Tiakianga i te Anana a te Atua ma te Aroa
“Ka [“tiaki,” NW] i te anana a te Atua i roto ia kotou na.”—1 PETERO 5:2.
1, 2. Eaa to Iehova tu maata tikai, e akapeea te reira i te akaari anga iaia uaorai?
I ROTO i te au Tuatua Tapu, te taka ua ra e ko te aroa te tu maata tikai o te Atua. “Ko te Atua oki te aroa,” i akakite ei a 1 Ioane 4:8. Mei te mea e kua akakiteia tona tu aroa ma te taangaangaia, te karanga ra a 1 Petero 5:7 no te Atua e “koia oki te tiaki mai ia kotou.” I roto i te Puka Tapu kua akaaiteia te tu o ta Iehova tiaki anga i tona au tangata ki te tu o ta tetai tiaki aroa akono akaperepere anga i tana au mamoe: “I na, e aere mai te Atu ra ko Iehova . . . e angai aia i tana anana mei te tiaki mamoe ra: e akaputu aia i te au punua i tona rima, ei runga ratou i tona umauma kia apai, e e arataki marie aia i te au tinana akangote punua ra.” (Isaia 40:10, 11) Mei teaa atura to Davida akapumaana angaia i raukaʼi iaia te tuatua e: “Ko Iehova toku tiaki; kare rava au e ngere”!—Salamo 23:1.
2 E mea tau i reira e te akaaite ra te Puka Tapu i te au tangata ta Iehova e mareka ra ki te au mamoe, no te mea e tu au to te au mamoe, e kauraro, e te akarongo ki to ratou tiaki akono ra. Ei Tiaki aroa, te manako oonu ra a Iehova i tona au tangata tu mamoe ra. Te akaari ra aia i te reira na te orongaanga no ratou i te pae kopapa e te pae vaerua e na te aratakianga ia ratou na roto i te “tuatau openga” ngata o teia ao kino ra e tae ua atu ki tona ao ou tika te aere maira.—2 Timoteo 3:1-5, 13; Mataio 6:31-34; 10:28-31; 2 Petero 3:13.
3. Akapeea te tata taramo i te akatutu anga i ta Iehova tu akono anga i tana au mamoe?
3 Ka akara ana i to Iehova akono anga aroa no tana au mamoe: “Tei te aronga tuatua-tika ra to Iehova mata, e tei ta ratou kapiki tona taringa. . . . Te kapiki nei te aronga tuatua-tika, e te akarongo mairā Iehova, e te akaora nei aia ia ratou i to ratou au tumatetenga katoa ra. Te vaitata nei a Iehova i te aronga ngakau paruparu ra; e te akaora nei aia i te aronga ngakau taitaia. Manganui to te tangata tuatua-tika ra mate; e akaoraia ra aia e Iehova i taua au mea katoa ra.” (Salamo 34:15-19) Mei teaa atura te akapumaana maata e e oronga ana te Tiaki o te Ao Katoa e Pini Ua Ake no tona au tangata tu mamoe!
Te Akaraanga o te Tiaki Mamoe Meitaki
4. Eaa ta Iesu tuanga angaanga i te akonoanga i te anana a te Atua?
4 Kua apii meitaki ta te Atua Tamaiti, ko Iesu, mei tona Metua, no te mea te kapiki ra te Puka Tapu ia Iesu ko “te tiaki mamoe meitaki.” (Ioane 10:11-16) Te kiteaia ra tana tavini anga puapinga i te anana a te Atua i roto ia Apokalupo pene 7. I te Apokalupo 7 irava 9, te kapikiia ra to te Atua au tavini o to tatou tuatau e e “aronga maata rava . . . no te pa enua ravarai, e te au kopu ravarai, e te au iti-tangata ravarai, e te au reo katoa oki.” I reira i te Apokalupo 7 irava 17 te akakite ra: “Na te Punua Mamoe [Iesu] . . . e angai ia ratou, e e arataki oki ia ratou ki te au pupui anga o te vai ora, e na te Atua e orei i to ratou roi-mata katoa i to ratou mata.” Te arataki ra a Iesu i te au mamoe a te Atua ki te au vai o te tuatua mou tei arataki atura ki te oraanga mutu kore. (Ioane 17:3) Ka akara ana kua kapikiia a Iesu ko “te Punua Mamoe,” te akakiteanga mai i tona uaorai au tu mamoe, te riro anga mai ei akaraanga tikai no te tu kauraro ki te Atua.
