Mataora Mou i te Tavinianga ia Iehova
“E mataora tona tei iaia te Atua o Iakoba te tauturu iaia, koia oki tona manakonakoanga tei roto ia ia Iehova tona Atua.”—SALAMO 146:5, NW.
1, 2. Eaa tei tuatuaia no te akataka anga i te mataora, e eaa te aite anga o te mataora no te aronga e manganui i teia tuatau nei?
EAA te mataora? Kua tauta te aronga tata puka apii, te aronga e apiiia ra, pera katoa te aronga apii orometua o te au akonoanga ra i te akataka i te reira no etai anere mataiti. Inara kare i rauka ana ia ratou i te oronga mai i tetai akataka anga tei akatikaia e te katoa ra. Kua akatika te Encyclopædia Britannica: “E ngata rava te tuatua ‘Mataora’ no te akatakaia.” I te akaraanga ko te mataora e tuke tuke tona aiteanga ki te au tangata ke ke, tei runga ra i to ratou manako anga no te oraanga.
2 No te au tangata e manganui te koropini ra to ratou mataora i te ora meitaki, te apinganui, e te au oa marekaia ra. Inara, te vaira tetai papaki tangata tei ia ratou te reira au apinga katoa mari ra te mataora kore ra. No te au tangata e te au vaine kua akatapuia ki te Atua ra kia Iehova, te oronga maira te Puka Tapu i tetai manako no te mataora tei tuke roa i te manako matauia e etai atu.
Tetai Manako Tuke no te Mataora
3, 4. (a) Koai ma ta Iesu i karanga ra e e ao to ratou? (e) Eaa te rauka ra kia manakoia no runga i te au tumu no te mataora anga ta Iesu i taiku maira?
3 I tana Tuatua i runga i te Maunga ra, kare a Iesu Karaiti i karanga e tei runga te mataora i te ora meitaki, te apinganui, e te reira tu. Kua akataka maira aia e e mataora tikai to te aronga “tei manako i to ratou anoano i te pae vaerua” e te aronga “te pongi ra e te kaki ra i te tuatua tika.” Piri katoa atu ki teia nga tumu e rua tei anoanoia no te mataora mou ra ko nga tuatua tuke te akara anga na Iesu ra: “E mataora to tei aue, e akapumaanaia oki ratou.” (Mataio 5:3-6, NW) E mea papu e, kare ta Iesu tuatua e ka mataora ua te au tangata me ka taka ke tetai tei akaperepereia ra e ratou. Kareka ra, te tuatua ra aia no te aronga tei aue no to ratou tu ara e te au tupu anga no te reira maira.
4 Kua tuatua te apotetoro ko Paulo no te aronga tangata tei angaia maira e te aue ra i raro ake i te ara no runga i te tumu anga o te manakonako e “kia akaora katoaia te au mea angaia nei i te tapeka o te mate.” (Roma 8:21, 22) Te au tangata te ka ariki i te tapokianga ara a Iehova na roto i te atinga oko o Karaiti e ka rave ratou i te anoano o te Atua ra ka akapumaana tikaia ratou e ka mataora katoa oki. (Roma 4:6-8) I te Tuatua i runga i te Maunga ra, kua tuatua katoa maira a Iesu e ka mataora “te aronga maru,” “te aronga aroa,” “tei ma ra i te ngakau,” “e te aronga akamoeau.” Kua akapapu katoa mai aia e noatu ka takinga kinoia, kare e kore te tu mataora o taua aronga taakaaka ra. (Mataio 5:5-11, NW) E mea meitaki ra kia manakoia e ko teia au tumu teitei no te mataora anga te tuku ra i te aronga apinganui e te putaua ki runga i tetai turanga aiteite ua.
Te Tumu Anga no te Mataora Tikai
5. Eaa tikai te tumu anga no te mataora anga o te au tavini akatapuia o te Atua ra?
5 Kare e kitea te mataora mou i roto i te apinganui. Kua na ko maira te Ariki pakari ko Solomona e: “Na Iehova te meitaki i apingaʼi te apinga, kare oki e kapiti katoaia mai te kino i te reira.” (Maseli 10:22) No te aronga te kite ra i to Iehova ngateitei i te ao katoa e pini ua ake, e pirianga tikai to te mataora ki te akameitakianga a te Atua. Ko te tangata akatapuia ra tei iaia te akameitakianga a Iehova e te manako ngakau ra aia i te reira e mataora tikai tona. Me akamanakoia mai i te Puka Tapu ra, te kapiti ra te mataora i tetai tu mareka anga, merengo anga, e te akatupu anga i ta Iehova ra angaanga.
