E Mataku Ainei Koe kia Irinaki i Etai Ke?

‘KARE e rauka iaku kia tuatua atu ki tetai. Kare te au tangata e marama. E maata roa to ratou pekapeka i to ratou uaorai au manamanata. Kare o ratou taime no toku nei.’ E manganui te manako akapera nei, e no reira ka tapu rai ratou i te au apinga kia ratou uaorai. Me ui atu etai ke te akapeea ra ratou, e putuputu ratou i te anoano kia akakite atu, inara ka akakore ua ratou. Kare ua e rauka ia ratou kia akatuera mai.

E tika ra, te vaira te aronga kare e anoano i te tauturu mei ko mai i etai ke ra. Tera ra, e manganui te anoano maata ra i te tauturu inara te mataku ra i te akakite i to ratou uaorai au manako, manako ngakau, e te au kite oki. Ko koe ainei tetai o ratou ra? Ka rauka ainei tetai ia koe kia irinaki atu?

Maramaanga i te Mataku Ra

I te ao o teianei tuatau te vaira tetai reva no te irinaki kore. Kare te aronga ou e tuatua ki to ratou nga metua. Kare nga metua e tuatua tetai ki tetai. E tokoiti ua te mareka ra kia tuatua atu ki te aronga mana taoonga ra. No te kore e rauka kia tuatua mana atu ki etai ke ra, kua ariu atu tetai papaki ki te kona kava, te au apinga akakona, me kare ki tetai tu oraanga rerevao kia tamata i te oro ke atu mei to ratou au manamanata.​—Maseli 23:29-35; Isaia 56:12.

Irinaki anga i te aronga mana ra, mei te au orometua ra, te au taote, te aronga rapakau, e te au puapii, kua akangaueueia na te au akakite anga mutu kore i te tiratiratu kore e te manako tau kore. Ei akatauanga, te tuatua ra tetai akataka anga e tere atu i te 10 patene o te au orometua te o atura ki te ainga tau kore. Te akakite maira tetai tangata tata e, ko “teia aronga aati i te irinaki anga te ko ra i te au o, te au vaarua maata i te pirianga tangata nei.” Akapeea te akatupu anga a teia i to ratou au putuputuanga? Te akapou ra ia i te irinaki anga.

Te totoa anga atea o te akakino anga i te tu akono tau kua taki katoa atu ki tetai tu kino i te ngutuare tangata, tae roa ki te turanga e ko te au pamiri kare e au ana ko te mea matauia ia, kare i te mea takitai ua ake. I te tuatau mua ko te kainga tetai reva utuutuanga. I teia tuatau nei e putuputu te riro mei tetai tuatau kaikai anga i te ngai pikaoanga penitini. Me tupu ake tetai tamaiti ki roto i tetai ngutuare “ei aroa kore,” ko te tupu anga matauia ko te kore e irinaki anga i etai ke ra i te pakari anga mai.​—2 Timoteo 3:3.

Pera katoa oki, i te kino aere anga te au turanga o teianei ao, te maata ra to tatou aro atu anga ki te au tupu anga kikino. I tetai turanga mei te reira ra, kua tata te peroveta ko Mika: “Auraka e irinaki ki te oa tumanava.” (Mika 7:5) Penei ka manako ngakau akapera koe i muri ake i tetai reka koreanga meangiti ua, e irinaki anga aatiia, me kare ko tetai akakokoanga maata i te ora anga. Ka kitea e koe ei mea ngata kia irinaki akaou i etai ke ra e ka ngenge te manako ngakau, ma te noo anga i te au ra tataki tai ki muri i tetai paruru anga manako ngakau. (Akaaite ia Salamo 102:1-7.) E tika ra, penei ka tauturu taua tu manako ra ia koe kia rave ua atu, inara “kia aue ra [to] ngakau” ka akangere ia koe i tetai ua atu rekareka anga tikai i te ora anga. (Maseli 15:13) Ko te tika ra, noou kia meitaki te oraanga i te pae vaerua, te manako ngakau, te manako, e te kopapa, ka tika taua paruru ra kia tukuna ki raro e ka tika koe kia apii i te irinaki anga i te au tangata. Ka rauka ainei te reira? Ae.

