Koai ma te Aru ra i te Marama o te Ao?

“Te kaka ra kotou ei akamarama i te ao nei.”​—PHILIPI 2:15, NW.

1. Eaa ta te Puka Tapu tuatua no runga i te au marama pikikaa a te au akonoanga?

TE AKATAKA meitaki maira te Puka Tapu ia Iesu ei “te mārama maata,” “te mārama o teianei ao.” (Isaia 9:1 [Isaia 9:2, NW]; Ioane 8:12) Inara, e tokoiti ua te aronga tei aru iaia i te tuatau iaia i te enua nei. Kua iki te maataanga kia aru i te au marama pikikaa ko ratou tikai, te aronga akapoiri ra. Te karanga ra te Puka Tapu i te reira aronga e: “E aposetolo pikikaa oki te reira, e rave angaanga pikikaa ïa, i te akatutu aposetolo anga na te Mesia ia ratou uaorai. Kare oki e vavaria; ko Satani oki tei akatutu angela katoa iaia uaorai no te mārama. Kare oki te mea va maata, kia akatutu tavini tona au tavini no te tuatua-tika; e akatauia to ratou openga i ta ratou angaanga.”​—2 Korinetia 11:13-15.

2. Eaa ta Iesu i tuatua e ka riro ei tumu anga no te akavaanga i te au tangata ra?

² E no reira, kare te au tangata ravarai e inangaro i te marama, noatu rai tona tu umere ra. Kua karanga a Iesu e: “Teia taua akaapa ra, ko te mārama kua tae mai ki te ao nei, e i anoano akenei te tangata i te poiri, kare te mārama, no te mea te kino ua ra ta ratou tuatua. Ko te rave i te kino ra, kua makitakita anake ia ki te mārama, kare oki e aere mai ki te mārama, ko te kitea aea tana tuatua.”​—Ioane 3:19, 20.

Aronga Inangaro i te Poiri

3, 4. I akapeea te akaari anga mai a te aronga arataki akonoanga i to Iesu tuatau ra e kare ratou i anoano kia aru i te marama ra?

³ E akamanako ana e i akapeea te reira i te tupu anga ia Iesu i te enua nei. Kua akamana te Atua ia Iesu ra kia rave i te au temeio umere ra ei mataara no te akatumu anga i te tika e ko ia te Mesia. Ei akatauanga, i tetai ra Tapati, kua akaora aia i te mata o tetai tangata tei anau matapoia maira. Mei teaa ra tetai angaanga aroa! Kua ariki rekareka tikai taua tangata ra! Kua kite aia no te taime mua tikai! Inara, eaa te manako o te au arataki akonoanga ra? Te akakite maira a Ioane 9:16 e: “Kua na ko akera tetai papaki o taua au Pharisea ra [no Iesu], Kare teia tangata i to te Atua, kare aia i akono i te Sabati.” Mei teaa ra te akamingi angaia to ratou ngakau ra! E rapakauanga umere tikai tei tupu, inara kare ratou i akakite i te rekareka anga no taua tangata matapo ra i mua ana e te ariki anga i tei rapakau ra, kua akaapa atura ratou ia Iesu! Na te rave anga i te reira, kare e ekoko anga e kua ara ratou i te akakite anga mai a te vaerua tapu o te Atua ra, e ara ia kare e akakoreia.​—Mataio 12:31, 32.

⁴ I muri iora, i te uiui anga taua aronga pikikaa ra i taua tangata matapo i mua ana ra no runga ia Iesu, kua karanga atu taua tangata ra e: “E mea tu ke oki tena, kare kotou i kite e noea aia [a Iesu], e i na, kua akapuera aia i toku nei mata. Kua kite oki tatou e, kare te Atua e akarongo i te tangata ara: ko te tangata ra e akamori i te Atua, e ko te akono i tona anoano, ko tana ïa e akarongo. Kare akerai i kitea te matapo anau nei i te ora anga i te tangata, mei te akamata anga mai o te enua nei. Naringa teianei tangata [koia Iesu] kare to te Atua ra, kare rava tana ravenga e tika.” I akapeea te manako o taua aronga arataki akonoanga ra? “Kua karanga atura ratou, na ko atura kiaia, i anau rava mai koe ma te ara, e ka apii mai koe ia matou? Kua tuaru ratou iaia ki vao.” Mei teaa ra te ngere i te aroa! E ngakau marokiakia to ratou. No reira kua karanga atura a Iesu kia ratou e e tika te kite ra to ratou au mata kopapa, e matapo ra ratou i te pae vaerua.​—Ioane 9:30-41.

