E Moemoea Ana Tatou

E MOEMOEA ana ainei koe? E mea meitaki i te tamanako e te pera ra koe, i te mea e e moemoea ana tatou katoatoa i te moeanga, noatu e ka karanga tatou e kare tatou e pera ana. Kua tamanako ia e e maata atu i te 95 patene o te au moemoea katoatoa kare e maaraia. Ko teea taau e maara ana? Ko te tika, te ka maaraia e tatou ko tei raveia e tatou i mua ua ake i te araanga.

Kua kiteaia e te aronga kimikimi moemoea e ko te moe e raveanga marie tei oonu tikai i nga ora mua e ka mama mai i muri mai. E tupu ana te moemoeaanga i te au tuatau tikai e oriori maata ra te mata, kua kapikiia e ko te moe REM. Te tauiui ra teia ma te moe kare i te REM. Te aerenga tataki tai o te moe kare i te REM/REM ka pou mei tetai 90 miniti, e ka taokioki uaia teia au aerenga e rima me kore ra e ono taime i te po, te aerenga openga ka tupu i mua ua ake ka ara ei tatou.

E tarevake i te manako e ko toou roro tei te vaito akaaka roa o te angaanga i te tuatau moe anga. Kua kiteaia e e maata atu ta te roro angaanga i te au moemoea anga i tetai ua atu au turanga o te ara anga, ma te kore e kapitiia mai tetai au niuro i roto i te tumu o te roro, tei piri atu ki te manako e te maaraanga. I te akaraanga te akaangaroi ra ratou i te tuatau o te moe REM. Inara tei matauia te au teera niuro i roto i te roro e au teera to roto te vai ua ra no te komunikeiti anga.

To tatou roro e tuanga umere maata tikai no te kopapa ma te au pirioni ua atu au mea te akataka ra i te au akairo mei te tai anere ki te rua me kore ra te toru anere i te tekoni. E maata atu te au mea i roto i te roro o te tangata okotai i te au tangata e noo ra i te enua nei. Te tamanako ra etai aronga kimikimi e te vaira te au mea i roto i te reira mei te 20 pirioni ki te maata atu i te 50 pirioni. Te akapapu maira tona tu maata tikai i ta te tata Pipiria ko Davida i tuatua no runga i te kopapa tangata: “Ka akameitaki au ia koe, e mea mataku e te taka ke oki toku anga angaia: e mea vavaria taau au angaanga.”​—Salamo 139:14.

Te Ao o te Au Moemoea

I te au ora e ara ra tatou, te apai ua ra to tatou au tu e rima i te manako e te au tutu ki te roro, inara i te tuatau moe kare teia e tupu ana. E akataka ana te roro i te au tutu i roto iaia uaorai ma te kore e tauturu mei tetai ua atu tu o vao ake. No reira, ta tatou e kite ra i roto i te au moemoea e te au mea ta tatou e kite ra i roto ia ratou ra i tetai au taime mei te au maki puka moe ra. Na teia i raukaʼi ia tatou te rave i te au mea te aati ra i te au ture natura, mei te rereanga mei ia Peter Pan rai me kore ra te topaanga mei runga mai i tetai pari ma te kore e ngai i kino. Penei ka tauiia te taime kia manakoia tei topa ki muri e mei te mea atura e no teianei. Me kore ra me te tauta ra tatou i te oro ke atu, kare rava e rauka ia tatou te akatere i to tatou au aerenga​—kare to tatou nga vaevae e inangaro i te ariu mai. Ko te tika, ka rauka i te au manako pakari e te au tupuanga ta tatou i kite i te au ora e ara ra i te akakeu i ta tatou au moemoea. Te manganui tei kite ana i te au kino o te tamaki kare e rauka ngoie ua te akangaropoina atu ia ratou, kare katoa e ngaropoina i etai pae te manako i te taia anga e tetai tangata kino. Te reira au tupuanga kino ia tatou e ara ra ka tupu mai i roto i ta tatou au moemoea, te akatupuanga i te au moe kino. Te au mea matauia i runga i to tatou au manako ia tatou e aere ra i te moe ka tupu mai i roto i ta tatou au moemoea.

I tetai au taime ia tatou e tauta ra i te akatikatika i tetai manamanata, ka aere mai te rapakau anga kia tatou i te tuatau e moe ra. Penei te akaari maira teia e kare te moe katoatoa i akapouia i te moemoeaanga. Ko tetai tuanga o te reira ko te akamanakoanga.

Kua karanga tetai puka no runga i te au moemoea e to tatou roro e: “Te tu matau ravaia o te angaanga a te manako i te moe anga kare ko te moemoeaanga mari ra ko te akamanakoanga. Kare te moe akamanakoanga i kapitiia mai e te au tu akavare ua e kare i te mea tuke rava. E mea matau uaia te reira, e putuputu te taime no te au mea tikai o te oraanga i tupu i nanai me kore ra apopo, e e mea matau uaia, kare i tamanako uaia, e te taokioki ua.”

Te manako ra tetai au tangata e ko te au tumu o ta ratou au moemoea e au akakite anga takake ta te reira no ratou. E raukaʼi te au moemoea i te akamaramaia, e akaruke ana ratou i tetai puka tata i te pae i to ratou roi e raukaʼi ia ratou te rekoti i ta ratou au moemoea me ara mai ratou. No runga i te puapinga o te au puka tei tauta i te oronga mai i te aiteanga i te au akairo o te moemoea, kua karanga The Dream Game, na Ann Faraday, e: “Te au puka moemoea taau e akara atura i te au aiteanga o te au manako e te au akairo o te moemoea kare rai e puapinga, noatu e kua taito ratou me kore ra kua akatumuia ki runga i tetai ravenga manako o teia tuatau nei.”

I te mea e te akamata tikai ra te au moemoea i roto i te roro, kare i te mea tau i te akamanako e e au tuatua puapinga ta ratou no tatou. Ka tau tatou kia akara atu ia ratou e e angaanga matauia e te roro tei tauturu i te tamou i te reira i te turanga meitaki.

Inara akapeea te aronga te karanga ra e kua moemoea ratou i te matenga o tetai o te kopu tangata me kore ra o tetai oa e kua kite i tera mai ra e kua mate te reira tangata? Kare ainei te reira e akataka mai ana e ka rauka i te au moemoea i te totou mai i te tuatau ki mua? I te atikara ka aru mai, ka akara tatou e eaa ra to muri ake i te au moemoea totouia.