“Kia Mate ra te Kino Ia Koe i te Meitaki”

“Auraka e mate i te kino, kia mate ra te kino ia koe i te meitaki.”​—ROMA 12:21.

1. Eaa i papu ei ia tatou e ka mate ra te kino ia tatou?

KA RAUKA ainei i te patoi ngaueue kore atu i te aronga tei patoi pakari mai i te akamorianga mou? Ka rauka ainei kia autuia te au akakeuanga te tauta ra kia akaoki akaou ia tatou ki roto i teianei ao akono tau kore i te Atua? Te pauanga ki teia nga uianga e ae! Eaa tatou ka akapera ai? No ta te apotetoro ko Paulo i akakite mai i roto i tana reta ki to Roma. Kua tata aia e: “Auraka e mate i te kino, kia mate ra te kino ia koe i te meitaki.” (Roma 12:21) Me irinaki tatou kia Iehova e te tauta kia kore e akatika i teianei ao kia autu ia tatou, kare tona kino e autu atu ia tatou. Pera katoa, te tuatua “kia mate ra te kino” te akaari maira e ka rauka ia tatou i te autu i te kino me tauta ua atu rai tatou i te tamaki i te reira i te pae vaerua. Ko te aronga kare i matakite ana e kua akaruke i te tamaki atu, ko ratou anake ua te ka autuia e teianei ao e tona tutara kino, ko Satani te Tiaporo.​—1 Ioane 5:19.

2. Eaa tatou ka akamanako ei i etai au tupuanga i roto i te oraanga o Nehemia?

² I etai 500 mataiti i mua ake i to Paulo tuatau, kua akaari mai tetai tavini o te Atua te noo ra i Ierusalema i te tikaanga o ta Paulo au tuatua no te tamaki anga i te kino. Kare taua tangata o te Atua, ko Nehemia, i akakoromaki ua i te patoianga a te au tangata akono tau kore i te Atua mari ra kua mate katoa iaia te kino i te meitaki. Eaa te au akaaoanga tana i aro atu? Na teaa i tauturu iaia kia autu? Akapeea tatou i te aru anga i tona akaraanga? E pau ei i taua au uianga, ka akamanako ana tatou i etai au tupuanga i roto i te oraanga o Nehemia.a

3. Eaa te turanga oraanga e noo ra a Nehemia, e eaa te angaanga tana i akatupu?

³ Te tavini ra a Nehemia i roto i te are ariki o te Ariki ko Aretekasaseta o Peresia. Noatu e kua noo ana a Nehemia i rotopu i te aronga akarongo kore, kare aia i “akatau atu” i te “ao” o taua tuatau. (Roma 12:2) Te tupu mai anga tetai anoano i Iuda, kua akaruke aia i tona oraanga tinamou, kua rave i tetai tere ngata ki Ierusalema, e kua rave i tetai angaanga maata i te akatu akaou anga i te patu o te oire. (Roma 12:1) Noatu e e tutara aia no Ierusalema, kua angaanga pakari a Nehemia i te au ra ravarai i te pae i tona au taeake Iseraela “mei te popongi mai e kia kitea mai te au etu ra.” Tei tupu mai, e rua ua rai marama, kua oti te angaanga! (Nehemia 4:21; 6:15) E angaanga umere tikai te reira, no te mea i te tuatau o te angaanga patu anga, e tukeke te au tu o te patoianga ta Iseraela i aro atu. Koai ma te aronga tei patoi mai ia Nehemia, e eaa ra to ratou akakoroanga?

4. Eaa te akakoroanga o te aronga patoi o Nehemia?

⁴ Te aronga patoi maata ko Sanabalata, Tobia, e Gesema, e au tangata mana ririnui te noo ra i te pae ia Iuda. No te mea e au enemi ratou no te iti tangata o te Atua, e “tera maira tetai tangata i aere mai [ko Nehemia] e kimi i te meitaki o te tamariki a Iseraela, ongoongo rava akera [ratou] i te reira.” (Nehemia 2:10, 19) Kua tauta pakari te au enemi o Nehemia i te akamutu i te au parani no te patu anga, i te rave katoa anga i te au ravenga kino. Ka tuku ua ainei a Nehemia ‘iaia uaorai kia mate i te kino’?

