Te Au Metua, Akono i te Au Anoano o To Kotou Pamiri
“Te tangata kare e akono i tona uaorai, . . . kua akakore aia i te akarongo.”—1 TIMOTEO 5:8, NW.
1, 2. (a) No teaa i riro ei ei akamaroiroianga te kite i te au pamiri e aere kapiti ra ki te au uipaanga? (e) Eaa tetai au akaaoanga ta te au pamiri e aro atura kia tae vave ki te au uipaanga?
ME AKARA aere koe i roto i te putuputuanga Kerititiano i mua ake ka akamata ai te uipaanga, ka kite koe i te tamariki ma e te akamanea meitakiia e noo ra ki to ratou au nooanga i te pae i to ratou au metua. Kare ainei i te mea mataora te kite i te aroa i rotopu i taua au pamiri ra—te aroa no Iehova e no tetai e tetai? E ngoie ua, ra, i te akangaropoina e eaa te maata o te angaanga e o maira i te akapapa anga kia tae vave te pamiri ki te au uipaanga.
2 Te maataanga i te taime, i te ra katoa e maata tikai te angaanga a te au metua, e i te au po uipaanga, e maata roa atu te angaanga no te oraanga pamiri. Te kai kia akapapaia, te au angaanga kia raveia, te apii kia akaotiia. Na te au metua te apainga maata roa atu, i te akapapu e kia ma te katoatoa, kia kaikai, e kia papa vave. E tika, i teia mea e tamariki e tupu ana te manamanata i te au atianga manako koreia. Te ngaae maira te piripou o te mea pakari roa i te kanga anga. Te maringi maira te kai a te mea openga roa. Te akamata ra te tamariki i te tauetono. (Maseli 22:15) Te openga? Noatu te parani anga meitaki a te metua i tetai taime e tarevake ana rai. Kareka ra, vaitata e ka tae ua rai te pamiri ki ko i te Are Uipaanga Patireia i mua roa ake ka akamata ai te uipaanga. E akamaroiroianga tikai te kite ia ratou i reira i tera epetoma e tera epetoma, i tera mataiti e tera mataiti, i te tamariki e tupu atura i te tavini ia Iehova!
3. Akapeea tatou i kite ei e e puapinga maata tikai te au pamiri kia Iehova?
3 Noatu te ngata i taau angaanga i tetai taime ei metua, e te roiroi katoa, kia papu ia koe e e puapinga maata tikai taau au tautaanga kia Iehova. Ko Iehova koia oki Tei Akamata mai i te akanoonooanga pamiri. No reira te karanga maira tana Tuatua e ko te au pamiri ravarai “nona oki te ingoa tei kaiou ratou”—to ratou uaorai vai ua anga—kia Iehova. (Ephesia 3:14, 15, NW) No reira me tauta kotou e te au metua i te akatupu i ta kotou angaanga i roto i te pamiri na te mataara tau, te akakaka ra kotou i te Atu Ngateitei o te ao katoa e pini ua ake. (1 Korinetia 10:31) Kare ainei tera i te akameitakianga maata? E mea tau, i reira, e kia akamanako tatou i te tuanga angaanga ta Iehova i oronga mai na te au metua. I roto i teia atikara, ka akamanako tatou i te reira na te tu o te akono anga i te pamiri. Ka akara tatou e toru mataara ta te Atua e tapapa maira i te au metua kia akono.
Akono Anga i te Pae Materia
4. I roto i te pamiri, eaa te akanoonooanga ta Iehova i maani ei akono i te au anoano o te tamariki?
4 Kua tata te apotetoro ko Paulo: “Te tangata kare e akono meitaki i tona uaorai, e i te au mema tikai o tona ngutuare tangata, kua akakore aia i te akarongo e e maata atu tona kino i to te tangata kare e akarongo.” (1 Timoteo 5:8, NW) I te tuatua anga a Paulo no “te tangata” i konei, koai ra tana e manako ra? Ko te upoko o te pamiri, tei matauia ko te metua tane. Kua oronga katoa te Atua i tetai tuanga angaanga na te vaine ei tauturu i tana tane. (Genese 2:18) I te au tuatau Pipiria e tauturu putuputu ana te au vaine i ta ratou au tane i te akono i to ratou pamiri. (Maseli 31:13, 14, 16) I teia tuatau, e mea matau uaia te au pamiri metua takaua.a E angaanga meitaki tikai ta te au metua takaua e manganui e rave ra i te akono anga i to ratou ngutuare tangata. E tika, e mea tau rai e ko nga metua roa ai to roto i te pamiri, ma te metua tane ei arataki.
