E Manakonakoanga Mou To te Au Tavini o Iehova

“E vai rai te toenga o Iakoba i rotopu i te tangata e manganui, mei te au no ko ia Iehova ra . . . tei kore ïa e tatari ki te tangata nei.”​—MIKA 5:7.

1. I akapeea a Iseraela vaerua i te riro anga ei akaangaroi anga?

KO IEHOVA Tei Maani maata i te ua e te au. E puapinga kore i te tatari ki roto i te au tangata no te au me kore no te ua. I tata ei te peroveta ko Mika: “E vai rai te toenga o Iakoba i rotopu i te tangata e manganui, mei te au no ko ia Iehova ra; mei te ua toungaunga ki runga i te ngangaere ra, tei kore ïa e tatari ki te tangata nei, kare oki e tapapa ki ta te tangata nei au tamariki.” (Mika 5:7) Koai ma te “toenga o Iakoba” i teia tuatau? Ko te au Iseraela vaerua ratou, te toenga o te “Iseraela o te Atua.” (Galatia 6:16) Ki te “tangata e manganui” o te enua, kua riro ratou mei te “au [ou] no ko ia Iehova” e te “ua toungaunga ki runga i te ngangaere.” Ae, e au akameitakianga te au Kerititiano akatainuia i teia tuatau no ko mai i te Atua ki te tangata ra. Ei aronga akakitekite i te Patireia, te taangaangaia ra ratou e Iehova kia oronga ki te tangata i tana karere o te manakonakoanga mou.

2. Eaa ra i rauka ei ia tatou te manakonakoanga mou noatu te nooanga i roto i teia ao manamanata?

² Kare i te mea poitirere e te ngere nei teia ao i te manakonakoanga mou. Te marikonga kore o te poritiki, te kore anga o te tu akono, te ta ua, te tumatetenga i te pae moni, te tamatakuanga, te tamakianga​—te tapapa ra tatou i taua au mea i roto i tetai ao tutaraia e Satani te Tiaporo. (1 Ioane 5:19) E manganui te mataku ra e eaa ta te tuatau ki mua e mou maira. Inara, ei aronga akamori ia Iehova, kare tatou e mataku, no te mea e manakonakoanga papu to tatou no te tuatau ki mua. E manakonakoanga mou ia no te mea kua akatumuia te reira ki runga i te Tuatua a te Atua. E akarongo to tatou ki roto ia Iehova e ki roto i tana Tuatua no te mea ko tana e tuatua ra ka tupu ia.

3. (a) Eaa ra a Iehova ka rave ei i te tutaki ia Iseraela e Iuda? (e) Eaa ra i tau ei ta Mika au tuatua ki teia tuatau?

³ Te akamaroiroi ra te totou akauru tu-Atua ia o Mika ia tatou kia aaere ki roto i te ingoa o Iehova e te oronga mai ra kia tatou i te tumu no te manakonakoanga mou. I te varu anere mataiti M.T.N., i te totou anga a Mika, kua akatakakeia te iti tangata koreromotu o te Atua ki roto i nga enua e rua​—Iseraela e Iuda​—e te kopae ra nga toko rua i ta te Atua koreromotu. Tei tupu ko te kore anga o te tu akono, te akaruke akonoanga, e te inangaro maata i te apinga materia. No reira, kua akamatakite a Iehova e ka rave aia i te tutaki ia ratou. E tika, kua orongaia ta te Atua au akamatakiteanga ki te au tangata o to Mika tuatau. Inara, te aite ra te turanga o teia tuatau ki to Mika tuatau e te tau katoa ra tana au tuatua ki teianei. Ka kitea teia ia tatou e akamanako ra i etai au tupuanga o nga pene e itu o te puka o Mika.

Eaa ta te Katoaanga o te Manako e Akaari Maira

4. Te oronga maira a Mika pene 1 ki te 3 i teea au akakiteanga?

⁴ Akara poto ana tatou i to roto i te puka o Mika. I roto i te pene 1, te akamaeu maira a Iehova i to Iseraela raua ko Iuda orureau anga. Tei tupu no to raua tu aati i te ture, ka takoreia a Iseraela e ka tae atu to Iuda akautunga angaia ki te au aua o Ierusalema. Te akaari maira te pene 2 e te takinokino ra te aronga apinganui e te ririnui i tei paruparu e tei kore e tauturuia. Inara, te vai katoa ra tetai taputou tu-Atua. Ka akaputuputu taokotaiia to te Atua iti tangata. Te ripoti maira te pene 3 i ta Iehova au akamatakiteanga i te au arataki o te enua e te au peroveta akarongo kore. Te taangaanga puapinga kore ra te au arataki i te tuatua tau, e te tuatua ra te au peroveta i te au pikikaa. Noatu teia, kua akakeuia a Mika e te vaerua tapu kia akakitekite i ta Iehova akavaanga pakari e aere maira.

