E Tatanu i te Tu Akaaka Tika Tikai

“Ko te au tangata akaaka ra ko taau ia ka akaora.”​—2 SAMUELA 22:28, NW

1, 2. Eaa te mea tei aiteite ua i te au tutara e manganui o teianei ao?

TE AKAKITE maira te au piramiti o Aiphiti no runga i te au tangata tei tutara ana i taua enua ra. Ko etai tei akaruke mai i ta ratou akairo ki roto i te tuatua enua koia oki ko Senakeriba o Asura, ko Alexander Maata o Ereni, e Kaisara Iulio o Roma. E tai ia apinga aiteite ua i teia au tutara pouroa. Kare ratou i vaio mai ana i tetai rekoti no te tu akaaka tika tikai.​—Mataio 20:25, 26.

² Ka rauka ainei ia koe kia akamanako i tetai o te au tutara tei taikuia i runga akenei i te kimi matau aere anga na roto i to ratou patireia kia kitea te au tangata akaaka tei anoano i te akapumaanaanga? Kare roa! E kare katoa e rauka ia koe kia akamanako e ka aere ratou ki te au kainga akaaka o te au tangata tei taitaia i te akamaroiroi i te ngakau o taua aronga ra. E tuke tikai to ratou tu ki te au tangata akaaka mei to te Tutara Ngateitei o te ao katoa e pini ua ake, i te Atua ko Iehova!

Te Akaraanga Maata Roa Atu no te Tu Akaaka

3. Akapeea ra te Tutara Ngateitei i te akono anga i tona au tangata?

³ E taea kore maata tikai e te teitei te kimi ia Iehova, e oti akera ‘te akara nei tona nga mata e pini ua ake te ao katoa nei, kia oronga mai aia i te maroiroi ki te aronga e tika te ngakau iaia.’ (2 Paraleipomeno 16:9) E eaa ta Iehova e rave ana me kitea e ia te aronga akamori akaaka tei taitaia te ngakau no te au timataanga tuke ke tei tupu mai? I tetai tu, koia te “noo” ra ma taua aronga ra na roto i tona vaerua tapu “ei akamaroiroi i te vaerua o te aronga akaaka, e i te akamaroiroi i te ngakau o te aronga tei taitaia ra.” (Isaia 57:15, NW) I reira, ka rauka meitaki atu i tona aronga akamori tei akamaroiroi akaouia kia tavini akaou iaia ma te pereperekavana. E tu akaaka tikai to te Atua!

4, 5. (a) Mei teaa ra to te tata taramo manako ngakau no runga i te mataara e tutara ra te Atua? (e) Eaa ra te aiteanga o ta te Atua ‘tuku akaaka anga’ kia tauturu i ‘tei akaaka’?

⁴ Kare roa e tangata ke atu i roto i te ao katoa nei e pini ua ake i taakaaka ana iaia uaorai ki taua turanga ra mei ta te Atu Ngateitei rai kia rauka i te tauturu i te tangata ara nei. Kua tau te tata taramo kia tata e: “E teitei to Iehova i to te pa enua ravarai, tona kakā i to te au rangi ra. Koai tei tau ki to tatou Atua kia Iehova? ko tei noo i te ngai teitei. Te tuku akaaka nei ra aia iaia uaorai i te akara anga mai ki raro, ki runga i te au rangi, e ki runga i te enua. Te akateitei nei aia i te akaaka ra no raro mai i te one ra, kua akateitei i tei putaua no raro i te tiringa teita.”​—Salamo 113:4-7.