5, 6. (a) Eaa tetai au akaaoanga e aro atura i te aronga e tauta ra i te akono i to ratou uaorai i te pae materia? (e) Na te tamou marie anga ki teea tu manako no te ngai angaanga e tauturu i te au metua Kerititiano kia aruaru atu rai?
5 Ia 1 Timoteo 5:8, (NW) eaa te tu o te akonoanga ta Paulo e manako ra? Te akakite maira te aerenga tuatua e te tuatua tika ra aia no runga i te au anoano pae materia o te pamiri. I roto i te ao i teia tuatau, e manganui te au araianga ka aro atu te upoko o te pamiri kia rauka i te akono na taua mataara ra. E mea matauia te au tu ngata i te pae moni i te ao katoa, mei te akarukeia mai mei te angaanga, teitei te numero o te angaanga kore, e te kake i te oko o te au mea o te oraanga. Eaa te ka tauturu i tetai metua kia aruaru atu rai me aro atu i taua au tu akaaoanga ra?
6 Kia akamaara meitaki te metua e no ko mai ia Iehova te tuanga angaanga e rave ra aia. Te akaari maira te tuatua akauruia a Paulo e ko te tangata ka rauka i te akono i teia akauenga inara kare e inangaro i te rave i te reira kua aite rai aia ki te tangata tei ‘akakore i te akarongo.’ Ka tauta pakari tikai te Kerititiano i te kopae i taua tu ra i mua i te Atua. Inara, ko te mea tangi, e manganui te tangata “aroa kore” i roto i te ao i teia tuatau. (2 Timoteo 3:1, 3) Tika rava e, e maata te au metua tane e kopae nei i ta ratou apainga, te akaruke taaka ua anga i to ratou pamiri. Kare te au tane Kerititiano e rave ana i taua tu ngakau marokiakia, manako kore ua ra i te akono anga i to ratou uaorai. Kare mei te manganui o to ratou au oa angaanga, te ariki ra te au metua Kerititiano i te au angaanga akaaka roa atu ei mea ngateitei e te puapinga, ei mataara no te akarekareka anga i te Atua ko Iehova, i te mea te tauturu ra te reira ia ratou i te akono i to ratou aronga akaperepereia.
7. No teaa i tau ei no te au metua kia akamanako i te akaraanga o Iesu?
7 Penei ka tauturu maata katoaia te au upoko pamiri kia akamanako i te akaraanga apa kore a Iesu. E akamaara e, te totou ra te Pipiria ia Iesu ei “Metua no te tuatau mutu kore.” (Isaia 9:5, 6) Ei “Adamu openga,” kua tau tikai a Iesu ei mono i te “tangata mua ko Adamu” ei metua no te au tangata tei akono i te akarongo. (1 Korinetia 15:45) Kare mei ia Adamu, tei riro mai ei metua kaipenu, noinoi, e metua tau tikai ra a Iesu. Te karanga ra te Pipiria nona e: “Ko te mea teia i kite ei tatou i te aroa, ko te Mesia i oronga i tona uaorai ora no tatou.” (1 Ioane 3:16) Ae, kua oronga puareinga ua a Iesu i tona uaorai oraanga no etai ke. Inara, na te au mataara rikiriki i tera ra e i tera ra te tuku katoa ra aia i te au anoano o etai ke na mua ake i tona uaorai. E mea tau tikai no kotou te au metua kia aru i taua tu akaatinga uaorai ra.
8, 9. (a) Eaa ta te au metua ka kite mei te au manu no runga i te akono anga i ta ratou punupunua ma te karapii kore? (e) Akapeea te au metua Kerititiano e manganui i te akaari anga i te tu akaatinga uaorai?
