Te Patireia o te Atua—Te Kite Akera Ainei Koe i te Aite Anga?
“Kareka tei topa ki roto i te ngai one meitaki ra; koia te tangata e akarongo, e kite akera.”—MATAIO 13:23.
1. Eaa etai irinaki anga matauia no runga i ‘te patireia o te au rangi ra’?
‘TE KITE akera ainei koe i te aite anga’ e eaa te Patireia o te Atua? E tuke maata te au manako no ‘te patireia o te au rangi ra’ i te au anere mataiti kua topa. Ko tetai irinaki anga matauia i roto i etai au mema akonoanga i teia tuatau nei e ko te Patireia ko tetai apinga ia ta te Atua i tuku ki roto i te ngakau o te tangata i tona riro anga kia akarongo. Te manako ra etai e ko tetai ngai ia ei aere anga no te au tangata meitaki i muri ake i te matenga kia rekareka i te tu mataora e tuatau ua atu. Te vaira etai te karanga ra e kua akarukeia mai e te Atua ki te au tangata kia akatupu i te Patireia ki runga i te enua nei na ta ratou raveanga kia tauru i te au apiianga Kerititiano e te au ravenga ki roto i te au pupu tangata e te au akono anga kavamani.
2. Akapeea ta te Puka Tapu akataka anga i te Patireia o te Atua ra, e eaa ta te reira ka akatupu?
2 Inara, te akaari meitaki maira te Puka Tapu e kare te Patireia o te Atua i tetai akaaerenga i runga i te enua nei. Kare ia i tetai tu no te ngakau kare katoa oki i te akariroanga i te totaiete tangata nei ei Kerititiano. E tika, ko te kite tika tikai e eaa teia Patireia ka taki atu ki te au tauianga maata i te au oraanga o te aronga tei akono i te akarongo i te reira. Inara ko te Patireia uaorai e kavamani akaaereia i te tu-Atua i te rangi ra te ka akatupu i te anoano o te Atua, ma te takoreanga i te au tupuanga o te ara e te mate e te akaoraanga i te au tu tuatua tika ki runga i te enua nei. Kua akamata ke ana teia Patireia i tona mana i te au rangi ra, e kare e roa atu ka “riro na te reira e akapueurikiriki e e akapou i taua au basileia [tangata] katoa ra, e ka vai rai te reira e tuatau ua atu.”—Daniela 2:44; Apokalupo 11:15; 12:10.
3. I ta Iesu akamata anga i tana angaanga orometua, eaa tei akatueraia no te au tangata nei?
3 Kua tata te tata tuatua enua ko H. G. Wells: “Ko teia apiianga i te Patireia o te Rangi, ko te reira te apiianga maata a Iesu, e e meangiti ua tana tuanga i roto i te au akonoanga Kerititiano, ko te reira tikai tetai o te au apiianga akatupu maata i te tauianga tei akariro kia tuke e kia tauiia te manako tangata.” Mei te akamata anga mairai, ko te tumu o ta Iesu angaanga orometua koia oki: “Ka tataraara: te vaitata mai nei oki te basileia o te ao.” (Mataio 4:17) I reira tikai aia i te enua nei ei te Ariki akatainuia ra, e rekareka no te au rekareka, kua akatueraia te mataara i teianei no te au tangata kare e kia kapiti anake ki roto i te au akameitakianga o taua Patireia ra mari ra kia riro ei au tutara e ei au taunga ma Iesu katoa i roto i taua Patireia ra!—Luka 22:28-30; Apokalupo 1:6; 5:10.
4. I te anere mataiti mua ra, akapeea ta te aronga maata ra akarongo anga ki te “evangelia o te basileia,” ma te aratakianga ki teea akavaanga?
