Tamou Vaitata i te Ra o Iehova ki te Manako
“Kua vaitata oki te ra o Iehova i te o no te akatakaanga.”—IOELA 3:14, NW.
1. Eaa ra ka tuke ei te tamaki tapu ta Iehova i akakite e te aere mai nei, ki ta te tangata au tamaki “tapu” ra?
“E AKAKITE aere kotou i teia, i roto i te au enua, ‘E akatapu i te tamaki!’” (Ioela 3:9, NW) E tamaki tapu ainei te aiteanga o teia? I te akaraanga i te tuatau o te au Tamaki Tapu koia te au tamaki na te akonoanga, e nga tamaki e rua o te ao nei—na Kerititome ra i rave te tuanga aratakianga—penei ka ruketekete tatou i te manako anga no tetai tamaki “tapu.” Inara, ko te tamaki tapu ta Ioela i totou maira, kare i tetai tamaki i rotopu i te au pa enua. Kare katoa i te tamaki anga no te makitakita no tetai tuanga enua me kare no te au apinga, ma te rave anga i te akonoanga atua ei kotoe anga. E tamaki tuatua tika ia. Na te Atua ia tamaki ei takore atu i te tu noinoi, te pekapeka, te viivii, e te takinga kino. Na te reira e akatika i te ngateitei tau no Iehova i rungao i tana apinga katoatoa i anga maira. Na te reira tamaki e akaatea i te mataara no te Patireia o Karaiti kia rave atu i te au tangata nei ki roto i te ponuiaau no te ao katoa e pini ua ake, te puapinga maata, e te mataora tei totouia maira e te au peroveta a te Atua ra no te Tauatini Mataiti.—Salamo 37:9-11; Isaia 65:17, 18; Apokalupo 20:6.
2, 3. (a) Eaa “te ra o Iehova” tei totouia maira ia Ioela 3:14? (e) Eaa ra i tau ei no to te pa enua ravarai te apinga ta ratou ka aravei atu a taua ra ra?
2 Eaa i reira, “te ra o Iehova” tei totouia maira ia Ioela 3:14 (NW)? “Aue i taua rā ra e!” na Iehova uaorai i tuatua, “te vaitata maira te rā o Iehova, ei mate ïa oki no ko mai i Tei Mana katoatoa e tae mai ei”! Akapeea te reira e riro ei ei mate? Kua akataka maira te peroveta i muri akera: “E au urupu, e au urupu tei te o no te akatakaanga ra, kua vaitata oki te ra o Iehova i te o no te akatakaanga.” (Ioela 1:15; 3:14, NW) Ko te ra teia o te akataka anga a Iehova tana akavaanga ki runga i te aronga atua kore e manganui to te au tangata te kopae ke ra i tona ngateitei tika i rungao i te rangi e te enua katoa nei. Ko ta Iehova akatakaanga ia kia takore atu i ta Satani akatereanga no te au mea kua roa nei tana takave anga i te au tangata ki roto i tona au makave.—Ieremia 17:5-7; 25:31-33.
3 E mea tau ra no te akatereanga viivii i runga i te enua nei kia aro atu ki taua akataka anga ra. Inara mei te reira tikai ainei te kino o te akatereanga o teianei ao? Kua rava te akara anga okotai ua i tana au ravenga i tataia ra! Kua tuatua maira a Iesu i tetai kaveinga ia Mataio 7:16: “Ka kite kotou ia ratou i to ratou ua.” Kare ainei e kua riro te au oire mamaata o teianei ao ei ngai vairanga repo no te apinga akakona, te rave anga kino, te mataku, te akaturi, e te tu viivii katoa? I te au enua e manganui kua tapokiia te au tu rangatira ou kite tu oripu ua a te angaanga poritiki, te onge kai, e te putaua. E tere atu i te pirioni au tangata te noo ra i roto i te tu ngere i te manga. Pera katoa oki, te maki AIDS, tei akatupuia e te au apinga akakona e te tu oraanga akaturi, te tapoki maira i te tiao rangi poiri ki rungao i tetai tuanga maata o te ao nei. E maata atu oki mei te aruru anga te Tamaki Mua o te Ao i te 1914, kua topa kino roa te au turanga katoatoa o te oraanga i te ao katoa nei.—Akaaiteia atu kia 2 Timoteo 3:1-5.
