Mamaeanga o te Tangata​—Eaa ra te Atua i Akatikaʼi i te Reira?

I TE akamata anga te tuatua enua o te tangata, kare ua e au roimata mii me kore te mamae. Kare te mamaeanga o te tangata i vai ana. Kua orongaia tetai akamata anga apa kore ki te au tangata. “Akara akera te Atua i te au mea katoa tana i anga, e i na, te meitaki roa ra.”​—Genese 1:31.

Inara ka patoi etai pae e, ‘Te tua o Adamu raua ko Eva i te kainga i Edene e mea maani ua.’ Ma te maromaroa, e manganui te au orometua o Kerititome te tuatua ra i teia. Inara, kua akapapu a Iesu Karaiti uaorai ma te mana teitei i te au ngakaika i Edene ra ei tuatua enua. (Mataio 19:4-6) Pera katoa, ko te mataara anake i te marama anga e eaa ra te Atua i akatika ei i te mamaeanga o te tangata koia oki ko te makitoro anga i teia au ngakaika o te tuatua enua mua o te tangata.

Kua orongaia ki te tangata mua, ko Adamu, i te angaanga merengo ua no te akonoanga i te kainga i Edene ra. Pera katoa, kua akanoo te Atua ki mua iaia i te akakoroanga no te akamaataanga i tona kainga i Edene ra ki roto i tetai kainga rekareka i te ao nei. (Genese 1:28; 2:15) I te tauturu ia Adamu kia akatupu i teia angaanga maata, kua oronga te Atua i tetai oa akaipoipo, ko Eva, e kua akakiteia raua e kia anau e kia maata roa e kia akavi i te enua. Inara kua anoanoia atu tetai apinga kia akapapu i te autu o te akakoroanga a te Atua no te enua e te au tangata. I te mea e kua maaniia i te tu o te Atua, kua rauka i te tangata te tu rangatira; no reira, e mea inangaroia e kia tau ki to te tangata tu rangatira kia kore e patoi i to te Atua ra. Te openga ra, ka tupu te mariko anga kore i teianei ao e pini ua ake, e te akakoroanga a te Atua kia akaki i te enua ma tetai pamiri tangata au ra kare ia e kiteaia.

Kare e mea otomatiki ua te kauraro anga ki te tutara a te Atua. Kua akanooia ei akakiteanga aroa no te tu rangatira o te tangata. Ei akaraanga, ka tatau tatou i te aro anga a Iesu Karaiti i tetai timataanga kino, kua pure aia: “E taku Metua, kia tika ia koe ra, e apai ke atu koe i teianei kapu: kia tupu ra toou anoano, auraka toku.”​—Luka 22:42.

Mei te reira katoa ra, tei runga ia Adamu raua ko Eva i te akapapu me ka inangaro raua i te kauraro ki te tutara a te Atua. No teia akakoroanga, kua akanoo te Atua ko Iehova i tetai timataanga ngoie. Kua kapikiia tetai o te au tumu rakau i roto i te kainga “te rakau e kite ei i te meitaki e te kino.” Kua akatutu te reira i to te Atua tikaanga te akataka i te au turanga o te tu tau. I tetai reo taka ua, kua patoi te Atua i te kai anga o te ua rakau mei teia tumu rakau. Me akarongo kore a Adamu e Eva, ka tupu te reira i roto i to raua matenga.​—Genese 2:9, 16, 17.

Te Akamata Anga o te Mamaeanga Tangata

Tetai ra kua tamanako tetai tamaiti vaerua a te Atua i te tauetono i te mataara tutaraanga a te Atua. Te taangaanga anga i tetai ovi ei ravenga tuatua, kua ui aia kia Eva: “Koia ïa, kua tuatua mai te Atua e, Auraka korua e kai i to te au rakau katoa o te kainga nei?” (Genese 3:1) No reira kua tatanuia tetai manako ekoko i roto i te manako o Eva e me te tika ra te mataara tutaraanga a te Atua.a I te tuatua anga kua oronga a Eva i te pauanga tano, tana i apii mei tana tane. Inara, kua patoi atu te mea vaerua i te Atua e kua pikikaa atu no runga i te ka tupu no te akarongo kore, i te tuatuaanga e: “Kare rava korua e mate: Kua kite oki te Atua e, i te rā e kai ei korua i to reira, ka puera ïa to korua mata, e ka riro korua mei te Atua ra te tu, i te kite i te meitaki e te kino.”​—Genese 3:4, 5.