4 Noatu rai e aronga maata tei akarongorongo atu i “te evangelia o te basileia,” e tokoiti ua tei irinaki. Ko tetai tumu o teia no te mea ko te au arataki akonoanga kua “topiri [ratou] i te basileia o te ao i te tangata nei.” Kua “apai ke oki [ratou] i te taviri o te kite” na ta ratou au apiianga pikikaa. No te mea kua kopae ke te maata anga o te au tangata ia Iesu ei te Mesia e te Ariki akatainuia no te Patireia o te Atua, kua na ko atura Iesu kia ratou: “E apai keia te basileia o te Atua nei ia kotou, e tukuia atu ki te aronga e akaua mai i te ua ra.”—Mataio 4:23; 21:43; 23:13; Luka 11:52.
5. I akapeea te maata anga o te aronga tei akarongo atura i ta Iesu au akatutu anga i te akaari anga e kare ratou i akarongo ma te kite?
5 I te apiianga i tetai urupu maata i tetai atianga, kua rave a Iesu, kia tau ki tana peu, kua tuatua i etai au akatutu anga ei timata i taua urupu ra e kua akataka ke atu i te aronga kare ra i maata atu i te manako vao ua i te Patireia ra. Kua kapiti te akatutu anga mua i tetai tangata ruru ua tei ruru ra i te ua ki roto i nga tu one e a. Ko nga tu one mua e toru kare i meitaki no te akatupuanga apinga tanutanu, inara ko te mea openga e “one meitaki” tei akatupu maira i te au ua meitaki. Kua akaopeia taua akatutu anga poto ra ma tetai akamaroiroi anga: “E taringa tona ei akarongo anga ra, e akarongo aia.” (Mataio 13:1-9) I rongo atu te maata anga o ratou i reira iaia, inara kare ratou i “akarongo.” Kare o ratou akakeu anga, kare e inangaro tikai i te kiteanga e eaa te au ua tei ruruia ra i raro ake i te au tu tuke tuke tei aite atu ki te Patireia o te au rangi ra. Kua oki atu ki to ratou kainga ki to ratou au oraanga matauia i te au ra tataki tai, penei ma te manakoanga e ko ta Iesu au akatutu anga kare i maata atu i te au tua meitaki ua ma te au tumu akono tau ra. Mei teaa ra te apinganui o te kite e mei teaa ra te au angaanga mekameka i te au tuatau meitaki ta ratou i ngere no te kore to ratou ngakau e ariki akarongo atu!
6. Eaa ra te kiteanga i “te au tuatua muna o te basileia ra” i orongaiaʼi ki te au pipi anake a Iesu ra?
6 Kua na ko atura Iesu ki tana au pipi: “No te mea kua orongaia mai te kite ia kotou i te tuatua ngaro o te basileia o te ao ra, kare ra i orongaia ia ratou.” I te taikuanga ia Isaia, kua tuatua mai aia: “Kua matorutoru oki te ngakau o teianei aronga, kua turi o ratou taringa, e kua topiri ratou i o ratou mata; ko te akara aea o ratou mata, ko te rongo aea o ratou taringa, ko te kite aea o ratou ngakau, ko te akaariuia mai, e ko te akaoraia atu ratou e au. E ao ra to to kotou mata, e akara nei ïa; e to to kotou taringa, te akarongo nei ïa.”—Mataio 13:10-16; Mareko 4:11-13.
‘Kiteanga’ i te Patireia
7. Eaa ra i puapinga maataʼi kia “kite” i te Patireia ra?
7 Kua tuku a Iesu i tona maikao rima ki runga i taua manamanata ra. Ko te ‘kiteanga’ o te tuatua Patireia ra. Kua tuatua muna atura aia ki tana au pipi: “E teianei, ka akarongo mai na i te parabole o te ruru ua nei: Kia akarongo tetai i te tuatua o te basileia nei, e kare i kite, te aere maira taua vaerua kino ra, e rave atu i tei ruruia ki roto i tona ngakau.” Kua akataka maira aia e ko nga tu one e a ra te akatutu maira i etai tu tuke tuke o te ngakau i ruruia ra “te tuatua o te basileia” ki roto ra.—Mataio 13:18-23; Luka 8:9-15.