Eaa ra ka Tikai kia Tukuna te Paruru ki Raro?

Na te tuatua irinaki anga i etai ke ra ka apai mai i te meitaki ki tetai ngakau taitaia ra. Kua tupu teia kia Hana. E akaipoipo anga meitaki tona, e ngutuare tinamou, inara e pekapeka oonu tona. Inara noatu “kua tumatetenga rava tona ngakau,” “kua pure [pakari] atura kia Iehova” ma te manako oonu tei akariro ra kia kamutamuta ua tona vaa. Ae, kua irinaki aia kia Iehova. I reira kua akatuera aia i tona ngakau ki te tangata a te Atua ra kia Eli. Eaa te tupu anga? “Kua aere iora [a Hana] ra i tona aerenga, e kua kaikai iora, e kare atura tona mata i kinokino ra.”​—1 Samuela 1:1-18.

Te kitea ra te au puapinga i te maata anga o te au peu no te tuatua anga muna. Ei akatauanga, te uriuri anga manako e te au tupu anga ma te aronga tei kite i taua au turanga ra ka rauka kia riro ei puapinga. Te akaoti maira te aronga kimikimi: “Ka akatupu te akataka keanga manako ngakau i te maki​—ka tau tatou kia akakitekite manako kia vai meitaki ei te manako.” Te akapapu maira tetai pupu taineti kimikimi i te tika o te materi akauruia te tuatua ra: “Ko tei tau kore i tetai ke, kua ketaketa ra i tona uaorai manako; kua patoi atu aia ki te au tuatua pakari katoa ra.”​—Maseli 18:1.

Me kare koe e tuatua atu ki etai ke ra, akapeea e raukaʼi ia ratou te tauturu atu ia koe? Ka rauka ra i te Atua ko Iehova i te tatau i te au ngakau, toou au manako i roto roa e te au manako ngakau e puka topiriia ia ki toou ngutuare tangata e te au oa​—me kare koe e tuatua akakite. (1 Paraleipomeno 28:9) Me te kapiti ra te manamanata i tetai aatianga i te ture a te Atua ra, ka akariro te akakoreanga i te aakianga kia kino roa atu te tupu anga.​—Maseli 28:13.

E tika rava, e maata atu te au puapinga no te akakiteanga i tetai taitaia i to te mamae anga. Inara, kare te aite anga e ka tau tatou kia akakite tau kore ua i te au apinga rikiriki no tatou uaorai. (Akaaite ia Akava 16:18; Ieremia 9:4; Luka 21:16.) “Te vai ra te au taeake te ka akangaangaa tetai i tetai kia pueurikiriki,” ta Maseli 18:24 (NW), i akamatakite mai, inara kua kapiti katoa mai ia: “Te vai ra te oa tei piri meitaki atu i to te taeake.” Tei ea te ngai e kiteaʼi e koe taua tu oa ra?

E Irinaki i Toou Ngutuare Tangata

Me e manamanata toou, kua tauta ainei koe i te uriurianga manako i te reira ma toou tokorua me kare ma toou nga metua? “No te au manamanata e manganui, ko te tuatuaanga i te reira katoa ko te reira anake te anoanoia ra,” ta tetai tangata kite i te ako i akakite. (Maseli 27:9) Te au tane Kerititiano te ‘aroa ra i ta ratou vaine mei ia ratou uaorai,’ te au vaine tei ‘kauraro ra ki ta ratou tane,’ e te au metua te manako pakari ra i ta ratou apainga mei ko mai i te Atua ra kia ‘apii ra i ta ratou tamariki kia pakari ma te ako a Iehova ra’ ka rave pakari kia riro ei aronga akarongorongo aroa atu e ei aronga ako tauturu atu. (Ephesia 5:22, 33; 6:4) Noatu rai e kare ana vaine e te tamariki i te pae kopapa tikai mei teaa ra tetai akatauanga meitaki ta Iesu i akanoo mai i teia turanga!​—Mareko 10:13-16; Ephesia 5:25-27.

