Au Kerititiano e te Totaiete Tangata i Teia Tuatau

“E makitakitaia mai kotou e te pa enua ravarai i toku nei ingoa.”​—MATAIO 24:9.

1. Eaa te akairo akataka anga papu i te akonoanga Kerititiano ra?

KO TE taka keanga i teianei ao te akairo akataka anga papu ia i te au Kerititiano mua ra. I te pure anga ki tona Metua i te rangi ra, kia Iehova, kua tuatua a Karaiti no tana au pipi: “Kua tuku atu au i taau tuatua kia ratou; e te riri nei to te ao nei ia ratou, no te mea kare ratou no teianei ao, mei iaku nei rai oki kare i to teianei ao.” (Ioane 17:14) I te arataki angaia ki mua ia Ponotio Pilato ra kua tuatua atura Iesu: “Kare to teianei ao taku basileia.” (Ioane 18:36) Te akakiteia maira e te au Tuatua Tapu Ereni Kerititiano e te aronga tata tuatua enua katoa oki, te taka keanga o te au Kerititiano mua mei to teianei ao.

2. (a) Ka tupu ainei tetai taui anga i te pirianga i rotopu i te au pipi a Iesu e teianei ao i te topa anga te tuatau ra? (e) Ka riro ainei e na roto i te taui anga o te au pa enua e aere mai ei te Patireia o Iesu?

² I akakite mai ainei a Iesu i muri akera e ka tupu te taui anga i rotopu i te pirianga o tana au pipi ma to teianei ao nei, e ka aere mai tona Patireia na roto i te akataui anga i to teianei ao kia riro mai ei Kerititiano? Kare. Kare rava e apinga i akauruia tana au pipi kia tata i muri ake i to Iesu matenga tei taiku mai i te reira manako. (Iakobo 4:4 [tataia i mua poto ake i te 62 T.N.]; 1 Ioane 2:15-17; 5:19 [tataia e vaitata i te 98 T.N.]) Ko te mea tuke ra te tika, kua kapiti maira te Puka Tapu i to Iesu tuatau “parutia” e tona “aerenga mai” mai te mana Patireia i “te openga o te akatereanga o te au mea nei,” e te akaotianga na roto i tona “openga,” me kare akapouanga. (Mataio 24:3, 14, 29, 30; Daniela 2:44; 7:13, 14) I te akairo ta Iesu i oronga maira no tona pa·rou·siʹa, me kare tuatau parutia, kua tuatua aia no tana au pipi mou e: “Ei reira e tuku ei ia kotou no te mate, e ka tamate ravaia kotou; e e makitakitaia mai kotou e te pa enua ravarai i toku nei ingoa.”​—Mataio 24:9.

Au Kerititiano Mou i Teia Tuatau

3, 4. (a) Akapeea ta tetai puka enetaikoropitia Katorika akatakaanga i te au Kerititiano mua ra? (e) Eaa te au tuatua aiteite tei akatakaia no te Au Kite o Iehova e te au Kerititiano mua ra?

³ Ko teea te pupu akonoanga i teia tuatau tei tau ra nona te tuatua e tiratiratu ki te au kaveinga Kerititiano e te taka keanga mei to teianei ao, ma tona au mema oki te makitakitaia ra e te takinga kinoia ra? Ko teea te akaaerenga Kerititiano i te ao katoa te tau ra i te au tu ravarai ki te akataka anga a te tuatua enua o te au Kerititiano mua ra? No runga i teia, e akamanako ana i te tuatua a te New Catholic Encyclopedia e: “Ko te pupu Kerititiano akamataanga ra, noatu rai i manakoia i te akamataanga e aireti ua no te ngai ngati Iuda maira, kua kitea e e taka ke tana apiianga akonoanga, e e maata atu oki i te pae o te maroiroi o tona au mema, tei tavini ra ei au kite no Karaiti ‘i Iudea katoa e Samaria katoa oki, e tae ua atu ki te au openga o te enua ra’ (Angaanga 1.8).”​—Voriumu 3, kapi 694.