“Makitakita Akera Aia, e Riri Rava Akera”

5, 6. (a) Akapeea te au enemi o Nehemia i te ariu atu anga ki te angaanga patu anga? (e) Eaa ra a Nehemia kare i mataku ana i te aronga patoi?

⁵ Kua akamaroiroi mataku kore a Nehemia i tona iti tangata e: “Ka aere tatou e tuki i te patu o Ierusalema.” Kua pau mai ratou e: “E tu tatou ki runga e patu.” Kua akakite mai a Nehemia e: “Kua akamaroiroi iora ratou i to ratou rima no taua angaanga meitaki ra,” inara kua “taitoito maira [te aronga patoi] ia matou, e kua akavaavaa mai ia matou, e kua na ko maira, Eaa tena mea ta kotou i rave na? e kaitamaki ainei kotou i te ariki?” Kare a Nehemia i mataku atu ana i ta ratou taitoito anga e te au akaapaanga pikikaa. Kua akakite aia ki te aronga tei patoi mai e: “Na te Atua o te rangi e akamanuia i ta matou nei; e teianei, ka tu matou ko tona au tavini e patu.” (Nehemia 2:17-20) Kua tauta a Nehemia i te rave i te “angaanga meitaki.”

⁶ Ko tetai o taua aronga patoi ra, ko Sanabalata, kua “makitakita akera aia, e riri rava akera” e kua akamaata mai i tana au tuatua. “Te aa ua ra tera ra au ngati Iuda riri-iti ra?” i aviri ei aia. “Ka rave akaou ainei ratou i te au toka i ka i te ai no roto i te patu ngaangaa ra?” Kua kapiti mai a Tobia ki roto i te aviri anga, i te tuatua anga e: “Kia kake ua tetai suoli i tera ra patu toka, ta ratou i tuki akera, ka ngaoro ïa ki raro.” (Nehemia 4:1-3) Akapeea a Nehemia i te ariu atu anga?

7. Na roto i teea au tu te ariu anga a Nehemia ki te au akaapaanga a te aronga i patoi iaia?

⁷ Kare a Nehemia i akarongo atu ana ki te aviri anga. Kua aru aia i te akauenga a te Atua e auraka e akakino atu. (Levitiku 19:18) Inara, kua akaruke aia i te reira ki roto i te nga rima o Iehova e kua pure e: “E akarongo mai, e to matou Atua; kua akavaavaaia mai oki matou: e akaoki i te akakino na ratou i runga i to ratou uaorai mimiti.” (Nehemia 4:4) Kua irinaki a Nehemia i ta Iehova akapapu anga e: “Tei iaku oki te riri, e te tutaki.” (Deuteronomi 32:35) Pera katoa, ‘kua tuki a Nehemia e tona iti tangata i taua patu ra.’ Kare roa ratou i akatika ana kia tamanamanataia mai ratou. Ko te tika, “te patu katoa ra kua topiriia mai ia tetai pae ra: kua tae oki te ngakau o te tangata ki taua angaanga ra.” (Nehemia 4:6) Kare te au enemi tei patoi i te akamorianga mou i autu ana i te akamutu i te angaanga patu anga! Akapeea tatou i te aru anga ia Nehemia?

8. (a) Akapeea tatou i te aru anga ia Nehemia me akaapa pikikaa mai te aronga patoi ia tatou? (e) E akakite mai i tetai tupuanga tei tupu kia koe me kore tei rongo ana koe te akaari maira i te pakari e auraka e akakino atu.

