E Aru i to Iehova tu Tika e te Aroa Ua
“Ka akono ana i te tuatua-tau tikai, e takinga-meitaki atu ma te aroa, te tangata katoa oki tona uaorai taeake.”—ZEKARIA 7:9.
AKAPEEA KOE ME PAU?
Akapeea tatou me aru i te tu aroa ua o Iehova me anoanoia tatou kia akakore i ta tetai ara?
Akapeea tatou me akaari kia aite atu ki ta Iehova akaraanga i te puapinga o te oraanga?
Akapeea te aronga pakari me aru i to Iehova tu tika me akava i te aronga tei rave i te tarevake?
1, 2. (a) Eaa to Iesu manako no runga i te Ture a te Atua? (e) Akapeea te au tata tuatua e te au Pharisea te taangaanga anga i te Ture ma te tarevake?
INANGARO tikai a Iesu i te Ture a Mose. Kare te reira i te mea poitirere kia tatou, no te mea no ko mai te Ture i tona Metua, ko Iehova, Koia te mea puapinga rava atu i to Iesu oraanga. Ia Salamo 40:8, kua totou te Pipiria i to Iesu inangaro tikai i te Ture a te Atua: “E mea tau naku te rave i toou anoano, e taku Atua; te vai nei oki taau ture tei roto i toku nei ngakau.” Kua akapapu a Iesu e na tana i tuatua e i rave kua riro te Ture a te Atua ei mea apa kore, puapinga, e ka akatupuia te reira.—Mataio 5:17-19.
2 Te kite anga a Iesu i te au tata tuatua e te au Pharisea e taangaanga ra i te Ture a tona Metua ma te tarevake, te akariro anga i te reira ma te tau kore kua maromaroa aia. Karanga aia kia ratou: “Te oronga nei kotou i te ngauru o te minete e te aneto e te kumino,” te aiteanga te matakite ra ratou i te aru i te au mea rikiriki o te Ture. No reira, eaa te manamanata? Akamārama a Iesu: “E te akaruke nei i te au mea mamaata o te ture, te tuatua-tau, te aroa, e te akarongo.” (Mataio 23:23) Kare te au Pharisea i kite i te aiteanga o te Ture, e kua manako e meitaki atu ratou i tetai ke. Inara kua mārama a Iesu i te manako o te Ture, e eaa ta te akaueanga tataki tai e akaari maira no runga ia Iehova.
3. Eaa ta tatou ka uriuri i teia atikara?
3 Ei au Kerititiano, kare tatou e umuumuia kia aru i te Ture a Mose. (Roma 7:6) No reira, eaa a Iehova i kapiti mai ei i te Ture ki roto i tana Tuatua, te Pipiria? Inangaro aia ia tatou kia mārama e te taangaanga i “te au mea mamaata o te ture,” mei te au kaveinga o te Ture. Ei akaraanga, eaa te au kaveinga ta tatou ka apii mai mei te akanoonooanga o te au oire akapuanga? I te atikara i mua akenei, kua apii tatou i te au apiianga eaa tei anoanoia i te tuitarere. I teia atikara, ka apii tatou eaa ta te au oire akapuanga e apii maira no runga ia Iehova e akapeea tatou me aru i tona au tu. Ka pau tatou e toru uianga: Akapeea te au oire akapuanga te akaari anga e e tu aroa ua to Iehova? Eaa ta te reira e apii maira ia tatou no to te Atua manako i te oraanga? E akapeea te reira te akaari anga i tona tu tika ma te apa kore? I te au tu tataki tai, e tauta i te akara akapeea koe me aru i toou Metua i te rangi.—E tatau ia Ephesia 5:1.
AKAARI TE AU OIRE AKAPUANGA I TE TU AROA UA O TE ATUA
4, 5. (a) Eaa tei raveia kia māmā ua i tetai tuitarere kia oro ki tetai oire akapuanga, e no teaa ra? (e) Eaa ta teia e apii maira ia tatou no Iehova?