8 E maata ta te au metua ka kite no runga i te aroa karapii kore mei te au tuatua a Iesu ki te iti tangata marikonga kore o te Atua: “Manganui toku inangaro anga i te akaputuputu i to tamariki, mei te moa e akakoukou i tana anaunga i raro ake i tona peau!” (Mataio 23:37) Te akaari maira a Iesu i tetai tuatua akatutu taka taka ua o tetai tinana moa e akakoukou ra i tana punupunua ki tona peau. E tika rava e, e maata ta te au metua ka kite mei te tu paruru o te tinana manu, te ka papa ua i te tuku i tona oraanga i te paruru i tana punupunua mei te kino. Te au mea, ra, ta te au tinana manu e rave ana i tera ra ki tera ra, e mea umere katoa ia i te kite. E rere putuputu aere ana ratou ki tera ngai ki tera ngai i te kimi kai. Noatu kua roiroi, ka tuku rai ratou i te kai ki roto te vaa o ta ratou punupunua e amama ua maira, tei apuku i te reira e i te maataanga i te taime ka aueue mai no tetai akaou. Manganui ta Iehova au mea i anga ‘e maata to ratou pakari’ i roto i te mataara e akono ra ratou i te au anoano o ta ratou punupunua.—Maseli 30:24.
9 Na roto i taua mataara ra, te akaari ra te au metua Kerititiano takapini i teianei ao i te tu akaatinga anga uaorai ma te tau tikai. Ka inangaro koe e ngari ake ko koe uaorai te mamae i to te akatika i taau tamariki kia rokoia e te kino. Tetai, te akaatinga puareinga ua ra koe i te au ra kia rauka i te akono i toou uaorai. Te manganui ia kotou e tu vave ana i te rave i te au angaanga roiroi me kore reka kore. Te angaanga pakari ra koe kia rauka mai te kai meitaki. Te tauta pakari ra koe kia rauka te kakau ma no te tamariki, te ngai akaruru anga tau, e tetai apiianga tau. E te aruaru ra koe i te rave i te reira mei tera ra ki tera ra, tera mataiti ki tera mataiti. Papu e te pereperekavana maira a Iehova i taua tu akaatinga anga uaorai e te akakoromaki! (Ebera 13:16) Inara, i taua taime rai, te maara ra ia koe e te vai ra te au mataara puapinga maata atu no te akono anga i toou uaorai.
Akono Anga i te Pae Vaerua
10, 11. Eaa te mea puapinga maata roa atu i te au anoano o te tangata, e eaa te mea mua ta te au metua Kerititiano ka rave kia rauka i te akatupu i teia anoano i roto i ta ratou tamariki?
10 Puapinga maata katoa atu i te pae materia koia oki ko te akono anga i te pae vaerua. Kua akakite a Iesu: “Kare o te kai anake ra te mea e oraʼi te tangata nei, ko te au mea katoa ra no roto mai i te vaa o Atua ra.” (Mataio 4:4; 5:3, NW) Eaa ta kotou ka rave e te au metua i te akono anga i te pae vaerua?
11 No runga i teia tumu manako, penei kare e irava o te Tuatua Tapu i taiku putuputu maataia ana mei ia Deuteronomi 6:5-7. Me ka tika e akara i taau Pipiria e ka tatau ei i taua au irava ra. Akara e te akakiteia ra ki te au metua kia tatanu i to ratou uaorai tu pae vaerua na mua, te akatupu anga i te inangaro no Iehova e te tamou anga i tana au tuatua ki te ngakau. Ae, ka anoanoia koe kia riro ei tangata apii pakari i te Tuatua a te Atua, te tatau e te akamanako putuputu anga no runga i te reira kia rauka ia koe i te akatupu i te marama e te inangaro tikai no to Iehova au arataa, au kaveinga, e te au ture. Te ka tupu, ka ki toou ngakau i te au tuatua mou umere o te Pipiria te ka akakeu ia koe kia pereperekavana, kia akangateitei, e kia inangaro ia Iehova. E maata ia te au mea meitaki taau ka oronga atu ki taau tamariki.—Luka 6:45.