⁸ I teia tuatau, penei ka akakoko e ka akaapa mai te aronga patoi i te ngai apii, i te ngai angaanga, me kore i te kainga ia tatou. Inara, te maata anga o te taime e meitaki i te akono i taua au akaapaanga pikikaa na te taangaanga anga i te kaveinga Tuatua Tapu e: “E . . . tuatau to te muteki ua.” (Koheleta 3:1, 7) No reira, mei ia Nehemia rai, auraka tatou e akakino atu ma te au tuatua tamamae anga. (Roma 12:17) E pure tatou ki te Atua, na te irinaki anga ki tei akapapu mai kia tatou e: “E naku e tutaki atu.” (Roma 12:19; 1 Petero 2:19, 20) Na roto i taua tu, kare tatou e tuku i te aronga tei patoi mai ia tatou kia tamanamanata mai ia tatou no te angaanga pae vaerua e raveia ra i teia tuatau​—te tutu aere anga i te tuatua meitaki no te Patireia o te Atua e te akariro anga i te au tangata ei pipi. (Mataio 24:14; 28:19, 20) I te au taime ravarai me o ana tatou ki roto i te angaanga tutu anga e te patoi anga kia kore e ariu ke ia e te patoianga, te akaari ra tatou i taua vaerua akarongo mou ra ta Nehemia i rave.

‘Ka Ta Matou ia Kotou’

9. Eaa te tu patoianga ta te au enemi o Nehemia i tuku mai, e akapeea a Nehemia i te ariu atu anga?

⁹ I te akarongo anga te aronga tei patoi i te akamorianga mou i to Nehemia tuatau e “kua tukiia te patu i Ierusalema,” kua rave ratou i ta ratou au koke e kua ‘tamaki atu ia Ierusalema.’ Akaraanga puapinga koreia ra te turanga o te ngati Iuda. Tei te tua tokerau te au Samaria, ko te ngati Amona tei te tua itinga, te Arapia tei te tua tonga, e te ngati Asadoda tei te tua opunga ia. Kua koropiniia a Ierusalema; i te akaraanga kua piritiaia te aronga patu! Eaa ta ratou ka rave? “Kua pure iora ra matou i to matou Atua,” i karanga ai a Nehemia. Kua akakoko mai te au enemi e: “Ka ta ai ia ratou, e akakore i taua angaanga ra.” Kua pau atu a Nehemia na te akapapa anga i te aronga patu ki tetai angaanga no te paruru anga i te oire “ma ta ratou au koke, to ratou au korare, e to ratou au ana.” E tika rai, mei te akaraanga a te tangata, kare e rauka i te pupu meangitika o te ngati Iuda i te autu atu i te au enemi ririnui, inara kua raurau atu a Nehemia ia ratou e: “Auraka kotou e mataku . . . e akamaara i te Atu, i te maata e te matakuia ra.”​—Nehemia 4:7-9, 11, 13, 14.

10. (a) Eaa te au tupuanga tei taui viviki i rotopu i te au enemi o Nehemia? (e) Eaa te au ravenga ta Nehemia i rave?

¹⁰ I teianei kua taui viviki te au tupuanga. Kua akamutu te au enemi i ta ratou takinga kino. No teaa ra? “Kua riro ta ratou tuatua ei mea puapinga kore i te Atua,” i ripoti mai ei a Nehemia. Inara, kua kite a Nehemia e te vai ra rai te akakoko a te au enemi. No reira, kua akanoo matakite aia i te ravenga angaanga a te aronga patu. Mei te reira ra mai, “kua rave rima okotai ua i te angaanga, e tetai rima tei rave i te taoonga tamaki.” Kua akanoo katoa a Nehemia i tetai tangata kia “akatangi i te pu” me ka tamaki mai te enemi ei akamatakite anga i te aronga patu. Te mea maata roa atu, kua akapapu a Nehemia ki te iti tangata e: “Na to tatou Atua e tamaki i ta tatou tamaki.” (Nehemia 4:15-20) Kua akamaroiroiia e kua akapapaia kia aro atu i te kino, kua angaanga ua atu rai te aronga patu. Eaa te apiianga ta tatou i kite mai mei teia papaanga?

11. Na teaa i tauturu i te au Kerititiano mou kia patoi atu i te kino i te au enua kua araiia te angaanga Patireia, e akapeea e rauka ai ia ratou kia mate ra te kino i te meitaki?

