ATIKARA APII 50
Ka Akatupu te Akarongo e te Angaanga i te Tuatua Tika
“Ko tei aere katoa ra na te ruatapuae o te akarongo o to tatou tupuna ra o Aberahama.”—ROMA 4:12.
IMENE 119 Ei Akarongo to Tatou
I ROTO I TEIA APIIa
1. Me akamanako tatou i to Aberahama akarongo, eaa te uianga ka ui tatou?
E MAATA te tangata tei akarongo ana no runga ia Aberahama, inara e iti ua ta ratou i kite no runga iaia. Kareka tatou, kua kite tatou ia Aberahama. Kapiki te Pipiria iaia ko te “metua no te [aronga] ravarai i akarongo ra.” (Roma 4:11) Inara penei ka ui tatou, ‘Ka rauka ainei iaku i te aru i te akaraanga o Aberahama no te akarongo?’ Ae, e mea papu.
2. Eaa i puapinga ai kia apii i to Aberahama akaraanga? (Iakobo 2:22, 23)
2 Ko tetai ravenga meitaki, na te apiianga i te akaraanga o Aberahama. Kua akarongo aia ki te Atua e kua neke ki tetai enua mamao, kua noo ki roto i te puakapa, e kua papa ua aia i te akaatinga i tana tamaiti akaperepere ko Isaaka. Akaari mai te reira i tona akarongo ketaketa. Kua riro to Aberahama akarongo e tana au angaanga ei akamareka i te Atua e kua kapikiia aia ei oa no Iehova. (E tatau ia Iakobo 2:22, 23.) Ka inangaro katoa a Iehova ia koe kia riro ei oa nona. No reira aia i akauru ei i te nga tangata tata Pipiria ko Paulo e Iakobo kia taiku i te akaraanga o Aberahama. Teianei ka uriuri tatou i ta raua i tata i roto ia Roma pene 4 e Iakobo pene 2. Ka kite tatou i tetai apiianga puapinga no runga ia Aberahama.
3. Eaa te irava ta Paulo e Iakobo i taiku?
3 Kua taiku a Paulo e Iakobo ia Genese 15:6, karanga ra: “Kua akarongo atura [a Aberahama] ia Iehova, e kua akono atura Aia i te reira ei tuatua-tika nana.” Me mareka a Iehova i tetai tangata, ka kapiki aia iaia ei tangata tuatua tika e te apa kore. Mea umere tikai e kua kapiki te Atua i tetai tangata ara ei tangata tuatua tika! Papu ka inangaro katoa koe kia riro ei tangata tuatua tika ki mua i te Atua. Kia rave i te reira, ka akara tatou i te tumu i kapikiia ai a Aberahama ei tangata tuatua tika e te apa kore.
ANOANOIA TE AKARONGO E RAUKA AI TE TUATUA TIKA
4. Eaa te tangata i kore ei i riro ei aronga tuatua tika?
4 I roto i tana reta ki to Roma, kua akakite a Paulo e e aronga ara te katoatoa. (Roma 3:23) Akapeea i reira tatou e riro ei ei aronga tuatua tika e te apa kore ki mua i te Atua? Ka kitea te pauanga i roto i ta Paulo i tata no runga ia Aberahama.
5. Eaa te tumu i kapiki ei a Iehova ia Aberahama ei tangata tuatua tika? (Roma 4:2-4)
5 Kua kapiki a Iehova ia Aberahama ei tangata tuatua tika iaia e noo ra i Kanaana. No teaa ra? Kare no te mea e kua akono meitaki a Aberahama i te Ture a Mose. (Roma 4:13) Mari ra, kua orongaia te Ture ki to Iseraela e 400 mataiti i muri mai. Eaa i reira te tumu i kapiki ei te Atua ia Aberahama ei tangata tuatua tika? No tona akarongo.—E tatau ia Roma 4:2-4.
6. Akapeea tetai tangata ara e riro mai ei ei tangata tuatua tika?
6 Akakite katoa a Paulo e me irinaki tetai tangata i te Atua, ka “akonoia oki tona akarongo ei tuatua-tika nana.” (Roma 4:5) Karanga a Paulo: “Mei ia Davida oki i tuatua mai i te meitaki o te tangata ta te Atua i uri mai i te tuatua-tika kare e angaanga ra, I te na ko anga mai e, ‘E ao to ratou, to tei akakoreia, ta ratou ara, to tei tapokiia to ratou kino. E ao to te tangata, kare i tapepeia e Iehova i te ara.’” (Roma 4:6-8; Sala. 32:1, 2) Ka akakore e ka tapoki te Atua i te ara a te aronga tei irinaki iaia, e kare Aia e akautunga ia ratou. Ka riro mai ratou ei aronga tuatua tika e te apa kore ki mua iaia no to ratou akarongo.