6. Eaa te umuumuia ra no te au tangata o Iehova kia mataora tikai ratou ra?
6 Tei runga te mataora mou i te pirianga tika ma Iehova ra. Kua akatumuia te reira ki runga i te aroa i te Atua ra e te tu tiratiratu kiaia. Te turu ra te au tavini akatapuia o Iehova ma te ngakau katoa i te au tuatua a Paulo e: “Kare rava oki tetai o tatou nei, i ora kiaia anake uaorai . . . Ka ora tatou no Iehova . . . Tei ia Iehova tatou.” (Roma 14:7, 8, NW) E no reira, kare e rauka te mataora mou me kare e akarongo ia Iehova ra ma te kauraro rekareka ki tona anoano. Kua karanga a Iesu: “Ko tei akarongo i te tuatua a te Atua e kua akono atura, ko ratou tei meitaki roa”!—Luka 11:28.
Au Tumu Ke Ke no te Mataora
7, 8. (a) Akapeea te akataka anga i te au tumu no te mataora anga? (e) Eaa te ka tau kia tuatuaia no te akaipoipo e te anauanga tamariki?
7 Penei ka tau te au tumu no te mataora i mua ake nei kia karangaia e “au tumu anga,” me kare e “au apinga taui koreia,” no te mea te mana ra ratou no te au tavini akatapuia o Iehova i te au tuatau ravarai. Kapiti katoa oki, te vaira tei tau kia karangaia e au apinga ke ke, te au tumu penei ka akatupu mai i te mataora i tetai taime e mea ngiti me kare e kore ua i tetai atu taime. I te tuatau o te au pateriareka ra e to mua ake i te akonoanga Kerititiano ra, kua manakoia te akaipoipo e te anau tamariki e kare atu e tumu no te mataora anga. Kua akakiteia mai te reira i ta Rahela pati anga mamae ngakau ra kia Iakoba: “O mai te tamariki naku, ka mate au.” (Genese 30:1) Ko teia manako no te anau tamariki te tau ra ki te akakoro anga a Iehova no taua tuatau ra.—Genese 13:14-16; 22:17.
8 Kua manakoia te akaipoipo e te anau tamariki e akameitakianga ia na te Atua i rotopu i te iti tangata o Iehova i te tuatau mua ra. Inara, kua kapitiia mai te au manamanata kia ratou ma etai atu au tu katoa i te au tuatau kino o to ratou tuatua enua ra. (Akaaiteia atu a Salamo 127, 128 kia Ieremia 6:12; 11:22; Te Aue o Ieremia 2:19; 4:4, 5.) Te kitea ra, te akapapu anga e kare te akaipoipo e te anau tamariki i te au tumu mataora mutu kore.
Mataora Kare e Akaipoipo i te Tuatau Kua Topa
9. Eaa i raukai te akapaapaa anga i te tamaine a Iepheta i te au mataiti ra?
9 Kua kitea e te au tavini o te Atua e manganui ra, te mataora mou e kare i akaipoipo. No te akangateitei anga i te tia a tona metua tane, kua noo takaua te tamaine a Iepheta ra. No tetai tuatau kua aue ua ratou ko tona nga oa tamaine no tona noo anga ei paretenia. Inara e rekareka maata tona i te tavinianga i te tuatau katoa ra i te are o Iehova, penei ko ia tetai i roto i “te au vaine tavini tei raverave ra i te angaanga akapapaia i te tomo anga o te puakapa uipaanga ra”! (Exodo 38:8, NW) Kua orongaia te akapaapaa anga iaia i te au mataiti katoa ra no te reira.—Te Au Akava 11:37-40.