5, 6. Eaa ta te au arataki akonoanga i rave ei akaari e i inangaro ratou i te poiri ra?

⁵ Te kite uaia ra e te ara nei teia aronga akonoanga pikikaa i te vaerua o te Atua ra i tetai atu atianga, i ta Iesu ra akatuanga ia Lazaro mei te mate maira. No te reira semeio, e manganui te au tangata noa ra tei akarongo ia Iesu. Inara, e tamanako ana, eaa ta taua aronga arataki akonoanga ra i rave. “Kua akaputuputu maira te kau taunga nunui ra e te au Pharisea i te Sunederi, na ko akera, Te aa ua nei tatou? maata rava ta teianei tangata akairo e rave nei. I vaio ua atu rai tatou iaia mei teianei rai, ka ope takiri te tangata i te akarongo iaia; e ka tae mai oki to Roma e rave i to tatou nei ngai, e te enua katoa oki.” (Ioane 11:47, 48) Te manamanata ra ratou no to ratou au turanga e te akara akateiteiia. Noatu rai eaa te ka tupu mai kua anoano ratou kia akamareka atu i to Roma ra, e eiaa te Atua. No reira, eaa ta ratou i rave? “Mei taua rā mairai ratou i te akatau anga i ta ratou tuatua e ta [ia Iesu].”​—Ioane 11:53.

⁶ Ko te reira anake ainei? Kare. Ta ratou i rave i muri iora te akaari maira i te maata i to ratou inangaro i te poiri ra: “E akakoro akera te kau taunga nunui, kia ta katoa ratou ia Lazaro; No te mea, nona i akaruke ei te ngati Iuda katoa e manganui ia ratou, e akarongo atura ia Iesu.” (Ioane 12:10, 11) Mei teaa ra te rave kino kare ra e tau kia irinakiia! Noatu rai e kua rave ratou i te reira katoa ei paruru i to ratou au turanga, eaa tei tupu mai? I taua uki rai, kua akameameaau ratou i to Roma, tei tamaki maira ia ratou i te 70 T.N. e kua raveia atu to ratou ngai, e to ratou enua, pera katoa to ratou oraanga!​—Isaia 5:20; Luka 19:41-44.

To Iesu ra Aroa

7. Eaa ra te aronga inangaro i te tuatua mou ra i aere kapiti atu ei kia Iesu?

⁷ Mei te reira katoa oki i to tatou tuatau nei, kare ko te katoatoa te anoano nei i te akamarama anga i te pae vaerua. Inara ko te aronga te inangaro ra i te tuatua mou te anoano ra kia aere mai ratou ki te marama. Te anoano ra ratou kia riro te Atua ei Atu Ngateitei no ratou, e te ariu rekareka atura ratou ia Iesu, ta te Atua i tono maira ei akataka mai i te marama, e te aru ra iaia. Ko ta te aronga taakaaka te reira i rave i te tuatau ia Iesu i te enua nei. Kua aere kapiti atura ratou kiaia. Noatu rai ko te au Pharisea kua akatika ratou e i tupu te reira. Kua akaapa ratou e: “Kua ope takiri to te ao katoa i te aru iaia.” (Ioane 12:19) Kua inangaro te au tangata aite ki te mamoe ra, ia Iesu no te mea e tu ke aia i te au arataki akonoanga noinoi, akatietie, e te inangaro i te mana, ko ratou ta Iesu i tuatua ra e: “Te ri nei oki ratou i te apainga teiaa, e te maranga kore, e te tuku nei ki runga i to tetai ke ua; kare ra tetai rima o ratou e akatukia atu i taua apainga ra. E ta ratou e rave ra, e rave anake ïa, kia akaraia ratou e te tangata.”​—Mataio 23:4, 5.