5. Eaa te manako tikai o Mika pene 4 e te 5?

⁵ Te totou maira te pene 4 e i te tuanga openga o taua ra ra, ka aere atu te enua katoa ki te maunga teitei o te are o Iehova kia apiiia e ia. I mua ake i te reira, ka akatuikaaia a Iuda ki Babulonia, inara ka akaora a Iehova iaia. Te akakite maira te pene 5 e ka anauia te Mesia ki roto ia Betelehema o Iuda. Ka tiaki aia i tona iti tangata e ka akaora mai ia ratou mei te pa enua takinokino.

6, 7. Eaa nga tumu manako i orongaia mai i roto i nga pene 6 e te 7 o te totou a Mika?

⁶ Kua rekoti a Mika pene 6 i ta Iehova au akaapaanga i tona iti tangata na roto i tetai akavaanga. Eaa tana i rave tei akakeu ia ratou kia rave i te meameaau? Kare e apinga. Ko te tika, e tau ua tana au umuumuanga. Te inangaro ra aia i tana aronga akamori kia rave i te tuatua tau e kia takinga meitaki e kia akamako ia ratou e aaere ma iaia. Kare i rave i te reira, kua aru a Iseraela raua ko Iuda i tetai aerenga orureau e ka mamae i te au tupuanga kino pakari.

⁷ I roto i te pene openga o tana totou, kua akaapa a Mika i te au tu kino o tona au taeake. Inara, kare aia i akamaroiroi koreia, te titau pakari ra oki aia i te “tapapa” kia Iehova. (Mika 7:7) Kua taopenga taua puka ma tetai tuatua papu e ka akaari a Iehova i te tu akaaroa ki tona iti tangata. Kua akapapu mai te au tuatua enua e kua kiteia teia manakonakoanga. I roto i te 537 M.T.N., te oti anga ta Iehova akoanga i tona iti tangata, kua akaoki akaaroa mai aia i tetai toenga ki to ratou enua.

8. Akapeea koe me tapoto i te au manako i roto i te puka o Mika?

⁸ Mei teaa te meitaki o te tuatua akakite ta Iehova i oronga na roto ia Mika! Te oronga mai nei teia puka akauruia i te au akaraanga akamatakiteanga e i akapeea te Atua i te akono anga i te aronga te tuatua ra e te tavini ra iaia inara e aronga tiratiratu kore. Te totou ra te reira i te au tupuanga te tupu nei i teia tuatau. E te oronga maira te reira i te akoanga tu-Atua e akapeea tatou me akono ia tatou uaorai i teia au tuatau ngata e rauka ei i te akariro e kia ngaueue kore to tatou manakonakoanga.

Tuatua te Atu Ngateitei Rava ko Iehova

9. Kia tau kia Mika 1:2, eaa ta Iehova ka rave?

⁹ Ka akara ana tatou i teianei ma te maata i te puka o Mika. Ia Mika 1:2, ka tatau tatou: “E akarongo mai, e te au tangata katoa e; e akono mai, e te enua e, ma tona ki katoa ra: ei kite oki te Atu ra ko Iehova ia kotou, te Atu nei i roto i tona ra nao tapu.” Naringa koe i ora ana i to Mika tuatau, kare e ekokoanga e ka opu taua au tuatua i toou manako. E tika, ka opu te reira i toou manako no te mea te tuatua maira a Iehova mei tona nao tapu e te tuatua ra kare ua ki to Iseraela e Iuda mari ra ki te au tangata ravarai. I to Mika tuatau, kua manako kore te tangata i te Atu Ngateitei Rava ko Iehova no tetai tuatau roa. Kare e roa atu, ka taui te reira. Kua papu a Iehova no te rave i te tukuanga tau.