10. Eaa ta Iehova i umuumu ia Ieremia ra, e i akara anga mataora kore ainei tona oraanga no te reira tumu?
10 No te maata te angaanga i te tuatau i oraʼi te peroveta ko Ieremia ra, kua umuumu te Atua e kia kore aia e akaipoipo e te akono tamariki. (Ieremia 16:1-4) Inara kua kite a Ieremia i te tika o te au tuatua a te Atua ra: “E ao to te tangata e irinaki kia Iehova, e ko Iehova tona manako anga.” (Ieremia 17:7) No te tere atu i te 40 mataiti o te angaanga totou anga, kua tavini a Ieremia i te Atua ra ma te tiratiratu ei tangata takaua aia. Ta tatou i kite ana kare aia i akaipoipo e kare katoa ana tamariki. Inara, koai te ka ekoko me i mataora a Ieremia ra, mei te toenga rai o te ngati Iuda tiratiratu ra tei ‘maringi ua mai no ratou te takinga-meitaki a Iehova ra’?—Ieremia 31:12.
11. Eaa etai akaraanga no te Tuatua Tapu i te au tavini tiratiratu a Iehova ra tei mataora noatu rai e kare o ratou tokorua akaipoipo?
11 E manganui etai ke atu au tangata tei tavini rekareka ia Iehova ra e kare o ratou tokorua akaipoipo. Penei e takaua, e vaine kua mate te tane, me kare e tane kua mate te vaine. I roto ia ratou ko te peroveta vaine ra ko Ana; penei ko Doreka, koia a Tabita; te apotetoro ko Paulo; e ko te akaraanga maata rava—ko Iesu Karaiti.
E Takaua Inara te Mataora Nei i Teia Tuatau
12. Eaa ta tetai papaki o to Iehova ra au tavini mataora tei akatapuia ra, i akakoromaki ana i teia tuatau nei, e no teaa ra?
12 I teia tuatau nei, e au tauatini ua atu te Au Kite o Iehova te tavini tiratiratu ra i te Atua e kare o ratou tokorua akaipoipo. Kua rauka i tetai papaki i o ratou ra i te ariki i ta Iesu patianga: “Ko te ka rauka iaia kia vai [orongaia ei takaua] kia vai i tetai ngai.” Kua rave ratou i te reira “no te patireia o te au rangi ra.” (Mataio 19:11, 12, NW) Koia oki, kua tuku ratou i to ratou tu rangatira na te Atua ra i oronga mai, kia rave meitaki i te angaanga kia tere atu te tuatau e te ririnui katoa i te akatupu anga i te angaanga Patireia. E manganui to ratou te tavini ra ei painia, te angaanga evangeria, me kare ei au mema no te ngutuare Betela i te opati maata i te ao nei o te Totaiete Punanga Tiaki me kare i tetai o tona au opati manga.
13. Eaa te au akaraanga te akaari maira e ka rauka ua te Kerititiano takaua kia mataora?
13 Kua oronga mai tetai tuaine ruaine akaperepereia ra i te tua no tona oraanga i raro ake i te tumu tuatua “E Takaua e te Mataora nei ei Painia.” (Te Punanga Tiaki [Engarani], Me 1, 1985, nga kapi 23-6) Ko tetai atu tuaine takaua tei tere atu i te 50 mataiti i te tavinianga i Betela kua tuatua aia: “E merengo anga ki tikai toku i toku nei oraanga e taku angaanga. E maata atu taku e rave nei i teianei i taku i rave ana i mua ana i te angaanga taku i akaperepere tikai. Kare oku mii. Ka tuku akaou au i teianei tika akataka anga.”—Te Punanga Tiaki (Engarani), Tiunu 15, 1982, kapi 15.
14, 15. (a) Kia tau ki ta te apotetoro ko Paulo, eaa te anoanoia ra kia raukai, te noo takaua? (e) Eaa a Paulo i tuatuaʼi e e “meitaki atu” te noo takaua e e “meitaki maata” oki?
