Ariki Rekarekaanga i ta Iehova Arataki Anga

AKAKITEIA E ULYSSES V. GLASS

E atianga tuke roa. E 127 aronga apiipii i roto i te pupu karatuatianga, inara tei tae mai o te aronga akarongo oraora e 126,387, tei aere mai mei te au enua tukeke e manganui. Ko te karatuati anga o te pupu 21 o te Apii Pipiria Punanga Tiaki o Gileada, tei raveia i New York City Yankee Stadium ia Tiurai 19, 1953. Eaa ra i riro ei taua tupu anga ei mea puapinga maata i toku oraanga? Ka akakite atu au i tetai tuanga meangiti no runga i te ngai i aere mai ei au.

KUA anauia au i Vincennes, Indiana, U.S.A., ia Peperuare 17, 1912, vaitata e rua mataiti i mua ake i te anau anga o te Patireia o te Mesia, mei tei akatakaia i roto ia Apokalupo 12:1-5. I te mataiti i mua atu kua akamata toku nga metua i te apii i te Pipiria ma te au voriumu Studies in the Scriptures. I te au popongi Tapati, kua tatau a Papa ki te ngutuare tangata mei roto mai i etai o taua au puka, i reira kua tuatua matou no runga i te reira.

Kua taangaanga a Mama i tana e apii ra ei tauturu i te akatano i te manako o tana tamariki. E vaine meitaki tikai aia​—takinga meitaki, e te inangaro ua ra i te tauturu. E a matou ei au tamariki, inara kua kapiti atu to Mama inangaro i tetai atu tamariki i te pae mai. Kua akapou aia i te taime kia matou. E reka ana aia i te akakite i te au tua Pipiria e te imeneanga kia matou.

Kua pati katoa aia i tetai aronga te tavini tamou ra i roto i te angaanga orometua ki to matou kainga. Kua noo mai ratou e tai me kare e rua ra, te rave anga i te maata anga o te taime i te au uipaanga e te orongaanga i te au tuatua ki roto i to matou kainga. Kua reka tikai matou i te aronga tei taiku i te au akatutu anga e kua akakite mai i te au tua kia matou. I tetai atianga i te 1919, vaitata e tai mataiti i muri mai i te akamutu anga te tamaki mua o te ao, kua akatika te taeake tei atoro mai i tana au tuatua kia matou tikai te tamariki. Kua uriuri aia no runga i te consecration​—ko ta tatou i kite tika tikai i teianei e ko te akatapu anga​—e kua tauturu ia matou kia marama e akapeea ta te reira akakeu anga i to matou au oraanga. I muri mai i te reira aiai rai i toku aerenga i te moe, kua pure au ki toku Metua i te rangi ra e kua akakite kiaia e kua inangaro au i te tavini ua atu iaia.

Inara, i muri mai i te 1922 kua opara atu tetai au manako ke o te oraanga i taua akakoro anga ki te ngai rua. Kua neke atu matou mei tetai ngai ki tetai e kare i kapiti atu ana ma te putuputuanga o te au tangata o Iehova. Tei te ngai ke a Papa no te angaanga i runga i te ngai rerue. Kare i putuputu ana ta matou apii anga i te Pipiria. Kua rave au i te au apii kia riro mai ei tangata toro akakitekite aere e kua parani no te aere atu ki tetai apii teitei meitaki roa.

Akatikatikaanga i Toku Akakoro Anga i te Oraanga

I rotopu i te 1930, kua akamata akaou te ao i te neke ki roto i te tamaki anga i te ao katoa. Te noo ra matou i Cleveland, Ohio, i te atoro anga mai tetai o te Au Kite o Iehova i to matou ngutupa. Kua akamata matou i te manako pakari tikai no runga i ta matou i apii mei te tamariki anga mai. E tangata manako pakari tikai toku tuakana, ko Russell, e koia te mea mua tei papetitoia. Ko au te mea tuke roa, inara ia Peperuare 3, 1936, kua papetitoia au. Kua maata toku ariki anga e eaa te o maira ki roto i te akatapu anga kia Iehova, e kua apii au i te ariki i ta Iehova arataki anga. I taua mataiti rai, kua papetito katoa toku nga tuaine, ko Kathryn e Gertrude. Pouroa matou kua rave i te angaanga tamou ei au painia.

