E Akariro kia Puapinga Toou Oraanga!

“E ao to te tangata, kare e aaere i te ako a te akono kore i te Atua, . . . Ko tana katoa e rave ra, te meitaki ra ïa.”​—SALAMO 1:1, 3.

1. (a) Akapeea ta te au mapu e manganui i te ao nei manako anga i te puapinga anga? (e) Akapeea ta te Pipiria akataka anga i tetai tangata puapingaia ra?

PUAPINGA​—eaa te aite anga o taua tuatua ra kia koe? “Ko taku akakoroanga puapinga maata rava kia riro ei pitiniti puapinga,” ta tetai tangata ou i tuatua. Kua tuatua tetai vaine ou: “Ko taku moemoea maata kia rauka iaku tetai pamiri mataora.” Inara kua tuatua tetai atu vaine ou: “Ko taku moemoea kia rauka ua iaku tetai are manea, tetai motoka manea . . . te manako nei au iaku uaorai.” Ko te manamanata ra e kare ko te moni e kare ko te pamiri, kare katoa oki i tetai angaanga tutaki maata te vaito no tetai puapinga maata. Ia Salamo 1:1-3, ka tatau tatou: “E ao to te tangata, kare e aaere i te ako a te akono kore i te Atua . . . Ko tei inangaro ra i te ture a Iehova; . . . ko tana katoa e rave ra, te meitaki ra ïa.”

2. Teiea te ngai e kiteaʼi te puapinga tikai, e eaa anake te mataara e raukai te reira?

² I konei te taputou maira te Pipiria i tetai apinga kare e rauka i te tangata i te oronga mai​—koia te puapinga tika tikai! Inara kare te reira e tuatua ana no te puapinga i te pae o te moni. Te akamatakite maira te Pipiria uaorai: “Ko te anoano maata oki i te moni te tumu o te au kino katoa nei.” (1 Timoteo 6:10) Ko te puapinga tikai te kitea ra i te akamareka anga i te Atua​—kapiti katoa oki i te aruanga i te ture a Iehova. Na teianei anake e apai mai i te akamerengo anga tikai e te mataora tika tikai! Penei ko te manako no te riroanga ki raro i te ture a Iehova e kia tuatuaia atu e eaa taau kia rave kare e tangianga mareka anga. Inara, kua tuatua a Iesu: “E ao to tei akaaka te ngakau.” (Mataio 5:3) Me te kite ra koe i te reira e me kare, kua angaia mai koe ma te au umuumu anga pae vaerua​—kapiti mai i tetai umuumu anga oonu kia kite i te Atua e kia kite oki i tana au akakoroanga. No reira, ka rauka ia koe kia kite i te mataora mou me ka akaki anake ra koe i taua au umuumu anga ra e kia aru oki i “te ture a Iehova.”

Eaa Tatou i Umuumu ei i te Au Ture a te Atua

3. Eaa tatou ka tau ei kia mataora i te tuku na Iehova e arataki i to tatou “takainga tapuae”?

³ Kua tata te peroveta ko Ieremia: “Kua kite oki au, e Iehova e, e kare tei te tangata uaorai tona aerenga: kare tei te tangata e aere nei i te akono i tona uaorai takainga tapuae.” (Ieremia 10:23) Ko te tika teia no te au tangata ravarai, te ou e te ruaine. Kare e te ngere anake ra tatou i te pakari, te matau, e te kite kia akono i to tatou uaorai takainga; kare ua ia tatou te tika kia rave i te reira. Ia Apokalupo 4:11, te tuatua ra te Pipiria: “E tau te kakā ia koe, e te Atu, e te akangateitei, e te mana: naau oki i anga i te au mea ravarai nei, e no toou inangaro i mou ei e i angaiaʼi ratou.” Ei Tei Anga mai ia tatou nei, ko Iehova “te tumu o te ora.” (Salamo 36:9) Ei reira, kua kite meitaki aia i tetai ua atu e akapeea te taangaanga tau i to tatou oraanga. No reira kua akanoo aia i te au ture, kare kia akangere ia tatou i te tu rekareka anga, mari ra kia tauturu ia tatou uaorai kia puapingaia. (Isaia 48:17) E kopae i te ture a te Atua ra ka akariro koe ia koe uaorai kia puapinga kore.