14 E manako ana i te tuatua “akataka anga.” Kua tata a Paulo: “Me kua akamou papu tetai i roto i tona ngakau, kare ona anoano ke, mari ra kua mana aia ki runga i tona uaorai anoano e kua akono aia i teia akataka anga i roto i tona uaorai ngakau, kia tapu i tona uaorai tu paretenia, ka meitaki rai aia. E no reira koia katoa te ka oronga i tona tu paretenia kia akaipoipoia e meitaki ei aia, inara ko tei kore e oronga i te reira kia akaipoipoia e meitaki atu aia ra.” (1 Korinetia 7:37, 38, NW) Eaa ra ka “meitaki atu” ei? Kua akataka maira a Paulo: “Te anoano nei au ia kotou kia matara ke i te pekapeka anga. Te tangata kare i akaipoipoia te manako ra aia i te au apinga a te Atu, e akapeea e raukai iaia te mareka anga o te Atu ra. . . . Pera katoa oki, te vaine kare ra i akaipoipoia, e te paretenia, te manako ra aia i te au apinga a te Atu . . . Inara te tuatua nei au i teia ei puapinga noou uaorai, . . . kia akakeu ia koe kia rave i tei meitaki e i te raverave tamou marie i ta te Atu ra ma te kore e akaanga ke i te manako.”—1 Korinetia 7:32-35, NW.
15 E pirianga mataora ainei to “te raverave tamou marie i ta te Atu ra ma te kore e akaanga ke i te manako” i te kimi anga kia ‘rauka te mareka anga o te Atu ra’? I te akaraanga ko te manako ia o Paulo. I te tuatuaanga no tetai vaine takaua Kerititiano, kua karanga aia: “Kua matara aia kia akaipoipo ki tana i anoano ra, kia tau ra i te Atu. E meitaki maata ra tona i toku nei manako kia noo ua aia. e te manako nei au e tei iaku rai te Vaerua o te Atua.”—1 Korinetia 7:39, 40.
Au Puapinga o te Kore e Akaipoipoia
16. Eaa etai tu meitaki te rekarekaia ra e te Au Kite o Iehova kare ra i akaipoipoia?
16 Me na tetai Kerititiano te akataka anga kia noo takaua aia me kare no te au turanga i peraʼi, e manganui te au tu meitaki ta te noo kare e akaipoipoia te ka apai mai. Te mea matauia e maata atu te taime no te aronga takaua i te apii i te Tuatua a te Atua e te akamaaraara i te reira. Me ka rave ratou i teia turanga, ka oonu atu to ratou kite i te pae vaerua. No te kare e tokorua akaipoipo kia rave kapiti i to ratou au manamanata, e manganui kua kite i te urunga teiaa atu ki runga ia Iehova e kia kimi i tana arataki anga i te au mea ravarai. (Salamo 37:5) Na teia e tauturu kia akatupu i tetai pirianga vaitata ma Iehova katoa ra.
17, 18. (a) Eaa te au tuatau no te angaanga maata te vai maira no te au tavini o Iehova kare ra i akaipoipoia? (e) Akapeea ta tetai papaki o te au tavini o Iehova kare ra i akaipoipoia e akataka maira i to ratou mataora anga?
17 E maata te au tuatau no te au Kerititiano no te akatere atu i te angaanga ei akapaapaa ia Iehova ra. Te kotingaia ra Te Apii Akamatau Tauturu Orometua ki te au taeake tungane kare i akaipoipoia me kare e takaua. E tapeka kore katoa oki te au tuaine kare i akaipoipoia kia itae atu i te au angaanga tavini i te Atua ra. Kua akatika ua te tuaine ruaine tei taikuia ra i mua akenei kia rave angaanga aia i tetai enua i Aperika, e i tana i tuatua, “e vaine manga paruparu ua aia e tere atu i te 50 tona mataiti.” E kua noo aia ki reira, noatu i te tuatau o te arai anga, i akaateaia mai ei te aronga angaanga evangeria katoatoa i reira. Te vai nei aia i reira i tana angaanga ei painia, e kua tae aia i teianei ki te 80 mataiti. Te mataora ra ainei aia? Kua akakite aia I tana tataanga no tona oraanga: “Kua rauka iaku i te rave i toku tu rangatira e te maroiroi tei rauka mai no te noo takaua kua rave tamou marie au i te tutu aere, e kua akatupu mai te reira i te tu mataora maata. . . . I te au mataiti kua topa kua oonu roa atu toku pirianga ma Iehova. Ei vaine takaua i tetai enua i Aperika, kua kite au iaia e e Paruru ia.”