8. Ei tuke anga ki te aronga pikikaa o te au akonoanga ra, eaa tikai to Iesu ra tu akono?

⁸ Ei tuke anga, e tamanako ana i to Iesu ra tu akono aroa: “E kia akara akera aia i te maata o te tangata, aroa atura aia ia ratou, no te mea kua mate ratou i te roiroi, e kua pueurikiriki keia, mei te mamoe tiaki kore ra.” (Mataio 9:36) Eaa ra tana i rave no te reira tu? Kua karanga atura aia ki te aronga tei takinga kinoia ra e ta Satani akatereanga: “E aere mai kiaku nei, e kotou katoatoa tei roiroi ra e tei teiaa te apainga ra, e naku e akaoraora ia kotou. E apai i taku amo ki runga ia kotou na e apii mai mei iaku nei, no te mea e ngakau maru toku e te akaaka o te ngakau, e ka kiteaia e kotou na te akaangaroi anga i to kotou au meta. E takinga meitaki taku amo e te mamangika taku apainga.” (Mataio 11:28-30, NW) Kua rave a Iesu i tei totouia maira nona ia Isaia 61:1, 2, koia oki te tatau ra: “Na Iehova au i akatainu, ei akakite i te tuatua rekareka ki tei tairoia ra; kua tono mai aia iaku ei vaî i te aronga ngakau paruparu, ei tutu aere i te ora ki te tuikaa, e ei eeu i te are tapeka anga i tei tapekaia ra; Ei tutu aere i te mataiti inangaroia e Iehova, e te rā akaoko anga na to tatou Atua; ei akapumaana i te aronga ravarai i mii ra.”

Akaputuanga i te Aronga Akakite Marama

9. Eaa te tupu anga puapinga maata tei raveia i te 1914 ra?

⁹ I muri ake i tona kake anga ki te rangi, kua tiaki a Iesu kia tae te tuatau e oronga mai ei te Atua i te mana Patireia kiaia. Ei reira aia ka akataka ei “i te mamoe e te puaka-nio ra.” (Mataio 25:31-33; Salamo 110:1, 2) Kua tae mai taua tuatau ra i te akamata anga te “tuatau openga ra” i te 1914. (2 Timoteo 3:1-5) Kua akamata a Iesu tei akamanaia ra ei Ariki no te Patireia o te Atua i te rangi ra, i te akaputu ki tona rima katau no te akaperepere i te aronga inangaro i te aru i te marama ra. I muri mai i te Tamaki Mua o te Ao ra, kua viviki te tupuanga o taua angaanga akaputuputu ra.

10. Eaa te uianga te ka tau kia uiia no te aronga ta Iesu e taangaanga ana i te angaanga akaputuanga?

¹⁰ I raro ake i ta Iesu Karaiti arataki anga, kua tutakiia te angaanga akaputu anga ma te puapinga maata. Kare rava i tetai ua atu tuatau o te tuatua enua i aiteiaʼi te maata o te au tangata o te pa enua ravarai i akaputuia ana ki roto i te akamarama anga no te akamori mou. E koai ma i teia tuatau nei te aronga te aru ra i te marama no ko mai i te Atua ra e ia Karaiti katoa oki? Koai ma te rave ra i ta Philipi 2:15 (NW) i tuatua e “te kaka ra kotou ei akamarama i te ao nei,” ma te patianga ia etai ke ra ‘e aere mai e rave ua i te vai ora ra’?​—Apokalupo 22:17.