Inara, kare te aite anga i te reira e kare matou i manako ana i etai apinga ke atu. Kua tu mai toku nga taringa i te akakite mai anga toku tuaine ongai kiaku no runga i tetai vaine manea ko Ann tona ingoa e “tu oraora tona” i te mea e koi rongo ua ake ra aia i te tuatua mou e ka aere mai ki te au uipaanga i to matou kainga. I te reira taime te angaanga ra a Ann ei tekeretere i roto i tetai opati ture, e i roto rai i te mataiti kua papetitoia aia. Kare au i parani ana e kia akaipoipo, inara i te akaraanga e 100 patene tikai a Ann no te tuatua mou. Kua inangaro aia e kia o tikai ki roto i te angaanga a Iehova. Kare koia tetai ka tuatua e, “Ka rauka ainei iaku i te rave i te reira?” Mari ra, ka ui aia, “Eaa tetai matara tau noku no te rave i te reira?” E kua aruaru aia i te rave atu i te reira. Kua reka tikai au i taua akara anga papu tikai. I te pae mai i te reira, e vaine manea tikai aia, e te pera ra rai. Kua riro mai aia ei vaine naku, e kare i roa kua riro mai aia ei patana noku i roto i te angaanga painia.

Terenianga Puapinga ei Au Painia

Ei nga painia kua apii maua i te taviri e akapeea maua me merengo ua me meangiti ta maua au apinga e me maata. (Philipi 4:11-13) Te vaitata ra ki te aiai i tetai ra, e kare a maua apinga ka kai. I rotopu ia maua e rima rai a maua tene. Kua aere atu maua ki roto i tetai are toa oko kiko, e kua pati atu au, “Ka tika ainei ia koe kia oronga mai i tetai potonga totiti mamaata e rima tene te tutaki na maua?” Kua akara mai aia ia maua e oti kua tipupu mai e a tuanga. Papu iaku e maata atu ia i te rima tene te tutaki, kua akamatutu mai te reira ia maua.

Kare i te mea tuke i te kite atu i te patoi anga pakari ia maua e rave ra i ta maua angaanga orometua. I roto i tetai taoni i te pae ia Syracuse, New York, te oronga ra maua i runga i te mataara i te au pepa akakitekite meangiti e te aao ra i te au kati kia akakeu kia aere mai ki te uipaanga i te ngai tangata takake. Kua opu mai nga tangata akatupu manamanata iaku e kua akakino mai. Tetai e opita akava, inara kare aia e aao ana i tona kakau angaanga, e kua kopae aia i taku pati anga kia akara atu i tona pine. I te reira taime rai, kua aere mai a Grant Suiter no ko mai i te Betela Brooklyn kua tuatua mai e ka aere maua ki te ngai akava kia akatikatika i te au manamanata. I reira kua ringi atu aia i te opati o te Taiate i Brooklyn, e kua ikuiku ia maua kia aere e kia rave i te angaanga kati e te oronga anga i te au pepa akakitekite meangiti i taua ra rai ei akanoo i to maua tumu no tetai rave anga uiui anga. Mei tei tapapaia, kua opuia maua. Inara, i te akakite anga maua e ka akautunga maua i te akava no te opu anga pikikaa, kua tuku ratou ia maua kia aere.

I tera mai ra kua tomo mai tetai pupu mapu marikonga kore i to matou ngai akaputuputuanga tei akakeuia e te orometua, e kare e akava i aere mai ana. Kua ruturutu te au pupu mapu ta ua i te rakau rutu poro ki runga i te taua rakau, e kua opara i etai o te aronga akarongo mei to ratou ngai nooanga, e kua tu mai ki runga i te paata, i reira kua mou ratou i te reva Marike e kua ava mai, “E taki te rima ki te reira! E taki te rima ki te reira!” I reira kua akamata ratou i te imene i te “Beer Barrel Polka.” Kua tamanamanata tikai ratou i te uipaanga. Kua kite tikai matou i te aite anga o ta Iesu i tuatua: “No te mea ra, kare kotou i to teianei ao, ko au i iki ia kotou no roto i teianei ao, i riri mai ei teianei ao ia kotou.”​—Ioane 15:19.