Ma te maromaroa, kua akavareia a Eva i te manakoanga e ka tupu mai te akarongo kore, kare i roto i te mamaeanga o te tangata, mari ra i roto i tetai oraanga meitaki atu. Ko te maata atu iaia te akara i te ua rakau, ko te maataia no te anoanoanga i te reira, e kua akamata aia i te kai i te reira. I muri mai, kua aruaru atu aia ia Adamu kia kai i te reira. Ma te tumatetenga, kua iki a Adamu i te tamou marie i te mareka anga a tana vaine e kare i te Atua.​—Genese 3:6; 1 Timoteo 2:13, 14.

Na te aruaruanga i teia meameaau, kua taui te mea vaerua iaia uaorai ei patoi i te Atua. No reira kua kapikiia aia e ko Satani, mei te tuatua Epera te aiteanga “e patoi.” Kua pikikaa katoa aia no runga i te Atua, i te maanianga iaia uaorai ei akakino. No reira, kua kapiki katoaia aia e ko te Tiaporo, mei te tuatua Ereni te aiteanga “akakino.”​—Apokalupo 12:9.

No reira, kua akamata te mamaeanga o te tangata. Kua rave tau kore e toru a te Atua au mea i to ratou apinga oronga o te tu rangatira, i te ikianga i tetai mataara noinoi o te oraanga i te patoianga i to ratou Anga. Kua mama mai i teianei te uianga, Akapeea te Atua me akono i te meameaau anga na te mataara tika te ka akapapu i te katoa anga o tana au mea anga kite ra, kapiti mai i te au angera tiratiratu i te rangi e te au uanga no te tuatau ki mua a Adamu raua ko Eva?

Ta te Atua Ariki Anga Pakari

Penei ka taumaro etai pae e e mea meitaki atu kia takore viviki atu te Atua ia Satani, ia Adamu, e Eva. Inara kare te reira e akanoo i te au maroanga tei tukuia e tei meameaau. Kua tauetono ia e Satani te mataara tutaraanga a te Atua, te taikuanga e ka meitaki atu te au tangata ko ratou uaorai takake ra ma te kore te tutara a te Atua. Pera katoa, i tana autu anga i te tauianga i nga tangata mua i te patoi atu i te tutara a te Atua kua akatu atu i tetai au uianga. I te mea kua ara a Adamu raua ko Eva, ko te aite anga ainei teia e apinga tarevake tetai i te mataara ta te Atua i anga i te tangata? Ka rauka ainei i te Atua i tetai i runga i te enua kia vai tiratiratu kiaia ra? Akapeea ta Iehova au tamariki angera tei kite atu i te meameaau anga a Satani? Ka mou ainei ratou i te tika o Tona ngateitei? Te kiteanga, te anoanoia ra tetai tuatau meitaki i te akanoo i teia au maroanga. No reira oki, te Atua i akatikaʼi ia Satani kia ora e tae roa mai ki to tatou tuatau.

E kia Adamu raua ko Eva, i te ra i akarongo kore ei raua, kua akautunga te Atua ia raua ki te mate. No reira kua akamata te ravenga mate. Kua rauka i ta raua au uanga, tei anauia mai i muri ake i te ara anga a Adamu raua ko Eva, te ara e te mate mei to ratou nga metua apa ua.​—Roma 5:14.

Kua akamata a Satani ma te nga tangata mua e rua ki tona tua o te maro anga. Kua taangaanga aia i te tuatau tei akatikaia mai kiaia i te tauta i te akono pouroa i te au uanga a Adamu i raro ake i tana akatereanga. Kua autu katoa aia i te akavareanga e maata te au angera i te piri anga atu i roto i tana meameaau. Inara, kua mou tiratiratu te maataanga o te au angera a te Atua i te tu tika o ta Iehova tutara anga.​—Genese 6:1, 2; Iuda 6; Apokalupo 12:3, 9.

Te maro anga ko ta te Atua tutara e ta Satani, e kua kiteaia te reira maro anga i te au ra o Iobu. Kua akapapu teia tangata tiratiratu i tona tu e kua inangaro aia i te tutara tuatua tika a te Atua ki te takake anga a Satani, e mei te au tangata mataku i te Atua ko Abela, ko Enoka, ko Noa, ko Aberahama, ko Isaaka, ko Iakoba, e Iosepha tei rave ana. Kua riro mai a Iobu e ko te tumu o tetai tuatua anga tei raveia i te rangi ra i mua i te au angera tiratiratu a te Atua. I te turu anga i Tona tutara tika, kua tuatua te Atua kia Satani: “Kua akamaara ainei koe i toku tavini ia Iobu, kare oki ona e aite i runga i te enua nei, e tangata apa kore e te tiratiratu, i te mataku anga i te Atua, e te akaruke anga i te kino?”​—Iobu 1:6-8.