⁴ E tamanako ana i nga tuatua “i manakoia . . . e akonoanga tuanga ua,” “e taka ke tana . . . apiianga,” “te maroiroi . . . ei Au Kite.” E i teianei e akara tikai i akapeea taua enetaikoropitia rai i te akatakaanga i te Au Kite o Iehova: “E aireti . . . Te papu oonu ra te Au Kite e ka tae mai te openga o te ao nei i roto i nga mataiti tokoiti ua. I te akara anga ko teia irinaki anga taka meitaki te mana ririnui roa atu no to ratou maroiroi kare ra e riro ei roiroi. . . . Ko te apainga maata a te au mema tataki tai o teia aireti ko te oronga i te akakiteanga ia Iehova na te akakitekite anga i Tona Patireia te vaitata maira. . . . Kua manako ratou ko te Puka Tapu anake te tumu no to ratou irinaki anga e te kaveinga no te tu akono . . . E riro ei ei Kite mou ka tau tetai kia meitaki te tutu anga na tetai mataara me kare na tetai ke atura.”​—Voriumu 7, nga kapi 864-5.

5. (a) Na roto i teea au tu te tuke anga o te au apiianga a te Au Kite o Iehova ra? (e) E oronga mai i etai akatauanga ei akaari e te tau ra te au irinaki anga o te Au Kite o Iehova ki te au Tuatua Tapu ra.

⁵ Na roto i teea au tu te tuke anga o te au apiianga a te Au Kite o Iehova ra? Te taiku maira te New Catholic Encyclopedia i etai tokoiti nei: “Te akaapa ra ratou [koia te Au Kite o Iehova] i te Toru Tai e akamori anga peikani . . . Te akamanako ra ratou ia Iesu e ko tei maata rava aia o te Au Kite o Iehova ra, ‘e atua’ (ta ratou urianga ia Ioane 1:1), kare aia i raro ake i tetai ke mari ra ia Iehova uaorai. . . . I mate aia e tangata e kua akatuia mai ei Tamaiti vaerua mate kore. Ko tona Aroa e te matenga ko tana tutaki ia i oronga kia rauka akaou mai i te au tangata te tika kia ora e tuatau ua atu i runga i te enua nei. E tika, ko te ‘aronga maata’ (Apo 7.9) o te Au Kite mou ra te manakonako ra i tetai enua Parataito; e 144,000 ua aronga tiratiratu (Apo 7.4; 14.1, 4) te ka rekareka i te kakā anga i te rangi ra ma Karaiti katoa oki. Ka riro te aronga rave kino i te akapou anga takiriia. . . . Ko te papetito anga​—ta te Au Kite e akono ra na te taruku anga . . . [ko] te akairo ia o vao i ta ratou akatapu anga ki te tavini anga no te Atua ko Iehova. . . . Kua akaariu mai te Au Kite o Iehova i te manako o te au tangata na to ratou akakoreanga i te pamu toto . . . E ketaketa tikai ta ratou tika no te pirianga tane e te vaine i te ainga oki.” Penei e tuke anga to te Au Kite o Iehova i teia au tu nei, inara ko to ratou turanga no runga i teia au tumu ravarai kua akatumu ngaueue koreia ki runga i te Puka Tapu.​—Salamo 37:29; Mataio 3:16; 6:10; Angaanga 15:28, 29; Roma 6:23; 1 Korinetia 6:9, 10; 8:6; Apokalupo 1:5.

6. Eaa te turanga ta te Au Kite o Iehova i tamou? No teaa ra?

⁶ Ko teia angaanga na te akonoanga Katorika o Roma tei kapiti maira e i te 1965 (penei ko te mataiti ia i tataiaʼi taua atikara ra) “kare te Au Kite i akamanako ake e e tuanga ratou no te totaiete tangata no te enua i noo ra ratou i reira.” Penei kua manako te tangata nana i tata e i te aerenga mai te tuatau e kua maata mai te Au Kite o Iehova e kua akono “kia maata atu te au tu akonoanga a te ekaretia kare i te akonoanga tuanga ua,” kua riro mai ratou ei tuanga no teianei ao. Inara kare te reira i riro ei tika. I teia tuatau, e tere atu i te a taime te maata atu o te Au Kite i to te 1965 ra, te vai tamou ra te Au Kite o Iehova i to ratou turanga no te pirianga ki teianei ao. “Kare ratou i to teianei ao,” mei ia Iesu rai oki, “kare i to teianei ao.”​—Ioane 17:16.

Taka Ke Inara Kare i Riri Atu

7, 8. Mei tei tika ra no te au Kerititiano mua ra, eaa te tika katoa ra no te Au Kite o Iehova i teia tuatau nei?