4. Eaa te aronga ou e manganui i akakino ei i to ratou au oraanga?

⁴ Ei akatauanga, kua tamanako ainei koe e eaa te aronga ou e manganui i akakino ei i to ratou au oraanga ma te au apinga akakona, te ainga tau kore, e etai atu au ravenga kikino? Te akataka maira Salamo 36:1, 2: “Te tuatua nei te ara a te tangata akono kore i te Atua i roto i [tona] ngakau e, Kare rava e mataku i te Atua ki mua i tona ra mata: Te koperepere ua ra aia iaia uaorai i tona uaorai mata; kare aia i kimi i tona uaorai kino ka rikarika atu ei.” No te mea te ngere ra ratou i tetai “mataku [tika] i te Atua,” kua akavare etai aronga ou e manganui ia ratou uaorai kia irinaki e kare e akautunga ki te au ravenga tau kore ra. Inara, i te openga, ka aro atu ratou ki teianei kaveinga taui koreia: “Ko ta te tangata e ruru ra, ko tana ra ïa e kokoti. Ko tei ruru i ta tona uaorai kopapa, ka rauka iaia te kino i taua kopapa ra; kareka te ruru i ta te Vaerua, ko te ora mutu kore tana e rauka i te Vaerua ra.”​—Galatia 6:7, 8.

‘Tatauanga i te Puke Rā’

5, 6. (a) Eaa i tau ei te aronga mapu ‘kia tatau i te puke rā,’ eaa te aite anga e kia rave i te reira? (e) Eaa te aite anga e kia ‘akamanako i Tei anga ia tatou’?

⁵ Akapeea e raukai ia koe te akariro i toou oraanga kia puapinga e ‘kia kokoti i te ora mutu kore’? Kua tata a Mose: “Te au rā o to matou au mataiti, e itu ïa ngauru i te mataiti, e kia tae ki te varu i te ngauru i te mataiti i te maroiroi . . . Kare oki e mamia, motu ke atura, rere atura matou.” (Salamo 90:10) Penei e taki tai ua ake, oou manako anga i te matenga. Ko te tika, te au mapu e manganui te akono ra mei te mea rai e kare ratou e mate. Inara te apai maira Mose ia tatou e mata ki te mata ma te tika mamae ra e te poto nei te oraanga. Kare ua e akapapu anga e ka ora tatou ki te 70 me kare ki te 80. “E tuatau ra, e te manuia” ka rauka kia tipu ki raro noatu i te aronga ou e te maroiroi. (Koheleta 9:11) Akapeea, i reira, taau taangaanga i te oraanga okomaata te rekarekaia ra e koe i teianei? Kua pure a Mose: “E apii mai ia matou i te tatau i to matou puke rā, kia riro to matou ngakau ki te pakari.”​—Salamo 90:12.

⁶ Eaa te aite anga e kia tatau i toou puke ra? Kare te aite anga e ka tau koe kia akapou i toou taime i te manako anga e eaa te roa o toou ora anga. Kua pure a Mose kia Iehova kia apii i Tona au tangata e akapeea te taangaanga i to ratou tuatau te toe nei na roto i tetai tu te ka apai mai i te ngateitei Kiaia ra. Te tatau ra ainei koe i te puke ra o to oraanga​—ma te manakoanga i te au ra taki tai ei tetai apinga meitaki maata kia taangaangaia ei apai mai i te akapaapaa ki te Atua ra? Te oronga maira te Pipiria ki te au tangata ou i teianei akamaroiroi anga: “E teianei e akataka ke atu i te mea e pekapekaʼi to ngakau, e akataka ke atu oki i te mea e kino ei to kopapa; te mapu anga ra oki e te pakari anga, e mea puapinga kore ïa. E tenana e akamanako i Tei anga ia koe i to ou anga ra.” (Koheleta 11:10–​12:1) Te aite anga o te akamanakoanga i Tei Anga ia tatou e tere atu i te koreanga e ngaropoina e te vaira aia. I te patianga te tangata rave kino ra kia Iesu, “E akamaara mai koe iaku, kia tae koe ki toou basileia,” kua anoano aia kia rave a Iesu kia tere atu i te akamaara anake i tona ingoa. Kua anoano aia ia Iesu kia rave, i te akatuakaou iaia! (Luka 23:42; akaaite ia Genese 40:14, 23; Iobu 14:13.) Na roto i te reira tu, kia maara ia Iehova te kapiti ra i te angaanga, i te raveanga te ka akamareka iaia ra. Ka rauka ainei kia tuatuaia e te maaraara ra koe ia Iehova?

