“E Ao to te Tangata i Kitea Iaia te Pakari”

E TANGATA atu pee, e tangata toroa, e e ariki aia. Ma tetai tutaki anga e tere atu i te 200 mirioni tara, kua moni maata atu aia i tetai o te ariki i te enua nei. Kua kite katoaia taua tangata ra no tona tu pakari. Kua umere rava tikai tetai ariki vaine tei atoro atu e kua ava: “E i na, kare rai te afa i akakiteia mai kiaku nei: kua maata rava atura toou pakari e toou mana i tei akarongoia e au ra.” (1 Ariki 10:​4-9) Ko te reira oki te turanga o te Ariki ko Solomona i Iseraela taito ra.

Kua rauka ia Solomona te au apinganui e te pakari. E kua akariro te reira iaia kia tau i te iki e ko teea i nga mea e rua tei puapinga tikai. Kua tata aia: “E ao to te tangata i kitea iaia te pakari, e te tangata i rauka iaia te kite ra: Ko te apinga oki i oko naʼi aia ra, e meitaki maata ïa i to te ario; e kia maata oki aia ra, e meitaki maata ïa i to te auro meitaki ra. E meitaki maata tona i to te poe: e te au mea katoa i inangaroia e koe ra, kare rava ïa e aite kiaia.”​—Maseli 3:​13-15.

Inara, ka kitea iea te pakari? Eaa oki te reira i puapinga atu ei i te au apinganui? Eaa ra to te reira au tu manea? Na te pene 8 o te puka Pipiria o Maseli, tei tataia e Solomona, e pau mai i teia au ui anga na roto i tetai tu umere anga. I reira te akatutuia ra ei tangata te tu pakari, mei te mea ra e ka rauka i te tuatua e te angaanga. E te akaari maira te pakari i to te reira pati anga e to te reira puapinga.

“Te Kapiki ua Anga Aia”

Te akamata ra te pene 8 o Maseli ma tetai ui anga vaa ua: “Kare ainei te kapiki nei te pakari? e te akateitei nei te kite i tona reo?”a Ae, te kapiki ua nei te pakari e te kite, inara te tuke ra ki tetai vaine akono tau kore te noo ra i te au ngai poiri e te koumuumu ra i te au tuatua akainangaro ki roto i nga taringa o tetai mapu koia anake e te kite kore. (Maseli 7:12) “Tei runga i te au ngai teitei, ki te pae arataa ra, i te tutaki anga o te au ara, te tu ua anga aia. Tei te au ngutupa maata ra, ka tomo atu ei ki roto i te oire ra, tei te au tomoanga ngutupa iti rai oki, te kapiki ua anga aia.” (Maseli 8:​1-3) Te reo ketaketa e te mataku kore o te pakari te akarongo maataia ra e te taka meitaki i te au ngai papuriki​—i te au aua, i te pae mataara, e te au ngai tomoanga o te oire. Ka rongo ngoie ua te tangata i taua reo e kua ariu atu.

Naai e patoi e ko te pakari akono Atua tei rekotiia i roto i te Tuatua akauruia a te Atua, te Pipiria, te rauka ra vaitata rai ki te katoatoa i te enua nei te anoano ra kia rauka te reira? “Ko te Pipiria tetai puka tatauia i te ao katoa i roto i te tuatua enua,” i na The World Book Encyclopedia ei. Te karanga ra te reira: “E maata te au kopi tei tua aereia o te Pipiria i tetai atu puka. Kua uri katoaia te Pipiria e maata atu te taime, ki roto i te au reo e manganui, i tetai ua atu puka.” Ma te katoa anga o te Pipiria me kare tetai au tuanga o te reira te rauka ra i roto i te maata atu i te 2,100 reo e te au dialect, e tere atu i te 90 patene o te pamiri tangata tei ia ratou tetai tuanga o te Tuatua a te Atua i roto i to ratou uaorai reo.