E kopi tikai te tuatua i te ngai tangata o te tuatua na J. F. Rutherford, te peretiteni i te reira taime o te Taiate Punanga Tiaki. Kua noo maua ko Ann ki roto i taua taoni no tetai nga mea ra e kua aravei atu i te au tangata no te oronga i tetai tuatau no ratou kia akarongo i te tuatua i to ratou au kainga. Kua ariki mai etai i te reira.

Oronga ua Anga no te Angaanga i Tetai Ngai Ke

Kare i roa, kua akatueraia mai etai au ngai angaanga ou. Kua patiia mai toku tuakana ko Russell, e tana vaine, ko Dorothy, ei nga tokorua ki te pupu mua o te Apii Gileada, i te 1943, i reira kua tukunaia ei nga mitinari ki Cuba. Kua o atu toku tuaine ko Kathryn ki roto i te pupu a. Kua tukuna katoaia aia ki Cuba. I muri mai kua tukunaia aia ki Dominican Republic e i muri mai ki Puerto Rico. Akapeea maua ko Ann?

I te rongo anga maua i te Apii Gileada i te mea te inangaro ra te Taiate i te tuku i te au mitinari ki tetai atu au enua, kua manako maua e ka inangaro maua i te oronga ua ia maua no tetai angaanga i te ngai ke. I te akamata anga, kua manako maua i te aere ua e ko maua ua, penei ki Mexico. Inara kua iki maua e penei i te mea meitaki no te tiaki e kia tuku te Taiate ia maua i muri ake i te aerenga ki te Apii Gileada. Kua kite maua e akanoonoo anga teia te taangaanga nei a Iehova.

Kua patiia mai maua ki te pupu a o te Apii Gileada. Inara i mua ake ka akamata ei te pupu, kua kite mai a N. H. Knorr, te peretiteni o te Taiate Punanga Tiaki i taua taime, i te au kotinga o Ann no te polio i te tamariki anga. Kua tuatua mai aia kiaku no runga i te reira e kua manako e kare e mea meitaki no te tuku atu ia maua kia angaanga i tetai enua ke.

Vaitata i te rua mataiti i muri mai, iaku e rave ra i te angaanga akapapa i mua ake i te uruoaanga, kua aravei akaou mai te Taeake ko Knorr iaku e kua ui mai me te inangaro ra rai maua i te aere ki Gileada. Kua akakite mai aia e kare maua e aere atu ki tetai enua ke; e apinga ke rai tana i manako mai. No reira i te retita angaia te pupu iva i roto ia Peperuare 26, 1947, kua kapiti ia atu maua ki roto i te pupu.

Taua au ra i Gileada ko tetai ia kare roa e ngaropoina. E puapinga tikai te au apii i te pae vaerua. Kua tupu te au pirianga oa roa. Inara kua totoa atu toku o anga ki roto i te apii mei reira.

I Rotopu ia Washington e Gileada

Te ou ra rai te Apii Gileada. Kare te kavamani o Marike i matau meitaki tikai no runga i te au akakoroanga o te apii, no reira kua uiia te au uianga e manganui. Kua inangaro te Taiate i tetai ei komono i Washington, D.C. Kua tukunaia atu maua ki reira i muri ake i nga mea marama i te karatuati anga mei Gileada. Ka tauturu au kia rauka te au visa no te aronga tei patiia kia aere mai ki Gileada mei tetai au enua e kia rauka te au pepa tureia e raukai te aronga karatuati kia tukunaia ki tetai au ngai no te angaanga mitinari. E aronga tau te manako e te tauturu tetai o te au opita. Ko tetai papaki e manako patoi pakari tikai to ratou i te Au Kite. Ko tetai aronga e au manako poritiki pakari to ratou kua akakite e e au piri anga to matou ki tetai ta ratou i manako kare e tau ana.

