E Manako Akono Meitaki Kotou—Kua Vaitata Mai te Openga
“Kua vaitata mai te openga o te au mea ravarai. Kia manako akono meitaki, i reira, e kia aruaru ma te manako i te au pure.”—1 PETERO 4:7, NW.
1. (a) Eaa te tu reka kore tei tupu ki tetai arataki akonoanga e tana au pipi? (e) I te mea kare etai au manakonako anga i akatupuia, eaa te au uianga te tau ra kia uiia?
“KUA rauka mai iaku tetai kapikianga mei ko mai i te Atua ra i te pure openga i teia po nei. Kua karanga aia e 116,000 au tangata te ka kake atu ki te rangi e ka akatueraia te au vaarua o te aronga akarongo e 3.7 mirioni tei mate ra e ka tuera atu ki te rangi.” Ko ta te arataki te reira o te Tere no te Au Ra te Aere Maira i tuatua i te aiai o Okotopa 28, 1992, i ta ratou ra i totou no te openga. Inara, i te taenga mai a Okotopa 29, kare e tangata okotai i kake atu ki te rangi, e kare katoa oki te au vaarua o tei mate ra i akatueraia. Kare taua aronga irinaki ra i tera ra openga i Korea i rave vivikiia atu ki te rangi, kua akara ua ratou i tetai atu ra mei tei matauia ana. Kua tae mai te au ra openga tei totouia ra e kua ngaro ke atu, inara te vai ua nei te aronga i totouiaʼi e kare e tuke anga. Eaa ta te au Kerititiano ka rave? Ka tau ainei ratou kia akamutu i te manakoanga e te aere viviki mai nei te openga?
2. Koai tei tuatua ki te au apotetoro no tetai ra akavaanga a te tuatau ki mua, e i raro ake i teea au turanga i kite ei ratou i te reira?
2 Ei pauanga, e tamanako ana tatou i te ati anga ia Iesu i tuatua ua ra ma tana au pipi anake. I reira, i te tapere i Kaisarea Philipi ra, i te tuanga tokerau e te itinga ra o te Tai i Galilea, ma te Maunga manea o Heremona i te akanooanga mai i tetai akaraanga meitaki, kua akarongo pu atura ratou iaia i te tuatua anga papu e ka tamate ravaia aia. (Mataio 16:21) Kua aru katoa mai etai atu tuatua taka meitaki ra kia manakoia. I muri ake i tana akatakaanga kia ratou e ko te nooanga i te oraanga ei pipi ka tau kia tuku atinga ia ratou uaorai, kua akamatakite atura Iesu e: “E tae mai oki te Tamaiti a te tangata ma tana au angela e te kakā o tona Metua; ei reira aia e tutaki mai ei i te tangata ravarai kia tau i tana angaanga.” (Mataio 16:27) Kua tuatua a Iesu no tetai aerenga mai a te tuatau ki mua ra. Inara, a te reira ati anga, ka riro aia ei Akava. A te reira tuatau ka akanooia te au apinga katoa ki runga i te tika me ka kiteia e ia tetai tangata te ka aru tiratiratu iaia e me ka kore. Ka akanooia ta Iesu akavaanga ki runga i te tu akono, noatu rai eaa te maata ta te reira tangata apinga e me kare ana apinga i teianei ao. Ko teia tika kua tamou ngaueue koreia e tana au pipi ki roto i to ratou manako. (Mataio 16:25, 26) E no reira, na Iesu Karaiti uaorai i tuatua atu ki tana au pipi kia akara i tona aerenga mai ma te kaka, ma tana akavaanga oki.
