Eaa Tikai Toou Tuatau ki Mua?

ME E kite takiri to te Atua Mana Katoatoa, kua kite i te au mea ravarai kua topa, to teianei, e to te tuatau oki ki mua, kare ainei te au mea katoatoa tei manakoia atura e tupu tika mai mei ta te Atua i kite no ratou ra? Naringa kua kite atu te Atua e kua akatika oki i te tupu anga no te au tangata ravarai, ka tau ainei kia tuatua tikaia e te tu rangatira ra tatou kia iki i to tatou uaorai aerenga ora anga, no to tatou tuatau ki mua?

Kua uriuri manako taumaroia eia au uianga no etai au anere mataiti katoa. Te vai tataka ke ra te au akonoanga mamaata no taua taumaro anga ra. Ka rauka ainei to te Atua ra kite i te tuatau ki mua kia akarotaiia ma te anoano rangatira o te tangata nei? Ko teea te ngai tau no tatou kia akara i te au pauanga?

Ka akatika te au mirioni ua atu au tangata takapini i te koropu e kua komunikeiti te Atua ra ma te au tangata oki na tana Tuatua tataia ra tei orongaia mai na roto i tona au vaa tuatua, koia te au peroveta ra. Ei akatauanga, te taiku ra te Koran i te au akakite anga te aere maira no ko mai i te Atua ra: te Taurāh (Torah, te Ture, me kare nga puka e rima a Mose), te Zabūr (te Salamo), e te Injīl (te Evangeria, te au Tuatua Tapu Kerititiano Ereni, me kare “Koreromotu Ou”), pera katoa oki tei akakiteia ra ki te au peroveta o Iseraela.

I roto i te au Tuatua Tapu Ereni Kerititiano ra, ka tatau tatou: “Te au tuatua tapu katoa i tataia ra, e mea akauruia mai e te Atua, e e mea meitaki ei apiianga, ei akoanga, ei akakiteanga apa.” (2 Timoteo 3:16) Ka tika oki, e ko tetai ua atu arataki anga me kare akamarama anga te ka rauka mai ia tatou ka tau kia aere mai mei te Atua uaorai. Kare ainei i te mea pakari i reira kia akara matatio i te au tataanga a te au peroveta i mua ana o te Atua ra? Eaa ta ratou e akakite maira no to tatou tuatau ki mua?

Te Tuatau ki Mua Tataia i Mua Akera

Ko tetai ua atu tei tatau ra i te au Tuatua Tapu te kite ra e e au anere ua atu au totou tei roto i reira. Te au tupu anga tuatua enua mei te topa anga o Babulonia i taito ra, te patu akaouanga ia Ierusalema (i te ono ki te rima anere mataiti M.T.N.), e te tu mai anga e te topa anga oki o nga ariki taito no Madai e no Peresia e to Ereni ra kua totou katoaia mai te au tu katoa oki. (Isaia 13:17-19; 44:24–​45:1; Daniela 8:1-7, 20-22) Te tupu anga o taua au totou ra ko tetai ia o te au akapapu anga ketaketa katoa e ko te au Tuatua Tapu ko te Tuatua tikai ia a te Atua ra, no te mea tei te Atua anake ra te mana kia kite na mua ake e kia akataka eaa te ka tupu i te tuatau ki mua. I teia tu ko te au Tuatua Tapu tikai tei tata i te tataanga i te tuatau ki mua i mua ake i te tupu anga.

Kua akakite te Atua uaorai: “Ko au oki te Atua, e kare atu; ko au te Atua, e kare atu e aite iaku nei: I te akakite anga i te openga mei te muatangana mairai, e mei te au tuatau taito mairai i te au mea e kare i tupu ra: i te na ko anga e, Ko taku te tuatua te ka mou,e tei inangaroia e au ra, ko taku ïa e rave . . . kua tuatua oki au, e naku rai e akatupu; kua akakoro rai au, e naku ïa e rave.” (Isaia 46:9-11; 55:10, 11) Te ingoa tikai ta te Atua i akataka atura iaia uaorai ki tana au peroveta i taito ra ko Iehova ia, tona aite anga tikai “Ka Akariro Aia kia Tupu.”a (Genese 12:7, 8; Exodo 3:13-15; Salamo 83:18) Kua akakite maira te Atua iaia uaorai ei Tei riro Ei Akatupu i tana tuatua, ko Tei apai maira i tana au akakoro anga ka akakiteia.

E no reira te taangaanga ra te Atua i tona mana no te kite i mua akera i te akatupuangaia tana au akakoro anga. Kua rave putuputu aia i te reira ei akamatakite i tei rave kino i te akava anga te aere maira e pera katoa oki kia oronga atu i te manakonako anga no te ora ki tona au tavini. Inara te taangaanga ra ainei te Atua i tona mana na roto i tetai tu kotinga koreia? E akakite anga ainei tetai i roto i te au Tuatua Tapu no te au apinga ta te Atua ra i iki kia kore aia e kite na mua?