10. Eaa ra te au tuatua a Mika 1:2 i puapinga ei kia tatou?

¹⁰ Te tika katoa ra te reira ki to tatou tuatau. Te akaari maira a Apokalupo 14:18-20 e te komunikeiti akaou nei a Iehova mei tona nao tapu. Kare e roa atu ka rave aia i tetai angaanga papu, e ka akangaueue te au tupuanga maata i te au tangata ravarai. I teia taime, ka uriia atu te aronga kino te “vine o te ao” ki roto i te vine taomianga maata o to Iehova riri, te akapouanga pu tikai o to Satani akatereanga o te au mea nei.

11. Eaa te aiteanga o te au tuatua o Mika 1:3, 4?

¹¹ Ka akarongo mai ki ta Iehova ka rave. Te karanga ra a Mika 1:3, 4 e: “I na oki, te aere mai nei a Iehova mei roto i tona ra ngai; e eke mai oki aia ki raro, e takatakai i te au ngai teitei o te enua nei. E e taʼe te au maunga i raro ake iaia, e ngaangaa oki te au o e taka ke atura, mei te tapou ki te pae ai, mei te vai i riringiia mai i runga i te ngai teitei.” Ka akaruke ainei a Iehova i tona ngai nooanga i te rangi ra e ka takatakai tikai i te au maunga e te au ngai mataataa o te Enua Taputouia? Kare. Kare aia e anoanoia kia pera. Ka anga ua mai aia ki te enua no tona anoano kia akatupuia. Pera katoa, kare e ko te enua tikai, mari ra ko te au tangata te ka mamae i te au mea tei akatakaia maira. Me rave a Iehova i te angaanga, ka kino te tupuanga no te aronga tiratiratu kore​—mei tera te tu e kua tae te maunga mei te tapou e kua akangaangaa ia te au ngai mataataa e te ngaruerue enua.

12, 13. Kia rotai kia 2 Petero 3:10-12, na teaa i akariro i to tatou manakonakoanga kia tinamou?

¹² Te au tuatua totou a Mika 1:3, 4 penei ka akamaara mai kia koe i tetai totou akauruia tei totou mai i tetai au tupuanga tumatetenga i te enua. Mei tei rekotiia ia 2 Petero 3:10, kua tata te apotetoro ko Petero: “E tae maira te rā o te Atu mei te keia i te po ra: ka peke ke atu oki teianei rangi ma te paku maata, e taravai te au tumu o te enua i te veravera maata, e te enua oki e te angaanga tini ravarai ki runga, ka pou ïa i te ai.” Tei aiteite atu ki ta Mika totou, kare ta Petero tuatua e te taiku ra i te au rangi ra e te enua tikai. Te taiku ra te reira ki te mate maata e aere maira ki runga i teia akatereanga tau kore o teia au mea.

¹³ Noatu taua tumatetenga e aere maira, kua rauka i te au Kerititiano i te irinaki papu ki roto i te tuatau ki mua, mei ia Mika rai. Akapeea ra? Na te aru anga i te akoanga i kitea i roto i nga irava e aru maira o ta Petero reta. Kua tuatua maata te apotetoro: “Mei te aa ra to kotou tu e tikaʼi i te tuatua tapu e te akono i te Atua; I te tatari anga, e te rapurapu anga atu, kia tae mai taua rā o te Atua ra!” (2 Petero 3:11, 12) Ka papu to tatou manakonakoanga no te tuatau ki mua me tatanu tatou i tetai ngakau akarongo e ka akapapu e te tapu ra to tatou tu akono e te ki ra to tatou oraanga i te au angaanga tau i te Atua. Kia akatinamou i to tatou manakonakoanga, kia akamaara katoa tatou e ka aere papu mai to Iehova ra.

14. Eaa i tau ei kia akautungaia a Iseraela raua ko Iuda?

¹⁴ Te akamarama maira a Iehova i te tumu i tau ei tona iti tangata kia akautungaia. Te akakite ra a Mika 1:5 e: “No te tatipake a Iakoba taua au mea katoa nei, e no te ara a te ngutuare o Iseraela. Eaa taua tatipake a Iakoba ra? kare ainei Samaria? eaa oki te au ngai teitei o Iuda? kare ainei Ierusalema?” Kua vai ua a Iseraela raua ko Iuda no Iehova ra. Inara, kua meameaau raua iaia, e kua tae atu ta raua meameaauanga ki roto i to raua nga oire maata, Samaria e Ierusalema.