3. I akapeea ta Iesu akatutu anga mai i te papu o tona aerenga mai i te tuatau ki mua ra?
3 Ko ta Iesu i tuatua i muri akera te akatutu maira i te papu o tona aerenga mai a te tuatau ki mua ra. Ma te mana tikai kua tuatua aia: “Tikai taku e karanga atu kia kotou nei, Kare tetai papaki o teianei aronga e tu mai nei, e rokoia e te mate, e kite ei ratou i te Tamaiti a te tangata i te aere anga mai i tona basileia.” (Mataio 16:28) Kua tupu teianei au tuatua i nga ra e ono i muri akera. Kua umere ta Iesu au pipi piri vaitata kiaia ra i te orama kaka i tona akatu keangaia. Kua akara tikai ratou i te mata o Iesu i te kaka anga mei te ra rai e kua teatea atura tona kakau mei te marama ra. Ko taua akatu keanga ra e akaraanga momua i to Karaiti kaka e tona Patireia. Mei teaa ra te akapapu anga akamaroiroi i te au totou no te Patireia ra! E akakeu anga ririnui tikai i te au pipi kia akono meitaki ratou ra!—2 Petero 1:16-19.
Eaa ra i Rapurapu ei Kia Manako Akono Meitaki
4. Eaa ra i tau ei kia matakite i te pae vaerua te au Kerititiano i tona aerenga mai?
4 I raro ake i te okotai mataiti i muri mai, kua kite tatou te noo ra a Iesu i runga i te Maunga i Oliveta, ko ratou anake ko tana au pipi e te tuatua ra aia kia ratou. Ia ratou e akara atura ki runga i te oire o Ierusalema, kua akataka atura aia eaa te akairo o tona tuatau parutia e kua akamatakite atura: “Kia matakite oki, kare kotou i kite i te ora e tae mai ei to kotou Atu.” Ka tau tana au pipi kia vai matakite ua no te mea kare ratou e kite i te taime o tona aerenga mai. E mea tau oki kia vai teateamamao ratou no te reira.—Mataio 24:42.
5. Akapeea te anoano kia vai matakite ua i te akatutu angaia?
5 Te tu o tona aerenga mai, te akatutu anga i te Atu mei te keia rai. Kua tuatua ua atura aia e: “Kua kite ra kotou e, naringa i kite te tangata kainga i te ora e tae mai ei te keia, kua tapapa aia, kare i akaruke ua i tona are kia vavaʼi uaia.” (Mataio 24:43) Kare te tangata keia e akakite kia kite te tangata kainga i te ora e tae atu ei aia; ko tana ravenga maata e rave poitirere ua. E no reira, ka tau te tangata kainga kia vai tamou te tu matakite. Inara, no te Kerititiano tiratiratu ra, kare te tu apikepike i te vai matakite anga e tupu mai no tetai manako mataku. Kareka ra, na te anoano maata i te manakonako anga i te aerenga mai o Karaiti i tona kaka e akamata mai i te Tauatini Mataiti no te au.
6. Eaa ra i tau ei kia vai manako akono meitaki tatou?
6 Noatu rai te maata o te tiaki anga, kare e rauka i tetai te akapapu na mua i te ra tikai e tae mai aia. Kua na ko maira Iesu: “E teianei kia vai teateamamao rai kotou, no te mea, ei te ora manako koreia e kotou, e tae mai ei te Tamaiti a te tangata.” (Mataio 24:44) E no reira ra te anoanoia ra te manako akono meitaki. Me ka manako tetai Kerititiano e a tetai ra tikai, kare a Karaiti e aere mai, e penei paa ko te ra tikai te reira e aere mai ei aia! Inara, i te tuatau kua topa kua tauta te au Kerititiano tiratiratu ra ma te ngakau tae i te totou e aea e rokoiaʼi te openga. Tera ra, kua tupu putuputu ta Iesu akamatakiteanga e: “Kareka te reira rā e te reira ora, kare rava tetai e kite, kare oki te au angela o te rangi [kare katoa te Tamaiti, NW], ko toku Metua anake ra.”—Mataio 24:36.
7. Kia riro ei au pipi na Karaiti, akapeea tatou me akono i to tatou oraanga?
7 Eaa, i reira, ta tatou ka tau kia ta openga? E riro ei ei au pipi na Karaiti, e mea tika kia manako tamou tatou e ka tupu rai te openga o teianei akatereanga kino o te au mea nei.