E Kopae i te Makitakita Anga i te Aronga Rave Tarevake

7. Eaa ra etai mapu i iki ei kia akangaropoina i Tei Anga mai ia ratou? E oronga mai i tetai akatauanga.

⁷ E manganui te aronga ou te iki ra kia akangaropoina ia Iehova no te mea te manako ra ratou i te riroanga ei Kite e maata roa te arairai anga. Kua maara i tetai taeake i Paniora i tona manako ngakau ei mapu: “Kua anoano atu au i teianei ao no te mea e akaraanga ngata te tuatua mou e te ketaketa oki. Kua riro ia ei nooanga, ei apiianga, ei aereanga ki te au uipaanga, te tapekaanga i tetai neketai, e ko etai apinga ia kare au i rekareka i te raveanga.” Te manako ra ainei koe i etai tuatau e te ngere ra koe no te mea te tavini ra koe i te Atua? Penei ka poitirere koe kia kite e kua tupu taua manako ngakau ra ki tetai o te aronga tata i te Pipiria. E eeu i taau Pipiria i ne e ka tatau ei ia Salamo 73.

8. Eaa ra a Asapha “i vareae i te aronga neneva” ra?

⁸ E akara matatio tatou i teianei Salamo i etai au tumu. Te tuatua ra nga Salamo 73 irava 2 e te 3: “Kareka au nei, kua vaitata toku vaevae i te paeke; me turori oki toku takainga; Iaku i vareae i te aronga neneva, ka kite ei au i te meitaki o te aronga kino ra.” Kia tau ki ta te akatakaanga, ko teia Salamo na Asapha i tata. E ngati Levi akatangi imene aia e no te tuatau i te Ariki ko Davida ra. (1 Paraleipomeno 25:1, 2; 2 Paraleipomeno 29:30) Noatu rai tei iaia tetai angaanga meitaki i te tavinianga i te iero o te Atua ra, kua “vareae” aia i te au tangata tei nengonengo ra i to ratou ture kore. Kua akara anga meitaki te au apinga no ratou; kua rekareka ratou i te au e te tinamou. Ko te tika, i to ratou akaraanga puapinga kua tere atu i te “inangaro o to ratou ngakau” ra. (Nga Salamo 73 irava 5, 7) Kua tuatua ua ratou i ta ratou au ravenga “na tetai tu” nengonengo koia oki, i tetai tu akateitei. (Salamo 73 Irava 8) ‘Kua tuku ratou i “to ratou vaa i te au rangi ra, te aaere ra to ratou arero i te enua katoa nei” i te akaarianga manako kore no tetai ua atu​—i te rangi me kare i te enua nei oki.​—Salamo 73 Irava 9.

9. Penei i akapeea etai au mapu Kerititiano i riro ei kia manako ngakau mei ia Asapha ra i teia tuatau nei?

⁹ Penei ka rauka kia tuatuaia taua tu rai no toou au oa aiteite i te apii. Penei te akarongo ra koe ia ratou i te akaparau anga akama kore i ta ratou au raveanga ainga, ta ratou au pati tau kore, e ta ratou kai kava e te au apinga akakona. Me ka akatuke koe i to ratou oraanga tei karangaia ra e marekaanga ma te arataa o iti te tika ra koe kia aaere ei Kerititiano, penei i etai tuatau ka manako “vareae” koe i te “aronga neneva” ra. (Mataio 7:13, 14) Kua itae a Asapha uaorai ki te turanga i tuatuai aia: “E tamā anga puapinga kore tikai toku e toku nei ngakau, e te orei anga oki i toku rima i te apa kore: Kua tairoia ra au e po ua atu te rā.” (Nga Salamo 73 irava 13, 14) Ae, kua akamata aia i te ekoko anga i te puapinga o te tavinianga i te Atua e te aratakianga i tetai oraanga tu tika ra.