5. Akapeea a Iesu i te manako anga i te au tangata?
5 I te enua nei kua aaere a Iesu i rotopu i te au tangata e kua kite i to ratou turanga maromaroa. Akapeea aia i te ariu anga atu ki to ratou manamanata? “Aroa atura aia ia ratou, no te mea kua mate ratou i te roiroi, e kua pueurikiriki keia, mei te mamoe tiaki kore ra.” (Mataio 9:36) Ko te au mamoe kare e tiaki ka mamae maata ratou i te au rima o te aronga tu manu taae pera katoa te au mamoe e au tiaki akono kore to ratou. Inara kua akono meitaki tikai a Iesu, no te mea kua karanga aia e: “E aere mai kotou kiaku nei, ko te aronga katoa i roiroi, e te aronga teiaa i te apainga, naku e akaanga i to kotou roi. Ka rave mai i taku amo ki rungao ia kotou, e kia apiiia kotou e au; te maru nei au, e ngakau akaaka toku, e rauka oki ia kotou te akaangaroianga i to kotou vaerua. Te maru nei taku amo, e te māmā nei taku apainga.”—Mataio 11:28-30.
6. Eaa ta Iesu i manako no te aronga tei taitaiaia?
6 Kua akakite te totou Puka Tapu e ka akono aroa a Iesu i tona au tangata: “Na Iehova au i akatainu . . . ei vaî i te aronga ngakau paruparu, . . . ei akapumaana i te aronga ravarai i mii ra.” (Isaia 61:1, 2; Luka 4:17-21) Kare rava a Iesu i akavaavaa ana i te aronga putaua e te manuia kore. Mari ra, kua akatupu aia i ta Isaia 42:3 e: “Te kakao paruparu ra, kare aia e aati; e te lamepa matemate ra, kare aia e tinai.” (Akaaite ia Mataio 12:17-21.) Kua riro te aronga tei mamae ra mei te au kakao paruparu ra, mei te au ramepa te mate atura no te kare e ririnui. I te kiteanga i to ratou turanga tangiia, kua akaari a Iesu i te tu tangi kia ratou e kua akaki ia ratou ma te maroiroi e te manakonakoanga, te rapakauanga ia ratou i te pae vaerua e te pae kopapa.—Mataio 4:23.
7. I te au tangata tei ariu mai, kua taki atu a Iesu ia ratou kiea?
7 Kua ariu mai te au tangata tu mamoe e manganui kia Iesu. No te reka i tana apiianga kua ripoti te au opita tei tonoia no te tapeka iaia e: “Kare rava e tangata e tau te tuatua i ta tera ra tangata.” (Ioane 7:46) Kua kopekope te au arataki akonoanga pikikaa: “Kua ope to te ao katoa i te aru iaia”! (Ioane 12:19) Inara kare a Iesu i inangaro ana i te ngateitei me kore te kaka nona uaorai. Kua taki aia i te au tangata ki tona Metua. Kua apii aia ia ratou kia tavini ia Iehova ma te aroa no Tona au tu meitaki: “E inangaro atu koe i to Atua ia Iehova ma to ngakau katoa, e ma to vaerua katoa, e ma to ririnui katoa, e ma to manako katoa.”—Luka 10:27, 28.
8. Te akarongo ta te au tangata o te Atua ka oronga kiaia eaa te tuke o te reira ki ta tetai atu ka oronga ki te au tutara o teianei ao?
8 Te kaka ra a Iehova no te mea ko tona tu ngateitei rava i te ao katoa e pini ua ake te turuia ra e tona au tangata tu mamoe, tei akatumuia ki runga i to ratou aroa nona. Te puareinga ua ratou i te iki no te tavini iaia no te mea no to ratou kite anga i tona au tu aroa. Mei teaa atura te tuke mei te au arataki o teianei ao te akarongo ua ra to ratou au tangata no to ratou mataku, me kare te reka kore, me kore ra e tumu maata atu ta ratou! Kare rava e tuatua no Iehova me kore no Iesu i tei tuatuaia no tetai pope o te Akonoanga Katorika Roma: “Kua manakoia aia e te manganui, kua matakuia e te katoatoa, kua aroaia e te kare.”—Vicars of Christ—The Dark Side of the Papacy, na Peter De Rosa.