⁵ E akara ana i te tuatua “tuku akaaka.” Me te tuatua ra no runga i te tangata, e aiteanga tau kore to tera tuatua, ‘ko te manako e e tu teitei atu tona i to tetai tangata akaaka roa ake me kore manuia kore.’ Kare roa taua tu nengonengo ra e tau kia akataka mai i te Atua ko Iehova, tei tiama e te tapu e kare roa e “nengonengo.” (Mareko 7:22, 23) Inara ka apai katoa te “taakaaka” i te manako o te aere anga mai ki raro ki te turanga o tetai tei akaaka roa ake me kore i te eke anga mai mei to tetai taoonga me kore turanga ngateitei i te akono anga atu i tetai tei akaaka roa ake. No reira, tetai au Pipiria i tuatua ai e te karanga ra a Salamo 113:6 e te taakaaka ra te Atua iaia uaorai. E tau meitaki tikai te akakite anga te reira i te tu o to tatou Atua akaaka e oronga ra i te akamanakoanga aroa ki te au anoano o tona aronga akamori tangata apa ua nei!​—2 Samuela 22:36, NW.

Te Tumu i Akaaka ai a Iesu

6. Eaa ra ta Iehova raveanga maata roa atu o te tu akaaka?

⁶ Ta te Atua raveanga maata roa atu o te tu akaaka e te aroa koia oki i te tono anga mai i tana Tamaiti anau tai akaperepereia kia anauia i te enua nei e kia utuutuia ei tangata kia ora te tangata nei. (Ioane 3:16) Kua apii mai a Iesu ia tatou i te tuatua mou no runga i tona Metua i te rangi e oti kua oronga i tona oraanga tangata apa kore ei apai ke atu i “te ara a to te ao!” (Ioane 1:29; 18:37) I te akaata apa kore anga mai i tona Metua, kapiti mai i to Iehova tu akaaka, kua rave puareinga ua a Iesu i ta te Atua i pati kiaia. Ko tera tikai te akaraanga maata roa atu o te tu akaaka e te aroa tei akanooia e tetai o te au mea ora ta te Atua i anga mai. Kare te katoatoa i akangateitei ana i to Iesu tu akaaka, e kua manako katoa tona au enemi iaia e ko tei “akaaka roa i to te tangata nei.” (Daniela 4:17) Noatu rai, kua kite ra te apotetoro ko Paulo e e mea tau kia aru tona au oa akarongo ia Iesu e kia taakaaka i roto i ta ratou au raveanga ki i tetai e tetai.​—1 Korinetia 11:1; Philipi 2:3, 4.

7, 8. (a) Akapeea ra a Iesu i kite ei i te taakaaka? (e) Eaa te patianga akatenga ta Iesu i oronga mai ki te aronga te ka riro mai ei au pipi?

⁷ Kua akakite mai a Paulo i to Iesu akaraanga meitaki, i te tata anga: “Kia okotai rai o kotou tu ngakau e to te Mesia ra to Iesu: Ko te tu ïa aia no te Atua, e kare aia i manako e, e apinga āru kia aite katoa aia i te Atua ra: Kua tuku ke atura ra aia i tona uaorai tu, e kua rave i to te tavini, i te riro anga mai mei te tangata nei te tu: E koia i kitea mei te tangata nei te tu, kua taakaaka iaia uaorai i te akonoanga e tae ua atu ki te mate, ki te mate satauro ra.”​—Philipi 2:5-8.

⁸ Penei ka umere tetai papaki e, ‘Akapeea ra a Iesu i kite ei i te taakaaka?’ E puapinga umere tikai tei rauka mai no tona pirianga vaitata tikai ki tona Metua i te rangi no te au tuatau e manganui, i tona tavini anga ei “pu rave angaanga” no te Atua i te anga mai anga i te au mea tini ravarai. (Maseli 8:30, NW) I muri ake i te meameaau i Edene, kua rauka i te Tamaiti anau tai a te Atua kia kite i te au raveanga akaaka a tona Metua ki te tangata ara nei. Kia tau ki te reira, iaia i te enua nei, kua akaata mai a Iesu i te tu akaaka o tona Metua e kua pati akatenga atu e: “Ka rave mai i taku amo ki rungao ia kotou, e kia apiiia kotou e au; te maru nei au, e ngakau akaaka toku, e rauka oki ia kotou te akaangaroianga i to kotou vaerua.”​—Mataio 11:29; Ioane 14:9.

9. (a) Eaa ta Iesu mea mareka i kite i roto i te tamariki? (e) I te taangaanga anga i tetai tamaiti, eaa te apiianga ta Iesu i apii mai?