Tupu Maata te Au Raveanga Kino

15, 16. Kua apa te au taeake o Mika no teea au angaanga kino?

¹⁵ Ko tetai akaraanga o te tu kino o to Mika au taeake te akataka meitakiia maira ia Mika 2:1, 2: “E ae oki te aronga i kimi i te ara, e tei rave i te kino, i runga i to ratou au roi; i te mārama anga i te popongi kua rave ratou i te reira, no te mea e tika i to ratou rima kia rave. Kua inangaro oki ratou i te au kainga, e kua āru ua, e te au are, e kua rave iora: e kua takinga-kino ratou i te tangata ma tona ngutuare, te tangata oki ma tona kainga ipukarea.”

¹⁶ Te araara ua ra te aronga noinoi i te po te kimi ravenga ra e ka akapeea me opu i te au kainga e te au are o to ratou tangata tupu. I te popongi, kua rapurapu ratou i te rave atu i ta ratou au ravenga. Kare roa ratou e rave i taua au angaanga kino me maara ia ratou ta Iehova koreromotu. Tei roto i te Ture a Mose te au akanoonooanga no te paruru i te aronga putaua. I raro ake i te reira, kare e tika e kia ngere tamou tetai ngutuare i tana apinga i akatuangaia. Inara, kare te reira i manako ia e te aronga noinoi. Kua kopae ratou i te au tuatua ia Levitiku 19:18, te na ko ra: “E aroa ra koe i to tangata tupu mei toou aroa ia koe uaorai na.”

17. Eaa te ka tupu me tuku te aronga e tuatua ra e te tavini ra i te Atua i te au apinga materia na mua i to ratou oraanga?

¹⁷ Te akaari mai nei teia i te ka tupu me kopae te aronga e tuatua ra e te tavini ra i te Atua i te au akakoroanga pae vaerua e ka kimi na mua i te au apinga materia. Kua akamatakite a Paulo i te au Kerititiano o tona tuatau: “Kareka te aronga e māro e kia maata te apinga, e rokoia ïa e te timataanga, e te ereere, e te anoano neneva e manganui, e kino ei ra, e maremo takiri atu ei te tangata ki roto i te pou e te mate.” (1 Timoteo 6:9) Me akariro tetai tangata i te rauka anga o te moni e ko tona akakoroanga maata ia i te oraanga, te akamori ra aia, tera te tu, i te atua pikikaa​—Mamona, me kore te Apinganui. Kare te reira atua pikikaa e oronga mai i te manakonakoanga papu no te tuatau ki mua.​—Mataio 6:24.

18. Eaa te ka tupu ki te aronga manako maata i te apinga materia i to Mika tuatau?

¹⁸ Kua kite te maata anga i to Mika tuatau ma te tu ngata e ko te irinaki anga ki runga i te au apinga e mea puapinga kore ia. Kia tau kia Mika 2:4, kua karanga a Iehova: “I taua rā ra ka tumu ei tetai i te amu ia kotou, ka peʼe oki i te peʼe aue maata, i te na ko anga e, Kua pou takiri tatou: kua kave keia te tuanga o toku ra au tangata: eaa oki aia i apai ke i te reira iaku nei! kua tua aere aia i to tatou au kainga no tei kotoe ki muri.” Ae, ka ngere te aronga i keia i te au are e te au kainga ta ratou au tuanga o te ngutuare. Ka unga ia ratou ki tetai enua ke, e ka riro ta ratou au apinga materia ei apinga apainaia no “tei kotoe ki muri,” me kare te tangata o te enua. Ka takinga kinoia te au manakonakoanga katoatoa no tetai tuatau meitaki ki mua.

19, 20. Eaa te tupuanga o te au ngati Iuda tei irinaki kia Iehova?

¹⁹ Inara, te manakonakoanga o te aronga tei irinaki ia Iehova kare e puapinga kore. E tu tiratiratu to Iehova ki tana au koreromotu kia Aberahama e kia Davida, e e tu akaaroa tona ki runga i te aronga mei, ia Mika rai, te inangaro ra iaia e te taitaia ra no te akatakakeanga mai tona iti tangata mei te Atua. No te aronga tu tika, ka vai te akaoki akaouanga i to te Atua tuatau tau.