Te Au Tiaki Kino i Iseraela
9, 10. E akatutu mai i te au arataki o Iseraela taito e to te anere mataiti mua.
9 Tei tuke ra mei ia Iesu, i tona tuatau kare o te au arataki akonoanga o Iseraela aroa no te au mamoe. Kua aite ratou mei te au arataki mua i Iseraela ta Iehova i karanga e: “E ae oki to te au tiaki o Iseraela tei angai ia ratou uaorai! auraka ainei te au tiaki e angai i te au anana? . . . Ko tei paruparu ra, kare kotou i akamaroiroi, e te makiia ra, kare kotou i rapakau, e tei aati, kare kotou i tākai, e tei akapueurikiriki keia ra, kare kotou i akaoki mai, kare oki kotou i kimi i tei ngaro ra, kua tutara ra kotou ia ratou ma te takinga-kino e te aroa kore.”—Ezekiela 34:2-4.
10 Mei taua au tiaki poritiki ra, e aronga ngakau maro te au arataki akonoanga ngati Iuda o te anere mataiti mua. (Luka 11:47-52) Ei akatutu i teia, kua akakite a Iesu no runga i tetai tangata ngati Iuda tei keia ia, tei papaia, e tei akarukeia kia mate i te pae mataara. Kua aere mai tetai taunga Iseraela, i te kite anga i te tangata ngati Iuda ra, kua aere ke atura na tetai tua o te mataara. Kua pera katoa tetai tangata Levi. I reira kua aere mai tetai tangata kare i te Iseraela, e tangata Samaria akavaavaaia, e kua tangi atura i te tangata kinokino. Kua takai i tona au puta, akanoo atura iaia ki rungao i tetai puaka e aere atura ki te ngai tapae anga, e kua akono iaia. Kua tutaki i te tangata are ra e kua karanga e ka oki mai aia i te tutaki i tetai ua atu au akapou anga te ka kapitiia mai.—Luka 10:30-37.
11, 12. (a) Akapeea te kino o te au arataki akonoanga i te maata anga i to Iesu tuatau? (e) Eaa ta te au Roma i rave ki te au arataki akonoanga i te openga?
11 No te pikikaa o te au arataki akonoanga i to Iesu tuatau e i to Iesu akatuanga mai ia Lazaro mei te mate, kua kapiki te kau taunga nunui e te au Pharisea i te Sunederi ki te ngai okotai e kua karanga e: “Te aa ua nei tatou? maata rava ta teianei tangata [Iesu] akairo e rave nei. I vaio ua atu rai tatou iaia mei teianei rai ka ope takiri te tangata i te akarongo iaia; e ka tae mai oki to Roma e rave i to tatou nei ngai, e te enua katoa oki.” (Ioane 11:47, 48) Kare ratou i manako atu ana i te meitaki ta Iesu i rave no te tangata mate ra. Kua manako ua ratou i to ratou au ngai taoonga. No reira “mei taua rā mairai ratou i te akatau anga i ta ratou tuatua e ta iaia [Iesu].”—Ioane 11:53.
12 Ei kapiti atu ki to ratou tu kino tikai, kua akakoro te kau taunga nunui “kia ta katoa ratou ia Lazaro; No te mea, nona i akaruke ei te ngati Iuda katoa e manganui ia ratou, e akarongo atura ia Iesu.” (Ioane 12:10, 11) Kua puapinga kore to ratou tu noinoi no te paruru i to ratou au ngai taoonga, no te mea kua akakite a Iesu kia ratou e: “Kua vaio taneia to kotou nei are.” (Mataio 23:38) Tika atu rai ki taua au tuatua, i te reira uki kua aere mai te au Roma e kua apai ke atura i ‘to ratou ngai e to ratou enua,’ e pera katoa to ratou oraanga.