Ko tetai tangata i aere atu au ki tona opati kua akaapa pakari mai ia matou no te mea kare matou e taki ana i te rima ki te reva me kare e aere ki te tamaki. I muri mai i tona tuatua ua anga i te reira no tetai taime, kua tuatua atu au i te openga ra: “Te inangaro nei au ia koe kia kite, e kua kite koe, e kare te Au Kite o Iehova e piri ana ki roto i te tamaki ma tetai atu i roto i te ao. Kare matou e piri ana ki roto i te au mea o te ao. Kare matou e piri ana ki roto i ta ratou au tamaki, e ta ratou au poritiki. E tu neutara to matou. Kua rauka ke ana ia matou i te autu i te au manamanata te aro atu nei kotou; te taokotai nei matou i roto i ta matou akaaerenga. . . . I teianei, eaa ta kotou ka inangaro ia matou kia rave? Te inangaro ra ainei kotou kia oki akaou matou ki ta kotou ravenga no te rave i te au mea e kia akaruke i ta matou?” Kare aia i ki akaou mai ana.

E rua ra i te epetoma kua akapae keia no te angaanga ma te au opati kavamani. Kapiti mai ki te reira, te angaanga ra maua ei painia takake. I te reira taime, te o maira ki teia te akapou anga e 175 ora i roto i te angaanga orometua i te marama tataki tai (i muri mai kua tauiia ki te 140 ora), no reira kua roa maua kia vao i te angaanga e tae roa ki te aiai. E tuatau mataora tikai. Kua apii maua e manganui te au apii meitaki ma te katoa anga o te au pamiri, e kua rave ratou i te tere anga meitaki ki mua. Kua iki maua ko Ann auraka e anau tamariki, inara i te tuatua anga i te pae vaerua, kare i rauka ia maua te tamariki pera katoa te mokopuna e te ai utaro. Mei teaa ra ratou ei rekareka anga ki to maua ngakau!

I muri akera i te 1948, kua rauka akaou mai tetai tuku anga angaanga. Kua akamarama mai te Taeake ko Knorr e aka angaanga ta te Taeake ko Schroeder, te retita e ko tetai o te aronga ikuiku o te Apii Gileada, ma tetai atu angaanga puapinga maata, no reira kua patiia mai kiaku kia apii i te au pupu Gileada me anoanoia. Ma te mataku, kua tae akaou au ki Gileada, i South Lansing, New York, ma Ann ia Titema 18. I te akamata anga, kua noo maua i Gileada no etai au epetoma, e i muri mai ka oki atu maua ki Washington. Inara, i te openga kua akapou au ma te maata te taime ki Gileada e ki Washington.

I teia tuatau, mei taku i taiku i te akamata anga, kua karatuati te pupu 21 o Gileada i Yankee Stadium i New York. No reira e ko tetai o te aronga ikuiku, kua akameitaki ia au kia kapiti atu ki roto i taua porokaramu karatuati anga.

Angaanga i ko i te Opati Maata i te Ao

Ia Peperuare 12, 1955, kua akamata akaou tetai tuku anga angaanga na maua. Kua riro mai maua ei mema no te pamiri Betela i te opati maata i te ao o te akaaerenga kiteia a Iehova. Inara eaa te o maira ki te reira? Te puareinga anga i te rave i tei orongaia mai kia maua, te piri anga ki roto i tetai au angaanga te umuumu maira i te taokotai anga ki tetai atu. E tikai, kua rave ana maua i te reira i mua ana, inara i teianei ka riro maua e ko tetai o tetai pupu maatamaata​—te pamiri Betela o te opati maata. Kua ariki rekareka maua i teia tuku anga angaanga ei akatutu anga i ta Iehova arataki anga.

Ko tetai tuanga maata o taku angaanga koia oki te o maira te au mea i te pae i te nuti. No te mea ku anoano i te au tu inangaroia e kua rauka mai te au tuatua akakite mei te au puka iriiri, kua tata te nuti i tetai au apinga kino no runga i te Au Kite o Iehova. Kua tauta matou i te akameitaki i taua turanga.