4. Eaa te akaaoanga ta Iehova e uri atura ki to te pa enua katoa?
4 Inara, te akaputu maira a Iehova i te au tangata te rekareka ra ratou i te apiianga no tona aerenga, e te aaere i tona au arataa. Kua rave teia au tangata takapini i teianei ao i te tupaki anga i ta ratou au koke ei auri arote, ma te akakoreanga i te au tu ta ua o teianei ao. (Isaia 2:2-4) Ae, te au koke ei auri arote! Inara kare ainei teia i te tuke ki ta Iehova i akaue ra kia tuatuaia ia Ioela 3:9, 10 (NW)? Ka tatau tatou i reira: “E akakite aere kotou i teia, i roto i te au enua, ‘E akatapu i te tamaki! E akaara i te au tangata ririnui! Kia akavaitata mai ratou! Kia aere mai ratou ki runga, te au tangata tamaki ravarai! E tupaki i ta kotou au auri arote ei koke, e ta kotou au matipi tope rakau ei korare.’” Ae, e akaaoanga ta Iehova i te au tutara o teianei ao kia apai katoa mai i ta ratou au apinga tamaki ririnui taokotaiia kia tamaki mai iaia ia Aramakito. Inara kare ratou e re! Ka topa kino ratou ki raro ma te puapinga koreia!—Apokalupo 16:16.
5. Eaa te ka tupu me kokoti a Iesu i te mou “i te au kaui vine o te ao nei”?
5 I te patoi anga i te Atu Ngateitei ko Iehova ra, kua akatu te au tutara ririnui i te ngai vairanga apinga tamaki mataku tikai—inara e puapinga kore ua! Te oronga maira a Iehova i te ikuiku anga ia Ioela 3:13 (NW): “Ka tuku ana i te matipi titona ki roto, kua para oki te mou. Taki aere, ka aere ki raro; kua ki oki te taomianga Kua maringi na runga i te au ariki; kua maata oki ta ratou ara.” Te aiteite ra te reira au tuatua ki ta Apokalupo 14:18-20, te ngai i akaueia tetai angera e matipi koi tana kia “kokoti i te au kaui vine o te ao nei; kua para rava oki te vine.” Kua vero atura te angera i tana matipi titona e kua uri atura i taua aronga patoi no te pa enua ravarai “ki roto i te taomianga maata vine ra, ko te riri o te Atua ra.” Kua akatutuia mai e, kua tae maira te toto no roto mai i taua taomianga vine ra e taea rava akera te tavaa o te au oroenua ra, e okotai tauatini e ono anere tetatia—e vaitata i te 300 kiro mita! Mei teaa ra te tu mataku no te au iti tangata akangateitei kore ia Iehova ra!
Au Tangata Akono Ture
6. Eaa to te Au Kite o Iehova manako no to te pa enua katoa e to ratou au tutara oki?
6 Te riro ra ainei te aiteanga o teia e te akangateitei kore ra te Au Kite o Iehova i to ratou enua e to ratou au tutara? E mamao ke atu i te reira! Te reka kore ua ra ratou i te tu viivii te kitea meitakiia ra e te katoatoa, e te akamatakite ra ratou i ta Iehova ra te akavaitata viviki mai nei no te raveanga i tana akataka anga. I taua taime katoa oki, te akono taakaaka ra ratou i te akauenga a te apotetoro ko Paulo ia Roma 13:1: “Kia kauraro marie te tangata katoatoa i te aronga mana taoonga ra.” Te oronga ra ratou i te akangateitei tau ki teia au tutara tangata nei, kare ra e akamori atu ia ratou. Ei au tangata akono ture, te aru ra ratou i ta te Puka Tapu turanga no te tiratiratu, te tuatua mou, e te viivii kore, e te patu ra i te au tu meitaki ki roto i to ratou uaorai ngutuare tangata. Te tauturu katoa ra ratou ia etai ke kia kite e akapeea e raukai ia ratou i te rave i te reira. Te noo au ua ra ratou ma te tangata ravarai, kare e o atu ki te au meameaau me kare te au patoi anga poritiki. Te kimi ra te Au Kite o Iehova kia riro ratou ei akaraanga tau i te akarongoanga i te au ture a te aronga mana taoonga katoa, ia ratou e tapapa atura i te Mana Teitei Rava, koia te Atua Ngateitei ko Iehova, kia akaora mai i te au apa kore ua e te kavamani tuatua tika ki te enua nei.