11. Eaa to Kerititome turanga i te pirianga ki te marama i te pae vaerua ra?

¹¹ Te rave ra ainei a Kerititome i te reira? E mea papu e kare a Kerititome ma tona au akonoanga tataka ke e kaka ana ei akamarama. Ko te tika e, ko te au orometua te aite ra ki te au arataki akonoanga o to Iesu tuatau rai. Kare ratou e akakaka mai ana i te marama mou mei te Atua raua ko Karaiti maira. E Toru ngauru ma toru mataiti i topa, kua tuatua te makatini Theology Today e: “E mea mii e ka tau kia akatikaia e kare teia marama nei e kaka ana i roto i te Ekaretia ma te kaka anga pakari. . . . Te riro ra te Ekaretia kia maata atu e kia maata roa atu te aiteite ki te au pupu te koropini ra iaia. Kare e ko te marama o te ao nei mari ra ko te akakaka mai anga i te au marama te kaka maira i roto i teianei ao uaorai.” E kua kino roa atu te turanga o Kerititome i teia tuatau nei. Ko te marama e tuatuaia ra e nana i akakaka mai no teianei ao ko tona tu tika tikai e poiri ia no te mea ko te reira anake ta Satani e tona ao te ka rauka kia oronga mai. Kare, kare rava e marama tuatua mou te aere maira mei te au akonoanga pekapeka o Kerititome no teianei ao tika tikai ratou.

12. Koai ma tei roto i te akaaerenga o te akamarama anga mou i teia tuatau nei?

¹² Ka rauka ra kia tuatua papuia e ko te totaiete o te Au Kite o Iehova ko te akaaerenga mou ia no te rave i te marama i teia tuatau nei. Kua taokotaiia, te katoatoa o tona au mema​—te tane, e te vaine, e te aronga ou aiteite pouroa ratou—​te akakaka ra i to ratou marama mei ko mai ia Iehova raua ko Karaiti ra ki mua i te au tangata ravarai. I teia mataiti kua topa ake nei, i te au putuputuanga e vaitata i te 70,000 o te Au Kite o Iehova e takapini ra i teianei ao katoa, e tere roa atu i te a mirioni te aronga akamarama aere tei rave i te tuatuaanga kia etai ke ra no runga i te Atua e tana au akakoroanga oki. E i te au mataiti tataki tai katoa i teianei, te kite nei tatou i tetai akaputu anga maata o te au tangata tei anoano katoa ra kia akamaramaia ratou i te pae vaerua. E au anere ua atu tauatini te papetitoia ra i muri ake i te apiianga i te Puka Tapu e te rauka anga te kite tikai i te tuatua mou. E tika tikai, ko to te Atua ra “inangaro i te tangata katoatoa kia ora, e kia rauka te kite i te tuatua-mou.”​—1 Timoteo 2:4.

13. Eaa ta tatou ka akaaite atu i te marama no ko mai ia Iehova ra?

¹³ Penei ka tau tatou kia akaaite atu i te akamarama anga i teianei te aere maira mei ia Iehova mai, ki to tei tupu ra i te akaruke anga te au tangata o te Atua i Aiphiti i te tuatau taito ra: “Kua na mua oki a Iehova ia ratou i te aere, i te ao ra, kua na roto i te pou tumurangi, ei arataki ia ratou na te arataa, e i te po ra, kua na roto i te pou ai, ei turama no ratou; me aere i te ao e i te po katoa.” (Exodo 13:21, 22) Ko te tumurangi i te ao e te ai i te po mei te Atua maira e nga arataki tau kia irinakiia. Kua tau te reira kia irinakiia mei te ra ta te Atua i anga maira ei oronga mai i te au ora marama no te ao. Mei te reira katoa oki, ka rauka ia tatou te irinaki ia Iehova kia akamarama tamou i te arataa i te pae vaerua no te aronga kimi i te tuatua mou i teia au ra openga rave kino nei. Te akapapu maira a Maseli 4:18 kia tatou e: “Ko te arataa oki o te aronga tuatua-tika ra, e tau ïa ki te mārama kakā ra, ko tei tupu ua kakā anga e tae ua atu ki te avatea tikai ra.”