10, 11. (a) Na teaa i akariro ia Asapha kia taui i tona ngakau? (e) Akapeea te aronga tarevake i riro ei “ki te ngai pateka”? Oronga mai i tetai akatauanga.

¹⁰ E mea manuia ra, e kare a Asapha i noo atu ki roto i teianei tu taitaia no te tuatau roa. Kua viviki aia i te kite e ko te akaraanga au o tei rave kino ra e mea manako uaia​—e ko tetai tu tuatau poto ua! Kua akakite aia: “Kua tuku tikaia ratou e koe ki te ngai pateka; kua titiri takiriia ratou e koe kia mate rava atu. Perepereta ïa to ratou mate e! I pou takiri roa atu ei ratou i te mataku maata ra”! (Nga Salamo 73 irava 18, 19) E manganui toou au oa aiteite ra tei runga i “te ngai pateka.” Kare e roaia ka mou atu ratou i ta ratou ravenga tau kore i te Atua ra, penei na te akatupu anga i tetai nuianga anoano koreia, tetai maki mate opi no te ainga, penei te tapekaanga me kare te matenga! Te mea kino roa, ka mamae ratou i te takake anga mai te Atua ra.​—Iakobo 4:4.

¹¹ Kua kite tetai mapu Kite i Paniora i teianei tuatua mou. Iaia e mapu ra, kua taki atu aia i tetai oraanga tu takirua ra, i te pirianga oonu ma tetai pupu mapu akono tau kore ra i te Atua. Kare i roaia, kua inangaro aia i tetai o ratou ra​—tei rave ra i te kai apinga akakona. Noatu ra e kare aia i rave i taua au apinga akakona ra nona uaorai, kua oko ra aia i te apinga akakona na taua tangata ra. “E kua tauturu katoa au iaia i te patia anga i te nira ra,” tana i akakite. E mea manuia ra e, kua rako tangata maira aia e kua akaoraia ki te ora anga pae vaerua. Inara mei teaa oki tona poitirere i te kite anga i muri akera e ko tana tane inangaroia rave apinga akakona ra kua mate i te AIDS. Ae, mei ta te tata taramo i tuatua ra, e ko te au tangata akono kore i te Atua tei runga i te “ngai pateka.” Penei ka mate poitirere ua tetai papaki ei tupu anga no to ratou tu ora anga tau kore ra. E no te toenga atu, me kare ratou e taui i to ratou aerenga, ka riro ratou kia aro atu i te tuatau vaitata ki mua i te “mama mai te Atu ra ko Iesu mei te rangi mai, ma tana au angela mana katoa ra, ma te ai mura ra, i te tuku anga mai i te mate i te aronga kare i kite i te Atua, e tei kore i akarongo i te evangelia o to tatou Atu o Iesu Mesia.”​—2 Tesalonia 1:7, 8.

12. I akapeea tetai mapu i Tiapani i riro ei kia kite i te tarevake o te vareaeanga i te aronga rave tarevake?

¹² Mei teaa ra te neneva, i reira, kia vareae “i te aronga kare i kite i te Atua”! Ko te tika, ko te aronga tei kite ia Iehova e tei ia ratou te manakonakoanga no te oraanga e tuatau ua atu te ka tau kia vareaeia. Ko tetai taeake ou i Tiapani kua kite i te reira tika. Ei mapu, kua “inangaro aia kia maata atu te tu rangatira.” Kua akataka aia: “Kua manako au e te ngere ra au i etai apinga. I reira kua kite au e ka peea te tu o toku oraanga me kare te tuatua mou. Kua kite au iaku uaorai i te oraanga e 70 me kare e 80 mataiti e ka mate atu ei. Inara te mou maira Iehova i te manakonakoanga no te ora mutu kore! Na te kiteanga i teianei i tauturu mai iaku kia ariki i taku i rauka tikai.” Noatu ra e ko te vai tiratiratu anga ia koe e koropiniia ra e te au tangata kare ra e aru i ta te Atua au ture kare ia i te mea ngoie ua. Eaa etai apinga te ka rauka ia koe kia rave kia arai atu i taua au taomi anga ra?