Raveanga i Tana Akataka Anga
7, 8. (a) Na roto i teea tu te akangaueue anga i to te pa enua katoa e te topa mai anga te poiri ki rungao ia ratou? (e) Koai ma ta Ioela i akatutu maira no teia tuatau nei, e ei tuke anga ki to teianei ao, akapeea te akameitaki anga ia ratou?
7 Na roto i te reo akatutu taka meitaki, te oronga katoa maira a Iehova i teia akamarama anga i te rave anga i tana akataka anga: “E akapoiriia te rā e te marama, kare oki te au etu e kakā mai. E ngunguru mai a Iehova i Ziona, e e akapuroro mai i tona reo i Ierusalema; e ngaueue oki te au rangi e te enua: e riro rā a Iehova ei akapuanga no tona ra iti-tangata, e ei punanga no te au tamariki a Iseraela.” (Ioela 3:15, 16) Ka riro te tu akaraanga kaka, e te puapinga o te au tangata nei ei poiri, ei ngereanga, e ka akangaueueia teianei akatereanga o te ao tataka ke nei kia kore atu ia, kia akataneaia mei te mea rai e na tetai ngaruerue enua maata ia!—Hagai 2:20-22.
8 E akamanako ana i te akapapuanga mataora e ka riro a Iehova ei akapuanga e ei punanga no tona iti tangata! Eaa ra i peraʼi? No te mea ko ratou anake te pupu tangata okotai—e au tangata no te pa enua ravarai—tei akarongo ra i ta Iehova au tuatua: “E kite oki kotou e, ko to kotou Atua ra au, ko Iehova.” (Ioela 3:17) I te mea ko te aite anga o to Ioela ra ingoa e “Ko Iehova te Atua,” kua tau aia ei akatutu anga no to Iehova ra Au Kite akatainuia o teia tuatau nei, te rave mataku kore nei i te akakitekiteanga i to Iehova ngateitei. (Akaaiteia atu kia Malaki 1:11.) Me eeu mai tatou ki te au tuatua akamataanga o te totou a Ioela, ka kite ia tatou i te taka meitaki tana totou anga i te angaanga te raveia nei e to te Atua ra iti tangata i teia tuatau nei.
E Pupu Tapaki
9, 10. (a) Eaa te mate tei totouia mai e Ioela ra? (e) Akapeea ta Apokalupo taiku akaou anga i ta Ioela i totou maira i tetai mate, e eaa te tupu anga kia Kerititome no teia mate?
9 E akarongo ana i teianei ki “te tuatua a Iehova i tae mai kia Ioela”: “E akarongo mai i teia, e te au tangata metua ra, e e anga mai i te taringa, kotou katoa tei noo i te enua nei. Tei to kotou au rā ainei teia i te tupu anga, e kare ra, tei te au rā ainei o to kotou ai metua ra? E akakite ki ta kotou au tamariki i te reira, e na ta kotou au tamariki e akakite atu ki ta ratou au tamariki, e na ta ratou au tamariki e akakite ki tetai uki atu. Ko tei akatoeia e te anue ra, kua pou ia ï te tāpaki ra; e tei akatoeia e te tāpaki ra, kua pou ia i te ee ra, e tei akatoeia e te ee ra, kua pou ïa i te tāpaki akapou ra.”—Ioela 1:1-4.