Akaataanga i te Marama Patireia

14. Eaa te akakoro anga mua o te aronga rave i te akamarama anga ra?

¹⁴ I te mea ko Iehova te Tumu o te akamarama anga, e ko Karaiti te Akaata Maata o te reira marama, e mea tau kia akaata katoa mai oki te au pipi a Iesu i te reira. Kua karanga atura aia kia ratou: “Ko kotou te mārama o te ao nei. . . . Kia kakā ïa ki mua i te aroaro o te tangata nei, kia akara ratou i ta kotou angaanga meitaki, e kia akameitaki ratou i to kotou Metua i te ao ra.” (Mataio 5:14, 16) Eaa te tumu maata o teia marama kia akakakaia mai e tana au pipi ki mua i te aroaro o te tangata nei? Eaa ta ratou ka apii mai i te tae anga ki te take o te tuatua enua o teianei ao? Kare a Iesu i tuatua e ka tutu aere tana au pipi i te temokarati, te akaaerenga tikiteita (dictator), taokotai anga Ekaretia e te Kavamani, me kare tetai ua atu ravenga manako o teianei ao. Kareka ra, ia Mataio 24:14 kua totou mai aia e i roto i te patoi anga a to te ao katoa nei ka “tutu aereia te evangelia o te basileia nei, e kako rava ake te ao katoa nei; ei kite no te pa enua ravarai; ko te openga iora [ïa] i reira ra.” E no reira, te akakite ra te aronga akakaka i te marama kia etai ke ra i te Patireia o te Atua, ka riro na te reira e apai mai i te openga ki te ao o Satani e ka rave mai oki i te ao ou no te tuatua tika.​—1 Petero 2:9.

15. Te aronga anoano i te marama ka ariu atu ki ea?

¹⁵ Kare te aronga inangaro i te marama e akatapae keia e te au tuatua e te au akakoro anga o teianei ao. Pouroa te reira au tuatua e te au akakoro anga ka ngaro ia kare e roa atu, no te mea te vaitata nei teianei ao i tona openga. Kareka ra, ko te aronga inangaro i te tuatua tika ka anoanoia kia ariu atu ki te tuatua meitaki te tutu aereia nei e te aronga te akakaka ra i te marama o te Patireia o te Atua ki te au tuanga mamao katoa o te enua nei. Ko teia te aronga i totouia maira ia Apokalupo 7:9, 10, te karanga ra: “Akara atura au, e i na, e aronga maata rava, kare takiri e pou kia tatau, no te pa enua ravarai, e te au kopu ravarai, e te au iti-tangata ravarai, e te au reo katoa oki, i te tu ua anga ki mua i te terono [o te Atua], e ki mua i te Punua-mamoe [ia Karaiti], . . . E ma te kapiki nui to ratou reo, i te na ko anga e, No to tatou Atua te ora, tei noo ki rungao i te terono, e no te Punua-mamoe.” Te tuatua maira te irava 14 e: “Ko te aronga teia i aere mai mei roto i te mate maata.” Ae, ka ora atu ratou i te openga o teianei ao ki roto i te ao ou mutu kore ra i raro ake i te Patireia o te Atua ra.

Te Ao Ou Akamaramaia Ra

16. Eaa te ka tupu ki te ao o Satani a te mate maata ra?

¹⁶ Ka ipokiia te ao ou ki roto i te marama kaka o te tuatua mou ra. E tika roa, e akamanako ana i te turanga a te ra i muri ake i ta te Atua ra akaope anga i teianei akatereanga o te au mea nei. A Satani, tana au temoni, e tana akatereanga poritiki, okooko, e te au akonoanga katoa ka ngaro ke atu​—pouroa te katoatoa o ratou ra! Pouroa ta Satani apinga akakitekite pikikaa ka ngaro katoa oki ia. E no reira, a muri ake i te mate maata, kare rava e neneiia tetai atu nutipepa okotai, makatini, puka, puka rikiriki, me kare aenga pepa te ka turu i teia ao rave kino nei. Kare rava e au mana taviivii te ka akakitekiteia mai mei te au ngai akakite anga tivi me kare ratio. Te reva poitini katoa o te ao a Satani ka takore takiriia na roto i te ta anga ririnui maata okotai ua ra!​—Mataio 24:21; Apokalupo 7:14; 16:14-16; 19:11-21.

17, 18. Akapeea koe me akataka i te reva i te pae vaerua a muri ake i te openga o to Satani ao nei?