18 E mea tau katoa oki, kia akamanako i te au tuatua a tetai tungane tei tavini i te opati maata i te Totaiete Punanga Tiaki no etai raungauru mataiti. Kua mataora aia, noatu rai e kare aia i akaipoipoia e pera katoa oki e manakonakoanga tona no te rangi kare ra e manakonako no te akaipoipo anga. I tona tae anga ki te 79 mataiti kua tata aia: “I te au ra tataki tai ravarai kua pati au ki to tatou Metua akaperepere i te rangi ra na roto i te pure no te tauturu e te pakari kia akamou mai i toku ora i te pae vaerua e te kopapa katoa oki e kia maroiroi kia raukai iaku i te rave ua atu i tona anoano tapu ra. I teia a ngauru ma iva mataiti kua topa i te angaanga a Iehova kua rekareka tikai au i te mataora, no te tutaki angaia i te tu oraanga akameitakiia maira. E ma to Iehova ra aroa ua te akara atu nei au ki mua ki te rave ua atu i te angaanga ei akangateitei e te akakaka iaia ra e pera katoa te akameitakianga i tona ra au tangata. . . . Na [te] rekareka o Iehova e tauturu ana iaku kia tamou marie tikai i te maro anga meitaki no te akarongo, ma te akaraanga ki mua ki te tuatau e kore atu ei te au enemi o Iehova ra, e ki ei oki te enua katoa i tona kaka.”—Numero 14:21; Nehemia 8:10; Te Punanga Tiaki (Engarani), Noema 15, 1968, nga kapi 699-702.
Tei Runga i Teaa te Mataora Anga Mou?
19. Tei runga i teaa tikai to tatou mataora anga?
19 To tatou pirianga oko maata ma Iehova ra, tona mareka anga, e tana akameitakianga—ko teia te au tumu te ka apai mai i te mataora mou no tatou i te tuatau mutu kore ua atu. Ma teia manakonako tika i te apinga akatupu mai i te mataora tika tikai, noatu rai ko te au tavini akaipoipoia o Iehova te kite ra ratou e kare ko to ratou akaipoipo anga te apinga maata roa i to ratou oraanga. Te akono ra ratou i te ako a te apotetoro ko Paulo e: “Teia ra taku tuatua, e te au taeake, te poto nei te tuatau. E tau i te aronga e vaine ta ratou ra, kia riro mei te mea e kare.” (1 Korinetia 7:29) Kare te aite anga o teia e kia manako kore atu i ta ratou vaine. Ka tuku te au tane Kerititiano pakari ko te angaanga a Iehova na mua, e te pera katoa ra ta ratou vaine akono i te Atua, te aroa, e te tauturu, ko tetai papaki te tavini ra i te au tuatau ravarai ei oa no ta ratou tane.—Maseli 31:10-12, 28; Mataio 6:33.
20. Eaa te tu manako tika to te au Kerititiano e manganui i to ratou turanga i te akaipoipo anga ra?
20 Ko te au tungane akaipoipoia e au akaaere tutaka aere, te aronga angaanga i Betela, te aronga pakari o te au putuputuanga—e tika oki, ko te katoa o te au Kerititiano akaipoipoia te tuku ra i te manako no te Patireia na mua—kare ratou ‘e rave i to teianei ao kia tae ki tona ki katoa’; te rave ra ratou i te angaanga kia tau to ratou akaipoipo anga ki te oraanga akatapuia no te tavini atu ia Iehova ra. (1 Korinetia 7:31) Inara, te mataora ra ratou. No teaa ra? No te mea ko te tumu maata no to ratou mataora anga kare ko to ratou akaipoipo anga mari ra ko ta ratou angaanga kia Iehova. E manganui te au tane tiratiratu e te au vaine—ae, kapiti katoa ta ratou tamariki—te mataora ra i te reira tu.
21, 22. (a) I tei akatumuia maira ia Ieremia 9:23, 24, eaa te mea tau kia akaki ia tatou i te mataora? (e) Eaa te au tumu no te mataora te taikuia maira ia Maseli 3:13-18?