Ka peea me e maata atu te manata i te ka rauka kia akatikatikaia i roto i te ngutuare tangata? Kare tatou e tau kia noo ko tatou ua, i roto i te putuputuanga Kerititiano ra. “Koai tei paruparu e kare au i paruparu?” ta te apotetoro ko Paulo i tuatua. (2 Korinetia 11:29) Kua akamaroiroi mai aia: “Ka rave atu tetai i ta tetai apainga.” (Galatia 6:2; Roma 15:1) I roto i to tatou au tungane e te au tuaine i te pae vaerua, kare e ekoko anga e ka kitea e tatou e tere atu i te okotai “i anau maira te taeake no te tuatau e tumatetengaʼi ra.”​—Maseli 17:17.

E Irinaki i te Putuputuanga

I roto i te tere atu i te 80,000 au putuputuanga o te Au Kite o Iehova i te ao katoa nei, te vaira te au tangata taakaaka te tavini ra “ei tauturu ra [ratou] i to kotou rekareka.” (2 Korinetia 1:24) Ko teia te aronga pakari. “E riro oki tetai tangata,” ta Isaia i akakite maira, “mei te punanga i te uriia ra, mei te pipinianga i te matangi maata ra; mei te au vai taʼe i te ngai keremarō ra, mei te marumaru o tetai mato maata i te enua papamarō ra.” Ko te reira ta te aronga pakari te ka tauta kia rave ratou.​—Isaia 32:2; 50:4; 1 Tesalonia 5:14.

Ka tau te aronga pakari ki teia au umuumuanga Tuatua Tapu i mua ake i to ratou ‘akataoonga angaia e te vaerua tapu.’ Na te kiteanga i teia ka akamaroiroi i toou irinaki anga ia ratou. (Angaanga 20:28; 1 Timoteo 3:2-7; Tito 1:5-9) Ko taau te reira ka uriuri manako ma tetai o te aronga pakari ka vai rai e mea muna tikai. Ko te tu tau kia irinakiia ko tetai ia o tona au tu tau.​—Akaaite ia Exodo 18:21; Nehemia 7:2.

Ko te aronga pakari i te putuputuanga ra “te tiaki ra ratou i to kotou au vaerua, e akakiteia oki ta ratou tuatua ia kotou i te Atua ra.” (Ebera 13:17) Kare ainei teia e akakeu ia koe kia tuku i toou irinaki anga ki teia au tangata nei? E mea matauia ra, kare te aronga pakari katoatoa e tu katau i te au tu aiteite ra. Penei ko etai e ngoie ua te aravei atu no te tuatua, e takinga meitaki, me kare e kite atu aia i etai ke ra. (2 Korinetia 12:15; 1 Tesalonia 2:7, 8, 11) Eaa oki koe ka kore ei e tuatua muna atu ki tetai o te aronga pakari taau e manako ngakau maru ua ra?

Kare teia au tangata i te aronga karape tutakiia. Mari ra, na Iehova i “oronga ua maira te meitaki i te tangata nei” ei tauturu ia koe. (Ephesia 4:8, 11-13; Galatia 6:1) Na ea ra? Na te taangaanga karape i te Pipiria, ka oronga atu ratou i te mana rapakauanga ki toou uaorai turanga. (Salamo 107:20; Maseli 12:18; Ebera 4:12, 13) Ka pure kapiti ratou ma koe katoa e noou oki. (Philipi 1:9; Iakobo 5:13-18) E maata te ka rauka i te tauturu mei ko mai i taua aronga ako aroa ua ra ei rapakau i tetai vaerua taitaia e ka akaora mai i te au no te manako ra.