⁹ No te mea e akaaka tika tikai to Iesu, kare roa te tamariki mearikiriki i mataku ana iaia. Mari ra, kua inangaro tikai ratou i te akapiri atu kiaia. Koia ra i tana tuanga kua akaari aia i te inangaro no te tamariki e kua ariu atura kia ratou. (Mareko 10:13-16) Eaa ra te mea i mareka ai a Iesu i te tamariki? Papu roa e, e au tu marekaia to ratou tei kore tetai papaki o tana au pipi pakari e akaari ana. E tumu ngoie ua i te kite e te akara ra te tamariki ki te aronga mamaata ei aronga teitei atu ki runga. Ka kite ua koe i teia na roto i ta ratou au uianga e manganui e ui ana. Ae, me akaaiteia atu ki te manganuianga o te aronga mamaata, e ngoie atu i te apii i te tamariki e kare e maata ana te parau. I tetai atianga, kua rave mai a Iesu i tetai tamaiti e kua na ko atura ki Tana au pipi: “Kia kore kotou e akatu keia, e kia riro mei te tamariki mea riki ra, kare kotou e o ki te basileia ra ki te ao.” Kua na ko atu rai aia e: “Ko te taakaaka iaia uaorai mei teianei tamaiti iti, koia te ka maata i te basileia o te ao ra.” (Mataio 18:3, 4) Kua akakite iora Iesu i te kaveinga: “Ko tei akateitei iaia uaorai, ka taakaakaia ïa; e tei taakaaka iaia uaorai, ka akateiteiia ïa.”​—Luka 14:11; 18:14; Mataio 23:12.

10. Eaa te au uianga ta tatou ka akamanako?

¹⁰ Te akatu maira taua tuatua mou ra i tetai au uianga puapinga. To tatou manakonakoanga no te rauka anga mai te ora mutu kore tei runga ia i te tatanu anga tatou i te tu akaaka tika tikai, inara no teaa ra i ngata ai i te au Kerititiano kia taakaaka i tetai au taime? No teaa ra i riro ei ei akaaoanga no tatou kia takore i to tatou parau, e ka ariu atu ei ki te au timataanga ma te tu akaaka? E eaa te ka tauturu ia tatou kia puapingaia i roto i te tatanu anga i te tu akaaka?​—Iakobo 4:6, 10.

Te Tumu i Ngata ai kia Taakaaka

11. No teaa ra i kore ei i te mea poitirere e te ngata nei ia tatou kia taakaaka?

¹¹ Me te kite ra koe i te tu ngata kia taakaaka ia koe uaorai, kare ko koe anake ua te pera ana. I te 1920, kua uriuri ana teia tianara i te akoanga a te Pipiria no runga i te anoano no te tu akaaka, i te tuatua anga: “Ia tatou e kite ra i te puapinga maata ta te Atu e tuku ra ki runga i te tu akaaka tikaanga tikai ka akamaroiroi te reira i te au pipi mou katoatoa kia tatanu i teia tu nei i te au ra ravarai.” E oti kua akakiteia maira teia tuatua tika: “Noatu rai teia au akoanga katoatoa a te au Tuatua Tapu i te akara anga kua maata ua te kino o te tu tangata e ko te aronga tei riro mai ei iti tangata no te Atu e tei iki kia aere na teia mataara i te akara anga kua maata roa atu te manamanata i rauka mai, maata roa atu te tu ngata, i roto i teia mea nei i to tetai ua atu.” Te akaketaketa maira teia i te tumu okotai i ngata ai i te au Kerititiano mou kia taakaaka​—te inangaro ua nei to tatou tu tangata ara i te kaka tau kore. I pera ai teia no te mea e uanga tatou no nga tokorua ara, ko Adamu raua ko Eva, tei tuku ua atu ki te inangaro noinoi tika kore.​—Roma 5:12.

12, 13. (a) Akapeea ra te ao i riro ei ei araianga ki te tu akaaka Kerititiano? (e) Koai te akangata roa atu nei i ta tatou tautaanga kia tatanu i te tu akaaka?