4 Kua akapapa a Iehova i te au oire akapuanga e ono kia tae viviki tetai ki reira. Akakite aia ki te ngati Iseraela kia iki e toru oire i te nga tua o Ioridana. No teaa ra? Kia tae viviki tetai tuitarere ki teia au oire. (Numero 35:11-14) Kua akono meitakiia te au mataara tei tae ki reira. (Deuteronomi 19:3) Kia tau ki te peu a te ngati Iuda, e au akairo to runga i te mataara ei tauturu i te au tuitarere kia kitea te au oire. Mei te mea e au oire akapuanga to Iseraela, kare tetai ngati Iseraela tei tā anoano kore i tetai tangata e anoanoia kia kimi i te paruru anga i roto i tetai enua ke, te ngai ka timataia aia i te akamori i te au atua pikikaa.
5 Akamanako ana i teia: Kua akaue a Iehova kia tamateia te aronga tā tangata. Inara kua akapapu katoa aia kia akaariia te tu aroa ua, te tu tangi, e te paruru anga ki tei tā anoano kore i tetai tangata. Karanga tetai tangata akakite i te Pipiria e: “Taka meitaki ua te au mea ravarai, e māmā ua e te ngoie.” Kare a Iehova i te akava kino tei kimi i te au ravenga no te akautunga i tona au tavini. Mari ra e “aroa maata” tona.—Ephesia 2:4.
6. Kua aru ainei te au Pharisea i to Iehova tu aroa ua? Akamārama mai.
6 Inara, kare te au Pharisea i inangaro ana i te akaari i te tu aroa ua ki tetai ke. Ei akaraanga, karanga te peu ngati Iuda e kua patoi te au Pharisea i te akakore i te tangata tei rave i te tarevake e tere atu i te toru taime. Ei akaari e kua tarevake to ratou manako, kua taangaanga a Iesu i tetai akatutuanga no tetai Pharisea e pure ra i te pae i tetai tangata koi tero. Karanga te au Pharisea: “E akameitaki atu au ia koe, e te Atua, i te mea kare au mei te tangata katoa nei; i te apari apinga, te tuatua-tika kore, te akaturi, e mei tera ra telona oki.” Eaa to Iesu manako? Kua manako te au Pharisea “e i akavaavaa oki ia etai ke,” e kare i manako kia aroa ua atu ia ratou.—Luka 18:9-14.
7, 8. (a) Akapeea koe me aru i to Iehova tu aroa ua? (e) No teaa tatou ka akaaka ei e rauka ai i te akakore i tetai ke?
7 E aru ia Iehova, kare te au Pharisea. E akaari i te tu aroa ua e te tu tangi. (E tatau ia Kolosa 3:13.) E akariro kia māmā ua i tetai ke kia pati mai kia akakoreia ratou. (Luka 17:3, 4) E ui kia koe uaorai: ‘Te akakore viviki ainei au ma te māmā ua i tetai ke, noatu kua akariri mai ratou iaku e maata te taime? Te aruaru ainei au i te akatupu i te ‘au ki tetai tei akariri mai iaku me kore tei tamamae iaku?’
8 E rauka ai i te akakore, kia akaaka tatou. Manako te au Pharisea e e meitaki atu ratou i tetai ua atu, no reira kare ratou i inangaro i te akakore i tetai. Inara ei au Kerititiano, kia akaaka tatou “te manako akameitaki atu tetai ki tetai, auraka iaia uaorai” e te akakore ua ia ratou. (Philipi 2:3) Ka ui tatou kia tatou uaorai, ‘Te aru ainei au ia Iehova ma te akaari i te tu akaaka?’ Me e tu akaaka to tatou, ka māmā ake i tetai kia pati mai no te akakore anga e ka māmā ake ia tatou i te akakore ia ratou. Kia viviki i te akaari i te tu aroa ua e kia marie i te akaririia.—Koheleta 7:8, 9.
AKANGATEITEI I TE ORAANGA, KIA KORE E “IRI AEA TE TOTO KI RUNGA IA KOE”