¹¹ I tetai au taime, e aro ana te au Kerititiano mou i te patoianga kino pakari. Ko te tika, i roto i etai au enua kua riro mai te aronga kino pakari tei patoi i te akamorianga mou ei enemi ririnui. Mei te akaraanga a te tangata, kare to tatou au taeake irinaki i roto i taua au enua e autu. Noatu rai, te irinaki ra taua Au Kite e ‘na te Atua e tamaki i ta ratou tamaki.’ E tika rai, te aronga tei takinokinoia no to ratou au irinaki anga e maata te taime kua kite ana i ta Iehova pau anga ki ta ratou au pure e te ‘akariro anga i te tuatua a te au enemi ririnui pakari ei mea puapinga kore.’ I roto katoa i te au enua tei arai i te angaanga tutu anga i te Patireia, kua kimi te au Kerititiano i te au ravenga kia tutu aereia rai te tuatua meitaki. Mei ta te aronga patu i Ierusalema i rave i te taui i ta ratou ravenga no te angaanga, kua taui katoa te Au Kite o Iehova i teia tuatau i ta ratou au ravenga no te tutu aere anga me takinokinoia mai. E tika rai, kare ratou e taangaanga ana i te au apinga tamaki. (2 Korinetia 10:4) Kare katoa e rauka i te akakoko anga takinga kino i te akamutu i ta ratou au angaanga tutu anga. (1 Petero 4:16) Ei tukeanga ra, ka ‘mate ra te kino i te meitaki’ na roto i taua au taeake e te au tuaine mataku kore.

“E Aere Mai . . . ei Reira Tatou Aravei Ei”

12, 13. (a) Eaa te ravenga ta te aronga tei patoi ia Nehemia i taangaanga? (e) Eaa ra a Nehemia i patoi ei i te patianga kia aravei atu i te aronga tei patoi mai iaia?

¹² I muri ake i te kite anga te au enemi o Nehemia e kare ta ratou takinga kino anga i autu ana, kua anga ratou ki te au tu kikite maata atu no te patoianga. Ko te tika, e toru a ratou ravenga i manako mai. Eaa te reira?

¹³ Te mea mua, kua tauta te au enemi o Nehemia i te akavare iaia. Kua akakite ratou kiaia e: “E aere mai ki tetai o te au vila i te ngai mataataa i Ono ra, ei reira tatou aravei ei.” Tei rotopu a Ono ia Ierusalema e Samaria. No reira kua pati maira te au enemi e kia aravei a Nehemia ia ratou vaitata atu i rotopu i te oire kia akatikatikaia te au manamanata. Penei ka akamanako a Nehemia e: ‘E mea tau tera. E mea meitaki atu i te tuatua auraka ra e ta.’ Inara kua patoi a Nehemia. Kua akamarama aia i te tumu e: “Te manako takinga-kino ra raua iaku.” Kua kite aia i to raua manako e kare i akavareia. E a taime kua akakite aia ki te aronga i patoi mai iaia e: “E angaanga maata taku e rave nei, kare e tika iaku kia aere ki raro na: eaa e tikaʼi iaku kia akaruke i te angaanga kia mutu, ka aere atu ei ki ko na kia kotou na?” Kare te au tauta anga a te au enemi i tupu ana kia tuku ua a Nehemia i te au. Kua akamou aia i tona mata ki runga i te angaanga patu anga.​—Nehemia 6:1-4.