8. Na teaa i arai i te “ua” tei ruruia ra ki roto i nga tu one mua e toru ra kia kore e uua mai?
8 Te meitaki ra te “ua” tei ruruia, inara ko tei uuaia maira tei runga ia i te tu o te one ra. Me te aite ra te one o te ngakau ki tetai arataa maata te aaereia, e kua marokiakia i te takatakai angaia, e kua marokiakia i te au angaanga manganui e tau kore i te tuatua tapu ra, ka ngoie ua no tetai te akarongo atura ki te tuatua Patireia kia kimi kotoe anga nona uaorai, i te tuatuaanga e kare ona taime no te Patireia. Ka ngoie ua i te apai ke atu i te ua akono koreia ra i mua ake i te tupu mai anga. Inara ka peea me i ruruia te ua ra ki roto i tetai ngakau mei te one toka rai te tu? Penei ka kao mai te ua ra, inara ka riro kia ngata te tupu anga te aka ki raro kia oonu no te akamaroiroi anga e te matutu anga. Ka riro te manakonako anga ei tavini akarongo i te Atua, i roto i te tu veravera o te takinga kinoanga, kua oronga mai i tetai akaaoanga maata, e ka turori ua te reira tangata. Pera katoa oki, me te ki ra te one o te ngakau i te au apiapi mei te tataramoa rai me kare te au anoano apinganui, ka pokia uaia taua apinga Patireia tupu rikiriki maira. I roto i teia nga turanga akatutuia e toru i te oraanga, kare e uua anga Patireia te ka akatupuia mai.
9. Eaa ra te ua tei ruruia ra ki roto i te one meitaki i uua mai ei i te ua meitaki?
9 Inara, ka peea te ua Patireia tei ruruia ki roto i te one meitaki ra? Kua pau maira Iesu: “Kareka tei topa ki roto i te ngai one meitaki ra; koia te tangata e akarongo, e kite akera, e ua maira tana, taki tai anere, taki ono ngauru, e taki toru ngauru i te ua okotai.” (Mataio 13:23) I te ‘kiteanga’ i te Patireia, ka uua mai ratou i te ua meitaki kia tau ki to ratou uaorai turanga tataki tai.
Ka Rauka Mai te Apainga ma te Kiteanga
10. (a) Akapeea ta Iesu akaari mai anga e ka apai mai te ‘kiteanga’ i te Patireia ra i te au akameitakianga e te apainga katoa oki? (e) I kotingaia ainei ta Iesu akauenga kia aere e akariro i te au tangata ei pipi ki te au pipi anake o te anere mataiti mua ra?
10 I muri ake i te orongaanga e ono ke atu etai akatutu anga ei akataka i te au tu tuke tuke o te Patireia ra, kua ui atura a Iesu ki tana au pipi: “Kua taka aina ia kotou teia au tuatua katoa nei?” I ta ratou pau anga “ae,” kua na ko atura aia kia ratou: “Te au tata tuatua katoa i apii meitakiia, kia tau i te basileia o te ao ra, e arite ïa ki te tangata kainga, tei apai mai i te apinga ou e te apinga taito, no roto i tana putunga.” Ka patu te au apiianga e te terenianga tei orongaia e Iesu ki tana au pipi ei au Kerititiano karape te ka apai mai mei roto i ta ratou ‘are vairanga kai’ i te au kai apinganui maata i te pae vaerua. Ko te maata anga o teia te piri atura ki te Patireia o te Atua. Kua akataka meitaki maira Iesu e ko te ‘kiteanga’ i te Patireia ka apai mai kare i te au akameitakianga anake mari ra i te apainga katoa oki. Kua akaue maira aia: “E teianei, ka aere kotou, e akariro i to te pa enua katoa ei pipi; . . . Ma te apii atu ia ratou, kia akono i te au mea katoa taku i akaue atu kia kotou: e i na, tei vaitata ua ra au ia kotou, e tae ua atu ki te openga o teianei ao.”—Mataio 13:51, 52; 28:19, 20.