Te Au Tiaki Aroa i Roto i te Putuputuanga Kerititiano
13. Koai ta Iehova i taputou no te tono mai ei tiaki i tana anana?
13 I te mea e e au tiaki kino e te noinoi, ka tuku mai a Iehova i te Tiaki Meitaki, ko Iesu, ei akono i Tana anana. Kua taputou katoa aia no te tuku mai i te au tiaki tauturu aroa no te akono i tana au mamoe: “E tuku oki au i te tiaki ki rungao ia ratou, te ka angai ia ratou ra: kare atura ratou e mataku akaou.” (Ieremia 23:4) No reira, mei te au putuputuanga Kerititiano rai o te anere mataiti mua e pera katoa teia tuatau, te raveia ra te au “akataoonga i te aronga orometua i te au oire katoa.” (Tito 1:5) Teia au tangata pae vaerua tei tano ki te au tu tau meitaki tei akanooia i roto i te au Tuatua Tapu ka ‘tiaki i te anana a te Atua i roto ia kotou na.’—1 Petero 5:2; 1 Timoteo 3:1-7; Tito 1:7-9.
14, 15. (a) Eaa te tu tei ngata ra i te au pipi no te akatupu? (e) Eaa ta Iesu i rave no te akaari kia ratou e e tau te aronga pakari kia riro mai ei au tavini akaaka?
14 I te akonoanga i te au mamoe, e tau te aronga pakari ‘kia maata tikai te aroa’ no ratou. (1 Petero 4:8) Inara te au pipi a Iesu, tei manako maata ra i to ratou turanga e te taoonga, kua anoanoia ratou kia apii i teia. No reira i te karanga anga te metua vaine o nga pipi e rua kia Iesu e: “Kia tae i toou basileia, kia noo aku tamariki nei, tetai ki toou rima katau, tetai oki ki toou rima kaui,” kua riri tetai atu au pipi. Kua karanga atura Iesu kia ratou: “Kua kite oki kotou e, te tutara nei te ui mana o te etene ki runga ia ratou, e te aronga mamaata ra, te mana ra ïa i runga i to ratou. Kare ra e tika kia akapera ki roto ia kotou; ko te anoano i te akamaata i o kotou, kia riro ïa ei tavini no kotou; E ko te inangaro kia maata aia i o kotou na, ei tavini akaaka aia no kotou.”—Mataio 20:20-28.
15 I tetai atianga, i muri ake i to te au pipi ‘tauetono anga ratou uaorai i tei maata ia ratou ra,’ kua karanga a Iesu kia ratou: “Ko te tangata i anoano e, ei mua aia, ei akaopenga rava aia e tikaʼi, e ei tavini no ratou ravarai.” (Mareko 9:34, 35) E tau te manako akaaka e te puareinga ua i te tavini ei tuanga ra o to ratou tu tangata. Inara kua riro ua rai teia au manako ei manamanata no te au pipi, no te mea i te po tikai i mua ake ka mate ei a Iesu, i tana kaikai anga aiai openga, “e tauetono anga” tei tupu i rotopu ia ratou e koai tei maata atu! Kua tupu te reira noatu e kua akaari a Iesu kia ratou e akapeea tetai tangata pakari i te tavini anga i te anana; kua taakaaka aia iaia uaorai e kua orei i to ratou vaevae. Kua karanga aia: “E kua orei na oki au, ko te Atu e te Orometua, i to kotou vaevae, kia orei katoa oki kotou i to kotou uaorai vaevae e tikaʼi. Kua tuku atu na oki au i te akaraanga na kotou, ko taku i raveo ia kotou nei, kia akapera katoa kotou.”—Luka 22:24; Ioane 13:14, 15.