7. Akapeea tetai aronga akamori te riro anga ei aronga tuatua tika ki mua i te Atua?
7 Kua riro a Aberahama, Davida, e tetai aronga tiratiratu ei aronga tuatua tika ki mua i te Atua, noatu e aronga ara ua ratou. Noatu ra, no te akarongo kua kapiki te Atua ia ratou ei aronga apa kore me akaaiteia ki te aronga kare e akarongo. (Ephe. 2:12) Akakite a Paulo i roto i tana reta e ka anoanoia te akarongo e rauka ai tetai pirianga ki te Atua. Kua rauka ia Aberahama e Davida te reira, e pera katoa tatou.
EAA TE PIRIANGA O TE AKARONGO E TE ANGAANGA?
8-9. Eaa te manako tarevake o tetai pae no te tataanga a Paulo e Iakobo, e no teaa ra?
8 Kua roa akenei te tuatau kua taumāro te au orometua no runga i te pirianga o te akarongo e te angaanga. Ko tetai pae kua apii e me irinaki koe ia Iesu Mesia kua ora koe. Penei kua rongo ana koe i teia au tuatua. Karanga ratou e kua apii a Paulo e kare e anoanoia te angaanga kia akatikaia mai e te Atua. (Roma 4:6) I tetai tua, kua karanga tetai pae e e rauka ai te ora, ka anoanoia koe kia piri ki te au peu akonoanga e te rave i te au angaanga meitaki. Penei ka taiku ratou ia Iakobo 2:24 karanga nei: “Kua kite atura kotou e i akatikaia te tangata i te angaanga, kare i te akarongo anake ua.”
9 Tei tupu mei teia apiianga, karanga te aronga kite e penei kua taumāro a Paulo raua ko Iakobo no runga i te akarongo e te angaanga. Akakite te au orometua e kua irinaki a Paulo e ka akatikaia tetai e te Atua no te akarongo kare e angaanga. Kareka ra a Iakobo kua irinaki aia e ka anoanoia te angaanga. Teia ta tetai tangata kite i karanga: “Kare a Iakobo i mārama i te tumu i apii ei a Paulo ko te akarongo tei anoanoia e kare ko te angaanga.” Inara, kua akauru a Iehova ia Paulo e Iakobo kia tata i ta raua i irinaki. (2 Timo. 3:16) No reira, te vaira te au akamārama anga no ta raua i tata. Ka uriuri tatou i te reira.
Akakite a Paulo ki te au Kerititiano i Roma e e puapinga atu te akarongo i te angaanga a te Ture (Akara i te parakarapa 10)b
10. Eaa te “angaanga” ta Paulo e akataka ra? (Roma 3:21, 28) (Akara katoa i te tutu.)
10 Eaa te “angaanga” ta Paulo i tata i roto ia Roma pene 3 e te 4? Ko te “angaanga a te ture,” te Ture a Mose, tei orongaia kiaia i te Maunga i Sinai. (E tatau ia Roma 3:21, 28.) I to Paulo tuatau, kua ngatā i tetai pae Kerititiano ngati Iuda i te āriki e kua akakoreia te Ture a Mose. No reira, kua taiku a Paulo i te akaraanga o Aberahama kia akapapu e kare e anoanoia “te angaanga a te ture” kia akatikaia tetai e te Atua. Mari ra, ka anoanoia te akarongo. Ka akamaroiroi teia ia tatou no te mea me irinaki tatou i te Atua e Iesu, ka mareka te Atua ia tatou.
Akamaroiroi a Iakobo i te au Kerititiano kia taangaanga i te akarongo na te rave anga i te “angaanga” memeitaki (Akara i te parakarapa 11-12)c
11. Eaa te “angaanga” ta Iakobo e akataka ra?
11 Ko te “angaanga” ta Iakobo i tata i te pene 2, kare e ko “te angaanga a te ture” ta Paulo i taiku. Mari ra, ko te au angaanga e rave ana te au Kerititiano i te au rā. Te akaari maira te reira angaanga me e akarongo mou to tetai Kerititiano, e me kare. Ka akamanako tatou i teianei e rua akaraanga ta Iakobo i tata.
12. Kia tau ki ta Iakobo i tata, eaa te pirianga o te akarongo e te angaanga? (Akara katoa i te tutu.)
12 Te akaraanga mua, kua tata a Iakobo ki te au Kerititiano kia akono meitaki i te katoatoa. Kua taiku aia i te akaraanga o tetai tangata tei akangateitei i te aronga apinganui e kua akavaavaa i te aronga putaua. I roto i teia turanga, penei e akarongo to te reira tangata inara kare i rotai ki tana angaanga. (Iako. 2:1-5, 9) Ko te rua o te akaraanga, kua tata a Iakobo no tetai tei kite ‘i tona taeake e tona tuaine tei ngere i te kakau e te kai,’ kare ra aia i oronga i te tauturu. Noatu e akarongo tona, kare aia i taangaanga i te reira e e mea puapinga kore ïa. Tata a Iakobo, koia katoa “te akarongo, me kare a te reira angaanga, kua mate te reira.”—Iako. 2:14-17.