Kua inangaro te Taeake ko Knorr i te akapapu e e maata ta matou e rave ra, no reira te vaira tetai atu au angaanga. Kua anoano etai o teia au angaanga i te terenianga ei tangata toro akakitekite. Te o maira tetai i te ngai ratio a te Taiate, ko te WBBR. Te vaira te angaanga kia raveia ma te au ripene teata tei maaniia e te Taiate. E tikai, e tuanga te tuatua enua Teokaratiki, o te apii Gileada, inara i teianei te raveia ra te au angaanga tukeke kia akamatau i to Iehova iti tangata ma te tuatua enua o te akaaerenga teokaratiki i teia tuatau e kia oronga i teia i te ngai tangata. Ko tetai turanga te o maira ki roto i te terenianga Gileada te tuatua anga ki te ngai tangata, e kua anoanoia te angaanga kia raveia no te au ngai ngoie o te tuatua anga te ka rauka ki te au taeake i roto i te au putuputuanga. No reira e maata te anoanoia ra kia raveia.

Gileada i Tetai Tu Tamou

I roto i te 1961, ma te terenianga i te au akaaere tutaka e te au mema o te manga e vaitata maira, kua nekeia te Apii Gileada ki Brooklyn, te ngai tei reira te au opati maata o te Taiate Punanga Tiaki. Tei roto akaou au i te pia o te pupu​—teia taime kare ei tangata ikuiku mono ua mari ra ko tetai o te au mema apii tamou. Mei teaa tetai akameitaki anga! Te irinaki papu nei au e apinga aroa te Apii Gileada mei ia Iehova, e apinga aroa tei akapuapinga i te katoa anga o tana akaaerenga kiteia i te ao katoa.

I Brooklyn kua rauka i te au pupu Gileada te au tuatau kare i matauia e te aronga apiipii o te pupu i mua ana. Te vaira e maata te aronga ako i patiia ei manuiri e te vaira te kapiti anga vaitata ki te Pupu Akaaere e te oaoa anga ma te pamiri Betela o te opati maata. Kua rauka katoa kia tereniia te aronga apiipii i roto i te au akanoonoo anga opati, te angaanga i roto i te kainga Betela, e i tetai atu tu o te angaanga vakatori.

Tere atu te au mataiti kua tuke te numero o te aronga apiipii, e pera katoa te aronga ikuiku atu. Kua taui katoa te ngai o te apii no etai taime. I teianei tei tetai ngai manea i Patterson, New York.

Angaangaanga ma te Aronga Apiipii

Kua riro ei mea rekareka anga i te apii i teia au pupu! I konei te au tangata ou tei kore i inangaro i te rave i te au apinga i roto i te akatereanga taito. Kua akaruke ratou ki muri i to ratou ngutuare tangata, to ratou au oa, to ratou kainga, e te au tangata tei tuatua i to ratou reo. Ka tuke te reva, te kai​—e te au mea ravarai. Kare ratou i kite e ko teea enua ka aere ratou, inara ko to ratou akakoroanga koia oki kia riro mai ei au mitinari. Kare koe e anoanoia kia akakeu i taua tu aronga.

I toku tomo anga ki roto i te pia, e akakoro anga naku kia akariro i te aronga apiipii kia manako meitaki ua. Kare e rauka i tetai i te apii meitaki me te taitaia ra e te manamanata ra. E tika, ko au te tangata ikuiku, inara kua kite au mei teaa rai te tu ei tangata apiipii. I noo ana au ki roto i taua noo anga i tetai atianga. E tikai, kua apii pakari ratou e kua maata te kite i Gileada, inara kua inangaro katoa au ia ratou kia rekareka i to ratou tuatau i Gileada.

Kua kite au e me aere ratou ki ta ratou tuku anga angaanga, te vaira etai au apinga te anoanoia ra e ratou e raukai kia manuia. Te anoano ra ratou i te akarongo pakari. Te anoano ratou i te tu akaaka​—kia maata katoa. Te anoano katoaia ra ratou kia matau meitaki i tetai atu aronga, kia ariki i to ratou au turanga, kia akakore ua. Te anoanoia ra ratou kia tatanu tamou i te ua o te vaerua. Te anoanoia ra ratou kia inangaro i te tangata e kia inangaro i te angaanga i tukunaia atu ratou kia rave. Ko te reira te au mea taku e tauta putuputu ana no te akamaata ki te aronga apiipii ia ratou i Gileada.

