Ta Tatou Kimi Anga i te Oraanga Roa

“Ko te tangata ta te vaine e anau nei, e iti ua ona puke rā, e te ki oki i te pekapeka. Te tupu nei aia mei te tiare, e kua motu iora: te rere nei oki aia mei te ata ra, e kare i mou mai.”​—Iobu 14:1, 2.

NOATU i teia tuatau e iti ua ka patoi i teia manako no runga i te poto i te oraanga, noatu kua tataia te reira no etai 3,500 mataiti i topa. Kua kitea merengo koreia e te tangata te reira kia tamata poto ua i te tuatau manuia o te oraanga e oti kia pakarikari e kia mate. No reira, kua maata te au ravenga no te akaroa i te oraanga i roto i te tuatua enua.

I to Iobu tuatau kua kai to Aiphiti i te au ua o te au animara i te tauta puapinga kore anga e kia rauka to ratou tu mapu. Ko tetai o te au akakoro anga maata o te aronga apii manamana o te tuatau taito koia oki kia maani i tetai apinga te ka akaroa i te oraanga. E manganui te aronga apii manamana tei irinaki e ka rauka i te auro maaniia i te oronga i te oraanga mate kore e te kaianga i te au apinga auro ka rauka i te akaroa i te oraanga. Kua manako te au tangata Tao Tinito taito e ka rauka ia ratou i te taui i te au kemikara o te kopapa na te taangaangaanga i te au ravenga mei te akamanako anga, te akaeaanga, e te kai tau e raukai te meta mate kore.

Kua kiteia te tangata teretere Paniora ko Juan Ponce de León no tana kimi anga i te puna vai akariro kia mapu. Kua tuatua tetai taote o te 18 anere mataiti i roto i tana puka Hermippus Redivivus e kua akonoia te au paretenia mapu ki roto i tetai pia i te tuatau tupu anga rau e no to ratou akaea kia akaputuia ki roto i te au moina e kia akonoia ei vai rakau akaroa i te oraanga. Noatu rai, kare etai o teia au ravenga i manuia ana.

I teia tuatau, no etai 3,500 mataiti i muri ake i te tataanga a Mose i ta Iobu i tuatua, kua aere ana te tangata ki runga i te marama, kua maani i te au motoka e te au komupiuta, e kua apii matatio i te atomu e te teera. Inara, noatu te tere anga ki mua o te reira au apinga, te ‘iti ua [nei to tatou] puke rā, e te ki oki i te pekapeka.’ E tika i roto i te au enua e meitaki te tupu anga kua maata viviki te roa anga o te oraanga mei tera anere mataiti i topa. Inara kua tupu teia no te meitaki i te akono anga i te pae kopapa, te au apinga tamaanga, e te meitaki i te kai. Ei akaraanga, mei rotopu mai i te 19 anere mataiti ki te akamataanga o te au mataiti 1990, kua kake te roa anga o te oraanga i Sweden mei te 40 ki te 75 mataiti no te tane e mei te 44 ki te 80 mataiti no te vaine. Inara ko te aite anga ainei i teianei e kua akamerengoia to te tangata anoano kia roa te oraanga?

Kare, noatu i roto i etai au enua kua roa te ora anga o te tangata e kua ruaine, te tau ra rai te au tuatua ta Mose i tata i te au mataiti i topa akenei: “Te au rā o to matou au mataiti, e itu ïa ngauru i te mataiti; e kia tae ki te varu i te ngauru i te mataiti i te maroiroi . . . , motu ke atura, rere atura matou.” (Salamo 90:10) A te tuatau vaitata ki mua, ka kite ainei tatou i tetai taui anga? Ka rauka ainei i te tangata kia ora ua atu ma te roa? Ka uriuri te atikara ka aru mai i taua au uianga.