Akapeea te Patu Anga i te Pirianga Irinakiia

Kare i te akairo no te tu paruparu me kare autu kore, kia pati no te tauturu, no te ako, me kare kia taringa akarongorongo ua. Ko tetai akatakaanga ua ia e e apa ua tatou e kare tetai i o tatou nei i kite i te au pauanga ravarai. E mea papu e ko te ako maata e te akarongo tuatua no tatou ko to tatou Metua i te rangi ra, koia te Atua ko Iehova. Te akatika nei tatou i te tata taramo tei tata ra e: “Ko Iehova toku maroiroi e toku paruru; te irinaki nei toku ngakau iaia, e kua turuia mai au.” (Salamo 28:7) Na roto i te pure ka rauka ia koe i te ‘riringi ua i to ngakau’ ki mua iaia i tetai ua atu taime, ma te irinaki anga e te akarongo maira aia ia tatou e te manako maira ia tatou.​—Salamo 62:7, 8; 1 Petero 5:7.

Inara ka akapeea a koe e kite ei e kia irinaki i te aronga pakari e etai atu oki i te putuputuanga? Te mea mua, e akara ia koe uaorai. Te mou ra ainei te akanoo anga i toou au tu mataku? Te tarotokaka ra ainei koe i te au manako o etai ke ra? (1 Korinetia 13:4, 7) E mataara ainei tetai ei akameangiti mai ei te rokoia e te mamae? Ae. Na ea? E tauta kia kite meitaki koe i tetai atu na roto i te pae vaerua. E tuatua atu kia ratou i te au uipaanga putuputuanga. E angaanga kapiti atu i tera are i tera are. E mea tika kia rauka te irinaki anga, e te akangateitei tau. No reira kia akakoromaki. Ei akaraanga, ia koe e kite maira i tetai tiaki i te pae vaerua, ka tupu toou irinaki anga ki roto iaia. E akakite marie i toou au manamanata. Me ka akono mai aia na roto i tetai tu tau, ma te ngakau aroa, e te tu pakari, penei ka tau koe kia tamata i te akakite atu i etai atu.

Te au taeake akamori ia Iehova, e maata atu oki te aronga pakari Kerititiano ra te rave pakari ra i te aruanga i to te Atua au tu akaperepere i to ratou pirianga tetai ma tetai. (Mataio 5:48) Ka akatupu teia i tetai reva irinaki anga ki roto i te putuputuanga. Kua tuatua tetai kua roa aia ei tangata pakari: “Ka tau te au taeake kia kite i tetai apinga: Noatu rai eaa ta tetai tangata te ka rave, kare e kore te aroa Kerititiano o te tangata pakari ra nona. Penei kare aia e rekareka i te mea i raveia, inara ka vairai tona aroa i tona taeake e ka anoano oki kia tauturu atu iaia.”

No reira kare e tau kia manako ngakau e ko koe ua ma tetai manamanata. E tuatua atu ki tetai “ko tei akono i ta te Vaerua ra” ka rauka iaia i te tauturu ia koe i taau apainga teiaa. (Galatia 6:1) Kia maara e “e aue tei te ngakau o te tangata ra, e piko ia ki raro,” inara “e tau te tuatua meitaki ki te topatapata meli ra, e vene i te vaerua nei, e ora oki to te ivi.”​—Maseli 12:25; 16:24.

[Pia i te kapi 26]

Ka rauka te pati atu i tetai ua atu Kerititiano kia tauturu i tetai kopu tangata, tetai oa, me kare taeake i te pae vaerua e manamanata tona uaorai. Te kite ra ainei koe e akapeea me tauturu?

Tetai tei Kite i te Ako Anga

ka rauka ua te tuatua atu: Mataio 11:28, 29; 1 Petero 1:22; 5:2, 3

ka iki i te akanooanga tika: Mareko 9:33-37

ka kimi kia marama i te manamanata: Luka 8:18; Iakobo 1:19

kare e maata roa te tuatua: Kolosa 3:12-14

ka tauturu i te aronga manako ngakau mamae: 1 Tesalonia 5:14; 1 Petero 3:8

te kite ra i tona uaorai au kotinga: Galatia 6:3; 1 Petero 5:5

ka oronga i te ako anga tau: Salamo 19:7-9; Maseli 24:26

tamou marie i te tuatua muna: Maseli 10:19; 25:9