Au Uianga a te Aronga Tatau
E manganui te Au Kite o Iehova te akono ra i te au akamaara anga akaipoipo anga. E akamaara anga tetai ra anau anga i te ra i anauiai koe. No reira eaa ra ka akonoiai te au akamaara anga akaipoipo anga e kare i te au akamaara anga ra anau anga?
Ma te tika tikai, kare tetai Kerititiano e anoanoia kia akono i etai o teia. Noatu rai, kare te aite anga e kua aiteite te puapinga o nga mea e rua me kare kia akono te au Kerititiano to mua ana te (au akamaara anga akaipoipo anga) mei te au akamaara anga ra anau anga.
Tei kiteaia, ka rauka te reira kia tuatuaia e e au akamaara anga no te mea ko te “akamaara anga” ko te ‘tupu anga tei tupu akaou o tetai ra i te akairoanga i tetai tupu anga.’ Penei e akamaara anga i tetai tupu anga—te ra i tupu ei te uanga motoka, te kite anga i tetai arai anga o te marama, te aereanga i te pai vai ma toou ngutuare tangata, e te vai atura. Te taka meitaki ra e kare te au Kerititiano e akariro i tetai “akamaara anga” ei ra takake me kare i te rave i tetai tamataora anga ei akamaara i te reira. Ka tau tetai kia akamanako i te au tu o tetai tupu anga e kia iki e eaa te mea ka tau.
Ei akara anga, kua ako tikai te Atua i te ngati Iseraela kia akamaara i te au mataiti i te ra i te aere anga tana angera na runga i te au kainga o te au Iseraela i Aiphiti e te tupuanga te aere anga maata o tona iti tangata i te 1513 M.T.N. (Exodo 12:14) I te akono anga te au ngati Iuda, e Iesu, i te akamaara anga i taua tupu anga, te akarongo ra i ta te Atua akaaerenga, e kare ratou i rave i te reira ma te tamataora anga me kare i te orongaanga i te apinga aroa. Kua akono katoa te ngati Iuda ei mea takake te akamaara anga o te akatapu akaou anga o te iero. Noatu kare i akaueia i roto i te Pipiria kia akamaaraia teia tupuanga tuatua enua, te akakite maira a Ioane 10:22, 23 e kare a Iesu i akaapa ana e kua raveia te reira. I te openga ra, e uipa anga takake ta te au Kerititiano no te akamaara anga i te matenga o Iesu. E tikai, kua raveia teia i te akarongo anga i te akauenga taka meitaki ka kiteaia i roto i te Tuatua a te Atua.—Luka 22:19, 20.
Akapeea te au akamaara anga akaipoipo anga? I etai au enua e mea matauia no te tane e te vaine kia akono i te akamaara anga o to raua tomo anga ki roto i te turanga akaipoipo anga, e akanoonoo anga tei akamataia e te Atua. (Genese 2:18-24; Mataio 19:4-6) Papu tikai, kare te Pipiria i tuku i te akaipoipo anga e ko tetai apinga kino ia. Kua aere ana a Iesu ki tetai tamataora anga akaipoipo e kua tauturu atu i te akamareka anga i taua atianga.—Ioane 2:1-11.
No reira kare i te mea tuke e penei ka akono te nga tokorua i te ra akamaara anga o to raua ra akaipoipo anga na te akaata anga i te rekareka anga o taua tupu anga e no ta raua tuku anga kia akatikatika kia manuia ei nga tokorua. Me ka akono raua e ko raua ua i teia atianga mataora, ei tokorua, me kare ka kapiti mai te au kopu tangata me kare te au taeake vaitata kia raua na raua ia e iki. Auraka te atianga kia riro ei kotoeanga no tetai akaputuputuanga oaoa maata. I teia atianga ka inangaro te au Kerititiano kia aratakiia e te au kaveinga tei tau ki to raua oraanga i te au ra. No reira me ka akono tetai i te akamaara anga o te ra akaipoipo anga e me kare e tumu ia nana uaorai.—Roma 13:13, 14.
Inara, akapeea, te akono anga i te ra anau anga? E tuatua akakite ainei ta tatou no roto mai i te Pipiria no runga i taua akamaara anga?