Patoianga i te akatika kua autuia, kua karanga a Satani e kua tavini ua a Iobu i te Atua no te au manako noinoi, i te mea ra kua akameitaki maata te Atua ia Iobu ma te au materia puapinga. No reira kua akaapa a Satani e: “Ka akatika ua atura koe i to rima i tenana, ka rave atu ei i tana e kia ope rava, kare aia e kore i te akakino ia koe ki mua i to mata.” (Iobu 1:11) Kua maata atu ta Satani i rave, i te taumaroanga i te tu tiratiratu o te au mea pouroa a te Atua. “E riro oki ta te tangata katoa ra ei oko i tona ora,” i akaapa ei aia. (Iobu 2:4) Kua o atu teia akakino tuatua pikikaa kare anake ia Iobu ua mari ra e te katoa anga i te aronga akamori tiratiratu o te Atua i te rangi e i runga i te enua. Kua tuatua a Satani e ka oronga ua ratou i to ratou pirianga kia Iehova me ka o to ratou au oraanga i te tumatetenga.

Kua irinaki pu tikai te Atua ko Iehova i roto i to Iobu tu tika. Te akaari anga i te kiteanga o te reira, kua akatika aia ia Satani kia apai mai i te mamaeanga i runga ia Iobu. No tona tu akarongo kare anake e kua kore to Iobu ingoa i te akaapaia mari ra, te mea puapinga maata rava, kua mou aia i te tu akangateitei tika o Iehova. Kua akapapuia te Tiaporo ei pikikaa.​—Iobu 2:10; 42:7.

Inara, ko te akaraanga meitaki o te akarongo i raro ake i te timataanga koia ko Iesu Karaiti. Kua tuku te Atua i te ora o teia Tamaiti angera mei te rangi mai ki te tokara o tetai paretenia. I reira kare a Iesu i to ia i te ara e te apa. Mari ra kua maata mai aia ei tangata apa kore, tei aiteite tikai i te tangata mua i mua ake tei reira i te ngere anga i te tu apa. Kua maani a Satani ia Iesu ei takete takake, te apaianga mai i te au timata anga e manganui e te au manamanata ki runga iaia, tae roa anga ki tetai matenga akakinoanga. Inara kua autu kore a Satani i te aati i to Iesu tu tika. I tetai mataara ki, kua mou a Iesu i te tu tika o te tutara a tona Metua. Kua akapapu katoa aia e kare a te tangata apa kore ko Adamu kotoe anga no te piri atu ki te meameaau a Satani. Ka rauka ia Adamu te vai tiratiratu i raro ake i tana timataanga meangiti ua.

Eaa atu Tetai Apinga tei Akapapuia?

Mei te 6,000 mataiti o te mamaeanga tangata i pati i te meameaau anga a Adamu raua ko Eva. I teia tuatau kua akatika te Atua i te tangata ravarai kia tamatamata ma te au tu kavamani tukeke e manganui. Te akapapu maira te rekoti mataku anga o te tangata e kare e rauka i te tangata te tutara iaia uaorai. Ko te tika, te vaira te mariko anga kore i teianei i te au ngai o te enua e manganui. Te tu takake anga mei te Atua, e tei akakiteia e Satani, e tumatetengaia.

Kare a Iehova e kia akapapu i tetai apinga kiaia uaorai. Kua kite aia e ko tana mataara no te tutaraanga te tika ra e te meitaki ra no tana au mea. Inara, kia pau pouroa i te au uianga tei akatuia e te meameaau akamerengo ra ko Satani, kua akatika aia i te tuatau no tana au mea kite ra kia akaari i ta ratou ikianga no tana tutara tika tikai.

Te tutakianga no te inangaroanga i te Atua e te tamou tiratiratu kiaia te maata atura i te tuatau mamaeanga i te rima o te Tiaporo. Te akatutu maira te akaraanga o Iobu i teia. Kua akaora te Atua ko Iehova ia Iobu mei te maki ta te Tiaporo i apai mai ki rungao iaia. Pera katoa, kua “akameitaki roa akerā Iehova i to Iobu openga i to tona muatangana.” Te openga ra, i muri ake e 140 mataiti te akatotoa anga o te oraanga, “mate iorā Iobu kua ruaine, e ma te iu i tona ra puke rā.”​—Iobu 42:10-17.