9. Akapeea a Iehova te tauturu anga i te ngati Iseraela kia mārama e mea tapu te oraanga?
9 Tetai o te au tumu puapinga o te au oire akapuanga kia paruru i te ngati Iseraela kia kore e akamaringi i te toto na te tamate anga i tetai kare ona apa. (Deuteronomi 19:10) Te inangaro ra a Iehova i te ora, e te makitakita ra aia i te tā tangata. (Maseli 6:16, 17) Ei Atua tika e te tapu, kare e rauka iaia i te kopae i tetai ua atu tā anga anoano koreia. E tika, me tamate anoano kore tetai tangata i tetai, ka akaariia te tu aroa ua. Inara te mea mua, ka anoanoia aia kia akamārama i tona turanga ki te aronga pakari. Me akava te aronga pakari e mate anoano kore te reira, kua anoanoia te tuitarere kia noo tamou ki roto i te oire akapuanga e mate ua atu te taunga maata. Tera te aiteanga, penei kua anoanoia te tuitarere kia noo ki roto i te oire akapuanga e mate ua atu aia. Kua akatumu teia akanoonooanga ki te au ngati Iseraela katoatoa e e tapu te oraanga. Ei akangateitei i Tei oronga mai i te ora, kua anoanoia ratou kia rave i te au mea ravarai ka rauka kia kore e tuku i te oraanga o tetai ki roto i te tumatetenga.
10. Kia tau kia Iesu, akapeea te au tata tuatua e te au Pharisea te akaari anga kare te oraanga o te tangata i te mea puapinga kia ratou?
10 Kare ratou mei ia Iehova rai, kua akaari te au tata tuatua e te au Pharisea e kare ratou e akariro ana i te oraanga o tetai ke ei mea puapinga. Karanga a Iesu kia ratou: “Kua apai ke oki kotou i te taviri o te kite, kare kotou uaorai i tomo ki roto, e te aronga e anoano i te tomo ra, kua tāpu kotou.” (Luka 11:52) Eaa te aiteanga o ta Iesu tuatua? Tano anga tikai, kia akamārama te au tata tuatua e te au Pharisea i te Tuatua a te Atua ki te iti tangata e kia tauturu ia ratou kia rauka te ora mutukore. Inara, kua arai ratou i te tangata mei te aru anga ia Iesu, “te Tumu o te ora.” (Angaanga 3:15) Na teia tu, te arataki ra ratou i te tangata ki te mate. E ngakau parau e te noinoi te au tata tuatua e te au Pharisea, e kare i manako i te oraanga o te tangata. Mei teaa atura te kino e te aroa kore!
11. (a) Akapeea te apotetoro ko Paulo te akaari anga e te aite ra tona manako ki to Iehova no te oraanga? (e) Eaa te ka tauturu ia tatou kia aru i to Paulo tu maroiroi no te angaanga tutu aere?
11 Akapeea tatou me aru ia Iehova kia kore e aite ki te au tata tuatua e te au Pharisea? Ka rave tatou i teia na te akangateitei anga e te akaperepere anga i te oraanga. Kua rave te apotetoro ko Paulo i teia na te tutu anga i te nuti meitaki no te Patireia ki te tangata e manganui. No reira ka rauka iaia te tuatua: “Kare rava oku viivii i te toto o te tangata katoa nei.” (E tatau ia Angaanga 20:26, 27.) Kua tutu aere ua ainei a Paulo no te mea kare aia i inangaro kia apa aia me kua karanga a Iehova kia pera aia? Kare. Inangaro tikai a Paulo i te tangata. Akaperepere aia i to ratou oraanga, e kua inangaro ia ratou kia rauka te ora mutukore. (1 Korinetia 9:19-23) Kia akamanako katoa tatou i te oraanga mei ta Iehova i manako. Inangaro aia i te katoatoa kia tataraara e ora ai. (2 Petero 3:9) Kia aru ia Iehova, ka anoanoia tatou kia inangaro i te tangata. Ka riro te tu aroa ua kia akakeu ia tatou kia tutu aere ma te maroiroi e ka tupu te rekareka.
12. Eaa i puapinga ai te oraanga ki te iti tangata o te Atua?
12 Kia manako i te oraanga mei ta Iehova i manako, ka anoano katoaia tatou kia rauka te tu tau no te oraanga. Kia akaoro meitaki tatou e kia angaanga meitaki noatu i te ngai akatu are, te maani anga, me kore te aere anga ki te ngai akamorianga. E puapinga maata atu te tangata, te oraanga, e te pae kopapa i te akarava mai i te taime me kore te moni. E rave ua ana to tatou Atua i te mea tika, e ka inangaro tatou kia riro mei iaia rai. Ka anoano tikaiia te aronga pakari kia akamanako i te oraanga, i to ratou uaorai e to tetai ke. (Maseli 22:3) Me akamaara mai tetai tangata pakari ia koe no te au ture e te au turanga o te oraanga, e akarongo kiaia. (Galatia 6:1) E akamanako kia aite ki to Iehova manako no te puapinga o te oraanga, kia kore e “iri aea te toto ki runga ia koe.”