16. I te 1899, eaa te au tuatua ta te Watch Tower i akakite no runga i te tu meitaki rava atu o te aronga pakari?
16 Kua apii ua ana rai te Au Kite o Iehova e kia pera te aronga pakari. E vaitata i te anere mataiti i topa, kua kite te Watch Tower Aperira 1, 1899, i ta Paulo au tuatua ia 1 Korinetia 13:1-8 e kua karanga e: “Te akakite tikai ra te Apotetoro e kare ko te tu kite e te tuatua karape te au timata anga puapinga rava atu, mari ra ko te aroa te koputa ra i te ngakau e te akatae atura ki te oraanga katoa, e te akakeuanga e te taangaanga anga i to tatou au kopapa mate ua, koia ia te timata anga tikai—te akapapu anga tikai o to tatou pirianga tu-Atua. . . . Te tu puapinga rava atu te ka akaraia i roto i te katoatoa te ka arikiia ei tavini no te ekaretia, no te tavini i roto i te au mea tapu ra, te mea mua ia ko te vaerua o te aroa.” Kua kiteaia e ko te au tangata kare e tavini akaaka ana ma te aroa “kare i te au puapii meitaki, te akara anga e maata atu ta ratou kino ka rave i te meitaki.”—1 Korinetia 8:1.
17. Akapeea te Puka Tapu i te akakite tikai anga i te au tu kia rauka i te aronga pakari?
17 No reira, auraka te aronga pakari ‘e akaueue ua ki rungao’ i te au mamoe. (1 Petero 5:3) Mari ra, kia arataki ratou ma te ‘takinga-meitaki tetai e tetai, ma te ngakau maru aroa ua ra.’ (Ephesia 4:32) Kua akakite tikai a Paulo e: “Ka akangakau aroa ua e te takinga-meitaki, te akaaka, te maru, te akakoromaki maata. . . . E ei runga ravao i taua au mea katoa nei e kakau na i te aroa, ko taua tatua apa kore ua ra ïa.”—Kolosa 3:12-14.
18. (a) Eaa te akaraanga meitaki ta Paulo i akanoo i te akonoanga i te au mamoe? (e) Eaa ra te aronga pakari ka kore ei e kopae i te au anoano o te au mamoe?
18 Kua apii a Paulo i te rave i teia, i te na ko anga e: “I maru ua ra matou i rotopu ia kotou: mei te metua i matuapuru i tana tamariki; Koia katoa matou, no te maata o to matou aroa ia kotou, kua tika rava ia matou i te oronga atu i te evangelia a te Atua ia kotou na e auraka oki i te reira anake, ko matou katoa uaorai oki, no te mea kua riro kotou ei akaperepere na matou.” (1 Tesalonia 2:7, 8) Ei rotai atu ki te reira, kua karanga aia e: “E akapumaana atu i te ngakau taitaia, e tauturu atu i tei apikepike, kia roa te akakoromaki anga i te tangata ravarai.” (1 Tesalonia 5:14) Noatu te au tu manamanata ta te au mamoe ka apai kia ratou, e tau te aronga pakari kia akamaara ia Maseli 21:13: “Ko tei popani i tona taringa i te aue o te ao ra, e aue katoa aia uaorai, e kare e akarongoia mai.”
19. Eaa ra te aronga pakari aroa ka riro mai ei ei akameitakianga, e akapeea te au mamoe i te ariu anga atu ki teia aroa?
19 Te aronga pakari tei tiaki aroa i te anana e akameitakianga ratou ki te au mamoe. Kua akakite a Isaia 32:2 e: “E riro oki tetai tangata mei te punanga i te uriia ra, mei te pipinianga i te matangi maata ra; mei te au vai taʼe i te ngai keremarō ra, mei te marumaru o tetai mato maata i te enua papamarō ra.” Te mataora nei matou i te kite e e manganui to tatou aronga pakari te o atura ki roto i teia akatutu anga manea o te akaoraora anga. Kua apii ratou i te taangaanga i te kaveinga te ka aru mai: “Ei kapiti anga aroa mou to kotou ia kotou uaorai, i te aroa taeake ra; i te akangateitei anga tetai ki tetai.” (Roma 12:10) Me akaari te aronga pakari i teia tu aroa e te akaaka, ka ariu mai te au mamoe na te orongaanga ‘kia maata rava te akangateitei anga ia ratou ma te aroa no ta ratou angaanga.’—1 Tesalonia 5:12, 13.