14. Akapeea a Nehemia i te ariu atu anga ki te aronga tei akaapa pikikaa mai iaia ra?

¹⁴ Te rua, kua tuatua koumuumu pikikaa aere te au enemi o Nehemia, i te akaapaanga e te ‘manako kaitamaki ra’ a Nehemia i te Ariki Aretekasaseta. Kua akakite akaouia atu kia Nehemia e: “E akaaiteite ana tatou i te tuatua.” Kua patoi akaou a Nehemia, no te mea kua kite aia i te akakoroanga o te au enemi. Kua akamarama atu a Nehemia e: “E tuatua akamataku oki ta ratou katoa ia matou, na ko akera, E akaparuparuia to ratou rima kia kore e oti ta ratou angaanga.” Inara, i teia taime, kua patoi atu a Nehemia i te akaapaanga a tona au enemi, i te akakite anga e: “Kare rava ïa au mea i raveia i taau i tuatua maira, na toou uaorai ngakau tena i kimi.” Tei runga ravao, kua anga a Nehemia kia Iehova no te tauturu, i te pure anga e: “E akaketaketa mai, e te Atua, i oku nei rima.” Kua irinaki aia e ma ta Iehova tauturu, ka rauka iaia i te akakore atu i teia moetapapa anga kino e te rave ua atu anga i te angaanga patu anga.​—Nehemia 6:5-9.

15. Eaa te akoanga ta tetai peroveta pikikaa i rave, e eaa ra a Nehemia i kore ei e ariki atu i te akoanga?

¹⁵ Te toru, kua taangaanga te au enemi o Nehemia i tetai tangata pikikaa, te ngati Iseraela ko Semaia, kia aati a Nehemia i te Ture a te Atua. Kua tuatua a Semaia kia Nehemia e: “Taki aere taua i roto i te are o te Atua i roto i te nao ra, ka topiri ei taua i te au pa o te nao: ka aere mai oki ratou e ta ia koe.” Kua tuatua a Semaia e ka taiaia a Nehemia inara ka rauka iaia i te akaora iaia na te pipini anga i roto i te nao. Inara, kare a Nehemia i te taunga. Ka ara aia na te pipini anga i roto i te are o te Atua. Ka aati ainei aia i te Ture a te Atua kia akaora mai iaia? Kua pau atu a Nehemia e: “Koai ïa tangata mei iaku nei e oro ki roto i te nao kia ora? kare au e tomo ki roto.” Eaa ra a Nehemia i kore ei i topa atu ki roto i te ereere tei akanooia i mua iaia? No te mea kua kite aia e noatu e e taeake Iseraela a Semaia, “kare aia tei tonokia mai e te Atua.” Ko te tika, kare rava tetai peroveta mou e akakite atu kiaia e kia aati aia i te Ture a te Atua. Kare a Nehemia i tuku akaou ana iaia uaorai kia autuia e te aronga patoi kino. I muri poto ua ake i te reira kua ripoti mai e: “E tae akera ki te tai takau ma rima o te rā i te marama ra ia Elula, oti rava akera taua patu ra, e rima ngauru e rua ara i te rā i oti ei.”​—Nehemia 6:10-15; Numero 1:51; 18:7.

16. (a) Akapeea tatou i te ariu atu anga ki te au oa pikikaa, ki te aronga akaapa pikikaa, e te au taeake pikikaa? (e) Akapeea koe i te akaari anga e te patoi ra koe i te tuku ua i te au no toou au irinaki anga i te kainga, i te ngai apii, me kore i te ngai angaanga?