12. Akapeea te au metua me aru i te akaraanga o Iesu i te apii tamou anga i te au tuatua mou o te Pipiria ki ta ratou tamariki?
12 Te papa ua ra te au metua maroiroi i te pae vaerua i te taangaanga i te akoanga i roto ia Deuteronomi 6:7, kia “apii tamou tikai” i ta Iehova au tuatua ki roto i ta ratou tamariki i te au tuatau ravarai. Te aiteanga o te “apii tamou tikai” koia oki kia apii e kia akatinamou na te tuatua putuputu anga. Kua kite meitaki a Iehova e ka anoanoia kia tuatua putuputuia kia tatou pouroa—te tamariki tikai—kia mou meitaki te apii. No reira, kua taangaanga a Iesu i te tuatua putuputu ua rai i roto i tana angaanga orometua. Ei akaraanga, i te apii anga i tana au pipi kia akaaka auraka kia akaparau e te akarere, kua rauka iaia te tuatua putuputu i taua kaveinga ra na te au mataara tuke ke. Kua apii aia na te uriuri anga, na te akatutu anga, e na te akaari katoa anga. (Mataio 18:1-4; 20:25-27; Ioane 13:12-15) Te mea umere, ra, kare rava a Iesu i akaari mai ana i te tu akakoromaki kore. Mei te reira rai, ka anoanoia te au metua kia kimi i te au mataara i te apii i ta ratou tamariki i te tuatua mou, kia akakoromaki i te tuatua putuputu anga i te au kaveinga a Iehova kia marama roa te tamariki e kia taangaanga i te reira.
13, 14. Eaa tetai au atianga ka rauka i te au metua i te apii tamou tikai i te au tuatua mou o te Pipiria ki roto i ta ratou tamariki, te taangaanga anga i teea au tauturu?
13 Te au taime apii a te pamiri tetai au atianga meitaki roa atu no taua tu apiianga ra. Tika rava e, ko tetai apii Pipiria mataora putuputu, e te akamaroiroi, te mea puapinga no te turanga pae vaerua o te pamiri. E mea rekareka roa na te au pamiri Kerititiano takapini i te ao taua au apiianga ra, te taangaanga anga i te puka tei orongaia mai na roto i te akaaerenga a Iehova e te akatano anga i te apii ki te au anoano o te tamariki. Kua riro te puka Learn From the Great Teacher ei akameitakianga takake i roto i teia tu, pera katoa te puka Questions Young People Ask—Answers That Work.b Inara, kare ko te apii a te pamiri te taime anake ua no te apii i te tamariki.
14 Mei ta Deuteronomi 6:7 e akaari maira, e maata te au atianga ka rauka ia kotou e te au metua i te uriuri i te au apinga pae vaerua ki ta kotou tamariki. Noatu te teretere ra, te angaanga kapiti ra, me kore te akaangaroi kapiti ra, penei ka rauka ia koe tetai au tuatau no te akono i te au anoano pae vaerua o taau tamariki. E tika, kare koe e anoanoia kia “ako” ua rai i taau tamariki no runga i te au tuatua mou o te Pipiria. Kareka ra, e tamata i te akamou i te pukapuka anga a te pamiri ki te turanga akamaroiroi, i te pae vaerua. Ei akaraanga, e maata te au atikara i roto i te makatini Awake! no runga i te au tumu manako tuke ke. Penei ka akatuera taua au atikara ra i te mataara no te au pukapukaanga no runga i te anga mai anga a Iehova i te manu, te au ngai ruperupe natura i teianei ao, e te au tu umere tuke ke i roto i te au peu e te au tu oraanga o te tangata. Penei ka akakeu taua au pukapukaanga ra i te au mapu kia tatau maata atu i te puka tei orongaia mai e te pupu tavini akono meitaki e te pakari.—Mataio 24:45-47.
15. Akapeea ra te au metua i te tauturu anga i ta ratou tamariki kia akamanako i te angaanga orometua Kerititiano ei mea reka e te puapinga?