21 Kua tata te peroveta ko Ieremia: “Te na ko mairā Iehova, Auraka tei pakari ra e akatietie i tona pakari, auraka oki tei ririnui e akatietie i tona ririnui, auraka oki tei apinga nuiia ra e akatietie i tona apinga nui: Ko tei akatietie ra, teia tana e akatietie, koia i kite, e kua kite tikai aia iaku nei e, ko Iehova au, ko tei rave i te takinga-meitaki, te tuatua-tau, e te tuatua-tika, ki runga i te enua nei: ko taku ïa au mea inangaro, te tuatua mairā Iehova.”—Ieremia 9:23, 24.
22 Noatu me e takaua tatou e me kua akaipoipoia, ka tau e ko te ka tau e ko te tumu maata no tatou kia mataora koia te kite ia Iehova e te papu anga e tei ia tatou tana akameitakianga no te mea te rave ra tatou i tona anoano. Te mataora katoa ra tatou i te kite tikai e eaa te apinga puapinga mou, te au apinga te ka akamareka ia Iehova ra. Kare te Ariki maata tona au akaipoipo anga i akamanako e ko te akaipoipo anga anake ua te taviri ki te mataora anga. Kua na ko maira aia: “E ao to te tangata i kitea iaia te pakari, e te tangata i rauka iaia te kite ra: Ko te apinga oki i oko naʼi aia ra, e meitaki maata ïa i to te ario; e kia maata oki aia ra, e meitaki maata ia i to te auro meitaki ra. E meitaki maata tona i to te poe: e te au mea katoa i inangaroia e koe ra, kare rava ïa e aite kiaia. E au rā roa tei tona rima katau; te apinga nui e te akangateitei, tei te rima kaui ïa. Tona au arataa, e arataa mataora ïa; e e au tei tona ra au aerenga katoa. Ko te rakau ora aia i te aronga e opu iaia: e ko tei tāpu iaia, e ao tona.”—Maseli 3:13-18.
23, 24. Eaa ka papu ei ia tatou e ka mataora pouroa te au tavini tiratiratu o Iehova i roto i te akatereanga ou o te au mea ra?
23 Kia kitea e to tatou nei kua akaipoipoia ra te rekareka mutu kore i te raveanga i te anoano o te atua ra. E ko to tatou au taeake tungane e te au tuaine te vai takaua nei na ratou i iki me kare no te mana o te au turanga te vai nei, kia akakoromaki ratou i to ratou au timataanga katoa e kia kitea te mataora anga ma te rekareka i te tavinianga ia Iehova i teianei e tuatau ua atu. (Luka 18:29, 30; 2 Petero 3:11-13) I ta te Atua ra akatereanga no te au mea te aere mai nei, ka eeuia te au “buka.” (Apokalupo 20:12) Ka vai ra ki roto i reira te au akauenga ou e te au ikuiku anga e te tauturuanga i te au tangata akarongo kia mataora.
24 E mea papu e, ka rauka ia tatou te manako irinaki tikai e te vai maira i to tatou “Atua mataora” te au apinga memeitaki rava no tatou te ka riro ei mataora anga tika tikai no tatou. (1 Timoteo 1:11, NW) Ka rave ua atu te Atua ra i te ‘oora anga i tona rima e ka akamerengo i te inangaro o te au mea ora katoa nei.’ (Salamo 145:16) No reira rai i vai mai ei e ka vai ua atura te mataora mou anga i te tavinianga ia Iehova ra.
Akapeea Koe Me Pau?
◻ Eaa te tumu anga no te mataora o te au tavini akatapuia o Iehova ra?
◻ I te tuatau o te Puka Tapu ra koai ma etai tavini mataora o Iehova kare ra i akaipoipoia?
◻ Eaa ra a Paulo i akakite meitaki ei i te tu takaua, e i akapeea tetai papaki Kerititiano i kite ei e e oraanga mataora te reira?
◻ Tei runga to tatou mataora anga i teaa i te au taime ravarai?
◻ Eaa tatou ka tau ei kia irinaki e ka mataora te aronga tiratiratu katoatoa i roto i te akatereanga ou o te au mea ra?
[Tutu i te kapi 16]
E manganui te au tuaine te mataora ra i te tavinianga tiratiratu ia Iehova ei au orometua i te au tuatau ravarai
[Tutu i te kapi 18]
Ko te tavinianga i to Iehova ra anoano te tumu maata ia no te mataora anga