8. Eaa te akairo o te au Kerititiano mei te au tuatau mua mairai o te akonoanga Kerititiano?
8 Ko te reira tu manako e mea matauia ei akairo no te au Kerititiano, mei ta te au tata tuatua enua e te aronga apiiia i te Puka Tapu e kite nei. Ei akatauanga, te tuatua ra te aronga tata o The Translator’s New Testament, i raro ake i te tuatua “Ra” i ta ratou akatakaanga e: “I noo te au Kerititiano o te tuatau i te K[oreromotu] O[u] ma te manakonako anga i te Ra (koia te tuatau) e akaopeiaʼi teianei ao ma tona kino e te ravenga kino katoa e ka oki akaou mai a Iesu ki te enua nei kia rave i te akavaanga i te au tangata, kia akamata i tetai tuatau ou no te au e kia akamata i tona taoonga ei Atu i rungao i teianei ao katoa.” Te akakite maira te Encyclopædia Britannica e: “Te piri atura te totoa anga tuke o te akonoanga Kerititiano manakonako anga kite openga o te tuatau o te ao katoa nei, i te tu o te manakonako anga no te oki akaou anga mai o Karaiti te vaitata ra. Kare te manakonako anga Kerititiano no te tuatau openga ra i tetai apinga kare e tupuanga o tei manakoia ra no te Patireia o te Atua te aere maira.”
Eaa te Aite Anga o te Manako Akono Meitaki
9. Noatu rai kare i tika etai manakonako anga o Petero no runga i te Mesia ra, eaa ra i tau ei aia kia vai papu te irinaki anga?
9 I etai 30 mataiti i muri ake i ta Iesu tuatua piri vaitata anga ma tana au pipi tei piri atura kiaia, kare te apotetoro ko Petero i roiroi i te tatarianga no te openga kia tae mai. Noatu rai e kare i tika tona manakonako anga ratou ko tona au taeake e pipi ra na te Mesia i te akamata anga, kua vai tamou tona irinaki anga e e akapapu anga to Iehova ra aroa e te mana i te tupu anga to ratou manakonako anga. (Luka 19:11; 24:21; Angaanga 1:6; 2 Petero 3:9, 10) Kua akakite maira aia i tetai tumu tei akarongorongo tamouia i roto i te au Tuatua Tapu katoa i tana tuatua anga: “Kua vaitata mai te openga o te au mea ravarai.” E kua raurau atura aia i te au taeake Kerititiano: “Kia manako akono meitaki, i reira, e kia aruaru ma te manako i te au pure.”—1 Petero 4:7.
10. (a) Eaa te aiteanga e kia manako akono meitaki? (e) Eaa te kapitiia ra i te kite anga i te au tumu i to ratou pirianga tika ki te anoano o te Atua ra?
10 Kare te aite anga o te “manako akono meitaki” i te tu kite i te akaraanga a te aronga o teianei ao. Te na ko maira Iehova: “E akakore au i te pakari o te oronga pakari, e e akariro au i te kite o te aronga i kite ra, ei mea puapinga kore.” (1 Korinetia 1:19) Ko te tuatua ta Petero i taiku maira “kia kona kore e te maru i te manako.” Te kapitiia ra teia tu kona kore e te maru ma ta tatou akamori anga. E no reira, no te tau o te manako, ka kite tatou i te au apinga i roto i to ratou pirianga tika ki te anoano o Iehova ra; ka kite tatou ko teea au apinga e puapinga e ko teea kare e puapinga. (Mataio 6:33, 34) Noatu rai e te vaitata nei te openga, kare tatou e aere ke na te tu oraanga neneva; kare katoa oki tatou e manako kore i te tuatau te noo nei tatou. (Akaaiteia atu kia Mataio 24:37-39.) Kareka ra, ka akariro tatou na te tu mako e te tau te manako, te tu marie, e te tu manako, tei akatupuia ki te Atua na mua (“e kia aruaru ma te manako i te au pure”) e ki to tatou tangata tupu i muri akera (“kia aroa maata tikai i tetai e tetai”).—1 Petero 4:7, 8, NW.
