Te Mataara Anake no te Akakore i te Makitakita

“Kare te makitakita me kore te mataku. . . . Te makitakita ra tatou i ta tatou e mataku ra no reira i te ngai te vaira te makitakita, te tatari maira te mataku.”​—CYRIL CONNOLLY, E TANGATA AKAKITE MANAKO E E TANGATA ETITA.

E MANGANUI te aronga apii i te tu tangata te irinaki ra e kua aka oonuia te makitakita i roto tikai i te tangata. “Penei kua porokaramuia tetai tuanga maata o te reira,” i roto tikai i te au tu o te au tangata, i na tetai taineti poritiki ei.

E mea marama uaia kua tae mai te aronga apiipii i te tu natura o te tangata ki taua au taopenga anga. Ko ta ratou au tumu manako ka apii koia oki ko te au tane e te au vaine anauia mai “ma te ara” e “ma te kino,” kia tau ki te rekoti akauruia o te Pipiria. (Salamo 51:5) Kua akava Tei Anga uaorai, i te au tangata apa ua no te au mareniamu i topa, kua ‘kite akerā e kino maata to te tangata i te enua nei, e kua kino anake te au manako katoa, e te akakoroanga katoa o to ratou ngakau i te au rā katoa ra.’​—Genese 6:5.

Te papakitai, te akavaavaa, e te tupu anga mai o to ratou tu makitakita e au apinga ia i roto tikai i te tu apa ua e te noinoi o te tangata. (Deuteronomi 32:5) Ma te maromaroa, kare i rauka i tetai rima rave tangata me kare kavamani, noatu e eaa ta ratou koreromotu, i te akatupu i te taui anga i roto i te ngakau o te tangata no runga i taua au manako. Kua tuatua te vaine tata i te ngai ke ko Johanna McGeary e: “Kare e rauka i tetai akava o te koropu, noatu te ririnui, i te tauru mai i te akakore i te au tu makitakita tei akariro ia Bosnia, Somalia, Liberia, Kashmir, te Caucasus kia kite maata i te akamaringi anga toto.”

Inara, i mua ake ka kimi ei tatou i te au pau anga, ka tau tatou kia marama e eaa ra to muri ake i te au rave anga o te makitakita.

Te Makitakita tei Angaiia e te Mataku

E manganui te au tu tuketuke e te au tu o te makitakita. Kua tapoto meitaki te tangata tata ko Andrew Sullivan no runga i teia: “Te vaira te makitakita te mataku ra, e te makitakita te kite ra i te akavaavaa; te vaira te makitakita te akaari ra i te mana, e te makitakita te tupu maira mei te maroiroi kore; te vaira te tutaki anga, e te vaira te makitakita te tupu maira mei te vareae. . . . Te vaira te tu makitakita o tei patoi ra, e te makitakita o tei takinga kinoia ra. Te vaira te makitakita te ka marie ra, e te makitakita te ngaro ke ra. E te vaira te makitakita te ka aruru, e te makitakita tei kore rava e aruru.”

Kare e ekoko anga, ko etai o te au tumu akatupuanga i te maro anga o te makitakita i to tatou tuatau koia oki ko te tu tangata e te pae moni. Ka kite putuputuia te tu papakitai ketaketa e te tupu ua o te makitakita i roto i te au ngai ko te pupu te akono ra i te turanga meitaki i te pae moni tei roto i te turanga meangiti. Pera katoa, te vaira te makitakita i roto i tetai ngai te tamatakuia ra te turanga o te oraanga e te maata anga o te aronga ke.

Kua manako etai e ka taemoemo teia aronga ou no ta ratou au angaanga, te angaanga anga i te au tutaki anga meangiti, me kare ka akatupu i te puapinga o tetai enua kia meangiti mai. Me kua tika te reira au tu mataku me kare ra e manako ke ia. Te mataku anga e ka ngere i te pae moni e te mataku anga e ka kino te au turanga o te ngai tangata me kare te tu oraanga ko tetai au tumu ia no te akamaata anga i te papakitai e te makitakita.

Eaa i reira te takainga mua no te akakore anga i te makitakita? Taui anga o te au tu.

Tauianga o te Au Tu

“Ka tupu ua mai te taui anga mou mei te iki anga a te au tangata tei o mai,” i akakite ei a McGeary. Akapeea te au iki anga a te tangata i te taui angaia? Kua akaari te kite anga e ko te akakeu anga ririnui, te akanekeanga maata, e te tamou anga i te patoi anga i te tupu anga o te makitakita te aere maira mei te Tuatua a te Atua, te Pipiria. Teia oki te tumu “e mea ora oki te tuatua a te Atua, e te ririnui, e kokoi maata oki to te reira i to te koke matarua ra, e te koputa mama takiri anga oki e taka ke ua atu te vaerua e te ngakau, e te paunga e te uo ivi ra; e te akara matariki oki i te manako e te vananga o te ngakau ra.”​—Ebera 4:12.

E tika ua, te kiriti tumu anga i te papakitai e te makitakita kare e tupu otomatiki ua, kare katoa te reira e tupu ua i te po. Inara ka rauka te reira i te raveia. Kua rauka ia Iesu Karaiti, te akakeu maata o te ngakau e te akamaru i te akava ngakau, i te akaneke i te tangata kia taui. E mirioni tei autu i te aruanga i te ako anga pakari a Iesu Karaiti: “E aroa atu i to kotou aronga enemi, . . . e pure oki no te aronga e akakino mai e tei takinga-kino mai ia kotou.”​—Mataio 5:44.