Te akakite ua ra te Au Kite o Iehova i te tuatua a te Pipiria ki te au ngai ravarai. I roto i te 235 enua, te tutu maroiroi aere ra ratou i te tuatua meitaki o te Patireia o te Atua e te apii ra ki te tangata i te au tuatua mou ka kiteia i roto i te Tuatua a te Atua. Ko ta ratou nga tianara akanooia ki runga i te Pipiria Te Punanga Tiaki, te neneiia ra i roto i te tere atu i te 140 reo, e te Awake!, te neneiia ra i roto i etai 83 reo, kua rauka te tuaanga e maata atu i te 20 mirioni tataki tai. Papu tikai te kapiki ua ra te tu pakari i te ngai papuriki!

“Te Au Tamariki a te Tangata nei, Toku Reo i te Kapiki Anga Atu”

Kua akamata te tu pakari tutu tangata i te tuatua, te na ko anga: “Kia kotou rai, e te au tangata nei, taku e kapiki atu; kia kotou, e te au tamariki a te tangata nei, toku reo i te kapiki anga atu. E te au kite kore e, kia kite i te pakari: e te au neneva e, ei ngakau mārama to kotou.”​—Maseli 8:​4, 5.

Te kapiki anga a te tu pakari ka rongoia i te ao e pini ua ake. Te akatotoa ra te reira i ta te reira pati anga ki te au tangata ravarai. Pera katoa te patiia ra te aronga kite kore kia rauka te karape, me kare te tu tau, e ki te aronga neneva, te maramaanga. E tikai, te irinaki ra te Au Kite o Iehova e e puka te Pipiria no te au tangata ravarai e te tauta ra ma te papaki tai kore i te akamaroiroi i te katoatoa ta ratou e aravei ra kia akara oonu atu ki roto i te reira e kiteai te au tuatua pakari i roto i te reira.

“E Tuatua Taku Vaa i te Tuatua-Mou”

Te akatotoaanga i ta te reira pati anga, te na ko ra te tu pakari: “E akarongo mai; ko te tuatua memeitaki taku e karanga atu; e te tuatua tiratiratu ta toku vaa e tuatua. E tuatua taku vaa i te tuatua-mou; e mea rikarika te pikikaa na taku ngutu. Te au tuatua a toku nei vaa, e tuatua-tika anake ïa; kare rava o reira e piko, kare e māro.” Ae, te au apiianga a te tu pakari e meitaki rava tikai e te tuatua tiratiratu, e e tuatua mou e te tuatua tika. Kare e apinga kikite me kare e piko i roto i te reira. “E tuatua taka anake ïa ki tei kite ra, e te tiratiratu oki, i te aronga i rauka te kite ra.”​—Maseli 8:​6-9.

Ma te tau ra, te raurau maira te pakari: “Kia maata te āriki mai i taku nei ako i to te ario; e te kite oki i to te auro meitaki roa ra.” E tau ua teia pati anga, “e meitaki maata oki to te pakari i to te au poe; e te au mea katoa i inangaroia ra, kare ïa e arite i te reira.” (Maseli 8:​10, 11) No teaa ra? Eaa te akariro ra i te pakari e kia meitaki maata atu i te au apinganui?

“E Ua Meitaki Maata Tei Iaku i to te Auro”

Te au apinga aroa te oronga maira te pakari ki tei akarongo ra e mea meitaki maata atu i te auro, te ario, e te au poe. Te akakiteanga e eaa oki teia au apinga aroa, te na ko ra te pakari: “Ko au nei ko te pakari, te noo nei au ki o te akono meitaki, e te rauka nei te kite i te au ravenga karape. Mataku toku ia Iehova, te rikarika nei au i te kino; te ngakau parau, e te akamaata, te aerenga kino, e te vaa māro, ko taku ïa e rikarika nei.”​—Maseli 8:​12, 13.

Te oronga ra te pakari i te karape e te au manako anga ki tei rauka ra. Te tangata e tu pakari akono Atua tona te akangateitei ra e te mataku katoa ra i te Atua, i te mea “ko te akamataanga o te pakari ra, ko te mataku ïa ia Iehova.” (Maseli 9:10) No reira, te riri ra aia i ta Iehova e riri ra. Tei te ngai ke te tu nengonengo, te ngakau parau, te tu tau kore, e te tuatua akakino mei iaia. Te paruru ra tona tu rikarika i te mea kino ra iaia mei te tupu anga kino o te mana. Mei teaa atura te puapinga e ko te aronga e taoonga apainga to ratou i roto i te putuputuanga Kerititiano, e pera katoa te au upoko pamiri, kia kimi i te pakari!