⁷ I te akakiteanga i te paruru anga i te au Kerititiano mua ra na tetai tangata paruru o te rua anere mataiti ra ko Justin Martyr, kua tata a Robert M. Grant i roto i tana puka Early Christianity and Society e: “Naringa e aronga patoi te au Kerititiano ra ka vai rai ratou ki roto i te pipinianga kia itae ei ki ta ratou akakoroanga. . . . Ko ratou tikai to te emepera aronga meitaki roa i te akono anga i te au e te akatere anga meitaki.” Pera katoa, te matauia ra te Au Kite o Iehova i teia tuatau takapini teianei ao te inangaro ra ratou i te au e e aronga tau ratou no te enua ra. Kua kite te au kavamani, noatu eaa te tu, e kare a ratou apinga e mataku ei i te Au Kite o Iehova ra.

⁸ Kua tata tetai tangata tata no Marike Apatokerau ra e: “Ka riro na te manako o tetai tangata riri i te akono anga e te tau kore kia irinaki e te akatupu ra te Au Kite o Iehova i tetai tu no te akakoko anga ki tetai ua atu akaaerenga poritiki; kare o ratou tu patoi e e inangaro au to ratou mei to tetai ua atu pupu akonoanga katoa ra.” I roto i tana puka L’objection de conscience (Patoianga Akava Ngakau), kua tata a Jean-Pierre Cattelain: “E kauraro tikai to te Au Kite ra i te aronga mana taoonga e te akarongo ra i te au ture; te tutaki ra i ta ratou tero e kare e kimi i te patoianga, te taui anga, me kare te akapou i te au kavamani, no te mea kare ratou e akapou i to ratou uaorai manako i te au apinga o teianei ao.” Kua tuatua kapiti katoa maira Cattelain e na te inangaro anake maira te Tutara Enua i to ratou oraanga, ta ratou i akatapu takiri ra ki te Atua, ei reira anake te Au Kite o Iehova ra ka kore ei e akarongo. I teia tu te akatutu vaitata tikai ra ratou i te au Kerititiano mua ra.​—Mareko 12:17; Angaanga 5:29.

Kite Koreia e te Au Pupu Tutara Ra

9. No runga i te taka keanga i teianei ao, eaa te tuke anga puapinga i rotopu i te au Kerititiano mua ra e te au Katorika o teia tuatau nei?

⁹ Ko te maata anga o te au emepera o Roma ra kare i kite i te au Keritiano mua ra e kua takinga kino atura ia ratou. I te akakiteanga i te tumu, kua tuatua maira The Epistle to Diogne­tus, tei manakoia ra e tetai papaki no te rua anere mataiti T.N. maira, e: “Te noo ra te au Kerititiano i te ao nei, kare ratou i te tuanga e no te ao nei.” I tetai pae, kua akakite maira te Konitara Vatikana Rua i roto i tana i Manako no te Akatere Anga i tona Enua no te pae i te Ekaretia, e ka tau te au Katorika “kia kimi i te patireia o te Atua na te raveanga i te au apinga noa nei” e “kia angaanga no te akatapuanga i teianei ao mei roto maira.”

10. (a) Eaa te manako o te au pupu tutara ra no te au Kerititiano mua ra? (e) Eaa te manako putuputuia ra no te Au Kite o Iehova, e eaa to ratou tu manako no te reira?

¹⁰ Kua tuatua maira te tangata tata tuatua enua ko E. G. Hardy e kua manako te au emepera o Roma i te au Kerititiano mua ra e “e aronga rave i te akavaavaa anga akarongo kore.” Kua tuatua te tangata Varani tata tuatua enua ko Étienne Trocmé no “te akavaavaa anga akarongo kore ta te aronga mana o to Ereni e to Roma i manako no ta ratou i kite ei mea tuke roa i te aireti o te Itinga Ra [koia te au Kerititiano].” Kua akaari mai te au tataanga i rotopu ia Pliny the Younger, koia te kavana o Bithynia, e te Emepera ko Trajan e e kite kore te au pupu tutara i te tu mou tikai o te akonoanga Kerititiano. Mei te reira katoa i teia tuatau, e putuputu te kore e kite tikaia te Au Kite o Iehova, e ka akavaavaaia e te au pupu tutara o teianei ao. Inara, kare teia e akapoitirere kare katoa e akariro kia apikepike te Au Kite ra.​—Angaanga 4:13; 1 Petero 4:12, 13.