Kare au i kite eia aku aronga apiipii i te apii. Inara kua kite au e mei teaa toku manako no ratou. I muri ake i te akapou anga e rima marama kia ratou i roto i te pia apii, kua piri vaitata atu au kia ratou. I reira me akara atu au ia ratou e aaere ra ki runga i te paata no te tiki i to ratou tiporoma i te ra karatuati anga, kua kite au e kua oti meitaki tikai ia ratou i te apii e kare e roa ka akaruke ratou. Mei te mea rai e te aere ra tetai tuanga o toku pamiri. Akapeea e raukai ia koe i te aroa atu i taua aronga tei puareinga i te oronga ia ratou uaorai e kia rave i te angaanga ka rave teia au mapu ou ra?

I te au mataiti i muri maira, me oki mai ratou i te atoro, ka rongo atu au ia ratou e akakite ra i to ratou tu rekareka i roto i te angaanga, e te kite ra au e tei roto rai ratou i ta ratou tuku anga angaanga, te rave anga i tei tereniia ratou kia rave. Eaa toku manako no te reira? Ka akakite atu au, e manako meitaki ia.

Akaraanga ki te Tuatau ki Mua

Te kinokino nei toku nga mata i teianei, e te kite nei au i te au manamanata ta te reira e apai maira. Kare e rauka akaou iaku i te apii i roto i te pia apii i Gileada. I te akamata anga, kua ngata te reira i te akatikatika, inara i toku oraanga kua kite au i te ariki i te au turanga e kia noo ma te reira. E putuputu te taime e manako ana au i te apotetoro ko Paulo e tona ‘tara i roto i te kopapa.’ E toru taime kua pure a Paulo kia akamatara ia mai mei te reira mamae anga, inara kua akakite te Atu kiaia: “Toku nei aroa ua, oti ra ua ïa taau: ei te apikepike e taka meitaki ravaʼi toku maroiroi.” (2 Korinetia 12:7-10) Kua noo tamou ua atu a Paulo ma te reira. Me kua rauka iaia, ka tau rai au kia tauta. Noatu rai kare au e apii akaou ana, te rekareka nei au e te rauka ra iaku i te kite i te aronga apiipii e aere ra i te au ra tataki tai. Tetai taime kua rauka iaku i te tuatua kia ratou, e te apai maira i te rekareka ki toku ngakau kia manako i te vaerua meitaki te akaari ra ratou.

Ta te tuatau ki mua e mou maira e mea umere kia akamanakoia atu. Kua akanooia tetai tango i teianei. E tuanga maata ta Gileada i roto i te reira. Mamao atu i te mate maata, me vaiia te pokaikai tei taikuia ia Apokalupo 20:12, te vaira e tauatini mataiti o tetai kite apiianga maata i to Iehova au tu. (Isaia 11:9) Inara kare ko te reira te openga. E akamata anga ua te reira. A te tuatau ki mua, ka maata atu te vaira kia kiteia no runga ia Iehova e e maata te ka raveia i te kite anga tatou i tona au akakoroanga i te tuera mai anga. Te papu nei iaku e ka akatupu a Iehova i tana au taputou mekameka tana i rave, e te inangaro nei au e kia kapiti atu i te ariki anga i ta Iehova arataki anga no tatou a te reira taime.

[Tutu i te kapi 26]

Karatuati anga Gileada i Yankee Stadium i New York i te 1953

[Tutu i te kapi 26]

Gertrude, ko au, Kathryn, e Russell

[Tutu i te kapi 26]

Angaangaanga ma N. H. Knorr (i te kaui mamao) e M. G. Henschel i te akaaerenga uruoaanga

[Tutu i te kapi 26]

I roto i te pia akakitekite WBBR

[Tutu i te kapi 29]

I roto i te pia apii Gileada

[Tutu i te kapi 31]

Ma Ann, kare i roa ana