¹⁶ Mei ia Nehemia rai, penei ka aro katoa atu tatou i te aronga patoi na roto i te tu o te au oa pikikaa, te aronga akaapa pikikaa, e te au taeake pikikaa. Penei ka pati mai etai aronga tataki tai kia tuku ua tatou i te au. Penei ka tauta ratou i te akapapu mai kia tatou e me tavini tatou ia Iehova ma te manga maroiroi ua, ka rauka ia tatou i taua taime rai i te aruaru i te au akakoroanga o teianei ao. Inara, ko te Patireia o te Atua te mea mua i roto i to tatou oraanga, e patoi tatou i te tuku ua i te au. (Mataio 6:33; Luka 9:57-62) Te akakite katoa ra te aronga patoi i te au akaapaanga pikikaa no runga ia tatou. I roto i etai au enua kua akaapaia tatou no te akatupu anga i te akakoko i te Au Enua, mei ia Nehemia rai i te akaapaia anga no te patoi meameaau anga i te ariki. Kua akakore meitakiia etai au akaapaanga i roto i te au are akavaanga. Inara noatu e eaa te ka tupu mai i roto i te au turanga tataki tai, e pure tikai tatou e ka arataki a Iehova i te au tumu anga kia tau ki tona anoano. (Philipi 1:7) Penei ka aere katoa mai te patoianga mei te aronga tei akamea ua e te tavini ra ratou ia Iehova. Mei ta tetai taeake ngati Iuda i tauta ana i te akakeu ia Nehemia kia aati i te Ture a te Atua ei akaora iaia, penei ka tauta rai tetai apoteiti e Au Kite i mua ana i te akakeu ia tatou kia tuku ua tatou i te au na roto i tetai au tu. Inara, e patoi tatou i te au apoteiti no te mea kua kite tatou e kua ora mai tatou, kare na te aati anga i te au ture a te Atua, mari ra na te akono anga i te reira! (1 Ioane 4:1) Ae, ma ta Iehova tauturu ka rauka ia tatou i te autu i tetai ua atu au tu kino.

Akakite Aere Anga i te Tuatua Meitaki Noatu e te Aro ra i te Kino

17, 18. (a) Eaa ta Satani e ta tona au rima rave e tauta ra i te akatupu? (e) Eaa taau ka tauta i te rave, e no teaa ra?

¹⁷ Te akakite maira te Tuatua a te Atua no runga i te au taeake akatainuia o Karaiti e: “Vi atura ra [a Satani] ia ratou . . . i te tuatua ta ratou i akakite ra.” (Apokalupo 12:11) No reira, e pirianga tikai tetai i rotopu i te vi anga ia Satani​—te tumu o te kino​—e te tutu aere anga i te karere o te Patireia. No reira rai a Satani kare i tukutuku i te tamaki i te toenga o te aronga akatainuia e te “aronga maata rava” na te akaongoongo anga i te patoianga!​—Apokalupo 7:9; 12:17.

¹⁸ Mei ta tatou i kite ana, penei ka tupu mai te patoianga na roto i tetai tu no te au tuatua akakino anga me kore te au akakoko anga takinga kino me kore na roto i tetai atu au tu kikite maata atu. Noatu rai e eaa te tu, aiteite ua ta Satani akakoroanga​—kia akamutuia te angaanga tutu anga. Inara, ka puapinga kore ua tana tauta anga no te mea i te aru anga ia Nehemia i taito ra, te tauta nei te iti tangata o te Atua ‘kia mate ra te kino i te meitaki.’ Ka rave ratou i te reira na te akono tamou ua anga i te tutu aere anga i te tuatua meitaki e tae ua atu ki te tuatau e karanga ai a Iehova e kua oti te angaanga!​—Mareko 13:10; Roma 8:31; Philipi 1:27, 28.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

Maara Ainei ia Koe?

• Eaa te patoianga ta te au tavini o te Atua i aro atu ana i te tuatau i topa e ta te au Kerititiano mou e aro atu nei i teia tuatau?

• Eaa te akakoroanga maata a te au enemi o Nehemia, e eaa te akakoroanga a te au enemi o te Atua i teia tuatau?

• Akapeea e mate ei ia tatou te kino i te meitaki i teia tuatau?

[Pia/​Tutu i te kapi 29]

Au Apiianga Tei Kitea i Roto i te Puka o Nehemia

Aro atura te au tavini o te Atua i te

• taitoito

• au akakoko anga

• pikikaa

Taangaangaia te pikikaa e te

• au oa pikikaa

• aronga akaapa pikikaa

• au taeake pikikaa

Autu te au tavini o te Atua te kino na te

• mou piri anga ki ta ratou angaanga tei orongaia mai e te Atua

[Tutu i te kapi 27]

Kua akatu akaou a Nehemia e tona au oa angaanga i te patu o Ierusalema noatu te patoianga pakari

[Tutu i te kapi 31]

Te tutu mataku kore ra te au Kerititiano mou i te tuatua meitaki