¹⁷ Mei teaa ra te akaora anga maata ta te reira! Mei te reira ra e aere atu ki mua, ko te meitaki anake, ko te marama akamaroiroianga i te pae vaerua mei ko mai ia Iehova e tona Patireia te ka mana ki rungao i te au tangata nei. Te totou maira a Isaia 54:13 e: “E te au tamariki katoa naau ra e apiiia e Iehova; e ei au nuingangare to te au tamariki naau ra.” Ma te tutara anga a te Atua i te enua katoa nei, ka tupu tana taputou e, mei ta Isaia 26:9 e tuatua ra, “te apii ra to te ao nei i te tuatua-tika i reira.”

¹⁸ E viviki ua, te taui anga i te reva no te manako e no te pae vaerua oki kia meitaki mai. Ko te au mea akatupu kia meitaki ko te ikuiku anga ia no taua tuatau ra kare ko te au mea akamaromaroa, e te tau kore te totoa nei i teianei. Pouroa te aronga te ka ora i reira ka apiiia i te tuatua mou no runga i te Atua ra e tana au akakoroanga oki. Na roto i te tu oti takiri rava, ka tupu te totou ia Isaia 11:9, te na ko ra: “Ka ki te enua i te kite ia Iehova, mei te vairanga tai e ki i te tai ra.”

E Rapurapu kia Aru i te Marama

19, 20. Eaa ka tau ei te aronga anoano i te aru i te marama kia tamou i to ratou paruru anga?

¹⁹ I teianei, i nga mataiti openga o teianei akatereanga kino, e mea rapurapu kia aru i te marama o te ao nei. E ka tau tatou kia matakite, no te mea e tamaki anga ririnui tetai te maroia maira kia arai ia tatou kia kore e aaere na roto i te marama. Te aere maira te reira patoi anga mei ko mai i te au mana o te poiri ra​—no ko mai ia Satani, e tana au temoni oki, e pera katoa tana akaaerenga i te enua nei. No reira te apotetoro ko Petero i akamatakite mai ei: “E akono meitaki, e matakite, te aaere nei oki to kotou enemi ko te diabolo, mei te liona ngunguru ra, i te kimi anga i te tangata e pou iaia.”​—1 Petero 5:8.

²⁰ Ka tuku a Satani i te au arairai anga katoa ki mua i te arataa o te aronga te aere maira ki roto i te marama no te mea te inangaro ra aia i te akariro ia ratou kia aere ua atu na te poiri. Penei e taomianga mei te kopu tangata mai me kare i te au oa o mua ana te patoi ra i te tuatua mou. Penei na te au ekokoanga i te Puka Tapu no te akamatapoia tetai e te au apiianga na te akonoanga pikikaa me kare e au tuatua akakino ua na te aronga kare ra e irinaki anga e e Atua tetai e kare katoa oki e irinaki e e mana teitei tetai. Penei ko te au manako apa ua o tetai te akariro ra kia ngata nona i te rave anga i te au umuumuanga na te Atua ra.

21. Eaa te angaanga tau kia raveia e te aronga katoatoa te anoano ra kia noo ratou i te ao ou a te Atua ra?

²¹ Noatu rai eaa te au arairai anga te vai maira, te anoano ra ainei koe kia rekareka i te oraanga ki roto i tetai ao ou kare e putaua, e rave kino, e tuatua tau kore, e te tamaki. Te anoano ra ainei koe kia rekareka i te ora meitaki e te oraanga mutu kore ki runga i te enua parataito? E ariki i reira e e aru ia Iesu ei te marama o te ao nei e ka akarongo atu i te tuatua a te aronga te mou marie ra i “te tuatua o te ora” e ko ratou ‘te kaka ra ei akamarama i te ao nei.’​—Philipi 2:15, 16, NW.

Akapeea Koe me Pau?

◻ Akapeea te au arataki akonoanga i te akaari anga e e aronga inangaro ratou i te poiri ra?

◻ Eaa to Iesu tu akono no te au tangata ra?

◻ Akapeea te tupu anga o te akaputuanga o te aronga akamarama ra?

◻ Eaa te au tauianga maata te ka tupu kare e roa atu ana?

◻ Eaa ra i tu rapurapu ei kia aru i te marama o te ao nei i teia tuatau?

[Tutu i te kapi 14, 15]

Kua tuaru atura te au Pharisea ngakau marokiakia i te tangata ta Iesu i akapuera ra i tona nga mata