Te Akavaanga Akaapa a Iehova i te Au Orometua Pikikaa
“Kua kite oki au i te mea rikarika i te au peroveta i Ierusalema: i te rave anga i te akaturi, te aere anga ma te pikikaa . . . ; kua riro anake ratou mei ia Sodoma iaku, e tei noo i reira mei ia Gomora.”—IEREMIA 23:14.
1. Eaa tetai te rave ra i te apiianga tu-Atua i akono ei i te rave anga i tetai apainga teiaa roa?
KO TEI rave i te apiianga tu-Atua ra kua rave aia i tetai apainga teiaa roa. Te akamatakite maira Iakobo 3:1: “E aku au taeake e, auraka kia maata ua i te akaorometua ia kotou io, kua kitea oki e ko tatou te ka akaapa maataia.” Ae, tei raro ake te aronga apii i te Tuatua a te Atua ra i te apainga teiaa atu kia oronga i tetai akakite anga ariki maataia i ta te au Kerititiano ua ra. Eaa te aiteanga o teia no te aronga tei kitea ra e e au orometua pikikaa? E akara tatou i te turanga i te tuatau ia Ieremia ra. Ka kite tatou i akapeea ta te reira akaata anga mai i tei tupu nei i teia tuatau.
2, 3. Eaa te akaapa anga ta Iehova i oronga na roto ia Ieremia no te au orometua pikikaa o Ierusalema ra?
2 I te 647 M.T.N., i te 13 mataiti o te tutara o te Ariki ko Iosia, kua akataoongaia a Ieremia ei peroveta na Iehova. E akaapa anga ta Iehova ia Iuda, e no reira kua tono aia ia Ieremia kia akakitekite i te reira. Te rave ra te au peroveta pikikaa, me kare au orometua pikikaa, o Ierusalema ra, i te “mea rikarika” i nga mata o te Atua. No te maata to ratou kino kua akaaite atu te Atua ia Ierusalema e Iuda kia Sodoma e Gomora. Te akakite maira Ieremia pene 23 i te reira kia tatou. Te tuatua maira te Ieremia 23 irava 14 e:
3 “Kua kite oki au i te mea rikarika i te au peroveta i Ierusalema: i te rave anga i te akaturi, te aere anga ma te pikikaa, kua akamaroiroi ratou i te rima o te aronga rave kino, e kare atura te tangata e ariu mai i tona ra kino; kua riro anake ratou mei ia Sodoma iaku, e tei noo i reira mei ia Gomora.”
4. Akapeea te au akaraanga kikino a te au orometua o Ierusalema i te aiteite anga ki to Kerititome i teia tuatau nei?
4 Ae, kua akanoo teia au peroveta, me kare au orometua, uaorai i te au akaraanga kikino e, kua akamaroiroi katoa oki i te au tangata kia rave akapera katoa. E akara i te au tu i roto ia Kerititome i teia tuatau nei! Kare ainei e te aite ra ki to te tuatau ia Ieremia ra? I teia tuatau te tuku nei te au orometua i te aronga akaturi e te aronga rave totoma kia vairai ei au orometua e te tuku ra ia ratou kia akono i te au angaanga orometua i te are pure. E mea tuke ainei e e manganui te au mema akonoanga e aronga rave tau kore ana?
5. Eaa to Kerititome tu tau kore i kino roaʼi i to Sodoma e Gomora ra?
5 Kua akaaite atu a Iehova i te au tangata o Ierusalema ki te aronga tangata o Sodoma e Gomora ra. Inara ko te tu tau kore o Kerititome e kino roa atu i to Sodoma e Gomora. Ae, e kino roa atu tona apa i nga mata o Iehova ra. Te aviri ra tona au orometua i te ture tau a te Kerititiano. Te akatupu ra teia i te reva taeke i te tu tau tei roto ra i reira te au akavare anga kikite no te au tu rava rai kia rave i te mea kino. No te maata o teianei turanga tau kore kua manakoia te reira ei mea matauia.