“Tei iaku nei te tuatua, e te pakari tikai,” i na te tu pakari ei. “Tei iaku te kite, tei iaku te ririnui. Noku i ariki ei te au ariki, e i akatupu ei te ui ariki ra i te tuatua-tika. Noku i tutaraʼi te ui ariki ra, e te aronga mana, te au akava katoa o te enua nei.” (Maseli 8:​14-16) Te ua o te pakari te kapiti maira i te kite oonu, te maramaanga, te maroiroi maata​—e au tumu te anoano maataia nei e te aronga tutara, te au opita teitei, e te au ngateitei. Te umuumuia ra te pakari e te aronga tei roto i te turanga akaaere e te aronga tei ako atura i tetai.

Ka rauka ua te tu pakari i te katoatoa, inara kare e kitea e te katoatoa te reira. Te kopae ra etai i te reira me kare te patoi ra i te reira, noatu e te vaitata ra kia rauka ia ratou. “Te inangaro nei au i te aronga e inangaro mai iaku ra,” i na te pakari ei, “e tei kimi vave mai iaku ra, e kite ïa ratou iaku.” (Maseli 8:17) Ka rauka ua te pakari ki te aronga te kimi akatenga ra i te reira.

E tuatua tau e te tuatua tika te au tu o te pakari. Te tutaki ra te reira i tei kimi ra. Te karanga ra te pakari: “Tei iaku te apinga maata, e te akangateitei; te apinga vaio ngata, e te tuatua-tika. E ua meitaki maata tei iaku i to te auro, i to te auro meitaki roa ra; e taku nei apinga i te ario mā meitaki ra. Te arataki nei au na te ara tuatua-tika ra, na rotopu i te au arataa tuatua-tau ra: Kia akamaata au i te apinga a te aronga i inangaro mai iaku ra; e ta ratou au vairanga e akakiia e au.”​—Maseli 8:​18-21.

I te pae mai i taua au tu meitaki rava e te au tu mei te kite, manako karape, te akaaka, te kite oonu, te pakari tau, e te maramaanga, te kapiti maira ki roto i te au apinga aroa o te pakari te apinganui e te akangateitei. Penei ka rauka i tetai tangata pakari te apinganui na roto i te au ravenga tuatua tika, e ka puapinga aia i te pae vaerua. (3 Ioane 2) Te apai katoa maira te pakari i te tu ngateitei ki tetai tangata. Pera katoa, te rauka ra iaia te merengo anga mei tei rauka mai iaia, e tei iaia te au o te manako e tetai akava ngakau ma ki te Atua. Ae, kia mataora te tangata kua kitea e ia te pakari. Te ua o te pakari e meitaki tikai ia i tetai auro e te ario.

Mei teaa ra te tau i teia ako anga no tatou, i te mea e te noo nei tatou i roto i teia ao materia te tuatua maata anga tei runga i te rauka anga te apinganui na roto i tetai ua atu au ravenga noatu te kino! Auraka rava tatou e ngaropoina i te puapinga o te pakari me kare ka ariu atu ki te au mea tuatua tika kore e raukai te apinganui. Auraka rava tatou e ngaropoina i te au apinga te oronga maira i te pakari​—ta tatou au uipaanga Kerititiano e ta tatou apii uaorai i te Pipiria e te au puka tei orongaia mai e te “tavini akono meitaki e te pakari”​—kia rauka ua te apinganui ra.​—Mataio 24:​45-47.

“Kua Akatainuia Au mei Taito Mairai”

Te tutu tangata o te pakari tei kiteia i roto i te pene 8 o Maseli kare ua ei ravenga kia akamarama i te au tu o tetai au tu. Te taiku akatutu katoa ra te reira ki ta Iehova au mea anga puapinga roa. Te na ko ra te pakari: “Ia Iehova ra au i akamataʼi aia i tana angaanga; mei taito mairai. Kua akatainuia au mei taito mairai; mei muatangana mai, ou te enua nei. Kare oki e tai ra, i vai ana au; kare oki e au punavai maata i te pupui anga; Kare i tatumuia te au maunga, kare oki te au tuaivi, i vai ana au; Kare oki aia i anga i te enua, e te au ngai atea, e te ungaungā one muatangana o te ao nei.”​—Maseli 8:​22-26.