10 E angaanga tuke roa teia, ka akamaaraaraia ia i te tuatau katoa ki mua. E pupu ki rungao i tetai atu pupu manumanu, ko te tapaki te mea maata rava, tei akatanea ra i te enua. Eaa te aite anga o teia? Te akakite katoa maira a Apokalupo 9:1-12 i tetai mate na te tapaki, tei tonokia maira e Iehova na raro ake i tetai ‘ariki o taua vaarua takere kore ra,’ kare ia i tetai ke atu mari ra ko Iesu Karaiti. Ko tona ingoa ko Abadona (i te reo Epera) ko Apoliona (i te reo Ereni) tona aiteanga e “Akapouanga” e ko “Tei Akapou.” Te akatutu maira teia au tapaki i te toenga o te au Kerititiano akatainuia ra, ko ratou i teianei i te ra o te Atu, te aere ra e akatanea i te ngai kai tupu a Kerititome na te akakite ateaanga i te akonoanga pikikaa e te akakitekiteanga i ta Iehova tutaki anga riri ki runga i te reira.
11. Akapeea te akamaroiroi angaia te nuku tapaki o teia tuatau nei, e koai ma tikai te aronga ta ratou e tamaki atura?
11 Mei tei akakiteia maira ia Apokalupo 9:13-21, i muri ake i te mate na te tapaki ra kua aru mai ko tetai mate maata na te nuku o te aronga akaoro oroenua ra. Kua tupu rai teia i teia tuatau nei, i te akamaroiroi angaia nga tauatini tokoiti ua o te toenga o te au Kerititiano akatainuia ra na te kapiti atu anga e tere atu i te a mirioni “mamoe ke atu” kia riro mai ei nuku akaoro oroenua kare e rauka kia araiia! (Ioane 10:16) Kua taokotai atu ratou i te akakitekiteanga i ta Iehova ra au akavaanga tamamae ki rungao i te aronga akamori itoro o Kerititome e te aronga oki ‘kare e tataraara i ta ratou ta ua e ta ratou au ravenga purepure ma ta ratou akaturi e ta ratou au keikeia.’ Te au orometua—Katorika e te Porotetani—tei tauturu ra i te au tamaki ta ua i teia anere mataiti nei, pera katoa te kapiti anga orometua e te aronga tutu evangeria pikikaa i te TV, tei roto katoa ratou i te aronga te tukuia atura kia ratou taua au tuatua akavaanga ra.
12. Eaa ra i tau ei te au tuatua akavaanga no te au arataki o Kerititome, e eaa te ka tupu kia ratou kare e roa atu, kapiti katoa oki te au mema katoatoa o Babulonia Maata?
12 Te rongona ra ta Iehova au tuatua ki taua “aronga tangata” manako viivii ra no te kakau, kua aere mai ta Iehova au kapiki anga: “Ka ara, e kotou te aronga akakona, e e aue; ka evakaku, kotou katoa i inu i te wina ra, i te wina venevene ra; kua akangereia oki to kotou vaa i te reira.” (Ioela 1:5) I teia 20 anere mataiti nei, kua monoia e te au akonoanga Kerititome te au kaveinga ma o te Tuatua a te Atua ra ki te au ravenga tau kore o teianei ao. Kua venevene te reira ki te akonoanga pikikaa e tona aronga katoa i roto iaia ra kia inu i te au ravenga o teianei ao, inara ka mou ta ratou e kokoti nei i te maki i te pae vaerua e to te pae kopapa! Kare e roa atu ka tupu ta Apokalupo 17:16, 17, ka tuku te Atua i tona “manako” kia anga atu te aronga mana poritiki e ta viviki atu i taua patireia akonoanga pikikaa katoa ra, koia a Babulonia Maata, e ka akatanea iaia. Ei reira anake, kia kite aia i ta Iehova ra akataka anga i te rave angaia e ta iaia, “ka ara” aia mei tona tu ngaro te manako mei te kona kava ra.