“Aere Anga ma te Pikikaa”
6. Eaa ta Ieremia i tuatua no te tu kino o te au peroveta o Ierusalema ra?
6 E tamanako ana i teianei i ta te Ieremia 23 irava 14 i tuatua no te au peroveta i Ierusalema ra. I te “aere anga [ratou] ma te pikikaa.” E te tuatua ra te tuanga openga o te Ieremia 23 irava 15 e: “Na te au peroveta i Ierusalema te riro anga atu te tuatua patoi, e pini ua akenei te enua katoa nei.” Kua kapiti katoa maira te Ieremia 23 irava 16 e: “Te na ko mairā Iehova Sabaota, Auraka e akarongo atu i te tuatua a te au peroveta, ko tei totou ia kotou: tei akapikikaa ia kotou ki te mea puapinga kore: kua tuatua i te orama no to ratou uaorai ngakau, e kare i to roto i te vaa o Iehova.”
7, 8. Eaa ra te au orometua o Kerititome i aiteite ei ki te au peroveta pikikaa o Ierusalema ra, e eaa te akatupu anga a te reira ki te aronga aere ki te pure ra?
7 Mei te au peroveta i Ierusalema ra, kua aaere katoa oki te au orometua o Kerititome na roto i te pikikaa, i te akatotoaanga i te au akoanga patoi, e au apiianga kare e kiteaia i roto i te Tuatua a te Atua. Eaa etai o teia au apiianga pikikaa? Te mate kore o te meta, te Toru Tai, te purekotoria, e te ai i ate ei tamamae mutu kore i te au tangata. Ka akanavenave katoa oki ratou i te au taringa o te aronga akarongo atu kia ratou ra na te tutuanga i tei inangaroia e te aronga akarongorongo atura. Ka tuatua taokioki ua ratou e kare e kino e aro atu kia Kerititome no te mea tei iaia te au o te Atua ra. Inara te tuatua ra te au orometua “i te orama no to ratou uaorai ngakau.” E pikikaa ua ia. Ko te aronga te ka irinaki i taua au pikikaa ra te poitiniia ra i te pae vaerua. Te arataki keia ra ratou ki to ratou akapouanga!
8 E akamanako ana i ta Iehova ra tuatua no teia aronga apii pikikaa i te Ieremia 23 irava 21: “Kare au i tono i taua au peroveta ra, na ratou uaorai i oro ua: kare au i karanga atu kia ratou, na ratou uaorai i totou ua.” Mei te reira katoa i teia tuatau, kare na te Atua i tono i te au orometua, kare katoa ratou e apii i tana tuatua mou. Te tupuanga? E maata roa atu te kite kore i te Puka Tapu te vaira i roto i te aronga aere ki te pure no te mea te angai ra te au orometua ia ratou i te au apiianga o teianei ao.
9, 10. (a) Eaa te au tu moe tei moemoeaia ra e te au orometua pikikaa o Ierusalema? (e) Akapeea te apiianga a te au orometua o Kerititome te “au moe pikikaa” aiteite atu ra?
9 Pera katoa oki, te tuatua akakitekite ra te au orometua i teia tuatau i te au manakonako anga pikikaa. E tamanako ana i te Ieremia 23 irava 25: “Kua kite au i ta te au peroveta i karanga ra, tei totou pikikaa ua ma toku ra ingoa, i te na ko anga e, E moe taku, e moe taku!” Eaa te tu o taua au moe ra? Te akakite maira te Ieremia 23 irava 32 kia tatou e: “I na, kua riri au i te au peroveta moe pikikaa ra, te tuatua mairā Iehova, ko tei akakite i te reira ra, e kua akatareva ke i toku ra iti-tangata, i ta ratou pikikaa, e ta ratou akatietie anga; kare ra au i tono ia ratou, kare oki i akaue ua atu ia ratou: kare rava oki teianei iti-tangata e puapingaia ia ratou, te tuatua mairā Iehova.”