Mei teaa te tau meitaki ra o te akataka anga i runga akenei o te pakari tutu tangata ki tei taikuia no runga i “te Logo” i roto i te au Tuatua Tapu! “I vai ana te Logo i muatangana,” i tata ei te apotetoro ko Ioane, “i te Atua ra oki te Logo, e ko te Atua oki te Logo.” (Ioane 1:1) Te mono tutu ra te pakari tutu tangata i te Tamaiti a te Atua, ko Iesu Karaiti, i roto i tona vai anga i mua ake ei tangata.b

Ko Iesu Karaiti “te Tama mua aia o te au mea ravarai i angaia ra: E nana oki i anga i te apinga tini ravarai nei, ko to te rangi, e to te enua nei, ko tei akaraia nei e te kore e akaraia.” (Kolosa 1:​15, 16) “Iaia [ia Iehova] i tamou i te au rangi ra, tei reira au,” i na te pakari tutu tangata ei, “iaia i akairo takapuna i te moana: Iaia i akamou i te au tumurangi i runga ra: iaia i akamatutu i te au tumu o te moana: Iaia i akono i te kotinga o te tai ra, kia kore taua tai ra e na rungao i te ngai tana i tou ra: iaia i akono i te au tumu o te enua ra: Tei vaitata katoa uaorai au iaia i reira mei te tamaiti angai ra: e te mataora ua ra au i te au rā katoa ra, i te rekareka tamou marie anga ki mua i tona aroaro; I te rekareka marie anga i te enua e nooia e te tangata nei; e tei te au tamariki a te tangata ra toku mataora anga.” (Maseli 8:​27-31) Tei reira te Tamaiti mua a Iehova i tona Metua, te angaanga maroiroi ra ma ia katoa​—Tei Anga aiteite kore i te au rangi ra e te enua nei. I te anga mai anga te Atua ko Iehova i te tangata mua, kua rave katoa Tana Tamaiti i te reira e ko raua ei Pu Angaanga. (Genese 1:26) No reira rai i inangaro maata ei te Tamaiti a te Atua, e i rekarekai ra, i te tangata ravarai!

“E Ao to te Tangata e Akarongo Mai Iaku Ra”

Mei te pakari tutu tangata, te karanga ra te Tamaiti a te Atua e: “E tenana, e akarongo mai iaku, e te au tamariki e; e ao oki to te aronga e akono mai i toku nei au aerenga. E akarongo mai i te ako, kia pakari, auraka rava e anga ke i te reira. E ao to te tangata e akarongo mai iaku ra, ko tei tapapa marie i te au rā katoa i te au ngutupa noku ra, ko tei tiaki marie i nga pou ngutupa noku ra. Ko tei kite mai iaku ra, kua kite ïa aia i te ora, e akaperepereia mai oki aia e Iehova. Ko tei tareva ke ra iaku nei, kua takinga-kino ïa i tona uaorai vaerua; te aronga katoa i makitakita mai iaku nei, kua inangaro ïa i te mate.”​—Maseli 8:​32-36.

Ko Iesu Karaiti tikai te tu ia o te pakari o te Atua. “Tei vaoo katoatoaia te apinga ra o te pakari e te kite i roto iaia ra.” (Kolosa 2:3) Kia akarongo tatou i reira, iaia ma te kore e manako kore e kia aru vaitata i tona takainga vaevae. (1 Petero 2:21) Kia kopae iaia koia oki kia rave i te ta ua ki to tatou uaorai meta e kia inangaro i te mate, no te mea “kare rava oki e ora i tetai ke.” (Angaanga 4:12) E tikai, kia ariki tatou ia Iesu e ko tei orongaia mai e te Atua e raukai ia tatou te ora. (Mataio 20:28; Ioane 3:16) I reira ka kite tatou i te mataora te aere maira i te ‘kiteanga i te ora e te akaperepereia maira e Iehova.’

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]

[Au Tutu i te kapi 26]

Te umuumuia ra te pakari e te aronga e au turanga apainga to ratou

[Au Tutu i te kapi 27]

Auraka e kopae i te au apinga te oronga maira i te pakari