11. I te taenga mai te 1914, eaa te au tupu anga tei piri atu ra ki te Patireia i tupu mai?
11 Mei tei taputouia maira, kua vai tamou rai a Iesu ma tana au pipi mou ra i te au anere mataiti tae roa mai ki teia tuatau nei. I teia tuatau openga nei, kua oronga tika mai aia i te kite kia ratou, e kua mou katoa aia ia ratou kia rave i te apainga no te taangaanga i te tupu anga kia maata te marama tuatua mou. (Luka 19:11-15, 26) I te 1914, kua akamata te au tupu anga o te Patireia kia viviki te eeu anga mai ma te taka meitaki. I taua mataiti ra, kare ko te “anau” anga anake o te Patireia manako roaia maira tei tupu mari ra kua akamata te “tuatau openga o te akatereanga o te au mea nei.” (Apokalupo 11:15; 12:5, 10; Daniela 7:13, 14, 27) Kua rave te au Kerititiano mou tei kite ra i te aiteanga e te au mea e tupu nei, i te tutuanga Patireia maata rava e te rave apiianga maata i te tuatua enua katoa. Kua totou maira Iesu i teia, i te na ko anga: “E tutu aereia te evangelia o te basileia nei, e kako rave ake te ao katoa nei, ei kite no te pa enua ravarai; ko te openga iora ïa i reira ra.”—Mataio 24:14.
12. (a) Eaa te tupu anga no te akakite anga maata i te Patireia i teia tuatau nei? (e) I teianei ao ekokoanga, eaa te tu kino te vaira no te au Kerititiano?
12 Kua itae teia akakite anga Patireia ki te au enua e tere atu i te 230 au enua. I teianei, e tere atu i te rima mirioni au pipi mou te rave kapiti ra i teia angaanga, e te akaputuia maira etai atu. Inara me ka akaarite atu tatou i te numero o te au pipi ma te 5.6 pirioni o te au tangata i te enua nei, te kiteia ra e mei te tuatau ia Iesu ra, ko te maata anga o te au tangata nei kare i “kite” i te Patireia. E manganui, mei tei totouia maira, e aronga taitoito e te tuatua anga mai e: “Teiea ua te aerenga mai nona i karangaia ra?” (2 Petero 3:3, 4) Ko te tu kino no tatou ei au Kerititiano e ko to ratou tu matakite kore, ekokoanga, ma te anoano apinganui ka rauka kia tupu marie mai ki to tatou tu manako i ta tatou au angaanga Patireia. I te koropini angaia e te au tangata o teianei ao, ka ngoie ua tatou i te akamata i te akono i etai o ta ratou tu akono e te au ravenga. Mei teaa ra te puapinga maata e kia rauka ia tatou te “kite” i te Patireia o te Atua e kia mou marie i te reira!
Akara Matatioanga ia Tatou Uaorai i te Pirianga ki te Patireia Ra
13. No te akauenga kia tutu aere i te tuatua meitaki o te Patireia, akapeea tatou i te timata anga me te “akarongo” marie ra tatou ma te kite?
13 Kua akakite mai a Iesu no te tuatau mou ta tatou e noo nei: “E akaunga mai te tamaiti a te tangata i tana au angela, e na ratou e akaputuputu i te aronga ravarai i apaʼi ra, e tei rave i te tuatua kino, i roto i tona basileia . . . Ei reira oki te aronga tuatua-tika e kakā mai ei i te basileia o to ratou Metua mei te rā ra. E taringa tona ei akarongo anga, e akarongo aia.” (Mataio 13:41, 43) Te tamou ra ainei koe i te ‘akarongo anga’ ma te akarongo kauraro anga i te akauenga kia tutu aere i te Patireia e kia akariro i te tangata ei pipi? Kia maara e, ko “tei topa ki roto i te ngai one meitaki ra” ‘kua rongo i te tuatua ra e kua kite i te reira’ e kua uua maira i te au ua meitaki.—Mataio 13:23.