“Kua Akakinoia ïa e Kare e Ngai Toe”

11. (a) Eaa te au apinga i tuatuaia no te au Kerititiano mua ra, e eaa tei tuatuaia no te Au Kite o Iehova ra? (e) Eaa ra te Au Kite o Iehova i kore ei e o atu i te angaanga poritiki?

¹¹ Kua tuatuaia no te au Kerititiano mua ra e: “I tenana pupu, kua akakinoia ïa e kare e ngai toe, kua kite matou.” (Angaanga 28:22) I te rua o te anere mataiti T.N., kua karanga te tangata peikani ko Celsus e kua rekaia te akonoanga Kerititiano ki te totaiete tangata te tau anake kia akavaavaaia. Mei te reira rai te tuatua no te Au Kite o Iehova e “no te tuanga maata, kua raveia mai ratou no te aronga kare a ratou apinga i roto i to ratou totaiete.” Kua ripotiia mai e te tangata tata tuatua enua no te Ekaretia ko Augustus Neander e, “kua akatutuia mai te au Kerititiano mei te au tangata mate ra ki teianei ao, e e puapinga kore no te au apinga ravarai o te oraanga; . . . e kua uiia, eaa te ka tupu mai no te pitiniti o te oraanga, me i aite atu te katoatoa kia ratou ra?” No te mea kare te Au Kite o Iehova e o atu ki te angaanga poritiki, e putuputu katoa ratou i te akaapaia e e rakau mate i roto i te totaiete tangata nei. Inara e akapeea ratou e tau ei kia rave angaanga poritiki e ka rave katoaʼi i te akakitekite anga i te Patireia o te Atua ei te manakonako anake no te au tangata? Te tauru ra te Au Kite o Iehova ki to ratou ngakau i te au tuatua a te apotetoro ko Paulo: “E rave kapiti katoa i te mamaeanga ei tetai vaeau toa na Iesu Karaiti. Kare e vaeau i te tamaki ra te ka o atu ki roto i te au ravenga a te aronga noa ua ra, no te mea ko tana akakoro anga kia akamerengo i tei iki ra iaia ei vaeau.”​—2 Timoteo 2:3, 4, Revised Standard Version, Tataanga Taokotai.

12. No teea tu puapinga maata o te taka keanga ta te Au Kite o Iehova ra akatutuanga i te au Kerititiano mua ra?

¹² I tana puka A History of Christianity, kua tata te Poropeta K. S. Latourette e: “Ko tetai o te au tumu i o atu te au Kerititiano mua ra ki te patoi anga i te ao Ereni e to Roma ko te piri atuanga ki te tamaki. No te toru anere mataiti mua ra kare e tata anga Kerititiano tei vai mai ki to tatou tuatau nei e i akatika te Kerititiano kia o atu ki te tamaki.” E kua akakite ta Edward Gibbons angaanga The History of the Decline and Fall of the Roman Empire: “Kare i rauka i te au Kerititiano kia rave i te turanga ei vaeau, ei au akava maata, me kare ei ui ariki ma te kore e akakoreanga i te angaanga tapu maata atu ra.” Mei te reira katoa oki te Au Kite o Iehova kua akono i tetai turanga neutara tikai e, te aru ra i te au kaveinga o te Puka Tapu tei akapapaia maira ia Isaia 2:2-4 e ia Mataio 26:52.

13. Eaa te akaapaanga te tukuia atura ki te Au Kite o Iehova ra, inara eaa ta te au tika e akaari maira?

¹³ Kua akaapaia te Au Kite o Iehova e to ratou au enemi no te akamavete anga i te au ngutuare tangata. E tika, te vaira te au ngutuare tangata tei riro kia tatakakeia no te riro anga tetai me ko etai ei Au Kite no Iehova. Kua totou mai a Iesu e ka tupu te reira. (Luka 12:51-53) Inara, te akaari maira te au tika i tataia e, ko te au akaipoipo anga tei mavete ke ra no teia tumu e takitai ua. Ei akatauanga, i rotopu i te Au Kite o Iehova i Varani, e 1 nga tokorua akaipoipoia i roto i te 3 te kapiti ra i tetai tokorua kare ra i te Kite. Inara, ko te kopae anga i rotopu i teia au akaipoipoanga irokia te Kite kare ia i teitei atu ia etai ke i taua enua o Varani ra. No teaa ra? Kua oronga te nga apotetoro ko Paulo e Petero i te ako pakari, tei akauruia ki te au Kerititiano tei akaipoipoia ra ki te aronga akarongo kore, e te tauta ra te Au Kite o Iehova kia aru i ta ratou au tuatua. (1 Korinetia 7:12-16; 1 Petero 3:1-4) Me ka mavete ke te akaipoipo anga irokia ra, e vaitata i te au taime ravarai no ko mai te akamataanga i te tokorua kare ra ia i te Kite. I tetai pae, e manganui te au tauatini akaipoipoanga kua akaoraia no te riroanga nga tokorua akaipoipoia ra ei Au Kite no Iehova e kua tamata i te akono i te au kaveinga no te Puka Tapu i to ratou oraanga.