10 Eaa te au moe pikikaa, me kare manakonako anga, ta te au orometua i apii ra? Koia oki, ko te manakonako anga anake no te au no te tangata nei e te tinamou i teia tuatau ko te Taokotai Anga Enua ia. I nga mataiti i topa ua akenei kua tapaia e ratou te TE ko “te manakonako anga openga o te koreromotu e te au,” ko “te akaputu anga teitei no te au e te tuatua tau,” “te manakonako anga maata i teianei o te au no te ao nei.” Mei teaa ra te manako akavare anga! Ko te manakonako anga mou no te tangata ko te Patireia ia o te Atua ra. Inara kare te au orometua e tutu aere e e apii oki i te tuatua mou no taua kavamani o te rangi ra, ko te reira ra te tumu tuatua maata o ta Iesu ra tutu aere anga.
11. (a) Eaa te tupu anga kino ki to te Atua uaorai ingoa no te au orometua pikikaa i Ierusalema ra? (e) Ei tuke anga ki te pupu Ieremia ra, eaa ta te au orometua akonoanga pikikaa i rave ki te ingoa tu-Atua ra?
11 Te akakite maira te Ieremia 23 irava 27 kia tatou. “Te manako ra kia akangaropoina toku iti-tangata i toku nei ingoa, i ta ratou au moe, ta ratou ravarai e akakite ra ki tona uaorai tangata tupu, mei to ratou ai metua i akangaropoina i toku ingoa ia Baala.” Kua akariro te au peroveta pikikaa i Ierusalema i te au tangata kia akangaropoina i te ingoa o te Atua. Kare ainei e kua rave akapera katoa te aronga orometua akonoanga pikikaa i teia tuatau? E kino roa atu, kua uuna ratou i te ingoa o te Atua, koia Iehova. Te apii ra ratou e kare i te mea tau kia taiku i te reira, e kua kiritiia mai e ratou ki vao i ta ratou au urianga Puka Tapu ra. Te patoi maroiroi ra ratou i te aronga tei apii ra i te au tangata e ko Iehova te ingoa o te Atua. Inara ko te pupu Ieremia, koia te toenga o te au Kerititiano akatainuia i te vaerua, kapiti katoa ma to ratou au oa, kua rave ratou mei ta Iesu rai i rave ra. E au mirioni ua atu ta ratou kua apii atu i te ingoa o te Atua.—Ioane 17:6.
Akakite Anga i to Ratou Tu Apa
12. (a) Eaa i maataʼi te apa i te toto i te tuanga a te au orometua akonoanga pikikaa ra? (e) Eaa te tuanga a te au orometua i nga tamaki e rua o te ao nei?
12 E putuputu te pupu Ieremia i te akakite e ko te au orometua e au orometua pikikaa tei arataki atura i ta ratou au anana na te mataara pararauare no te akapouanga. Ae, kua akataka marama te toenga e eaa te tumu i tau ei taua aronga moemoea ra no te akaapa anga a Iehova. Ei akatauanga, e putuputu te au tavini o Iehova i te taiku ia Apokalupo 18:24, te tuatua ra e kua kitea ki roto ia Babulonia Maata te toto o “to te aronga katoatoa i taia i teianei ao.” E tamanako ana i te au tamaki katoatoa tei tamakiia no te au pekapeka o te au akonoanga. Mei teaa ra te maata o te apa i te toto tei runga i te au au orometua akonoanga pikikaa! Kua akatupu ta ratou au apiianga i te tatakakeanga e kua akatere atu i te makitakita o te aronga no te au akarongo e te au pupu enua tuketuke ra. Te tuatua ra te puka Preachers Present Arms no runga i te Tamaki I o Teianei Ao: “Kua oronga te au orometua i ta ratou turu anga inangaro maata i te pae vaerua. . . . Na te reira kua riro te ekaretia ei tuanga taokotaiia no te akatereanga tamaki ra.” Ko te tika katoa te reira i te Tamaki II o Teianei Ao. Kua turu tikai te au orometua i te au enua tei tamaki ra e kua akameitaki i to ratou au nuku vaeau. Kua akamataia nga tamaki e rua o te ao ki roto ia Kerititome e kua ta te au taeake o te au akonoanga ia ratou uaorai tetai i tetai. Kua rave tamou te au pupu angaanga e te au akonoanga i te akamaringi anga toto tae roa mai ki teia tuatau nei. Mei teaa ra te au tupuanga rikarika no ta ratou au apiianga pikikaa mai ra!