11. (a) Eaa te aite anga te ‘akaouia anga i te mana taangaanga anga i to tatou manako’? (e) Akapeea ta tetai mana manako ou akariro anga i te tauturu ia tatou kia akono i te au ikianga meitaki?
11 Te kapiti ra te manako akono meitaki i to tatou ‘akaouia anga i te mana taangaanga anga i to tatou manako.’ (Ephesia 4:23, NW) Eaa ra ka akaouiaʼi? Mei te mea kua akatuangaia tatou i te tu apa ua e te noo nei oki i roto i te koropinianga a te ara, te tutaraia ra to tatou manako e tetai anoano te patoi ra i ta te vaerua. Te opara ra te reira mana i te au manako e te au akakoroanga ki roto i te anoano apinga, e te arataki anga noinoi oki. E no reira, me riro mai tetai ei Kerititiano, ka umuumuia tetai mana ou nona, me ka tu manako tutara, te ka opara i tona au manako na te arataki anga tika, koia te arataki anga pae vaerua, kia tau atu ki te tu teatea mamao no te tuku atinga iaia uaorai. E no reira me ka orongaia mai tetai ikianga, ei akatauanga, no te apiianga, te akakoroanga, te angaanga, te tamataora, te tarekareka, te tu kakauanga, e tetai ua atu apinga, ka riro tana akakoro anga mua no te akamanako anga i te pae vaerua kare i ta te kopapa, koia te manako o te kopapa ra. Ka akariro teia tu manako au kia ngoie atu te ikianga i te au mea tika ma te manako akono meitaki e ma te matakite oki e kua vaitata te openga.
12. Akapeea e raukai ia tatou i te noo tamou ma te “matutu i te akarongo”?
12 Te akataka maira te manako akono meitaki e te meitaki ua ra to tatou ora anga i te pae vaerua. Akapeea e raukai ia tatou i te noo tamou ma te “matutu i te akarongo”? (Tito 2:2, NW) Ka tau tatou kia angai i to tatou manako i te kai tika ra. (Ieremia 3:15) Na te kai marie anga i te tuatua mou no te Tuatua a te Atua ra tei turuia e te angaanga a tona vaerua tapu ka tauturu ia tatou kia tamou i to tatou tu tau i te pae vaerua. E no reira, e puapinga maata kia raveia te apii putuputu naau, pera katoa te angaanga tutu aere, te pure, e te pirianga taeake Kerititiano.
Akapeea te Paruru a te Manako Akono Meitaki ia Tatou
13. Akapeea te manako akono meitaki i te paruru anga ia tatou kia kore e rave i te au tarevake neneva ra?
13 Ka rauka i te manako akono meitaki i te paruru ia tatou i te raveanga i tetai tarevake neneva te ka takore atu i te oraanga mutu kore no tatou. Akapeea te reira e tupu ei? Te tuatua maira te apotetoro ko Paulo i “te ture o [te] manako,” No tetai tangata e akarongo tikai tona, te akatereia ra te reira ture o te manako e tetai apinga tei marekaia e ia, koia oki “te ture a te Atua.” E tika, te maro ra te “ture kino” i te ture o te manako. Inara, ka rauka kia autu te Kerititiano ma te tauturu a Iehova ra.—Roma 7:21-25.
14, 15. (a) Eaa nga mana e rua te maro ra i te akatere i te manako? (e) Akapeea e raukai ia tatou i te autu i te tamaki o te manako?