Kia Matakite i Toou Pirianga Oa Ra!

13, 14. Eaa ra i puapinga maatai kia rave i te iki anga tau me ka iki i te au pirianga oa ra?

¹³ E akara akaou tatou i te akataka anga no te tangata tei puapingaia, tei tataia i roto ia Salamo 1:1-3: “E ao to te tangata, kare e aaere i te ako a te akono kore i te Atua, kare e tu i te arataa o te aronga rave ara ra, kare oki e no i te nooanga o te aronga taitoito ra. Ko tei inangaro ra i te ture a Iehova; e tei tana ture tona manako anga i te po e te ao. E tau aia ki te rakau i tanumia ki te pae kauvai ra, ko tei ua i tona ra tuatau tikai, e ko tei kore roa i mae tona rau; ko tana katoa e rave ra, te meitaki ra ïa.”

¹⁴ E akara ana e ko te mea mua e maata ta toou pirianga oa ka akatupu. Te tuatua ra Maseli 13:20: “Ko tei kapiti katoa i tona aerenga ki to te aronga pakari ra, ka pakari katoa ïa: ko tei kapiti ra ki te aronga neneva ra, e mate ïa.” Kare te aite anga o teianei e kia anu, akaoa kore, me kare kia akono tau kore i te aronga mapu kare ra i te Au Kite no Iehova. Te raurau maira te Pipiria ia tatou kia aroa i to tatou au tangata tupu e “kia noo au ua kotou i roto i te tangata katoa nei.” (Roma 12:18; Mataio 22:39) Inara, penei ka kite koe ia koe uaorai i te ‘aaereanga i roto i te ako anga’ a te aronga kare ra e aru i te au turanga o te Pipiria me ka piri vaitata roa koe ma ratou ra.

Te Au Puapinga no te Tatauanga Pipiria

15. Akapeea e raukai i te au mapu te tatanu i tetai inangaroanga no te tatauanga Pipiria?

¹⁵ Kua kite katoa te tata taramo e ko te tangata puapingaia te mareka ra i te tatauanga i te ture a te Atua i “tona manako anga i te po e te ao.” (Salamo 1:1, 2) E tika ra, kare te Pipiria i tetai tatauanga ngoie ua, e tei roto i te reira “e mea kimingata oki tai papaki.” (2 Petero 3:16) Inara kare te tatauanga Pipiria e tau kia riro ei reka koreanga. Ka rauka kia ‘kaki tikai i te u iro koreia ra’ o te Tuatua a te Atua ra. (1 Petero 2:2) E tauta i te tatau anga i tetai tuanga meangiti ua i te au ra takitai. Me e au tumu tetai kare koe i kite meitaki, e rave i etai kimikimi anga. I muri akera, e tamanako i taau i tatau ana. (Salamo 77:11, 12) Me e manamanata toou i te tamanako oonuanga, e tamata i te tatauanga maata ‘i roto i tetai manako anga.’ I muri akera, e mea tika ka tupu toou inangaro i te tatauanga Pipiria. Te maara ra i tetai tuaine ou i Brazil: “E akara anga mamao ke atu a Iehova kiaku. Inara no etai marama i teianei, te meitaki maira taku uaorai apiianga e te tatauanga Pipiria. I teianei kua manako au e kua maroiroi mai toku pirianga ma Iehova ra. E tika tikai e maata atu aia kiaku nei.”