¹² Tetai tumu ke atu ka ngata ai ia tatou kia akaari i te tu akaaka koia oki te koropiniia nei tatou e tetai ao e akamaroiroi ra i te tangata kia tauta pakari kia teitei atu ki runga ake i etai ke. I rotopu i te au akakoroanga matauia o teia ao koia oki ko te inangaro kia akamerengoia “te anoano tika kore o te kopapa [ara] nei, e te anoano tika kore o te mata nei, e te akatietie o te ora anga nei.” (1 Ioane 2:16) I to te akatika kia akakeuia e taua au tu anoano ra o teianei ao, ka anoanoia te au pipi a Iesu kia akangoie ua e kia tamou i to ratou mata ki runga i te rave anga i te anoano o te Atua.​—Mataio 6:22-24, 31-33, NW; 1 Ioane 2:17.

¹³ Te toru o te tumu i ngata ai te tatanu anga e te akaari anga i te tu akaaka koia oki ko tei akamata i te tu nengonengo, ko te Tiaporo ko Satani, te tutara nei i teia ao. (2 Korinetia 4:4, NW; 1 Timoteo 3:6) Te akamaata ua atura a Satani i tona au tu kino. Ei akaraanga, te umuumu ra aia i ta Iesu akamorianga na te oronga anga atu i te “au basileia katoa o te ao nei, to ratou kakā.” Ma te akaaka tikai, kua patoi tika atu a Iesu i te manako o te Tiaporo. (Mataio 4:8, 10) Mei te reira katoa rai, a Satani i te timata anga i te au Kerititiano kia kimi i te kaka no ratou uaorai. Inara, te tauta ra te au Kerititiano akaaka i te aru i ta Iesu akaraanga, te oronga anga i te akapaapaaanga e te akangateiteianga ki te Atua.​—Mareko 10:17, 18.

Tatanu Anga e te Akaari Anga i te Tu Akaaka Tika Tikai

14. Eaa te “tu akaaka akatutu ua”?

¹⁴ I roto i tana reta ki to Kolosa, kua akamatakite atu te apotetoro ko Paulo no runga i te tu akaaka akapikikaa na vao ua ei akareka ua i te tangata. Kua akataka mai a Paulo i teia ei “tu akaaka akatutu ua.” Te aronga e akapikikaa ua ra i te taakaaka kare ratou i te au tangata manako pae vaerua. Mari ra, te akaari maira tikai ratou e e aronga ‘akatietie,’ ratou e te parau. (Kolosa 2:18, 23, NW) Kua tou mai a Iesu ki te au akaraanga o taua tu akaaka pikikaa ra. Kua akaapa aia i te au Pharisea no ta ratou au pure akatutu ua e no te akakore ra ratou i te kai ma te akaraumatea e te akatu ke i to ratou mata kia akaraia mai e te tangata. Te mea tuke, no ta tatou uaorai pure kia puapingaia i mua i te aroaro o te Atua, e mea tau kia tuatuaia te reira ma te akaaka.​—Mataio 6:5, 6, 16, NW.

15. (a) Eaa ta tatou ka rave i te akono anga i te manako akaaka? (e) Eaa tetai au akaraanga meitaki o te tu akaaka?