Te Kite ra Ainei te Atua na Mua i te Au Mea Ravarai?

Pouroa te au taumaroanga te turu ra i te predestination te akatumuia ra ki runga i te manako anga e i te mea tei te Atua te mana kia kite i mua ake e ka akataka i te au tupu anga no te tuatau ki mua ra, ka tika aia kia kite i te au mea ravarai i mua ake, kapiti katoa i te au angaanga a te aronga taki tai ravarai no te tuatau ki mua. Inara, e tau ainei teia manako anga? Ta te Atua i akakite mai i roto i tana au Tuatua Tapu te akataka maira i tetai tuke anga.

Ei akatauanga, te tuatua ra te au Tuatua Tapu e “kua timata te Atua ia Aberahama” na te akaueanga iaia kia tuku atinga i tana tamaiti ia Isaaka ei atinga karakaratio. Ia Aberahama kua papa ra kia ta ia Isaaka, kua tapu atu te Atua iaia e kua tuatua atu: “Kua kite oki au i teianei e, e mataku toou i te Atua, ko koe kare i karapii i to tamaiti, i to tamaiti okotai roa ra, iaku.” (Genese 22:1-12) Kua rave ainei te Atua i te tuatuaanga i te reira naringa i kite aia i mua ake e ka akarongo a Aberahama i teia akauenga? Ka riro ainei te reira ei tetai timataanga tika tikai?

Pera katoa oki, kua ripoti maira te au peroveta taito ra e i putuputu te Atua ra i te tuatua anga nona uaorai e kua ‘manako tataraara’ no tetai apinga tana i rave me kare tei manako ra kia rave. Ei akatauanga, kua tuatua te Atua e ‘kua tataraara, [no te tuatua Epera na·chamʹ] aia i te mea kua akaariki aia ia Saula ei ariki no Iseraela.’ (1 Samuela 15:11, 35; akaaite ia Ieremia 18:7-10; Iona 3:10.) No te mea e apa kore ua te Atua, kare e tau e ko te aite anga o teia nga irava e kua rave tarevake te Atua i te ikianga ia Saula ei ariki mua no Iseraela. Kareka ra, ko te tika e te akakite ra te Atua i tona manako ngakau mii no to Saula riro anga kia tiratiratu kore e kia akarongo kore oki. Ko ta te Atua ra taikuanga i taua tuatua ra nona uaorai ka riro ei tu tau kore ua me i kite aia i mua akera i ta Saula ka rave.

Ko taua tu tuatua rai te mama maira i te maata anga o te au Tuatua Tapu taito ra te ngai, i te taikuanga i te tuatau ia Noa, te tuatua ra ia: “Kua tataraara iorā Iehova, koia i anga i te tangata ki runga i te enua nei, e ongoongo rava akera tona ngakau. Kua tuatua akerā Iehova, E akapou au i te tangata i angaia e au i runga i te enua nei . . . kua tataraara oki au, ko au i anga ia ratou.” (Genese 6:6, 7) I konei oki, te akakite maira teia e kare na te Atua te angaanga a te tangata ra i akapapa mai. Kua tataraara te Atua, kua mii, e kua mamae ngakau oki, kare e no te tarevake o tana uaorai au angaanga, mari ra no te riro anga kia maata te rave kino a te tangata. Kua tataraara Tei Anga maira e kua riro kia tau kia akapouia te au tangata katoatoa kia toe mai ko Noa anake e tona ngutuare tangata ra. Te akapapu maira te Atua kia tatou: “Kare rava oku e mareka anga i te mate o te tangata kino ra.”​—Ezekiela 33:11; akaaite ia Deuteronomi 32:4, 5.

No reira kua kite ainei te Atua ra na mua e kua akapapa oki i to Adamu topa anga ki roto i te ara, pera katoa oki te au tupu anga kikino ta te reira ka apai mai ki runga i te pamiri tangata nei? Te akaari maira ta tatou i akamanako akenei e kare teia i te tika. Ko tei maata atu oki, naringa te Atua i kite katoa i teia i mua akera, kua riro koia te pu no te ara i tana maani anga i te tangata, e kua riro e kua apa akakoro tikai te Atua i te au raveanga kikino a te tangata ravarai e te mamaeanga oki. Te taka meitaki ra, kare teia e tau ma ta te Atua i akakite maira nona uaorai i roto i te au Tuatua Tapu. E Atua aia no te aroa e te tuatua tau tei makitakita ra i te rave kino.​—Salamo 33:5; Maseli 15:9; 1 Ioane 4:8.