²⁰ Kua tupu te reira i te 537 M.T.N., i muri mai i te inga anga a Babulonia e i te oki anga tetai toenga ngati Iuda ki to ratou ipukarea. I taua taime ra, kua tupu mua te au tuatua a Mika 2:12. Te karanga ra a Iehova: “E akaputuputu katoatoa tika rai au ia koe, e Iakoba e; e akaputuputu tika rai au i te toenga o Iseraela; e kave au ia ratou ki te ngai okotai mei te au mamoe i Bozara, mei te anana i roto i ta ratou one kai; e varakau pu au ratou i te rai o te tangata.” Mei teaa te aroa ua ia Iehova! I muri mai i te akoanga i tona iti tangata, kua akatika aia i tetai toenga kia oki e kia tavini iaia i te enua tei orongaia e ia ki to ratou ui tupuna.

Aiteite Umereia ki to Tatou Tuatau

21. Akapeea te au turanga o teia tuatau i te akaaite angaia ki to Mika tuatau?

²¹ I ta tatou akamanako anga i nga pene mua o Mika, kua umere ainei koe mei teaa te maata o te au tu aiteite ki to tatou tuatau? Mei to Mika tuatau rai, e manganui te tuatua nei e te tavini ra i te Atua. Inara, mei ia Iuda raua ko Iseraela, kua akamaveteia ratou e kua tamaki ana ia ratou uaorai. E manganui te aronga apinganui i roto ia Kerititome kua taomi ana i te aronga putaua. E maata ua atu, kua akatika ua te au arataki akonoanga i te au ravenga tei akaapa pakari ia i roto i te Pipiria. No reira rai ka akapouia a Kerititome ma te katoa anga o “Babulonia Maata,” te patireia o te akonoanga pikikaa i te ao! (Apokalupo 18:1-5) Inara, te aru anga i te tu akaraanga o te tuatau o Mika, ka vai rai to Iehova au tavini tiratiratu ki runga i te enua.

22. Eaa nga pupu e rua tei tuku i to ratou manakonakoanga ki roto i te Patireia o te Atua?

²² I te 1919, kua akatakake mai te au Kerititiano tiratiratu tei akatainuia mei ia Kerititome e kua anoano atu i te akakitekite aere i te tuatua meitaki o te Patireia ki te pa enua ravarai. (Mataio 24:14) Ei akamataanga, kua kimi atu ratou i te toenga o te Iseraela vaerua. E oti kua akamataia te “mamoe ke atu” i te akaputuputuia mai, e kua riro mai nga pupu e rua ei ‘okotai anana, okotai tiaki.’ (Ioane 10:16) Noatu te tavini nei ratou i te Atua i roto i te 234 enua, kua akanooia teia aronga akamori tiratiratu ia Iehova ki te “ngai okotai.” I teianei, te “rai o te tangata,” e pera te au vaine e te au tamariki o te koro mamoe. To ratou manakonakoanga kare e, no teia akatereanga o te au mea, mari ra no te Patireia o te Atua, te ka arataki atu kare e roa atu ki roto i tetai parataito i te enua nei.

23. Eaa ra koe i papu ei e kua tinamou toou manakonakoanga?

²³ No te aronga akamori tiratiratu ia Iehova, te karanga ra te irava openga o Mika pene 2 e: “Kua na mua to ratou ariki ia ratou, koia oki a Iehova, ko to ratou ïa arataki.” Te kite ra ainei koe ia koe i roto i te reira akaupokotu autuia, te aru anga i toou Ariki, ko Iesu Karaiti, ma Iehova uaorai e ko te arataki? Me koia ia, ka rauka ia koe te irinakianga e ka papu te autuanga e ka tinamou toou manakonakoanga. Ka kitea maata ia teia ia tatou e akamanako atura i ta Mika totou.

Akapeea Koe me Pau?

• I to Mika tuatau, eaa ra a Iehova i iki ei i te rave i te tutaki ia Iuda raua ko Iseraela?

• Eaa te ka tupu me tuku te aronga e tuatua ra e te tavini ra i te Atua i te au apinga materia na mua i to ratou oraanga?

• I muri ake i te akamanakoanga ia Mika pene 1 e te 2, eaa ra koe i papu ei e kua tinamou toou manakonakoanga?

[Tutu i te kapi 9]

Ta Mika totou ka rauka i te akamaroiroi ia tatou i te pae vaerua

[Au Tutu i te kapi 10]

Mei te toenga o te ngati Iuda i te 537 M.T.N., te akakitekite ra te Iseraela vaerua e to ratou taeake i te akamorianga mou