15 Ka riro te piri anga ki te au pukapukaanga akamaroiroi ma ta kotou tamariki i te tauturu ia koe kia akamerengo i tetai anoano pae vaerua ke mai. Ka anoanoia te tamariki Kerititiano kia apii i te akakite atu ma te tau tikai i to ratou akarongo ki etai ke. I te tuatua anga no runga i tetai au manako tau i roto i Te Punanga Tiaki me kore i te Awake! penei ka akara koe i tetai au tuatau no te akapiri atu i te manako apii ki te angaanga orometua. Ei akaraanga, penei e ui koe: “Kare ainei i te mea mataora naringa e maata te tangata i kite i teia no runga ia Iehova? Toou manako akapeea taua i te tauturu anga i tetai tangata kia reka mai i teia tumu manako?” Penei ka tauturu taua au uriurianga ra i te au mapu kia akatupu i te marekaanga maata atu i te akakite anga i ta ratou e apii ra ki etai ke. Me aru i reira, taau tamariki ia koe ki te angaanga orometua, ka kite ratou i tetai akaraanga tikai no te taangaanga anga i taua au pukapukaanga ra. Penei ka kite katoa ratou e e angaanga reka e te mataora te angaanga orometua, te akatupu ra i te tu merengo maata e te rekareka.—Angaanga 20:35.
16. Eaa ra ta te tamariki ka kite mai mei te akarongo anga ki te au pure a to ratou au metua?
16 Te akono katoa ra te au metua i te au anoano pae vaerua o ta ratou tamariki me pure. Kua apii a Iesu i tana au pipi akapeea me pure, e e maata te au atianga e pure kapiti ana aia ma ratou. (Luka 11:1-13) Akamanako ana mei teaa te maata o ta ratou i kite na te piri anga ki te pure ma ta Iehova uaorai Tamaiti! Mei te reira rai, e maata ta taau tamariki ka kite mei taau au pure. Ei akaraanga, penei ka kite ratou, e te inangaro maira a Iehova ia tatou kia tuatua maoraora ua atu kiaia mei te ngakau, te akakite anga i tetai ua atu o to tatou manamanata. Ae, ka tauturu taau au pure i taau tamariki kia kite i tetai tuatua mou puapinga pae vaerua: Ka rauka ia ratou tetai pirianga ma to ratou Metua i te rangi.—1 Petero 5:7.
Akono Anga i te Pae Manako Ngakau
17, 18. (a) Akapeea te Pipiria i te akaari anga mai i te puapinga o te akaari i te aroa ki te tamariki? (e) Akapeea ra te au metua tane me aru ia Iehova i te akakite anga i to ratou aroa no ta ratou tamariki?
17 E tika e, e au anoano manako ngakau puapinga katoa to te tamariki. Te akakite maira te Tuatua a te Atua ki te au metua i te puapinga o te akono anga i teia turanga nei. Ei akaraanga, te akoia maira te au vaine ou “kia aroa i ta ratou tamariki.” Te piri atura ta ratou rave anga i te reira ki te ako anga i te au metua vaine ou kia manako meitaki ratou, me kore kia “tau te manako.” (Tito 2:4, tataanga i raro, NW.) E tika rava e, e mea tau te akaari i te aroa no te tamaiti. Te apii ra teia i te tamaiti kia aroa e ka apai mai i te au puapinga no te oraanga katoa. I tetai tua, e neneva te kore e akaari i te aroa no te tamaiti. Ka akatupu te reira i te mamae maata e te akatutu maira i te kore anga e aru ia Iehova, ko tei akaari mai i te aroa maata no tatou noatu to tatou au tu apa.—Salamo 103:8-14.
