Te Tu Irinaki i Roto i Tetai Ao Apa Ua

“KO TE meitaki oki taku e anoano ra, kare ïa au e rave; kareka te kino anoano koreia e au ra, ko taku ïa e rave nei.” E tika ainei teia kia koe? Kia akamaroiroiia i te kite e kua tupu rai teia manamanata ki te apotetoro ko Paulo; inara e tangata aia tei kiteia no tona tu tika ei Kerititiano. E akatarevake anga ainei teia? I roto i tana reta ki te au Kerititiano i Roma, kua akara matatio a Paulo i te manamanata: “Te rave nei au i te mea anoano koreia e au ra, kare ïa au tei rave, ko te kino ra e vai i roto iaku nei.” Eaa tana tu ara e tuatua ra, e akapeea aia i te autu anga i te reira ei tangata tu tika?​—Roma 7:19, 20.

I te akamata anga i tana reta, kua tata a Paulo: “No te tangata okotai ra i o mai ei te kino i te ao nei, e no te kino oki te mate; e kua taea katoaia oki te tangata ravarai e te mate, no te mea kua ara katoatoa.” Ko Adamu taua “tangata okotai” ra. (Roma 5:12, 14) Te ara Adamu​—te ara a te tangata mua, ko Adamu​—ko te tumu ia o te au tu apa ua tei iri mai ki te iti tangata nei e ko te tumu maata ia i riro ei te akono anga tu tika ei akaaoanga tikai.

To Paulo manako no runga i te “ara mua,” mei tei taangaangaia i mua ana, kare e ariki maataia i teia tuatau no te mea kua patoiia te papaanga Pipiria no runga i te au mea angaia i roto i te au angaanga apiianga akonoanga e kua arikiia te au manako o te au mea tupu ua. “Kua kopae te aronga apiipii akonoanga i te katoa anga o te tataanga” na reira tetai akamarama anga o teia tuatau no runga ia Roma 5:12-14 te tuatua anga i te reira. Inara okotai anere mataiti i topa, kua rave ua te au akamarama anga Pipiria i te akataka e “i to Adamu ara anga . . . kua akataero aia i tana uanga katoatoa ki te reira ara ma tona au tupu anga.”a

Te Ngaro Mua Anga o te Tu Tika

Mei te vai ua anga o Adamu, te tangata mua, i kore e irinakiia e te manganui i teia tuatau, pera katoa a Satani, te Tiaporo, te kopae angaia ei apinga maani ua.b Inara te akakite maira te mana taoonga maata ko Iesu Karaiti kia tatou “kare aia i mou i te tuatua-mou,” mei tera te tu, kare aia i tau kia irinakiia. (Ioane 8:44) E no ta Satani raurau anga i meameaau ei a Adamu raua ko tana vaine, ko Eva, i te patoi ia Iehova e aati atura i to raua tu tika i raro ake i te timata anga.​—Genese 3:1-19.

No te mea no ko mai tatou katoatoa ia Adamu, kua iri mai ki runga ia tatou katoatoa te rave anga i te ara. Kua akakite te tangata pakari ko Solomona: “Kare takiri e tangata tuatua-tika i te enua nei, ko tei rave i te tuatua meitaki, e kare rava e ara.” (Koheleta 7:20) Noatu rai, ka rauka tetai ua atu tangata kia irinakiia. Akapeea teia e raukaʼi? No te mea kare e anoanoia tetai tangata tiama kia akono i te tu tika.

Te Tumu no te Tu Tika

E manganui te au tarevake tei raveia e to Iseraela Ariki ko Davida, kapiti mai tona pirianga akaturi kia Bate-seba tei tata meitakiia. (2 Samuela 11:1-27) E manganui te au tarevake o Davida tei akaari e e apa ua aia. Eaa ra ta Iehova i kite i te reira tangata? Te tuatuaanga ki ta Davida tamaiti, ko Solomona, kua karanga a Iehova: “Kia na mua tikai koe iaku i te aere mei to to metua ra mei to Davida i aere ra, ma te [“tu tika,” NW] o te ngakau, e ma te tiratiratu.” (1 Ariki 9:4) Noatu tona au tarevake e manganui, kua kiteaia e Iehova to Davida tu tau kia irinakiia. Eaa ra?