13. Akapeea ta Ieremia 23:22 akapapu anga e kare e pirianga o te au orometua o Kerititome ma Iehova ra?
13 E tamanako ana ia Ieremia 23, irava 22 i ne: “Naringa ra ratou i o i toku ra uruoaanga ra, e i akakite i taku tuatua ki toku ra iti-tangata, kua akaariuia ratou i to ratou ra aerenga kino, e te kino ta ratou i rave ra, i reira.” Naringa te au peroveta akonoanga o Kerititome i tu ki roto i te uruoaanga vaitata ia Iehova, ma te pirianga vaitata kiaia mei te mea rai e tavini akono meitaki e te pakari, ei reira katoa ratou e akono ei i ta te Atua ra au turanga. E akariro katoa oki ratou i te au tangata o Kerititome kia akarongo i ta te Atua uaorai au tuatua. Kareka ra, kua akariro te au orometua pikikaa o teia tuatau nei i ta ratou au pipi ei au tavini akamatapoia e Tei Patoi i te Atua ra, koia a Satani te Tiaporo ra.
14. Eaa te akakite anga ririnui i te apa a te au orometua o Kerititome tei orongaia ra i te 1958?
14 Kua tupu ei mea ririnui te pupu Ieremia akakiteanga i te tika no runga i te au orometua. Ei akatauanga, i te Uruoaanga Anoano Tu-Atua no te Au Pa Enua o te Au Kite o Iehova i te Oire o New York i te 1958, kua oronga te peretiteni tauturu o te Totaiete Punanga Tiaki i tetai akakite anga tei tuatua ra tetai tuanga e: “Kare e tuatua rua anga me kare ekoko anga te akakite nei matou i teia tumu akaia no te au tu kino katoatoa, te mako kore, te makitakita, te pekapeka, te manako akakino, . . . e te oripu ua anga neneva no ko mai i te akonoanga tarevake ra, koia te akonoanga pikikaa; tei turuia e te enemi akara koreia o te tangata nei, koia a Satani te Tiaporo ra. Te au tangata maata roa ta ratou apainga no te tu o te ao ko te aronga apii o te au akonoanga e te au arataki; e ko te aronga maata roa te apa i o ratou ra ko te au orometua akonoanga o Kerititome. . . . I muri mai i teia au mataiti katoa mei te Tamaki I o Teianei Ao mairai, te tu ra a Kerititome i roto i te pirianga ki te Atua mei to Iseraela rai i te tuatau ia Ieremia ra. Ae, te aro atura a Kerititome i tetai akapouanga maata atu te tu mataku e te akataneaanga i ta Ieremia i kite ra i te tupu anga kia Ierusalema ra.”
Akavaanga i te Au Orometua Pikikaa
15. Eaa te au totou no te au tei akakiteia maira e te au orometua? Ka tupu ainei te reira?
15 Noatu rai teia akamatakiteanga, eaa ta te au orometua i rave mei reira mairai? Mei ta te Ieremia 23 irava 17 i ripoti maira: “I te tuatua ua anga atu ki te aronga i akavaavaa mai iaku ra, Kua tuatua mai a Iehova e, Ei au to kotou; te aaere ua ra te tangata katoa i te inangaro o tona uaorai ngakau, ka na ko uaʼi ratou e, Kare kotou e rokoia e te kino.” E tika ainei teia? Kare! Ka akakite atea mai a Iehova i te tu pikikaa o teia au totou a te au orometua ra. Kare aia e akatupu i ta ratou e tuatua ra i tona ingoa. Inara, e akavare anga tikai ta te au orometua ra tuatua akapapu anga i te au ma te Atua ra!
16. (a) Eaa te tu akono o te reva o teianei ao, e koai ma te rave kapiti ra i te apainga i te reira? (e) Eaa ta te pupu Ieremia e rave nei no runga i te au tu manako tau kore o teianei ao?