Au Kerititiano, Kare no te Toru Tai

14. Eaa te akaapaanga tei tukuia ki te au Kerititiano mua ra, e eaa te reira i tarevake ei?

¹⁴ E mea tuke rai e i te Patireia o Roma, ko tetai o te au akaapa anga tei akaapaia ra te au Kerititiano mua ra e, e aronga atua kore ratou. Kua tata te Taote ko Augustus Neander e: “Ko te aronga tuatua e kare e au atua, . . . ko te ingoa matauia no te au Kerititiano i taikuiaʼi ratou i rotopu i te au tangata ra.” E mea tuke e ko te au Kerititiano, tei akamori ra i Tei Anga ora ra e kare i te au atua e manganui, kia tuatuaia e aronga atua kore ratou na taua aronga peikani tei akamori ra i te au mea “kare oki ratou i te atua, e mea angaia ïa e te rima tangata, e rakau e te toka.”​—Isaia 37:19.

15, 16. (a) Eaa ta etai aronga akonoanga i tuatua no te Au Kite o Iehova, inara eaa te uianga ta te reira e akatu maira? (e) Eaa te akaari maira e e Kerititiano tika tikai te Au Kite o Iehova ra?

¹⁵ Aiteite katoa rai te tuke o te tika e i teia tuatau nei e kare tetai papaki o te aronga mana i roto ia Kerititome e akatika e e au Kerititiano te Au Kite o Iehova ra. No teaa ra? No te kopae ke te Au Kite i te Toru Tai ra. Kia tau ki te akataka anga akaapa ua a Kerititome ra, “Ko te au Kerititiano ko te aronga te ariki ra e ko Karaiti te Atua.” Ei tuke anga ki teia, te akataka maira te tikitinari i te nauna “Kerititiano” ei “tetai tangata te irinaki ra ia Iesu Karaiti e te aru ra i tana au apiianga” e ko te “akonoanga Kerititiano” ei “tetai akonoanga tei akatumuia ki runga i te au apiianga a Iesu Karaiti e te irinaki anga e koia te tamaiti a te Atua ra.” Eaa te pupu te vaitata roa ra te tau anga ki teianei akataka anga?

¹⁶ Te ariki ra te Au Kite o Iehova i ta Iesu uaorai akakite anga e koai aia ra. Kua akakite aia e: “Ko te Tamaiti au na te Atua,” kare e “Ko au te Atua te Tamaiti ra.” (Ioane 10:36; akaaite Ioane 20:31.) Te ariki ra ratou i te tuatua akauruia a te apotetoro ko Paulo no Karaiti: “Ko te tu ïa aia no te Atua, e kare aia i manako e, e apinga āru kia aite katoa aia i te Atua ra.”a Philipi 2:6, The New Jerusalem Bible) Te akakite maira te puka The Paganism in Our Christianity e: “Kare a Iesu Karaiti i taiku ana i taua manako ra [tetai Toru Tai aiteite], e kare e ngai i roto i te Koreromotu Ou ra e kiteaʼi te tuatua ‘Toru Tai.’ Kua ariki anakeia taua manako ra e te Akonoanga i te toru anere mataiti i muri ake i te matenga o to tatou Atu ra; e ko te akamataanga o te reira manako no te peikani anake ia.” Te ariki ra te Au Kite o Iehova i te apiianga o te Puka Tapu no Karaiti. E au Kerititiano ratou, kare i te akonoanga Toru Tai.

Kare i te Taokotai Akonoanga

17. Eaa ra te Au Kite o Iehova i kore ei e taokotai atu ma te akakoro anga taokotai anga i te au akonoanga e te taokotai i te akarongo ra?