¹⁵ Ka tauturuia te au Kerititiano kia akono marie i te manako akaaka tika tikai na te akara tamou anga ki runga i nga akaraanga meitaki roa atu o te tu akaaka, i te Atua ko Iehova e ia Iesu Karaiti. I te rave anga i te reira ka o mai te apii putuputu i te Pipiria e te au puka tauturu apii Pipiria tei orongaia mai na roto i “te tavini akono meitaki e te pakari.” (Mataio 24:45) E mea puapinga tikai taua tu apii ra no te au akaaere Kerititiano, “kia kore e teitei to [ratou] ngakau i to [ratou] ai taeake ra.” (Deuteronomi 17:19, 20; 1 Petero 5:1-3, NW) E akamanako no runga i te au akaraanga tini ravarai o te aronga tei akameitakiia no to ratou tu akaaka, mei ia Ruta, ia Hana, ia Elisabeta, e te aronga ke atu e manganui. (Ruta 1:16, 17; 1 Samuela 1:11, 20; Luka 1:41-43) E akamanako, katoa, i te au akaraanga meitaki e manganui o te au tangata rongonui tei vai akaaka ua i roto i ta Iehova angaanga, mei ia Davida, Iosia, Ioane Papetito, e te apotetoro ko Paulo. (2 Paraleipomeno 34:1, 2, 19, 26-28; Salamo 131:1; Ioane 1:26, 27; 3:26-30; Angaanga 21:20-26; 1 Korinetia 15:9) E akapeea katoa no runga i te au akaraanga e manganui no te tu akaaka i teia tuatau ta tatou ka kite i roto i te au putuputuanga Kerititiano? Na te manakonako anga no runga i teia au akaraanga nei, ka tauturuia te au Kerititiano mou kia rauka “te manako akaaka atu i tetai e tetai.”​—1 Petero 5:5, NW.

16. Akapeea te angaanga orometua Kerititiano i te tauturu anga ia tatou kia taakaaka?

¹⁶ Ka tauturu katoa te piri putuputu anga ki te angaanga orometua Kerititiano ia tatou kia taakaaka. Ka tauturu te manako akaaka ia tatou kia tau meitaki me aravei tatou i te au tangata ke i tera are e i tera are e etai atu au ngai ke. E tika tikai teia me akamata te au pu ngutuare i te pau manako kore me kore tau kore ua mai ki te karere Patireia. Te maata anga i te taime ka akaaoangaia mai to tatou au irinakianga, e ka riro te tu akaaka ei tauturu i te Kerititiano kia pau ua rai i te au uianga ma te “tu maru e te kauraro oonu.” (1 Petero 3:15, NW) Tetai au tavini o te Atua kua neke atu ki te au ngai ou e kua rauka i te tauturu i te tangata i roto i te au peu e te au turanga tuke tuke o te oraanga. Kua rauka i taua au orometua ra i te akono i te angaanga ngata o te apii anga i tetai reo ou kia rauka i te tauturu maata atu i te aronga e inangaro ra ratou i te akakite atu i te tuatua meitaki. E mea tau tikai kia akameitakiia!​—Mataio 28:19, 20.

17. Eaa te au apainga Kerititiano e umuumuia ra te tu akaaka?

¹⁷ E manganui tei rauka i te akatupu i ta ratou au apainga Kerititiano, ma te tu akaaka, te tuku anga i te au anoano o etai ke na mua ake i to ratou uaorai. Ei akaraanga, ka anoanoia te tu akaaka no tetai metua tane kia akatakake i tetai tuatau mei tana uaorai au angaanga kia akapapa e kia rave i tetai apii Pipiria tau meitaki ma tana au tamariki. Ka tauturu katoa te tu akaaka i te tamariki kia akangateitei e kia akarongo i to ratou au metua, apa ua. (Ephesia 6:1-4) E aro putuputu ua ana te au vaine e au tane irinaki kore ta ratou i te au turanga ka anoanoia te taakaaka ia ratou e tauta ra kia rauka mai to ratou au tokorua na te “tu akono e te mako ma te akangateiteianga oonu.” (1 Petero 3:1, 2, NW) E nga apinga puapinga katoa te tu akaaka e te aroa akaatinga uaorai me akono tatou ma te aroa i te au anoano o te au metua makimaki e te ruaine.​—1 Timoteo 5:4.

Ka Akakore te Tu Akaaka i te Au Manamanata

18. Akapeea te tu akaaka i te tauturu anga ia tatou kia akakore i to tatou au manamanata?

¹⁸ E aronga apa ua te au tavini katoatoa o te Atua. (Iakobo 3:2) Tetai au taime, penei ka tupu te au manamanata me kore te au manako tarevake i rotopu i te au Kerititiano. Penei e tumuanga tau ta tetai kia akaapa atu i tetai. Maataanga o te taime, ka rauka ua i te takore i taua au manamanata ra na te akono anga i te akoanga: “E tauturu atu tetai ki tetai, e akakore tetai i ta tetai ara, e tapepeanga ta tetai ki tetai ra; mei [“a Iehova,” NW] i akakore i ta kotou na, e akapera katoa kotou.” (Kolosa 3:13) E tika ua ra e, kare te aru anga i teia akoanga i te mea ngoie, inara ka tauturu te tu akaaka i tetai kia taangaanga i te reira.