16 Te manako ra ainei koe e, ‘Eaa, ka akavareia au e te au apiianga pikikaa a te au orometua? Kare rava!’ Auraka koe e papu roa! Kia maara e kua akatupuia e te au apiianga pikikaa a te au orometua tetai reva kikite, e te rikarika te tu tau kore. Te akatika ua ra ta ratou au apiianga vaitata te au apinga ravarai, noatu eaa te tu tau kore. E o atura teia reva akakino e te tau kore ki roto i te au tu tamataora ravarai, te au teata, te tivi, te au makatini, e te akatangi anga imene. Ka tau tatou i reira, kia akono i te tu matakite tikai, kia kore tatou e topa ki raro ake i te mana o teia reva akakino ma te kikite o te tu tau kore ra. Ka mou ua atu te aronga ou ki roto i te au vitio e te akatangi anga imene akataeke ra i te manako. Kia maara e ko teia tu manako e te meitaki ua ra te au apinga ravarai o te au tangata i teia tuatau nei e tupuanga tikai ia no te au apiianga pikikaa a te au orometua ra e to ratou kore anga e mou i te au turanga tuatua tika a te Atua ra. Te maro atura te pupu Ieremia i teia au manako tau kore e te tauturu ra i te au tavini o Iehova kia kopae ke i te tu kino i te koripinianga ia Kerititome.
17. (a) Kia tau ki ta Ieremia ra, eaa te akavaanga te ka tupu mai ki runga ia Ierusalema rave kino ra? (e) Eaa te ka tupu kia Kerititome kare e roa atu ana?
17 Eaa te akavaanga te ka rauka i te au orometua pikikaa mei ko mai ia Iehova ra, koia te Akava maata? Te pau maira nga Ieremia 23 irava 19, 20, 39, e te Iere 23:40: “I na, te puaioio a Iehova, te riro atura ma te viviki, e puaioio akapou maata rava: ei runga i te mimiti o te aronga kino ra e topa viviki atu ei. Kare te riri o Iehova e oki, e kia raveia e ia, e kia akatupuia e ia, te au akakoro anga o tona ngakau; . . . ka akangaropoina takiri au ia kotou, ka akaruke atu ei au ia kotou, e te oire taku i oronga atu ia kotou, e to kotou ai metua ra, e taka ke atu ïa i toku mata nei. E tuku mai oki au i te akakino mutu kore ki runga ia kotou, e te akama mutu kore, kare rava e ngaro ra.” Kua tupu te reira pouroa kia Ierusalema rave kino ra e tona iero, e i teianei kare e roa atu ka tupu tetai tumatetenga aiteite kia Kerititome rave kino ra!
Akakiteanga i “te Apainga na Iehova”
18, 19. Eaa te “apainga na Iehova” ta Ieremia i akakite ra ki to Iuda, e eaa tei o atu ki te reira ra?
18 No reira, eaa ra te apainga na te pupu Ieremia e to ratou au oa? Te akakite maira te Ieremia 23 irava 33 kia tatou: “E kia ui mai teianei iti-tangata ia koe, e tetai peroveta, e tetai taunga, kia na ko mai e, Eaa te apainga na Iehova? e na ko koe ia ratou i reira, Eaa ïa apainga? [“E kotou e te iti tangata,” NW] e akaruke atu au ia kotou, te tuatua mairā Iehova.”
19 Te tuatua Epera no te “apainga” e rua ona aiteanga. Ka tau te reira ei taiku anga i tetai akakite anga tu-Atua teiaa me kare tetai apinga tei akateiaa ra i tetai ki raro e te akaroiroi ra i tetai. I konei ko te tuatua “apainga na Iehova” te taiku ra i tetai totou teiaa—te akakite anga akavaanga e ka akapouia a Ierusalema. I rekareka ainei te au tangata ra i te akarongoanga i taua au tuatua totou teiaa ta Ieremia i oronga putuputu ra kia ratou mei ko mai ia Iehova ra? Kare, kua aviri atura te au tangata ia Ieremia: ‘Eaa taau totou (apainga) i teianei? Te papu nei ia matou e ko taau totou ko tetai atu apainga akaroiroi!’ Inara eaa ta Iehova i tuatua atu kia ratou? Ko teia: “Eaa ïa apainga? [“E kotou e te iti tangata,” NW] e akaruke atu au ia kotou.” Ae, e apainga te reira au tangata na Iehova, e ka takore atu aia ia ratou ei apainga nana i muri akera.