16. Akapeea e raukai ia tatou kia maata atu no roto mai i te au uipaanga putuputuanga ra?

¹⁶ E puapinga maata katoa oki te aereanga ki te au uipaanga putuputuanga ki to tatou tupu anga i te pae vaerua. Me ka ‘matakite koe i toou akarongo anga,’ ka rauka ia koe te akamaroiroi anga maata. (Luka 8:18) Te manako ngakau ra ainei koe i etai tuatau e kare te au uipaanga ra i meitaki roa ana? Inara, e ui kia koe uaorai e, ‘Eaa taku e rave ana kia akariro i te au uipaanga kia meitaki mai? Te akarongo meitaki ra ainei au? Te teateamamao ra ainei au? Te oronga ra ainei au i te au pauanga?’ No te mea, te akakite maira te Pipiria kia tatou “e akono marie rai tatou tetai ki tetai, ka akamaroiroi atu ei kia maata te aroa, e i te angaanga memeitaki ra, . . . ka akamaroiroi ra tetai aronga.” (Ebera 10:24, 25) Kia rave i teianei ka tika koe kia o atu ki tetai tuanga! Inara, e rave ei koe i tetai tuanga ka tika koe kia apii na mua. Kua akatika tetai tuaine ou ra e: “Ka ngoie atu kia rave i tetai tuanga i te uipaanga ra me ka rave koe i te teateamamao anga.”

Taki Atu te Aruanga i to te Atua Aerenga kia Puapinga

17. Akapeea tetai tei tatau putuputu ra i te Pipiria i riro ei mei “te rakau i tanumia ki te pae kauvai ra”?

¹⁷ Kua akataka katoa te tata taramo i te tangata puapingaia mei “te rakau i tanumia ki te pae kauvai ra.” Penei te taiku ra te kauvai ki te au ngai keriia ra ei tamauu i te au rakau i te au ngai tanu anga ra. (Isaia 44:4) Te aite ra te tatauanga i te Pipiria ki taua tumu akapiriia atura ki tetai akatinamou anga e te akamatutu anga oki. (Ieremia 17:8) Ka rauka ia koe te maroiroi anoanoia ra i te au ra takitai kia rauka te akakoromaki anga i raro ake i te au timataanga e te au tu ngata. I te apii anga i to Iehova ra manakoanga, ka rauka ia koe te pakari te umuumuia ra e koe kia tuku i te au iki anga pakari.

18. Eaa te ka akapapu i to tetai mapu puapinga anga i te tavinianga ia Iehova?

¹⁸ I etai tuatau penei ka akara anga ngata te tavini anga ia Iehova. Inara auraka e manako e e ngata roa kia raveia. (Deuteronomi 30:11) Te taputou maira te Pipiria kia koe e ‘ka puapinga te au mea ravarai taau ka rave’ i te tuatau roa, me ko taau akakoroanga maata kia akamareka ia Iehova e kia akarekareka i tona ngakau! (Maseli 27:11) E kia maara oki e, kare koe e rave ko koe anake ua. Tei ia koe ta Iehova turu anga e ta Iesu Karaiti oki. (Mataio 28:20; Ebera 13:5) Kua kite raua i te au taomi anga taau e aro atura, e kare raua e akaruke ia koe. (Salamo 55:22) Tei ia koe katoa oki te turuanga a “te au taeake” e ta toou nga metua me e mataku to raua i te Atua. (1 Petero 2:17) Ma taua turuanga ra, kapiti katoa ma taau manakoanga e te tauta anga oki, ka rekareka koe i tetai oraanga puapinga kare i teianei anake ua mari ra e mutu kore ua atu!

Au Uianga no te Akamanako Akaou

◻ Eaa te puapinga anga tikai?

◻ Eaa ra tatou i umuumu ei ia Iehova kia arataki i to tatou au takainga?

◻ Akapeea e raukai i te aronga mapu ‘kia tatau i to ratou au rā’?

◻ Eaa ra i nenevai kia vareae i te aronga rave tarevake ra?

◻ Akapeea te tatauanga Pipiria i te au ra taki tai e te aereanga putuputu ki te au uipaanga i te tauturu anga i te aronga mapu kia rekareka i te oraanga puapinga?

[Tutu i te kapi 20]

No to ratou ngere i te “mataku i te Atua ra,” e manganui te au mapu te akono ra i te au ravenga akapou anga

[Tutu i te kapi 22]

E putuputu te ngaropoina i te au mapu e e au tupu anga to ta ratou au angaanga

[Tutu i te kapi 23]

E tatanu i te inangaro anga no te tatauanga Pipiria

[Tutu i te kapi 23]

E maata atu toou rekareka anga i te au uipaanga me ka o atu koe i te rave anga