Kua akakite te tangata tata Puka Tapu Kerititiano ko Iakobo i teia, na te tuatuaanga e: “Kua kite kotou i te akakoromaki o Iobu ra, e kua kite oki kotou i ta te Atu i rave i te openga ra; e kua ki te Atu i te aroa e te takinga-meitaki maata.”​—James 5:11.

Te vaitata nei te tuatau o Satani e tona ao. Kare e roa atu, ka taui te Atua i te mamaeanga katoatoa ta te meameaau Satani i apai mai ki te tangata ravarai. Pera ka akatuia te mate. (Ioane 11:25) I reira, ka rauka te ora mutu kore ki runga i te enua parataito ki te aronga tiratiratu mei ia Iobu. Na teia au akameitaki anga ki mua te ka riringiia mai e te Atua ki rungao i tona au tavini e akamaata iaia e tuatau ua atu ei Ngateitei tika tikai e tei “aroa e te takinga-meitaki maata.”

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]

[Pia/​Au Tutu i te kapi 8]

AU ATUA KINO O TE TANGATA

TE AU atua taito e putuputu te taime kua akatutuia e e kaki toto e te inangaro. Ei akaau ia ratou, kua tutungi ora katoa te au metua i ta ratou au tamariki i roto i te au ai. (Deuteronomi 12:31) I tetai tua rava, kua apii te aronga apii peikani e kare o te Atua au manako mei te riri ra me kore te tangi.

Te au akara anga o teia aronga apii tei akauruia e te au temoni kua akakeu i to te Atua iti tangata akatutu ua, te ngati Iuda. Te tangata apii ngati Iuda ko Philo, tei ora ana i te tuatau o Iesu, kua karanga e ko te Atua “kare rava e va ua ki tetai ua atu tu inangaro.”

Kare katoa te akapupu anga ngati Iuda a te au Pharisea i ora mai mei te akakeu anga a te apii anga Ereni. Kua mou ratou i te au apiianga a Plato e kua maaniia te tangata i tetai meta mate kore tei ereereia i roto i tetai kopapa tangata. Pera katoa, kia tau i te tata tuatua enua o te anere mataiti mua ko Josephus, kua irinaki te Pharisea e ko te au meta o te aronga kino ka “mamae i te utunga mutu kore.” Inara, kare te Puka Tapu i oronga ana i tetai tumu no teia akara anga.​—Genese 2:7; 3:19; Koheleta 9:5; Ezekiela 18:4.

Akapeea te au pipi a Iesu? Kua akatika ainei ratou ia ratou uaorai kia akakeuia e te apii anga peikani? Te kiteanga i teia kino, kua akamatakite te apotetoro ko Paulo i te au taeake Kerititiano: “E matakite ko te pou aea kotou i te tuatua pakari e te pikikaa puapinga kore a tetai tangata atu, i te tuatua ikuiku a te tangata nei, tei tau i te apii anga mua o teianei ao, kare i ta te Mesia.”​—Kolosa 2:8; akara katoa ia 1 Timoteo 6:20.

Ma te mii, kua kopae tetai numero o te au akaaere Kerititiano tutu ua o te rua e te toru anere mataiti i te reira akamatakiteanga e kua apii e kare o te Atua au manako. Kua akakite The Encyclopedia of Religion e: “I te katoa anga, kua maramaia te au tu o te Atua mei tei akapapuia i roto i te manako e te apiianga ngati Iuda o te reira taime . . . Te manako e e au manako to te Metua Atua mei te tu tangi ra . . . te akamanako uaia ra e kare e arikiia kia tae rava i te openga o te rua ngauru anere mataiti.”

No reira, kua mou mai a Kerititome i te apiianga pikikaa a tetai atua kino tei akautunga i te aronga ara kia kite i te tamamae anga kiteaia e tuatau ua atu. I tetai tua ra, te akakite marama ua maira te Atua ko Iehova i roto i tana Tuatua, ko te Puka Tapu e, “e utunga te mate no te ara,” kare i te tamamae anga kiteaia e tuatau ua atu.​—Roma 6:23.

[Au Akameitakianga]

Runga ake: Acropolis Museum, Ereni

Orongaia mai e The British Museum

[Tutu i te kapi 7]

Kia akatupuia to te Atua akakoroanga i te taui i te enua ki roto i tetai parataito Edene ra!