18 Ko Iehova katoa a mua i te aroa mai i tana tamariki i te enua nei. Mei ta 1 Ioane 4:19 e karanga ra, “koia tei aroa mua mai ia tatou.” (NW) Ka tau no kotou tikai e te au metua tane kia aru i ta Iehova akaraanga, na te akatupu anga na mua i tetai tatua aroa ma ta kotou tamariki. Te raurau maira te Pipiria i te au metua tane kia kopae i te akariri atu i ta ratou tamariki, “ko te taitaia aea ratou.” (Kolosa 3:21) E iti ua rai te au apinga e akariri ana i te tamariki e maata atu ra to te kite anga e kare te metua e inangaro mai ana me kore e manako ana e e puapinga to ratou. Te au metua tane e emiemi ra i te akakite i to ratou manako ngakau e mea tau kia akamaara i ta Iehova akaraanga. Kua tuatua roa mai a Iehova mei te rangi i te akakite i tona mareka i tana Tamaiti. (Mataio 3:17; 17:5) Mei teaa ra te akamaroiroianga maata o tera kia Iesu! Mei koia katoa, te rauka anga te maroiroi e te ngakau toa o te tamariki mei te au tuatua tika o te aroa e te mareka ua a to ratou au metua.
19. No teaa i puapinga ai te ako, e eaa te tu tau ta te au metua Kerititiano e titau ana kia rauka?
19 E tika, e maata atu te aroa o te metua i te tuatua ua. E na roto ana te akaari anga maata o te aroa i te angaanga. Ka riro te akono anga i te pae materia e te pae vaerua ei akakiteanga no te aroa o te metua, me rave tikai te au metua i te reira na te mataara e akaari maira e ko te aroa te akakeuanga maata. Kapiti mai, ko te ako tetai akakiteanga puapinga o te aroa o te metua. E tika rava e, “ko ta Iehova i aroa ra, ko tana ia e ako mai.” (Ebera 12:6, NW) I tetai tua, ko te vaoo ua kare e ako e akakite anga ia i to te metua riri! (Maseli 13:24) E tau ua ana a Iehova, i te ako anga “ma te tuatua-tau.” (Ieremia 46:28) Kare taua tu tau ra i te mea ngoie ua no nga metua apa ua i te kimi. Inara, ka paunaia taau au tautaanga i te titau anga no taua tu tau ra. Ka tauturu te ako ngaueue kore, e te aroa i te tamaiti kia tupu mai i roto i te oraanga mataora, e te uua. (Maseli 22:6) Kare aina ko tera ta te metua Kerititiano ravarai e inangaro ra no tana tamariki?
20. Akapeea e rauka ai te au metua i te oronga i te tuatau meitaki roa atu no ta ratou tamariki kia “rave i te ora”?
20 Me rave kotou te au metua i te angaanga puapinga ta Iehova i tuku mai na kotou—i te akono anga i te au anoano pae materia, pae vaerua, e te pae manako ngakau—e maata tikai te tutaki. Te oronga ra koe i te tuatau meitaki roa atu no taau tamariki kia “rave i te ora” e “kia ora” a muringao. (Deuteronomi 30:19) Te au tamariki ka iki kia tavini ia Iehova e te noo ki runga i te arataa o te ora ia ratou e pakari maira ka apai mai ia i te rekareka maata ki to ratou au metua. (Salamo 127:3-5) Ka vai taua rekarekaanga ra e mutu kore ua atu! Akapeea, i reira, e rauka ai i te au mapu ou i te akameitaki ia Iehova i teianei? Ka uriuri te atikara e aru mai nei i taua tumu manako ra.
[Au Tataanga Rikiriki i Raro]
a I roto i teia uriurianga, ka tuatua putuputuia te tangata akono ei tane. Inara, te tau ra rai teia au kaveinga ki te au vaine Kerititiano ko ratou te metua e akono ra.
b Neneiia e te Au Kite o Iehova.
Akapeea Koe me Pau?
Eaa ta te au metua ka rave kia rauka i te akono i ta ratou tamariki
• i te pae materia?
• i te pae vaerua?
• i te pae manako ngakau?
[Tutu i te kapi 18]
Manganui te au manu e angaanga pakari ana i te akono i ta ratou punupunua
[Tutu i te kapi 20]
Kia na mua te au metua i te tatanu i to ratou uaorai turanga pae vaerua
[Au Tutu i te kapi 20, 21]
Ka rauka i te au metua i te kimi i te au atianga no te apii i ta ratou tamariki no runga i Tei Anga mai
[Tutu i te kapi 22]
Ka rauka i te tamariki te maroiroi e te ngakau toa mei te tu mareka o te metua