13. Akapeea a Iakobo te akatutu anga akapeea me taangaanga i te akarongo? (Iakobo 2:25, 26)
13 Kua taiku a Iakobo ia Rahaba ei akaraanga meitaki no te taangaanga i te akarongo. (E tatau ia Iakobo 2:25, 26.) Kua akarongo a Rahaba no runga ia Iehova e kua kite i ta Iehova akaora anga i te ngati Iseraela. (Iosu. 2:9-11) Kua taangaanga aia i tona akarongo na te paruru anga i te nga tangata tutaka Iseraela tei rokoia e te kino. Noatu tona tu apa ua, kua akatikaia teia vaine e te Atua mei ia Aberahama rai. Ka apii mai tatou mei to Rahaba akaraanga i te puapinga kia taangaanga i to tatou akarongo.
14. Akapeea te tataanga a Paulo e Iakobo i rotai ei?
14 No reira e tuke te akamārama anga a Paulo e Iakobo no te akarongo e te angaanga. Akakite a Paulo ki te au Kerititiano ngati Iuda e kare e rauka ia ratou i te akamareka ia Iehova mei te rave anga i te au angaanga a te Ture a Mose. E kua akakite a Iakobo e ka anoanoia te au Kerititiano kia taangaanga i to ratou akarongo na te rave anga i te au angaanga meitaki.
Ka akakeu ainei toou akarongo ia koe kia rave i te au angaanga ta Iehova e mareka ra? (Akara i te parakarapa 15)
15. Akapeea tatou me taangaanga i to tatou akarongo? (Akara katoa i te au tutu.)
15 Kare tatou e aru i ta Aberahama i rave kia akatikaia mai e Iehova. Mari ra, kia taangaanga tatou i to tatou akarongo. Penei na te āriki anga mai i te aronga ou ki te putuputuanga, te tauturu i te au taeake e te au tuaine, e te rave i te meitaki i roto i toou ngutuare, ka āriki e ka akameitaki mai te Atua i te reira. (Roma 15:7; 1 Timo. 5:4, 8; 1 Ioa. 3:18) Ko tetai angaanga puapinga no to tatou akarongo, ko te rave maroiroi i te angaanga tutu aere. (1 Timo. 4:16) Ka akaari ta tatou angaanga i to tatou akarongo mei ta Iehova au taputou e ko tana au ravenga e mea meitaki tikai. Me pera tatou, ka kapiki te Atua ia tatou ei aronga tuatua tika e ei oa nona.
ANOANOIA TE MANAKONAKOANGA NO TE AKARONGO
16. Eaa te manakonakoanga o Aberahama?
16 Akakite a Roma pene 4 i tetai apiianga puapinga mei ia Aberahama: Ko te manakonakoanga. Kua taputou mai a Iehova na roto ia Aberahama e ka akameitakiia “te pa enua e manganui.” E manakonakoanga manea teia nona! (Gene. 12:3; 15:5; 17:4; Roma 4:17) Inara, e 100 o Aberahama mataiti e e 90 o Sara, e kare rai a raua tamaiti. Te akaraanga kare e rauka ia raua i te anau tamariki. E timataanga pakari te reira no Aberahama. Noatu ra, kua “akarongo atura ïa ma te tatari e, ka riro aia ei metua no te pa enua e manganui.” (Roma 4:18, 19) Kua tupu rai te reira. Kua anau mai ta raua tamaiti ko Isaaka.—Roma 4:20-22.
17. Akapeea tatou i papu ei ka rauka i te akamareka i te Atua e te riro ei oa nona?
17 Mei ia Aberahama rai, ka rauka ia tatou i te akamareka i te Atua e kia riro ei oa nona. Kua tata a Paulo: “Kare ra [no Aberahama] anake ua i tataia’i e, kua akonoia nana; No tatou katoa ra, no te aronga e akono katoaia te akarongo ei tuatua-tika kia akarongo tatou iaia i tei akatu akaou i to tatou Atu ra ia Iesu ki runga mei te mate maira.” (Roma 4:23, 24) Mei ia Aberahama, ka anoanoia te akarongo, te angaanga e pera katoa te manakonakoanga. I te atikara ka aru mai, ka uriuri tatou no runga i te manakonakoanga ta Paulo i tata ia Roma pene 5.
IMENE 28 Kia Riro ei Oa no Iehova
a Inangaro tatou kia mareka mai te Atua ia tatou e kia akatikaia ei aronga tuatua tika. Mei ta Paulo e Iakobo i tata, ka uriuri teia atikara i te pirianga o te angaanga e te akarongo no te akamareka ia Iehova.
b AKATAKA ANGA TUTU: Akamaroiroi a Paulo i te au Kerititiano ngati Iuda kia akaketaketa i to ratou akarongo, kare i “te angaanga a te ture,” mei te aao kakau ma te taura auika, te akamaara i te Pasa, e te peu tamā anga.
c AKATAKA ANGA TUTU: Akamaroiroi a Iakobo kia taangaanga i te akarongo na te rave anga i te au angaanga meitaki, mei te tauturu i te aronga putaua.