20. Eaa “te apainga na Iehova” i teia tuatau nei?
20 Eaa “te apainga na Iehova” i teia tuatau nei? Ko te tuatua totou teiaa ia mei ko mai i te Tuatua a te Atua ra. E teiaa ia i te mate, akakiteanga i te akapouanga takiri ia Kerititome. Ei au tangata no Iehova, tei ia tatou te apainga teiaa i te akakitekite i teia “apainga na Iehova.” I te vaitata mai anga te openga, ka tau tatou kia akakite ki te au tangata katoatoa e ko te au tangata akarongo kore o Kerititome ra ko ratou te “apainga,” ae, Eaa ïa ‘apainga!’ na te Atua ko Iehova, e kare e roa atu ka takore atu aia uaorai i teia “apainga” na te akarukeanga ia Kerititome ki te tumatetenga.
21. (a) Eaa a Ierusalema i akapouiaʼi i te 607 M.T.N.? (e) I muri ake i te akapou angaia a Ierusalema ra, eaa tei tupu ki te au peroveta pikikaa ra e ki te au peroveta mou o Iehova ra, eaa te akapapu anga ta te reira e oronga maira kia tatou i teia tuatau nei?
21 Kua raveia ta Iehova akautunga i te tuatau ia Ieremia ra i te akapou angaia e to Babulonia a Ierusalema i te 607 M.T.N. Mei tei totouia maira, e tupuanga kino e te taakaaka anga te reira no taua aronga Iseraela marokiakia e te tiratiratu kore ra. (Ieremia 23:39, 40) Kua akaari atu te reira kia ratou e na Iehova, tei putuputu ra ratou i te akangateitei koreia, i akaruke ia ratou ki taua au tupuanga ra no to ratou tu kino. Kua akaopeia te au vaa o to ratou au peroveta pikikaa akatietie ra i te akamuteki angaia. Inara, kua totou ua atura te vaa o Ieremia. Kare a Iehova i akaruke iaia. E tau tikai ki teia akaraanga, kare a Iehova e akaruke i te pupu Ieremia me ka taki atu tana tuku anga tika teiaa ki te akaparuparuanga i te oraanga o te au orometua o Kerititome e te aronga katoa tei irinaki i ta ratou pikikaa ra.
22. Eaa te tu te ka akatupuia kia Kerititome na roto i te au akavaanga tau a Iehova ra?
22 Ae, ka aiteite tikai te tu ki te Ierusalema akataneaia ra, e tei kore ra e tangata i muri ake i te 607 M.T.N. ra ka pera katoa te akara anga o te akonoanga Kerititome a muri ake i tona takore angaia tona apinganui e te akakitea atea anga tona tu akama. Ko te reira te akavaanga tau ta Iehova i akapapa no te au orometua pikikaa ra. Kare te reira akavaanga e kore. Mei te au tuatua akamatakite akauruia katoa a Ieremia tei tupu ra i te tuatau kua topa, ka tupu katoa ia i to ratou tupuanga i teia tuatau nei. No reira kia aite tatou kia Ieremia. Kia mataku kore i te akakite anga i te apainga na Iehova tei totouia maira ki te au tangata katoa, kia kite ratou eaa te teiaa ki katoa o tana akavaanga tuatua tika ka tupu mai ei ki runga i te au orometua akonoanga pikikaa katoatoa ra!
Au Uianga Akamanako Akaou
◻ Akapeea te tu kino o Ierusalema i taito ra i to Iehova manako?
◻ Na teea au mataara to Kerititome ‘aaere anga na roto i te tu pikikaa’?
◻ Akapeea te akakite atea anga i te tu apa o te au orometua i teia tuatau nei?
◻ Eaa te “apainga na Iehova” te akakitekiteia ra i teianei?
[Tutu i te kapi 8]
Kua maeu a Ieremia i te “au mea rikarika”
[Tutu i te kapi 9]
“Kua tuatua i te orama no to ratou uaorai ngakau”
[Tutu i te kapi 10]
Te akatutu maira Ierusalema i muri ake i tona akapou angaia ra i te tu openga o Kerititome