Kua oronga a Davida i te pauanga i tona akakite anga kia Solomona: “E kimi oki a Iehova i te ngakau katoa ra, e te kite ra aia i te akakoroanga o te au manako katoa.” (1 Paraleipomeno 28:9) Kua rave a Davida i te au tarevake, inara e tu akaaka tona, e kua inangaro aia i te rave i tei tika ra. Kua ariki ua aia i te ako anga e te akatikatika anga​—e tikai, kua pati aia no te reira. “E unuunumou mai koe iaku, e timata mai, e Iehova; e akamakitoro marie mai koe i toku manako e toku ngakau” ko tana pati anga ia. (Salamo 26:2) E kua tamaia a Davida. Ei akaraanga, te au arairai anga tei tupu mai mei tana ara kia Bate-seba, kua tae roa atu ki te openga o tona oraanga. Noatu ra, kare rava a Davida i tauta ana i te akamea e kua tano tana rave anga tarevake. (2 Samuela 12:1-12) Tei puapinga maata atu, kare rava aia i uri ke ana mei te akamori anga mou. No teia tumu, e no to Davida, tu ngakau tae tikai e te tataraara, kua papa a Iehova i te akakore i tana au ara e te ariki iaia ei tangata tu tika.​—Akara katoa ia Salamo 51.

Te Tu Irinaki i Raro Ake i te Timata Anga

Kua timata a Satani te Tiaporo ia Iesu te tauta anga kia aati i tona tu tika. Kua anoanoia aia kia akono tamou i tona tu tika na roto i te au tu ngata e te mamaeanga, tei tuke kia Adamu, tei riro ra tona tu akarongo ei tangata apa kore kia timata ngoieia e tona apii angaia kia akarongo i tetai ture tu-Atua. Tei kapiti atu, kua rauka ia Iesu te apainga o te kiteanga e tei rungao i tona tu tika te tutaki anga o te uanga tangata nei.​—Ebera 5:8, 9.

Kua titau a Satani i te aati i te tu tika o Iesu, kua aere atu kiaia i tona tuatau paruparu roa​—i muri ake i tona akapou anga e 40 ra te manakonakoanga e te akakoreanga kai i te metepara. E toru taime tona timata anga ia Iesu​—kia taui i te au toka ei manga; kia rere ki raro mei te ngai teitei o te iero, te manakoanga e na te ravenga angera e akaora iaia i reira te oronga i tetai akairo temeio ei akapapu i tona taoonga Mesia; e te ariki i tona taoonga tutara i te au patireia katoatoa o teianei ao ei tupau anga no te okotai ‘akamori anga’ ia Satani. Inara kua patoi a Iesu i taua timata anga takitai, te akono tamou anga i tona tu tika kia Iehova.​—Mataio 4:1-11; Luka 4:1-13.

Te Tu Tika o Iobu

To Iobu tu, te akono tamou anga i tona tu tika i raro ake i te timata anga, e mea kite maataia. Ma te tau, kare a Iobu i marama i te tumu i tupu ei te tumatetenga kiaia. Kare aia i kite e na Satani i tuku i te au anoano pikikaa kiaia, te akaapaanga e kua tavini a Iobu i te Atua te manako ua anga iaia uaorai e kua karanga e akaoraʼi iaia uaorai, ka puareinga ua ia Iobu i te aati i tona tu tika. Kua tuku ua te Atua ia Iobu kia na roto i etai au kite anga timata anga tikai te akaari anga e kua tarevake a Satani.​—Iobu 1:6-12; 2:1-8.

E toru au oa pikikaa tei o mai ki roto i te akatutu anga. Kua komono tau kore tikai ratou i te au turanga e te au akakoro anga o te Atua. Noatu ta Iobu vaine, e marama kore tona i te kite i te maro anga, kua autu kore i te akamaroiroi i tana tane i te tuatau tikai tei anoano maata ra aia i te reira. (Iobu 2:9-13) Kua tu ngaueue kore ua a Iobu. “E mate ua atu au, kare rai au e pa i te tuatua-tika naku ra. Taku tuatua-tika taku e tāpu nei, e kare au e pa: kare toku ngakau e tapepe mai iaku i toku au rā katoa.”​—Iobu 27:5, 6.

To Iobu akara anga meitaki rava, pera katoa te tu tika o te au tangata e te au vaine e manganui, tei tataia i roto i te Pipiria, kua akapapu ia Satani ei pikikaa.

Te Tu Tika e te Angaanga Orometua Kerititiano

E tu ainei te tu tika tei akangateitei ra a Iehova ei akamerengo anga iaia uaorai? Kare. E puapinga maata to te tu tika kia tatou nei ei au tangata. Ei puapinga rai no tatou i ako ei a Iesu ia tatou kia ‘anoano atu i to tatou Atua ia Iehova ma to tatou ngakau katoa, e ma to tatou vaerua katoa, e ma to tatou manako katoa.’ E tikai, “ko te akauenga mua teia e tei maata,” e ka anoanoia tetai tangata, te vaine, me kore te tamaiti tu tika kia akono i te reira. (Mataio 22:36-38) Eaa te ka o mai, e eaa te au tutaki?