14. Me orongaia mai te apiianga, akapeea tatou i te akaari anga e te “kite” ra tatou i te ako orongaia maira?
14 I te raveanga i ta tatou uaorai apii e te aereanga ki te au uipaanga Kerititiano, ka tau ‘kia kimi marie to tatou ngakau i te kite.’ (Maseli 2:1-4) Me orongaia mai te ako no runga i te tu akono, te kakau, te akatangi imene, e te tamataora anga, ka tau tatou kia tuku i te reira kia tomo ki roto i to tatou ngakau e kia akakeu ia tatou kia rave i etai ua atu akatikatika anga te anoanoia ra. Auraka e akameangiti mai, e kimi kotoe anga, me kare e kia akarongo kore. Me e tika tikai te Patireia i to tatou oraanga, ka akono ra tatou na tana au turanga e ka akakite maroiroi atu i te reira kia etai ke ra. Kua na ko maira Iesu: “Kare te aronga e tuatua mai iaku e, E te Atu e te Atu, e ope katoatoa i te tae ki te basileia ra ki te ao; ko tei akono ra i te anoano o taku Metua i te ao ra.”—Mataio 7:21-23.
15. Eaa i puapinga maataʼi kia na ‘mua i te kimi i te Patireia o te Atua e te tuatua-tika nana ra’?
15 Ko te manako matauia o te tangata ko te apiapi no te kai anoanoia, te kakau, e te are, inara kua tuatua a Iesu: “E na mua ra kotou i te kimi i te basileia o te Atua, e te tuatua-tika nana ra; e kapiti katoaia mai taua au mea katoa ra ia kotou.” (Mataio 6:33, 34) I te akanooanga i te au mea mua ra, e tuku i te Patireia ei mea mua i toou oraanga. E akamou kia mama ua toou oraanga, kia merengo ua ma te au apinga tau. E mea neneva ua kia akaki i to tatou oraanga ma te au angaanga puapinga kore e te au apinga, penei na te manako ua anga e e mea arikiia te reira, i te mea kare i te au apinga kino. I te mea penei te tika ra te reira, eaa ta te raukaanga e te taangaanga anga i taua au apinga puapinga kore ra ka rave ki ta tatou papaanga no te apii, te aereanga ki te au uipaanga Kerititiano, e te raveanga i te angaanga tutu aere? Kua karanga a Iesu e te aite ra te Patireia ki tetai tangata okooko i kitea ra e ia “tetai poe meitaki maata roa ra, aere atura aia, oko atura i te au apinga katoa nana ra, oko atura i taua poe ra.” (Mataio 13:45, 46) Ko teia te tu manako tau no tatou no te Patireia o te Atua. Ka tau tatou kia aru ia Paulo kare ia Dema, tei akaruke ra i te angaanga orometua no te mea “kua anoano maata ki teianei ao.”—2 Timoteo 4:10, 18; Mataio 19:23, 24; Philipi 3:7, 8, 13, 14; 1 Timoteo 6:9, 10, 17-19.
“Kare te Aronga Tuatua-Tika Kore e Noo i te Patireia o te Atua”
16. Akapeea te ‘kiteanga’ i te Patireia o te Atua ra i te tauturu anga kia kopae ke tatou i te tu akono tarevake ra?
16 I te akakoromakianga te putuputuanga o Korinetia ra i te tu akono tau kore ra, kua tuatua tika atura Paulo: “Kare ainei kotou i kite e, kare te aronga tuatua-tika kore e noo i te basileia o te Atua? Auraka e vavare: kare te kanga, e te akamori idolo, e te akaturi, e te akavaine, e te aronga sodoma, E te keia, e te noinoi apinga, e te konā kava, e te akakino, e te āru, kare anake ïa e noo i te basileia o te Atua.” (1 Korinetia 6:9, 10) Me ka “kite” tatou i te Patireia o te Atua ra, kare tatou e akavare ia tatou uaorai na te manakoanga e ka akakoromaki ua a Iehova i tetai tu akono tau kore me ka akara mai aia ia tatou e te rave maata ra i te tavini anga ei Kerititiano. Kare e tau te akono anga viivii kia taikuia i roto ia tatou. (Ephesia 5:3-5) Te kite ra ainei koe e te pipini maira etai manako anga viivii me kare au ravenga o teianei ao ki roto i toou oraanga? E tipu viviki ke atu ia ratou i toou oraanga! E apinganui roa te Patireia kia akangereia tatou no taua au apinga ra.—Mareko 9:47.