E Rua Tupuanga Openga no te Tangata

Kare te au Tuatua Tapu i akakite mai e ko to tatou tuatau taki tai ki mua i tetai tu kua oti ke ana i te akapapaia, me kare kua akanooia mai, e te Atua ra. Mari ra, ko ta ratou i akakite e kua totou mai te Atua e rua ua tupuanga openga no te tangata nei. Kua oronga te Atua ki te tangata ravarai i te anoano tu rangatira kia iki ko teaa tona tupuanga openga. Kua akakite mai te peroveta ko Mose i te tuatau roa kua topa ki to Iseraela e: “Kua tuku au i te ora e te mate, . . . ki mua ia koe, e tenana, ka rave i te ora, kia ora koe e toou katoa uanga: Kia inangaro oki koe i to Atua ra ia Iehova, e kia akarongo koe i tona reo, e kia piri atu koe kiaia; ko toou ia ora aia, e ko te roa ia o toou ra puke rā.” (Deuteronomi 30:19, 20) Kua akamatakite maira ta te Atua peroveta ko Iesu: “E tomo kotou na te ngutupa o iti; te atea maata nei te ngutupa, e te pararauare nei te ara, e tae atu ei ki te mate; e manganui te na reira i te tomo. Te kokota ua nei te ngutupa, e te piri oki o te ara, e tae atu ei ki te ora, e tokoia ua ake tei kite atu i te reira.” (Mataio 7:13, 14) E rua mataara, e rua tupuanga openga. Te vaira to tatou tuatau ki mua ki runga i ta tatou uaorai au angaanga. Kia akarongo i te Atua ko te ora ia, kia kore e akarongo iaia ko te mate ia.​—Roma 6:23.

“Te akaue mai nei [te Atua] i te tangata ravarai e tataraara, auraka ei ngai toe: No te mea kua akonoia e ia te ra e akava mai ei aia i to te ao katoa nei ma te tuatua-tika.” (Angaanga 17:30, 31) Mei te maata anga o te au tangata i te tuatau ia Noa ra kua iki kia kore e akarongo i te Atua e kua akapouia atu, mei te reira katoa oki i teia tuatau kare te maata anga o te tangata e akarongo i ta te Atua ra au akauenga. Inara, kare i oti ake i te Atua ra te akataka koai ma te ka akapouia e koai ma oki te ka rauka te ora. Ko te tika ra, te tuatua ra te Tuatua a te Atua e “kare rava [aia] i anoano e kia mate atu tetai, kia rauka katoatoa ra te tataraara.” (2 Petero 3:9) Noatu ra ko te au tangata kikino roa ka rauka kia tataraara, kia akarongo, e kia rave i te au taui anga umuumuia e raukaʼi te akaperepere a te Atua ra.​—Isaia 1:18-20; 55:6, 7; Ezekiela 33:14-16; Roma 2:4-8.

Ki te aronga akarongo ra, kua taputou te Atua i te ora mutu kore i roto i tetai parataito ponuiaau, tetai enua tamaia te au tu kino ravarai, te ta ua, e te tamaki oki, tetai ao kare ra e onge akaou, e mamaeanga, e maki, e te mate oki. (Salamo 37:9-11; 46:9; Isaia 2:4; 11:6-9; 25:6-8; 35:5, 6; Apokalupo 21:4) Noatu ra ko tei mate ka akatuakaouia e ka orongaia te tuatau kia tavini i te Atua.​—Daniela 12:2; Ioane 5:28, 29.

“E akairo ana i te apa kore, ka akara oki i te tiratiratu,” i tuatuaʼi te tata taramo, “e au oki te openga o te reira tangata; Kareka te aronga tatipake ra, ka pou anake ïa; ko te openga o te aronga kino ra ko te tipu keia.” (Salamo 37:37, 38) Eaa tikai toou tuatau ki mua ra? Tei runga ia ia koe. Ka mataora te aronga papuritia nenei i teianei makatini kia oronga i etai atu au akakitekite anga e raukaʼi ia koe te akapapu naau uaorai i tetai tuatau mataora, e te ponuiaau ki mua.

[Tataanga Rikiriki i Raro ]

[Tataanga i te kapi 6]

Te taangaanga ra te Atua i tona mana no te kiteanga i te tuatau ki mua i te akatupu anga i tana au akakoro anga

[Tataanga i te kapi 8]

“Kare rava [te Atua] i anoano e kia mate atu tetai, kia rauka katoatoa ra te tataraara.” 2 Petero 3:9

[Tutu i te kapi 7]

Naringa i kite te Atua i mua akera e ka mareka a Aberahama kia tuku atinga i tana tamaiti, ka riro ainei te reira ei tetai timataanga tiratiratu?