Ina, i te akamata o teia anere mataiti, kua akono te Aronga Apiipii Pipiria, tei kiteaia te Au Kite o Iehova, i te ra anau anga. E manganui ia ratou kua akono i te au puka rikiriki ko te Daily Heavenly Manna. E irava Pipiria to roto i teia i te au ra tataki tai, e manganui te au Kerititiano kua tuku i te tutu iti i runga i te au kapi te aite ra ki te ra anau anga o te au taeake e Aronga Apiipii Pipiria. Pera katoa, kua tuatua The Watch Tower o Peperuare 15, 1909, i tetai uruoaanga i Jacksonville, Florida, Marike, kua takiia atu te Taeake ko Russell, te peretiteni o te Taiate i reira, ki runga i te taua. Eaa ra? Kua orongaia tetai apinga aroa ra anau anga ma te poitirere kiaia i etai au pia anani mamaata, au ara, e te au anani. Te oronga maira te reira i tei tupu i te tuatau i topa. Kia akatikatika i te au mea, i taua tuatau rai, kua akamaara te Aronga Apiipii Pipiria ia Titema 25 e ko te ra i anauiai a Iesu, me kare te ra anau anga. Kua matauia te au kaikai anga Kiritimiti i te opati maata i Brooklyn.
E tikai, mei reira mai kua tere ki mua i te pae vaerua te iti tangata o te Atua i tetai au tu e manganui. I te 1920 kua rauka i te marama maata o te tuatua mou i te akariro ia ratou kia kite i te ka aru mai:
Kare a Iesu i anauia ia Titema 25, e ra kua piri ki te akonoanga peikani. Te akaue maira te Pipiria ia tatou kia akamaara i te ra i mate ei a Iesu, kare e kia akamaara i tona me kare i to etai atu ra anau anga. Te rave anga i te reira te tau ra kia Koheleta 7:1 e te riro anga to tetai tangata tiratiratu oraanga kia meitaki e mea puapinga ia i te ra o tona anau angaia mai. Kare a te Pipiria rekoti e kua akono tetai atu tavini tiratiratu i tona ra anau anga. Kua rekoti te reira i te au akamaara anga ra anau anga peikani, i te kapiti anga i teia au atianga ma te au angaanga kino. E akara tatou i te tua no runga i taua akamaara anga ra anau anga.
Te mea mua ko te ra anau anga o Pharao i to Iosepha tuatau. (Genese 40:20-23) No teia, kua akamata te atikara no runga i te ra anau anga i ta Hasting Encyclopædia of Religion and Ethics e: “Kua piri atu te peu no te akonoanga i te ra anau anga, i tona tu, ki te tuatau, e, i roto i te reira, ma te au kaveinga akonoanga mua.” I muri mai, kua taiku te enetaikoropitia i te tangata apiipii au apinga taito o Aiphiti ko Sir J. Gardner Wilkinson, tei tata: “Kua kapiti te au tangata Aiphiti i te puapinga ki te ra, pera i te ora i anauiai aia; e no te reira, e i Peresia, kua akono tataki tai tetai i tona ra anau anga ma te rekareka anga maata, te turou anga i tona au taeake ma te tarekareka a te taiate, e te tuke o te au kai reka tikai ma te maata i runga i te kaingakai.”
Ko tetai ra anau anga tei taikuia i roto i te Pipiria ko to Heroda ra, i te reira kua tipuia te mimiti o Ioane Papetito. (Mataio 14:6-10) Te oronga maira The International Standard Bible Encyclopedia (e tataanga 1979) tetai akara anga oonu: “Kua akono te au tangata Ereni i mua ana i te au ra anau anga o te au atua e te au tangata rongonui. Kua iki te E[ren]i genéthlia i teia au akono anga, te aite anga o genésia e tamataora anga akamaaraia o te ra anau anga o tetai tangata puapinga tei mate. I roto ia 2 Macc[abees] 6:7 ka kite tatou i te taiku anga i te marama genéthlia o Antiochus IV, i taua tuatau kua maroia atu te ngati Iuda kia ‘akono i te au atinga.’ . . . I te akono anga a Heroda i tona ra anau anga te rave ra aia kia tau ki te peu Ereni; kare e kite anga no te tamataora anga i te au ra anau anga i Iseraela i te au tuatau akonoanga Ereni i mua ana.”
E tikai, kare te au Kerititiano mou e manako maata atu no runga i te au tumu e te au piri anga akonoanga taito no etai au raveanga me kare peu, kare katoa ratou e kopae i te au tumu manako te vaira i roto i te Tuatua a te Atua. Te kapiti maira teia e ko te tamataora anga ra anau anga tei rekotiia i roto i te Pipiria e piri anga peikani to te reira e kua kapiti atu i te kino. No reira, te taka meitaki ra e te tuku ra te au Tuatua Tapu i te tamataora anga i te ra anau anga i te tu mareka kore, e tuatua tika kare te au Kerititiano ngakau tae e manako kore.
No reira, koi vai ei e e iki anga na tetai Kerititiano i te akono i te akamaara anga i to raua akaipoipoanga, e au tumu meitaki tetai i kore ei te au Kerititiano pakari e akono i te akamaara anga i te ra anau anga.