¹⁷ Ko etai atu akaapa anga e rua i te Au Kite o Iehova ra koia oki ko to ratou kore e o atu ki roto i te akakoroanga no te taokotai anga i te au akonoanga e ko tetai te rave ra ratou i tei tapaia e “maroanga kia taui ki tetai atu akonoanga.” Kua peiia atu eia nga akakino anga e rua ki runga i te au Kerititiano mua ra. Ko Kerititome, ma tona tuanga Katorika, Otototi, e te Porotetani katoa oki, e tuanga tika tikai ia no teianei ao. Mei ia Iesu rai, kare te Au Kite o Iehova “no teianei ao.” (Ioane 17:14) Akapeea e raukai ia ratou i te taokotai atu ia ratou uaorai na roto i te au akakoroanga taokotai akarongo ma te au akaaerenga akonoanga te akatupu ra i te tu akono kare i te Kerititiano e pera katoa to ratou au irinaki anga?

18. (a) Eaa ra ka kore ei e rauka kia akaapaia te Au Kite o Iehova no te tuatua anga e ko ratou anake te akono ra i te akonoanga mou? (e) Koi irinaki e tei ia ratou te akonoanga tika, eaa te mea kare i rauka i au Katorika Roma?

¹⁸ Koai tetai te ka rauka iaia i te akaapa tikai i te Au Kite o Iehova no te irinaki anga, mei te au Kerititiano mua ra, e ko ratou anake te rave ra i te akonoanga mou? Noatu rai ko te Ekaretia Katorika, iaia e tuatua pikikaa ra e te taokotai atura aia i te akakoroanga taokotai anga akonoanga, te tuatua katoa ra e: “Te irinaki nei matou e ko teia anake te akonoanga mou te vai marie nei i roto i te Akonoanga Katorika e Akonoanga Apotetoro ia, ta te Atu ta Iesu i oronga mai i te akatotoaanga i te reira i rotopu i te au tangata ravarai i tana tuatua anga ki tana au apotetoro: ‘E teianei ka aere e akariro i to te pa enua katoa ei pipi.’” (Konitara Vatikana II, “Akakite Anga no te Matara Anga Akonoanga”) Inara, i te akaraanga, kare te reira irinaki anga i rava kia akakeu i te au Katorika ma te maroiroi kare ra e riro ei roiroi i te aereanga ki vao i te akariroanga ei pipi.

19. (a) Eaa ta te Au Kite o Iehova kua manako papu kia rave ratou, e eaa te akakeu ra ia ratou? (e) Eaa te ka akara matatioia i roto i te atikara te aru mai nei?

¹⁹ Tei te Au Kite o Iehova taua tu maroiroi ra. Kua papu to ratou manako kia aere ua atu i te akakitekite anga i te tuatau katoa te anoano maira te Atua ia ratou kia rave i te reira. (Mataio 24:14) E tu maroiroi tikai ta ratou akakitekiteanga inara kare ia i te maroanga. Na te aroa i te tangata tupu i akakeu i te reira, kare e na te makitakita i te au tangata. Te manakonako ra ratou e kia manganui ua atu te au tangata te ka rauka kia akaoraia. (1 Timoteo 4:16) Mei te tu katoa oki o te au Kerititiano mua ra, te tauta nei ratou “kia noo au ua i roto i te tangata katoa nei.” (Roma 12:18) Ka akapeea ta ratou rave anga i te reira ka uriuri manakoia i roto i te atikara te aru mai nei.

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]

Na te Manako Akaou Anga

◻ Na teaa i akataka mai i te au Kerititiano mua ra, e akapeea te Au Kite o Iehova i te akatutu anga mai ia ratou ra?

◻ I teea au tu ta te Au Kite o Iehova ra akaarianga e e aronga tangata meitaki ratou no to ratou enua?

◻ Akapeea to te au pupu tutara manako no te au Kerititiano mua ra, e tuke anga anei tetai i teia tuatau nei?

◻ Eaa ta te irinaki anga, o te Au Kite e tei ia ratou te tuatua mou, i akakeu ia ratou kia rave?

[Tutu i te kapi 12]

Te manako papu ra te Au Kite o Iehova kia rave ua atu i te akakitekite anga i te tuatau katoa ka anoano te Atua ia ratou kia rave i te reira

[Tutu i te kapi 17]

Kua tuatua maira Pilato e: “Ka akara mai ana i taua tangata nei!”​—Tei kare ra no teianei ao.​—Ioane 19:5

[Akameitakianga]

“Ecce Homo” na A. Ciseri: Florence, Galleria d’Arte Moderna / Alinari/Art Resource, N.Y.