14 Kua rave ua atura Paulo na te akatakaanga i te tuke anga i rotopu i te manako tei tutaraia ra e te kopapa ara nei, tei manako ra ki rungao i te oraanga akanavenave iaia uaorai, e ko te manako tei tutaraia e te vaerua o te Atua, te manako ra ki runga i te oraanga tuku atingaia i te tavini atu ia Iehova ra. Te tata maira a Paulo ia Roma 8:5-7: “Te aronga oki i tau i ta te kopapa nei, te akono ra i ta te kopapa; kareka te aronga i tau i ta te Vaerua ra, te akono ra ïa i ta te Vaerua. Ko te akono oki i ta te kopapa nei, ko te mate ia; kareka ko te akono i ta te Vaerua ra, ko te ora ïa e te au. No te mea, ko taua anoano o te kopapa nei, e mea tau kore ïa i te Atua; kare oki te reira e kauraro i te ture a te Atua, kare oki e tika kia pera.”
15 I te Roma 8 irava 11, kua akataka maira Paulo e akapeea te manako i autu ei i te maro anga i te taokotai anga ma te vaerua tapu: “Te noo ra tona Vaerua i roto ia kotou to tei akatu ia Iesu mei te mate maira, ko tei akatu i te Mesia mei te mate maira, nana katoa ïa e akaora i to kotou au kopapa mate ra i tona Vaerua i noo i roto ia kotou na.”
16. Te rave ra te manako akono meitaki i te paruru anga ia tatou i teea au akavare anga?
16 E no reira, na te manako akono meitaki, kare tatou e vareia e te au apinga akavare te koropini nei i teianei ao, tei akatutuia maira i te au tu maata te ravenga noinoi i te au mea e navenave ei ra, te au apinga kopapa, e te ainga tau kore katoa oki. Na to tatou manako akono meitaki e akakite mai kia tatou kia “rere ke atu i te akaturi” e kia ora atu i te reira tumatetenga. (1 Korinetia 6:18) Na to tatou tu manako akono meitaki e akakeu ia tatou kia tuku i te au apinga no te Patireia na mua e na te reira e paruru i to tatou manakoanga me ka timataia tatou i te oronga anga mai te au angaanga te ka akariro kia apikepike to tatou pirianga ma Iehova ra.
17. Akapeea ta tetai tuaine painia akaari anga i te manako akono meitaki i te aro atu anga i te au apainga i te pae o te moni ra?
17 Ei akatauanga, i tetai enua i te Apatonga itinga Asia, e tamaine ou ua tetai tei tamou i tona inangaro no te Patireia ei mea maata i tona manako. Kua tatanu aia i te anoano no te tavini anga ei painia i te au tuatau ravarai. I taua enua ra ko te maataanga o te angaanga e ono me kare e itu ra no te angaanga i te au taime ravarai. I muri ake i tona karatuati anga mai mei te apii teitei, kua manakonako tona metua kare ra i tetai o te Au Kite no Iehova, kia angaanga aia kia maata te moni na te ngutuare tangata. Inara i te mea e anoano maroiroi tona no te painia, kua kitea e ia tetai angaanga no tetai tuanga tuatau ua e kua akamata aia i te angaanga painia. Kua riri tona metua i te reira, e kua akakoko atu kia titiri i tana au apinga ki runga i te arataa. No tana rave i te peeti, e maata tana kaiou, e kua manakonako aia na tana tamaine e tutaki i tana au kaiou. Te apii ra tona tungane no muri ake iaia i te apii teitei, e no te au kaiou ra, kare e moni ei tutaki i tona apii anga. Kua taputou maira te tungane me ka tauturu tona tuaine iaia, nana e akono i to ratou ngutuare tangata me ka rauka mai tetai angaanga nana. Kua akatakaia tona ngakau i rotopu i tona aroa no tona tungane e tona anoano no te angaanga painia. I muri akera i te akamanako matatio anga i te reira tumu, kua tuku aia i tana tika kia rave ua atu i te painia e kia kimi i tetai atu angaanga. Ei pauanga i tana au pure, kua kitea e ia tetai angaanga meitaki tei rauka ra iaia kare i te tauturu anake i tona ngutuare tangata e pera katoa oki i tona tungane i te pae o te moni mari katoa ra kia rave tamou aia i tona anoano mua ra, koia te angaanga ei painia.
