Eaa ra te Kekeiaanga e Tupu Ua Atura?
RIO DE JANEIRO—Tapati, Okotopa 18, 1992. Kua ki te au tapataatai rongonui o Copacabana e Ipanema i te tangata. Ma te viviki, kua tomoia te au tapataatai e te au pupu mapu ou, te taanga i rotopu ia ratou uaorai e te keiaanga i tetai ua atu mea puapinga mei te au tangata i runga i te tapataatai. No to ratou numero meangiti kua tu ua te au akava i te pae—ma te puapinga kore. No te au tangata Carioca e te au tangata turoto, e moemoea kino ia tei tupu i te ao.
E tikai, kua riro mai te kino no runga i te au apinga ei mea matauia. I roto i te au oire mamaata, kua kiteaia te au kekeia te keia ra i te au mapu ou—e i tetai au taime kua tamate ia ratou—kia rauka mai to ratou tamaka uaua. Ka aaere mai te au keia ki roto me tei te kainga te tangata e me kare. Te au vaine tiratiratu kore tei akono are ra, i muri ake i te kiteanga e teiea te au mea o te kainga, kua keia i te au poe e te moni, e oti akera te tangaro atura. Kua keia te urupu tangata i te au are toa. Pera katoa ka keia te au pupu akaaereia i te au tangata, mei tei kitea i roto i te au numero tupu maata ra o te au opu anga tangata i Paratiri. E penei ka rauka ia koe i te oronga i tetai atu au akaraanga mei taau uaorai kite anga me kore mei tei tupu i roto i toou ngai tangata. Inara eaa i maataʼi te kekeiaanga?
Eaa ra te Tangata ka Keia Ei?
Noatu e ko te tupu anga o te putaua e te rave anga apinga akakona nga tumu maata e rua, kare te pau anga e kitea uaia. Te akakite ra The New Encyclopædia Britannica e: “Te kimi anga no tetai tumu okotai o te kino kua akaruke maataia te reira ei mea uua kore.” Inara, te tuatua ra taua tata anga e ko teia au manamanata mei te keiaanga “te tukuia ra te apa ki runga i te au mapu ou ma te au manako puapinga kore e te riri no tei akapaeia mei te au rauka anga materia e te au tutaki o te oraanga noa nei.” Ae, no te taomi anga maata o te okooko anga, i te pae i te keiaanga, e manganui te kite ra e kare atu e ravenga e rauka mai ei te au mea ta ratou i anoano ra.
Ma te reka ra, te tuatua ra The World Book Encyclopedia e: “Te vai meitaki ua ra te tupu anga kino i roto i te au ngai tangata ma te au peu akono te ngai te irinaki ra te au tangata e ka aere ua atu to ratou tu oraanga. I te au ngai tangata e maata te au taui anga e tupu ra kua tupu maata te au angaanga kino i te ngai ta te au tangata e noo ra e ta ratou e angaanga ra no te oraanga—e i ta ratou manakonakoanga no to ratou tuatau ki mua.” Kua tuatua ua atu te enetaikoropitia e: “E meangiti ua ta te au mapu ou ngai angaanga te ka rauka. Ko te au ngai angaanga karape kore ra tei rauka e puapinga kore te reira me akaaiteia ki te au apinga te ka rauka viviki mai ma te reka na roto i te au keia anga. Pera katoa e anoano maata atu to te au mapu ou i te na roto i te tumatetenga o te tapeka angaia no te mea e meangiti ua ta ratou ka ruti.”
Inara, ko te manganui kare e ngai angaanga e e au ngai angaanga tutaki meangiti ta ratou, kare e keia ana, koi vai ei te au numero maata o te aronga angaanga meitaki tikai e te aronga angaanga meitaki te keia ra i te ngai angaanga mei te mea atura e e tuanga te reira no ta ratou moni tutaki. Ko te tika, no etai au rave anga pikikaa, ka umuumuia tetai turanga teitei. Kua akarongo ainei koe i te au rave anga pikikaa te akao maira i te au moni maata koia oki te aronga tei tamanakoia e au tangata poritiki, te au tangata angaanga kavamani, e te au tangata pitiniti? Kare e ekoko anga no te reira e, kare te kekeiaanga i akakotinga uaia ki te aronga putaua.
Ka maara katoa ana e, i te maata anga o te taime ka akariro te au teata e te au porokarama tivi i te keiaanga (penei e e tangata keia te tumutoa) ei mea kangakanga, tei akariro ra i te ravenga keia ei mea ariki maataia. Me orongaia te tuatau, penei e na te akarakaraanga i teia ka riro ia ei mea tamataora, inara i taua taime rai, te akaariia ra ki te au tangata e akapeea i te keia. Kare ainei te akara anga e te tuku karapeia ra te manako e penei e e puapinga tikai te rave anga kino? Ma te ekoko koreia, te tu noinoi, te tu kope, e te manako te rave ra te katoatoa i te reira ma te manako kore, te akaputu pouroa atura ki te tupu anga o te kekeiaanga. Ma te kore e patoiia, te noo nei tatou ki roto i tei totouia ko te “au tuatau openga” e ka autu te inangaro-uaorai e te noinoi moni.—2 Timoteo 3:1-5.
Auraka Rava Koe e Keia
Noatu te au akakoro anga tarevake o teianei ao, e mea puapinga no te akarongo ki te akauenga anga: “Te tangata i keia na, auraka aia e keia akaou.” (Ephesia 4:28) Ko te tangata tei akapuapinga ra i te au apinga me kore te au navenave anga penei te akavare ra iaia uaorai ki roto i te irinakianga e e puapinga te kekeia kia raveia atu. Inara e mea kino pakari te kekeiaanga i roto i te mata o te Atua e te akaari maira i te aroa kore no tetai taeake ra. Pera katoa, ka riro te keia anga meangiti ei arataki atu ki te akamaroanga i to tetai ngakau. E akapeea te akamanakoia anga e e tiratiratu kore? Koai te ka irinaki i tetai keia? Ma te pakari, te tuatua ra te Tuatua na te Atua e: “Auraka rava ra to kotou mate i te mate ta tangata, e te keia, e te rave tuatua kino.”—1 Petero 4:15.
Penei e te rikarika ra koe i te tupu anga o te kekeiaanga, inara akapeea te au tangata i te au ngai e maata te kino e autu ra? Akapeea etai au keia i mua ana i te taui anga i to ratou tu oraanga? Ka ope ainei te keia i te ao katoa? Te pati nei matou ia koe kia tatau i te atikara te ka aru mai, “Te Ao Kare e Au Keia.”