17. Na roto i teea au tu e akatupu ei te ariki anga no te Patireia o te Atua ra i te tu akaaka e te apai ke anga i te au tumu no te turorianga?
17 Kua ui te au pipi a Iesu: “Koai te ka maata i te basileia o te ao?” Kua pau atura Iesu na te akanooanga i tetai tamaiti iti ki rotopu ia ratou e te na ko anga: “Koia mou taku e karanga atu kia kotou na, Kia kore kotou e akatu keia, e kia riro mei te tamariki mea riki ra, kare kotou e o ki te basileia ra ki te ao. E teianei, ko te taakaaka iaia uaorai mei teianei tamaiti iti, koia te ka maata i te basileia o te ao ra.” (Mataio 18:1-6) Te aronga akaparau, te aronga akaueue, te akono kore, e te aronga rave tuatua kino kare e o ki roto i te Patireia o te Atua, kare katoa ratou e riro ei au tangata i raro ake i te Patireia ra. Te akakeu ra ainei to aroa no toou au taeake, toou tu akaaka, toou mataku tu Atua, ia koe kia kopae ke i te akaturori anga ia etai ke ra na toou tu akono? Me te maro ra ainei koe i toou “au tika” noatu eaa te tupu anga kia etai ke ra no teia tu manako e te tu akono?—Roma 14:13, 17.
18. Eaa te ka tupu mai ki te au tangata akarongo ra me ka akariro te Patireia o te Atua ra kia akonoia Tona anoano “i te enua nei, mei tei te ao katoa” ra?
18 Kare e roa atu ka pau katoa mai to tatou Metua i te rangi ra, koia a Iehova i te pure pumaana ra: “Kia tae toou basileia. Kia akonoia toou anoano i te enua nei, mei tei te ao katoa na.” Kare e roa atu ka aere mai te Ariki tutara, koia a Iesu Karaiti, i te nooanga ki runga i tona terono no te akava anga, kia akatakake i te “mamoe” e te “puaka-nio.” I taua tuatau akatakaia ra, “te Ariki e tuatua mai ei kia ratou ki tona rima katau ra, Ka aere mai kotou, te aronga i akaoraia e taku Metua, e noo ki te basileia i akonoia no kotou mei te maani anga mairai i te enua nei.” Te au puaka nio “ka aere ke ia i te mate mutu kore, kareka te aronga tuatua-tika ra, ei te ora mutu kore ïa.” (Mataio 6:10; 25:31-34, 46) Ka takore atu “te mate maata ra” i te akatereanga taito e te aronga katoatoa te ka kore e akatika kia “kite” ratou i te Patireia. Inara ko te aronga e au mirioni ua atu te ka ora i te “mate maata” e te au pirioni ua atu te ka akatuakaouia mai ka riro ia ratou te au akameitakianga mutu kore o te Patireia i te enua Parataito akaoraia maira. (Apokalupo 7:14) Ko te Patireia te kavamani ou o te enua, te tutara maira mei te au rangi mai. Na te reira e rave kia oti takiri ta Iehova akakoro anga no te enua e te au tangata oki, ei akatapu anga i tona ingoa tapu rava ra. Kare ainei te reira i tetai tuanga tei tau ra kia angaanga atu, kia tuku atinga, e kia tatari atu? Ko teia te aite anga tau no tatou kia “kite” i te Patireia ra!
Akapeea Koe me Pau?
◻ Eaa te Patireia o te Atua ra?
◻ Eaa ra te maata anga o te aronga i akarongorongo atura kia Iesu i kore ei i “kite” i te Patireia?
◻ Akapeea te ‘kiteanga’ i te Patireia e apai mai ei i te au akameitakianga e te au apainga oki?
◻ No te tutu aereanga, eaa te akakite maira me ‘kua kite’ tatou i te Patireia?
◻ Akapeea tatou i te akaari anga no to tatou tu akono e ‘kua kite’ tatou i te ako tei orongaia maira?
[Au Tutu i te kapi 17]
Kua rauka i te au pipi a Iesu ‘te kite’ i te Patireia e kua uua mai i te ua meitaki