“E Aronga Maata e te Ririnui”
13. No teea tu i akaraanga “aronga maata e te ririnui” ei te nuku tapaki ki to Kerititome?
13 Kua rave ua atu te peroveta a Iehova i te akataka mai i taua nuku tapaki ra e “e aronga maata e te ririnui,” mei te reira te tu i te manako anga a Babulonia Maata. (Ioela 2:2) Ei akaraanga, te mii ra tona au orometua no te mea kare i rauka i te au akonoanga Kerititome i te akariro kia aru to te akonoanga Buda o Tiapani ia ratou. Inara, i teia tuatau nei, e tere atu i te 160,000 Au Kite o Iehova i Tiapani te aaere ra i tera enua ma te raveanga i te apii Puka Tapu tataki tai ki roto i te au ngutuare o te au tangata e tere atu i te 200,000 katoa. I Itaria kua kitea e ko te 180,000 Au Kite o Iehova ko te rua ia o te numero maata i te pae mai i te Katorika. Kua puapinga kore ua te mii anga tetai orometua maata no te Katorika o Roma i Itaria i te mea ‘e tere atu i te 10,000 au Katorika tiratiratu’ te riro ra i te Au Kite o Iehova i te au mataiti tataki tai.a Te rekareka nei te Au Kite i te aravei turou anga ia ratou.—Isaia 60:8, 22.
14, 15. Akapeea ta Ioela akataka mai anga i te nuku tapaki ra, e na teea tu te akatupu anga i te reira i teia tuatau nei?
14 I te akataka mai anga i te nuku tapaki o te Au Kite akatainuia, te tuatuaia ra ia Ioela 2:7-9: “E oro ratou mei te tangata ririnui ra; e kake ratou i te patu mei te au tangata tamaki ra; e aere oki ratou katoa e pini ua ake na tona uaorai ara, kare oki e anga ke i to ratou tupati anga ra. Kare oki tetai e tute ua atu i tetai; e aere rai ïa i tona uaorai ara e pini ua ake, e kia inga ratou ki runga i te koke ra, kare ratou e puta. E oro aere ua ratou i roto i te oire; e oro ratou na runga i te patu ra, e kake ratou ki runga i te au are; e tomo ratou na roto i te au māramārama mei te keia ra.”
15 E akatutu anga taka meitaki tikai, no te nuku vaeau o te au “tāpaki” akatainuia ra, kua kapitiia atu i teianei e te aronga oa e tere atu i te a mirioni, no te au mamoe ke atu ra! Kare e “patu” no te riri akonoanga te ka rauka i te tapu atu ia ratou. Na te tu mataku kore “kua aere ua atu ratou ma te tau tikai i teia ravenga nei” i te tutu aereanga i te ngai tangata e i etai atu angaanga katoa. (Akaaiteia atu kia Philipi 3:16.) Kare e tuku ua, kua rekareka ratou kia aro atu i te mate, mei te aronga Au Kite e au tauatini ua atu tei ‘inga ra ki runga i te koke’ no to ratou kore e taki te rima e te akapaapaa ia Itara Katorika o Nati Tiamani ra. Kua rave te nuku tapaki ra i te akakitekite marie anga i roto i “te oire” o Kerititome, ma te kake anga na runga atu i te au arairai anga katoatoa, e te tomoanga mei te mea rai, e e keia ki roto i te au ngutuare i ta ratou tua anga e au pirioni ua atu au puka Puka Tapu i ta ratou angaanga tomo ngutuare ra. Ko te anoano ia o Iehova kia raveia teia tutu aere anga, e kare e mana i te rangi me kare i te enua nei te ka rauka kia tapu i te reira.—Isaia 55:11.
‘Ki Akera i te Vaerua Tapu’
16, 17. (a) I naea te tupu anga meitaki roa o te au tuatua ia Ioela 2:28, 29 ra? (e) Ko teea au tuatua totou na Ioela kare i oti rava te tupu anga i te anere mataiti mua ra?
16 Kua akakite a Iehova ki tona Au Kite: “E kite oki kotou e tei roto au ia Iseraela [vaerua], e ko to kotou Atua ra au ko Iehova, e kare atu.” (Ioela 2:27) Kua tomo mai tona au tangata ki roto i teianei kite anga meitaki i ta Iehova ra akamata anga i te akatupu i tana au tuatua ia Ioela 2:28, 29: “I muri ake i te reira, e riringi atu au i toku Vaerua ki rungao i te tangata ravarai; e na ta kotou au tamariki tamaroa e ta kotou au tamaine e totou mai.” Kua tupu teia ia Penetekote 33 T.N., i te akatainu angaia ta Iesu au pipi akaputuputuia ra e “ki akera ratou ravarai i te Vaerua Tapu.” Na te mana o te vaerua tapu, kua tutu ratou, e i te ra okotai, “e kapiti katoaia maira kia ratou e toru katoa paa tausani i taua rā ra.”—Angaanga 2:4, 16, 17, 41.