19. Eaa ta tatou e akamaara me tuatua tatou ki tetai tangata tei akariri mai ia tatou?

¹⁹ Tetai au taime penei ka manako tetai Kerititiano e e puapinga maata roa te tumuanga no te akaapaanga kia kopaeia. I na, na te tu akaaka i reira e tauturu iaia kia aravei atu i te tangata tana e manako ra e kua apa ma te manako akaau. (Mataio 18:15) Tetai tumu e vai ua atu ei te au manamanata i rotopu i tetai nga Kerititiano koia oki e maata roa te parau o tetai me kore o raua roa ai i te akatika e kua tarevake rai raua. Me kore ra penei ko tei aere i te aravei i tetai kua rave aia i te reira na roto i te tu akatangata tika iaia uaorai, e te akaapaapa. Ko te tuke, e meitaki roa atu te tu akaaka tika tikai i te akakore atu i te au manamanata tuke tuke e manganui.

20, 21. Eaa tetai tauturu maata roa atu o te taakaaka?

²⁰ Te takainga maata i roto i te akatupu anga i te tu akaaka koia oki ko te pure no te tauturu a te Atua e no te vaerua tapu. Inara e akamaara e, ‘te oronga maira te Atua i te aroa ua [kapiti mai te vaerua tapu] ki te aronga akaaka.’ (Iakobo 4:6) No reira me e manamanata toou ki tetai taeake akarongo, e pure kia Iehova kia tauturu mai ia koe kia akatika akaaka ua i tetai ua atu o toou au apa rikiriki me kore mamaata. Me kua mamae koe e kua akakite mai tei akariri mai ma te ngakau tae e, “Te tataraara atu nei au,” i na e akakore akaaka ua atu i reira. Me ka ngata te rave anga i teia, e pure pu tikai ma te kimi i ta Iehova tauturu kia takore i tetai ua atu tu nengonengo e vai ra i toou ngakau.

²¹ Ka riro te marama anga i te au puapinga e manganui ta te tu akaaka ka apai mai ei akakeu ia tatou kia tatanu e kia akono marie i teia tu akaperepere maataia. I te rave anga i teia, e nga akaraanga umere tikai ta tatou i roto ia Iehova e ia Iesu Karaiti! Auraka rava e akangaropoina i te akapapuanga tu-Atua: “Te tutaki o te taakaaka e te mataku ia Iehova, ko te apinga nui ïa, ko te ngateitei ïa, ko te ora ïa.”​—Maseli 22:4.

Au Tumu no te Manakonako

• Koai ma nga akaraanga meitaki roa atu no te tu akaaka?

• No teaa te tu akaaka i ngata ai i te tatanu?

• Eaa te ka tauturu ia tatou kia taakaaka?

• No teaa ra i puapinga ai kia vai akaaka ua?

[Tutu i te kapi 26]

E akaaka tikai to Iesu

[Tutu i te kapi 28]

Te akamaroiroi nei teianei ao i te tangata kia tauta pakari kia teitei atu ki runga ake i etai ke

[Akameitakianga]

WHO photo by L. Almasi/K. Hemzǒ

[Tutu i te kapi 29]

Ka tauturu te tu akaaka ia tatou kia aravei atu i te au tangata ke ua i roto i ta tatou angaanga orometua

[Au Tutu i te kapi 30]

Maataanga i te taime ka rauka ua i te takore atu i te au manamanata na te akangaro ua atu anga i te reira na roto i te aroa

[Au Tutu i te kapi 31]

E manganui te au mataara ka rauka i te au Kerititiano kia akaari i te tu akaaka