E Kimi i ta Iehova Tauturu i te Tamou Anga i te Manako Akono Meitaki
18. (a) Eaa ra tetai papaki tangata i maroiroi kore ei te ngakau? (e) Eaa nga tuatua tapu te ka akapumaana i te aronga kua maroiroi kore to ratou ngakau ra?
18 Penei te kite ra etai au pipi a Karaiti i te tu ngata kia tamou i to ratou manako akono meitaki. Penei te meangiti maira to ratou akakoromaki anga no te roa atura teianei akatereanga kino o te au mea nei i tei manakoia ana. Penei kua maroiroi kore to ratou ngakau no te reira. Inara, ka tae mai rai te openga. Ta Iehova ia i taputou. (Tito 1:2) Pera katoa oki tana Parataito i taputou mai no te enua nei. Kua akapapu maira a Iehova i te reira. (Apokalupo 21:1-5) Me tae mai ra te ao ou, ka vai mai i reira “te rakau ora” no te aronga katoatoa te ka tamou i to ratou manako akono meitaki.—Maseli 13:12.
19. Akapeea e vai tamou ei te manako akono meitaki ra?
19 Akapeea e raukai ia tatou i te tamou i te manako akono meitaki? E kimi i te tauturu a Iehova ra. (Salamo 54:4) E noo vaitata atu kiaia. Mei teaa ra to tatou rekareka e te anoano maira Iehova kia vaitata atu tatou kiaia! “E akavaitata atu ki te Atua, e nana e akavaitata mai kia kotou na,” ta te pipi ko Iakobo i tata. (Iakobo 4:8) Kua na ko maira Paulo: “E rekareka i te Atu ra, aua e tivata, e te tuatua akaou atu nei au, Kia rekareka rai kotou. Kia kitea meitakiia oki to kotou maru i te tangata katoa. Te vaitata nei te Atu. Auraka rava kotou e apiapi i te au mea katoa nei; e akakite ua ra ki te Atua i to kotou anoano i te au mea katoa ra i te pure, e te pati anga atu ma te akameitaki. E na te au o te Atua, ko tei maata ua atu i te kite tangata, e akamaroiroi mai i to kotou ngakau e to kotou manako i te Mesia nei ia Iesu.” (Philipi 4:4-7) E me ka akaraanga maata roa no te apai i te au apainga teiaa o teianei akatereanga o te au mea te mate aere nei, e tuku atu koe ia ratou kia Iehova e nana koe e tauturu mai.—Salamo 55:22.
20. Eaa te ravenga tau na tatou kia rave ua atu, kia tau ei ki ta 1 Timoteo 4:10 ra?
20 Ae, kua vaitata mai te openga, e no reira e manako akono meitaki! E ako anga meitaki te reira i te 1900 mataiti kua topa; e ako puapinga maata ia i teia tuatau nei. E rave tamou ua atu tatou i te taangaanga i to tatou manako no te akono meitaki i te akapaapaa anga ia Iehova iaia e rave ua atura i te arataki anga tau ia tatou nei ki roto i tona ao ou.—1 Timoteo 4:10.
Akapeea Koe Me Pau?
◻ Eaa te manako akono meitaki?
◻ Eaa ra i rapurapu ei kia manako akono meitaki?
◻ Akapeea e raukai ia tatou i te akaou i te mana taangaanga i to tatou manako?
◻ Eaa te maroanga tau na tatou kia rave tamou i roto i to tatou au manako?
◻ Akapeea tatou i te tamou marie anga i te manako akono meitaki?
[Tutu i te kapi 15]
Na te akavaitataanga ki te Atua na roto i te pure e tauturu ia tatou kia tamou marie i te manako akono meitaki
[Tutu i te kapi 17]
No te manako akono meitaki, kare tatou e vareia i te au akavare anga o teianei ao