E AKAVA “KIA TAU I TEIANEI AU TUATUA-TAU”
13, 14 Akapeea te aronga pakari Iseraela te aru anga i to Iehova tu tika?
13 Akaue a Iehova i te aronga pakari Iseraela kia aru i tona tu tika. Te mea mua, ka anoanoia te aronga pakari kia akapapu i te au tika ravarai. I reira, ka anoanoia ratou kia akamanako meitaki i to te tā tangata manako, tu, te au angaanga i topa e me ka akaari i te tu aroa ua. Kua anoanoia te aronga pakari kia kimi me kua makitakita te tuitarere i te tangata tana i tā e kua akakoro i te tamate iaia. (E tatau ia Numero 35:20-24.) Me e aronga tetai tei kite mata, ka anoanoia e rua tangata i mua ake ka akaapaia ai taua tā tangata ra.—Numero 35:30.
14 I muri ake te kitea tikai anga eaa tei tupu, ka anoanoia te aronga pakari kia akamanako i te tangata uaorai, kare ko tana anake ua i rave. Ka anoano te aronga pakari i te kite oonu e kia kite i te au tumu no tei tupu. Tei puapinga rava atu, ka anoano ratou i te vaerua tapu o Iehova kia tauturu ia ratou kia aru i tona kite oonu, tu aroa ua, e te tu tika.—Exodo 34:6, 7.
15. Akapeea ta Iesu manako anga i te aronga ara i tuke ei ki ta te au Pharisea?
15 Kare te au Pharisea i akava ana ma te aroa ua. Kua akamou ratou ki runga i tei raveia e te tangata ara, kare ki runga i tona tu. Te kite anga etai Pharisea ia Iesu e kai manga ra i ko i te ngutuare o Mataio, kua ui ratou ki te au pipi? “Eaa i kai katoaʼi ta kotou Orometua e te au telona e te aronga ara nei?” Pau a Iesu e: “Kare no te aronga ora te taunga, no te aronga maki ra. E teianei, ka aere, ka apii i te ariteanga i te manga tuatua ra e, “Ko te aroa taku i anoano, auraka te atinga:” kare oki au i aere mai e tiki i te aronga tuatua-tika, i te aronga ara ra, kia tataraara.” (Mataio 9:9-13) Te oronga ra ainei a Iesu i te au kotoeanga no te aronga ara? Kare. Kua inangaro aia ia ratou kia tataraara. E tuanga puapinga te reira no te karere tana i tutu. (Mataio 4:17) Kite mai a Iesu e kua inangaro etai o “te au telona e te aronga ara nei” i te taui. Kare ratou i aere ki te ngutuare o Mataio no te kaikai ua. Kua tae ratou no te mea te aru ra ratou ia Iesu. (Mareko 2:15) Ma te maromaroa, kare te maata anga o te au Pharisea i manako ana i te tangata mei ta Iesu i manako. Kare ratou i irinaki e ka taui te tangata, e kua manako ia ratou ei aronga ara puapinga kore. Mei teaa atura to ratou tuke kia Iehova, e tika e te aroa ua!
16. Eaa ta tetai kumiti tukuanga tika ka tauta i te akara?
16 Kia aru te aronga pakari ia Iehova tei “inangaro oki [i] te tuatua-tau.” (Salamo 37:28) Te mea mua, ka anoanoia ratou kia “makitoro marie” te akapapu me kua raveia te ara. Me kua raveia, ka aru ratou i te au arataki anga Pipiria te akamanako eaa te ka rave. (Deuteronomi 13:12-14) Me tavini ratou ki roto i tetai kumiti tukuanga tika, kia matakite meitaki ratou i te akara me kua tataraara te tangata tei rave i te ara kino e me kare. Kare teia i te mea māmā ua i te rave. I roto i te tataraara anga, ka ō mai, akapeea te tangata ara te manako anga i tana i rave e eaa to roto i tona ngakau. (Apokalupo 3:3) Ka anoanoia te tangata tei ara kia tataraara kia rauka te aroa ua i te akaariia.a—Akara i te tataanga rikiriki i raro.
17, 18 Akapeea te aronga pakari e kite ei kua tataraara tikai tetai tangata? (Akara i te tutu mua.)