E Akangateitei i te Akono Anga i te Inangaro Mou
20. Eaa ra te aronga pakari ka akangateitei ei i te inangaro mou?
20 Kua anga a Iehova i te au tangata ma te inangaro mou no te rave i ta ratou uaorai au tukuanga tuatua. Koi riro ei te aronga pakari ei ako e te raurau, kare ratou e akatere i te oraanga me kore te akarongo o tetai atu. Kua karanga a Paulo e: “Kare ra mei te mea e ko matou te atu o to kotou akarongo, ei tauturu ra matou i to kotou rekareka: e mou akarongo oki to kotou.” (2 Korinetia 1:24) Ae, “ei runga iaia uaorai ta te tangata ravarai apainga.” (Galatia 6:5) Kua oronga mai a Iehova i te tu rangatira maata i roto i te pini anga o tana au ture e te au kaveinga. No reira e tau te aronga pakari kia kopae i te akanooanga i te au ture rikiriki me kare te au kaveinga Tuatua Tapu i aatiia. E e tau ratou kia kopae i tetai ua atu inangaro anga i te oronga i to ratou uaorai au manako ei apiianga me kore te tuku i to ratou tu manako uaorai ei tamanata anga me patoi tetai tangata i te reira au manako.—2 Korinetia 3:17; 1 Petero 2:16.
21. Eaa te ka apiiia mei ta Paulo tu akono anga atu ia Philemona?
21 Ka akara ana e akapeea a Paulo, koi tapekaiaʼi i Roma, i te akono anga atu ia Philemona, e Kerititiano akono tavini i Kolosa i Asia Minora. Kua oro ki Roma to Philemona tavini ko Onesimo tona ingoa, kua riro mai ei Kerititiano, e te tauturu ra ia Paulo. Kua tata mai a Paulo kia Philemona e: “I inangaro oki au i te tāpu iaia ki ko nei iaku nei, kia tupauia koe iaia i te matuapuru anga mai iaku i toku nei tapeka angaia i te evangelia nei: Kare ra au e rave ua i tei kore paa i tika ia koe ra; kia riro toou takinga-meitaki no te inangaro mou, auraka no tetai mea ke.” (Philemona 13, 14) Kua akaoki atu a Paulo ia Onesimo, te patianga ia Philemona kia akono iaia ei taeake Kerititiano. Kua kite a Paulo e kare nana te anana; na te Atua ia. Kare aia i te pu no te reira ra mari ra e tavini. Kare a Paulo i tuatua taomi ua kia Philemona; kua akangateitei aia i tona inangaro mou.
22. (a) Eaa te tau ra i te aronga pakari kia marama i to ratou taoonga? (e) Eaa te tu akaaerenga ta Iehova e akatupu ra?
22 I te akaaerenga a te Atua e tupu maira, te maata ua atura te aronga pakari te akataoongaia. Ko ratou, e pera katoa te aronga pakari tei maata atu te kite meitaki, kia marama e ko to ratou taoonga e tavini anga akaaka te reira. Na teia tu, i te akaaerenga a te Atua e neke ra ki mua ki te ao ou, ka tupu ua atu te reira mei tana i inangaro ra—ma te akaaere meitakiia inara te kore anga e akaatinga i te aroa e te tu tangi no te akatupu viviki anga. No reira, ka tupu maata mai tana akaaerenga ei mea manea ki te aronga tu mamoe te ka kite i te tika i roto i te reira e “te akatupu nei te au mea ravarai i te meitaki no te aronga i anoano i te Atua.” Ka tapapaia atu te reira mei tetai akaaerenga tei akatumuia ki runga i te aroa, no te mea “kare ua te aroa e kore.”—Roma 8:28; 1 Korinetia 13:8.
Akapeea Koe me Pau?
◻ Akapeea te Puka Tapu i te akatutu anga i ta Iehova akono anga i tona au tangata?
◻ Eaa ta Iesu tuanga angaanga i te akonoanga i te anana a te Atua?
◻ Eaa te tu puapinga rava atu kia rauka i te aronga pakari?
◻ Eaa ra te aronga pakari ka akamanako ei i te inangaro mou o te au mamoe?
[Tutu i te kapi 16]
Kua akaari a Iesu, te “tiaki mamoe meitaki,” i te tu tangi
[Au Tutu i te kapi 17]
Kua kotikoti-kupenga te au arataki pikikaa i te ta atu ia Iesu