Ka rauka tetai tangata tu tika kia irinakiia, kare anake ki tona uaorai taeake mari ra, tei puapinga roa atu, ki te Atua. Ka kiteaia tona tu ma o te ngakau na tana e rave ra; kare e pikikaa e kitea iaia. Kare ona tu akavare me kore pikikaa. Kua tuatua te apotetoro ko Paulo na teia tu: “Kua akaruke ra matou i te au peu munangaro akama ra, e kare oki to matou i te aerenga pakari, kare oki i pikikaa i te rave anga i te tuatua a te Atua, te akameitaki nei ra matou ia matou uaorai i te akava-ngakau o te tangata ravarai, i te akakite anga atu i te tuatua-mou i mua i te aroaro o te Atua.”​—2 Korinetia 4:2.

Ka akara i te au tu ta Paulo i taiku tei anoanoia no te angaanga orometua Kerititiano. Akapeea tetai orometua Kerititiano te tavini anga i tetai atu me kare tona nga rima e ma ana, me kare aia i tetai tangata tu tika? Te riro ra te arataki o tetai akatere anga akonoanga Airerani tei akaruke i ou ake nei ei akatutu meitaki i te manako. Kua akakite aia e kua “tuku ua aia i tetai orometua paedophile kia rave ua atu i te angaanga ma te au tamariki i muri roa ake ka kiteaia mai ei tana angaanga mirimiri tamariki,” i tata ei te nutipepa The Independent. Kua akataka te akakite anga e kua taeria te 24 mataiti te tupu anga te mirimiri anga tamariki. Kua tiriaia te orometua ki roto i te are auri e a mataiti, inara ka akamanako ana i te mamae tei tupu ki te au tamariki tana i takinokino i te tuatau o taua au mataiti no te mea kare o te akatere tu tika akono tau no te rave atu i tetai apinga!

Te Tu Tika​—Te Au Tutaki

E tangata mataku kore te apotetoro ko Ioane. No to raua tu veravera e te oraora, kua kapiki a Iesu iaia e tona teina ko Iakobo “te tamariki a te mangungu.” (Mareko 3:17) Te tangata tu tika tikai, ko Ioane, pera katoa a Petero, kua akamarama ki te au tutara ngati Iuda e ‘kare aia e tika kia kore e tuatua’ i te au mea tana e akara nei e te akarongo ra i tona vai ua anga ma Iesu. Ko Ioane katoa tetai o te au apotetoro tei karanga: “Ko te Atua ta matou e akarongo e tikaʼi auraka te tangata.”​—Angaanga 4:19, 20; 5:27-32.

Te akara anga e i to Ioane pakarikari anga i te tuatau 90 anga mataiti, kua tapekaia aia i te Airani o Patamo ‘no te tuatua i te Atua ra, e no te akakite anga ia Iesu Mesia ra.’ (Apokalupo 1:9) I tona mataiti, penei kua manako aia e kua ope tana angaanga orometua. Inara ko teia te tu tangata tika anake te ka tau kia irinakiia ma te angaanga tataanga i te orama manea o Apokalupo. I teia, e tu akono meitaki to Ioane. Mei teaa atura i te akameitakianga nana! E te vai atura te ka aere mai. I muri mai, i roto i te ngai o Ephesia, kua tata aia i tana papaanga Evangeria e nga reta e toru. Mei teaa atura i te au akameitaki anga maata no te akaoti meitaki e 70 mataiti te angaanga akono meitaki anga ma te tu irinakiia!

Te riro anga mai ei tangata tu tika na tetai tu matauia ka oronga mai ia i te merengo anga oonu. Me irinaki meitakiia i te aroaro o te Atua ka apai mai ia i te au tutaki anga mutu kore. I teia tuatau, te akateateamamaoia ra tetai “aronga maata” o te aronga akamori mou kia tomo ki roto i tetai ao ou o te au e te rotai, ma te manakonakoanga o te oraanga mutu kore. (Apokalupo 7:9) Te tu tika i roto i te au mea puapinga o te tu akono tau e te akamori anga ka tau ia kia tamouia, noatu te au timata anga o teia akatereanga o te au mea nei e te au akaaoanga e manganui ta Satani ka tuku mai. Kia akapapuia e na roto i te ririnui ta Iehova ka oronga mai, ka rauka ia koe i te autu atu!​—Philipi 4:13.

Te tuatuaanga i teianei e te tuatau ki mua, kua akapapu mai te tata taramo ko Davida kia tatou katoatoa i tona karanga anga, i roto i tetai pure akameitaki kia Iehova: “Kareka au nei, e tauturu mai koe iaku i taku nei apa kore, ka tuku oki koe iaku nei ki mua i to aroaro e tuatau ua atu. Kia akameitakiia . . . Iehova . . . Amene, e Amene.”​—Salamo 41:12, 13.

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]

[Tutu i te kapi 4]

Noatu tona au tarevake, kua tau a Davida kia irinakiia

[Tutu i te kapi 5]

Akaruke mai a Iesu no tatou te akaraanga meitaki roa atu kia irinakiia

[Au Tutu i te kapi 7]

Ka apai mai te tu irinakiia i te merengo anga maata