Tei tika ra ki tana au apiianga, kua kapiti mai a Iesu ki roto i tona pupu taeake irinakiia ia Mataio, e koi tero i mua ana, tetai tei makitakitaia i roto i te taiate ngati Iuda. (Mataio 9:9; 11:19) Pera katoa, kua akanoo a Iesu i tetai mataara akamori anga ma te ka takave mai i te openga ra i te au tauatini ua atu o te aronga akaateaia e te au Kenitara makitakitaia. (Galatia 3:28) Kua riro mai te au tangata mei te ngai ravarai ei au pipi na Iesu Karaiti. (Angaanga 10:​34, 35) Kua kiteia teia au tangata tataki tai no to ratou tu inangaro maata. (Ioane 13:35) I te tamate anga te au tangata ki i te makitakita i te pipi a Iesu ko Setephano ki te toka, ko tana au tuatua openga: “E te Atu e, auraka teianei ara e io mai kia ratou nei.” Kua inangaro a Setephano i te meitaki no te aronga tei makitakita iaia.​—Angaanga 6:​8-14; 7:​54-60.

Ma te aiteite kua ariu mai te au Kerititiano mou o teia tuatau ki ta Iesu ako anga kia rave i te meitaki, kare ki to ratou au taeake Kerititiano mou anake, pera katoa ki te aronga te ka makitakita mai ia ratou. (Galatia 6:10) Te angaanga pakari ra ratou i te akaatea i te makitakita kino mei to ratou au oraanga. Te kiteanga i te au mana ririnui te ka akatupu i te makitakita i roto ia ratou, te rave ra ratou i te angaanga papu e kua mono i te makitakita ma te aroa. Ae, mei ta tetai tangata pakari taito i tuatua, “na te riri e akatupu i te taumāro: kareka te aroa ra, e tapoki ïa i te au ara katoa ra.”​—Maseli 10:12.

Kua akakite te apotetoro ko Ioane e: “Ko tei makitakita i tona taeake, e ta tangata ïa: kua kite oki kotou e, kare o te ta tangata ra e ora mutu kore e vai i roto iaia.” (1 Ioane 3:15) Te irinaki ra te Au Kite o Iehova i te reira. Tei tupu mai, te taokotai nei ratou​—mei te eteniki katoatoa, te peu, te akonoanga e te ngai i aere mai ei te poritiki​—ki roto i tetai ngai tangata kua kore te makitakita, ma te taokotai, tetai akataeake anga tika tikai o te koropu.​—Akara i nga pia kapitiia mai.

Ka Akakoreia te Makitakita!

‘Inara,’ ka tuatua koe, ‘e meitaki ua e te tau tena no te au tangata tei o atu. Inara, kare teia e akangaro i te makitakita mei te enua katoa.’ E tika, me kare te makitakita i roto i toou ngakau, ka riro rai koe ei tangata takinga kinoia i raro ake i te reira. No reira ka akara atu tatou ki te Atua no te pau anga tika tikai ki teia manamanata i te koropu.

Ko ta te Atua akakoroanga koia oki kia kore te au tu makitakita mei te enua. Ka tupu teia i raro ake i te tutara anga o te kavamani i te rangi ra ta Iesu i apii ia tatou kia pure: “E to matou Metua i te ao ra, Kia tapu toou ingoa. Kia tae toou basileia. Kia akonoia toou anoano i te enua nei, mei tei te ao katoa na.”​—Mataio 6:​9, 10.

Me pau tikaiia taua pure ra, ka kore te au turanga te akono ra i te makitakita. Te au turanga te akamaata ra i te reira ka akakoreia. Te akatotoa anga manako, te kopaeanga, e te papakitai ka monoia e te tu akamarama anga, te tuatua mou, e te tuatua tika. I reira, te Atua “e orei i te roi-mata katoatoa; e e kore rava te mate, e te aue, e te mii; e te mamae oki, e kore katoa ïa.”​—Apokalupo 21:​1-4.

Teianei te meitaki nei te nuti! Te vaira te kite anga patoi koreia e te noo nei tatou i roto i te “tuatau openga.” No reira, ka papu ia tatou e kare e roaia ka kite tatou i te akakore angaia te makitakita kare i tau i te Atua mei te enua. (2 Timoteo 3:​1-5; Mataio 24:​3-14) I roto i to te Atua ao ou taputouia, ka vai te tu tika tikai o te akataeake anga no te mea ka akaouia te tangata ravarai e kia kore e apa.​—Luka 23:43; 2 Petero 3:13.

Inara kare koe e tatari e kia tae mai te reira kia rekareka ei i te akataeake anga mou tikai. Te tika, mei tei akatutuia i roto i te au tataanga ka aru mai, kua kitea keia e te aroa o te au Kerititiano tetai ngai i roto i te au ngakau o te mirioni ua atu te ka akakiia e te makitakita. Te patiia atu nei koe kia riro mai e ko tetai o te akataeake anga inangaroia!

[Tutu i te kapi 7]

I raro ake i te Patireia o te Atua pouroa te au tu o te makitakita ka akaateaia mei te enua