17 Kite meitaki a Iehova e Iesu i te manako e te ngakau o tetai tangata no te mea kua kite raua i to ratou ngakau. Inara kare te aronga pakari e kite i te ngakau o tetai. No reira me e tangata pakari koe, akapeea koe te kite anga me te tataraara tikai ra tera tangata? Te mea mua, e pure no te pakari e kia kite i te meitaki e te kino. (1 Ariki 3:9) Te rua, e taangaanga i te Tuatua a te Atua e te au puka a te tavini akono meitaki ei tauturu ia koe kia kite i te tuke o “te aue o teianei ao” e “te aue oki e tau i te Atua ra,” koia oki, te tataraara ma te ngakau tae. (2 Korinetia 7:10, 11) E akara akapeea te Pipiria te akataka anga i te aronga tei tataraara e tei kore, e akara matatio i ta ratou i kite, manako, e tei rave.
18 Te toru, e akamanako i tera tangata, kare i tana anake ua i rave. Eaa aia i pera ai? Eaa aia i rave ei i tera au ikianga? Eaa tona au akaaoanga e te au kotinga? Totou te Pipiria no Iesu, te upoko o te putuputuanga Kerititiano e “kare aia e akava ua i ta ona mata i akara ra, kare katoa e akatika ua i ta ona taringa i akarongo ra: I te tuatua-tika ra ka akava mai ei aia i te aronga ao ra, e akatika oki aia ma te tuatua-tau, no te aronga maru o te enua nei.” (Isaia 11:3, 4) E te aronga pakari, kua akanoo a Iesu ia kotou kia akono i tana putuputuanga, e ka tauturu aia ia kotou kia akava ma te tika e te aroa ua. (Mataio 18:18-20) Mareka tikai tatou e aronga pakari tetai te akono ia tatou! Ka tauturu katoa ratou ia tatou kia akaari i te tu tika e te aroa ua ki tetai e tetai.
19. Eaa te apiianga o te au oire akapuanga taau ka parani i te taangaanga?
19 Tei roto i te Ture a Mose “te tu o te kite, e te tuatua-mou.” Ka apii mai te reira ia tatou no Iehova e tana au kaveinga. (Roma 2:20) Ka apii te au oire akapuanga, tei akatakaia i roto i te Ture, i te aronga pakari akapeea te “akono ana i te tuatua-tau tikai,” e te apii maira ia tatou katoatoa kia “takinga-meitaki atu ma te aroa” tetai e tetai. (Zekaria 7:9) E noatu kare tatou e umuumuia kia aru i te Ture, kare a Iehova i taui. E puapinga tikai te tu tika e te aroa ua kiaia. E akameitakianga tikai te akamori i teia Atua. E aru tatou i tona au tu manea kia kitea te ora e tana paruru anga!
[Tataanga Rikiriki i Raro]
a Akara i te “Au Uianga a te Aronga Tatau” i roto i Te Punanga Tiaki, Tepetema 15, 2006, kapi 30.
[Pia i te kapi 20]
TETAI AU TUATUA I URIURIIA
Ka aru tatou i to Iehova tu aroa ua na te akaarianga i te tu tangi ma te puareinga ua te akakore i te aronga tei akariri ia tatou. Te tu akakore, kia akaaka tatou e te akamanako i tetai na mua ake ia tatou
Te akamaringi toto e apa no tei mate tetai no te mea kua akatumatetenga tatou i tona oraanga e no te mea kare tatou i tauta ana i te paruru i tona oraanga
Te kumiti tukuanga tika e pupu aronga pakari tokotoru tei akanooia kia tauturu i tetai Kerititiano tei rave i te ara kino kia rauka akaou tetai pirianga meitaki kia Iehova. Ka aru ratou i to Iehova tu tika ia ratou e akamanako meitaki ra i te manako e te tu o te reira tangata, kare ko tana anake ua i rave
[Mapu i te kapi 16]
Te au oire akapuanga i Iseraela:
▪ E au ngai tau (1)
▪ Au mataara meitaki te aerenga (2)
(Akara i te parakarapa 4)
Kedesa
Sekema
Heberona
Golana
Ramota i Gileada
Bezera
[Tutu i te kapi 17]
Te akariro ra ainei koe kia māmā ua i tetai ke kia pati mai kia akakore koe iaia? Kia akaaka e kia māmā no tetai kia tuatua mai kia koe (Akara i te parakarapa 4-8)