17 I taua atianga mataora ra, kua taiku katoa a Petero ia Ioela 2:30-32: “E akakite oki au i te mea umere ki runga i te au rangi, e ki raro katoa i te enua; i te toto, e te ai, e te au pou auai oki. E akariroia te ra ei poiri, e te marama ei toto, e tae ei ki taua rā maata e te rikarika o Iehova ra. E riro oki e, ko tei kapiki i te ingoa o Iehova, e ora ïa.” E tupu anga mea ngiti ua to taua au tuatua ra i te akapou angaia a Ierusalema i te 70 T.N.
18. I naea i akamataʼi te tupu anga maata o ta Ioela 2:28, 29 ra?
18 Inara, e tupu anga ke atu tetai no te aiteanga o ta Ioela 2:28-32 ra. E tika rai, e tupu anga meitaki roa to teia totou mei ia Tepetema 1919 mairai. I te reira tuatau e uruoaanga maaraaraia tetai no te au tangata o Iehova tei akonoia ki Cedar Point, i Ohio, i U.T.M. Kua kitea meitaki te vaerua o te Atua i reira, e kua akakeuia tona au tavini akatainuia ra kia akamata i te angaanga tutu aere anga i te ao katoa nei tei totoa maira ki teia tuatau nei. Mei teaa ra te maata o te tupu anga! Ko te aronga e tere atu i te 7,000 tei akaputu atu ki taua uruoaanga i Cedar Point ra kua tupu kia tae ki te 10,650,158 tei akaputuputu mai ia Mati 30, 1991 no te Akamaaraanga i te matenga o Iesu. E 8,850 ua o teia aronga tei manako e e au Kerititiano akatainuia ratou. E rekareka maata tikai to taua aronga katoatoa ra i te kiteanga i te uua anga i te ao katoa nei tei tupu maira na te vaerua ririnui o Iehova!—Isaia 40:29, 31.
19. I te mea te vaitata maira te ra o Iehova, eaa tikai te tu manako tau no tatou tataki tai katoa?
19 Tei mua ua akenei “e tae ei ki taua rā maata e te rikarika o Iehova ra” te ka akatanea i te akatereanga a Satani i te au mea nei. (Ioela 2:31) E mea mataora ra, “ko te aronga katoatoa e kapiki i te ingoa o Iehova ka ora ia.” (Angaanga 2:21, NW) Akapeea ra? Te akakite maira te apotetoro ko Petero kia tatou e “Ka tae maira te ra o Iehova mei te keia” e kua kapiti katoa mai: “I te mea ka taravaiia teia au mea ravarai, mei te aa ra te tu tikai no kotou ei tangata i te au angaanga tapu e te au ravenga no te tu akono i te atua ra, i te tatarianga e te tamou vaitata anga ki te manako i te taenga mai o taua ra o Iehova ra.” I te tamouanga i te manako e kua vaitata mai te ra o Iehova ra, ka rekareka katoa tatou kia kite i te tupu anga ta Iehova ra taputou no te “au rangi ou e tetai enua ou” tuatua tika.”—2 Petero 3:10-13, NW.
[Au Tataanga Rikiriki i Raro]
a La Repubblica, Roma, i Itaria, Noema 12, 1985, e La rivista del clero italiano, Me 1985.
Ka Rauka Ainei ia Koe te Akataka?
◻ Eaa “te ra o Iehova”?
◻ Akapeea ‘te kaui vine o te ao nei,’ te kokoti angaia e no teaa ra?
◻ Na teea tu ta te tapaki akatupu anga i te mate ki to Kerititome mei te 1919 maira?
◻ I akapeea te riringi mai anga i te vaerua o Iehova ki runga i tona au tangata i te 33 T.N., e te rave akaou anga i te 1919?