akaputuanga puapingaia o te pakari. (Maseli 13:20) Kare e aiteite ana te kite o te aronga pakari ravarai e to ratou kite Puka Tapu oki. E no reira na te tu maru no te pakari ka tau kia ui atu tetai tangata pakari kare ra i rava tona kite, ki etai o te aronga pakari e maata to ratou kite e te matau, e mea tau ia me ka akono i tetai tumu ketaketa tikai.
17 Me ka ikiia etai aronga pakari no te akono i tetai tumu ketaketa tikai, penei ka tau rai ratou kia kimi tauturu muna. Ei tauturu iaia i te akavaanga i to Iseraela ra, kua iki a Mose i “te au tangata maroiroi i roto i te au tangata katoa nei, i tei mataku i te Atua ra, ei tangata tuatua-tika, e te rikarika ki te morimori apinga.” Noatu rai e e aronga pakari ratou, kare ra i aite to ratou kite e te matau mei to Mose rai. E no reira, “ko te tuatua ketaketa ra, kua apai kia Mose, kareka te au tuatua rikiriki katoa ra, na ratou uaorai ïa i akava.” (Exodo 18:13-27) Me te anoanoia ra, ka tau te aronga pakari te akono ra i tetai tumu ketaketa i teia tuatau kia kimi i te tauturu a te aronga akaaere kua matau ra, inara na ratou uaorai e tuku te tika openga.
18. I te akonoanga i te au tumu akavaanga, eaa nga tumu taka meitaki no te akapapuanga i te au tika tau ra?
18 Te karanga ra te Mishnah a te ngati Iuda e i Iseraela ra ko te aronga o te akavaanga i te oire e tuke tuke to ratou numero kia tau ki runga i te teimaa o te tumu akavaia ra. E puapinga mou tikai kia maata te aronga tuatua, inara kare ko te maata anake kare e akapapu i te tika, no te mea ka rauka katoa oki kia tarevake te maataanga. (Exodo 23:2) Ko nga tumu akapapu i te tuku anga tika tau ra no te au Tuatua Tapu e na te vaerua o te Atua ra. Ka akakeu te pakari e te tu maru i te au Kerititiano kia kauraro i te reira.
Akakiteanga ma te Tu Maru
19. Akapeea te tu maru i te tauturu anga i te au tangata o Iehova i te tutu anga kia etai ke ra?
19 Ka tauturu katoa oki te tu maru i te au tavini o Iehova kia akakitekite ki te au tangata e tuketuke to ratou turanga. (1 Korinetia 9:22, 23) No te mea kua apii a Iesu ma te tu maru, kare te aronga akaaka i mataku iaia, mei ta ratou i kite i te au arataki akonoanga atua tuatua akariri ra. (Mataio 9:36) Inara, na tona tu maru kua akavaitata mai te “mamoe” kare ra te “puaka-nio” rave kino ra. (Mataio 25:31-46; Ioane 3:16-21) Noatu rai e kua tuatua ketaketa atu a Iesu i te tuatua anga ki te aronga pikikaa mei te puaka nio rai te tu, ka tau rai te Au Kite o Iehova kia maru ua te akakiteanga i ta te Atua ra au tuatua akavaanga i teia tuatau nei no te mea kare i aite atu to ratou kite e te mana mei to Iesu rai. (Mataio 23:13-36) Ia ratou e akarongorongo maira i te tuatua no te Patireia i te tuatua anga atu ma te tu maru, e ‘te aronga i tau no te ora mutu kore ra, ka akarongo ratou,’ mei te aronga e tu mamoe to ratou i akarongo atura i ta Iesu tutu anga.—Angaanga 13:48.
20. Akapeea e puapingaaʼi tei apiiia ra i te Puka Tapu me ka apiiia aia ma te tu maru?
20 E meitaki te au tupu anga na te akakitekiteanga e te apiianga ia etai ke ra ma te tu maru e na te raurauanga kia ratou na runga i te tumuanga tau, te au kaveinga Puka Tapu, e te tuatua mou. “Ka akatapu ra ia Karaiti ei Atu i to kotou ngakau,” ta Petero ia i tata, “e kia tika ua rai ia kotou kia akakite atu ki te tangata katoa e ui mai i te manakonako anga i roto ia kotou na, e rave i te reira ma te ngakau maru e te kauraro marie.” (1 Petero 3:15, NW) Ko tei apiiia ra na te tu maru ka rauka iaia i te tamanako i te tumu tuatua kare e aere ke te manako me kare e turoriia no te tu akariri e te taumaro. Mei ia Paulo rai, ka rauka i te au orometua te apii ra ma te tu maru kia tuatua e: “Kare rava matou e tuku i tetai tumu no te turorianga, kia kore ta matou angaanga orometua e akaapaia mai.” (2 Korinetia 6:3, NW) Noatu rai ko te aronga patoi te akarongo meitaki maira i etai tuatau ki te aronga e apii atura ma te tu maru.
Te Umuumuia ra te Tu Maru i te Katoatoa
21, 22. Akapeea te tu maru i te akapuapinga anga i te au tangata ravarai o Iehova?
21 Auraka e akameamea ua i te tu maru Kerititiano ei akavare ua i te aronga i vaoo ake i te akaaerenga a Iehova ra. E meitaki katoa oki teia tu i te pirianga i rotopu i te au tangata o te Atua. (Kolosa 3:12-14; 1 Petero 4:8) Ka akamatutuia te au putuputuanga i te pae vaerua me ka angaanga kapipiti te aronga pakari ngakau maru e te au tavini angaanga orometua ma te tau tikai. Ko te akaarianga i te tu maru e etai atu au tu akono i te Atua ra e puapinga ia no te au tangata ravarai o Iehova no te mea e “okotai rai ia ture” no ratou katoatoa.—Exodo 12:49; Levitiku 24:22.
22 Te tauturu ra te tu maru i te au no te au tangata o te Atua ra. E no reira, ka tau ia ei tuanga no te au tu o te kakau te aoaoia ra e te au Kerititiano ravarai i te kainga, i te putuputuanga, e i etai atu ngai ke ra. Ae, ka tau rai te au tavini o Iehova kia akakakauia ma te tu maru.
Akapeea Koe Me Pau?
◻ Eaa i tau ei kia ngakau maru te aronga pakari Kerititiano ra?
◻ Akapeea te tu maru i te arataki anga i tei ako pakari ra?
◻ Eaa te puapinga no te maata te aronga tuatua ra?
◻ Eaa ra i puapingaiaʼi kia tuatua akakitekite ma te tu maru?
[Tutu i te kapi 17]
Te aite ra te au tangata o Iehova mei te mamoe rai e ka tau kia akonoia ma te tu maru
[Akameitakianga]
Garo Nalbandian
[Tutu i te kapi 19]
Na te tu maru e raukai i te au tangata o Iehova i te tuatua akakitekite ki te aronga tuke tuke te turanga