“Kua Tuku Atu na Oki Au i te Akaraanga na Kotou”
“Naringa oki mei teianei kua riro kotou ei orometua, kua tika ïa i te roa.”—EBERA 5:12.
1. Eaa ra te au tuatua ia Ebera 5:12 i akariro ei i te Kerititiano kia manako ngakau ekoko?
IA KOE e tatau ra i te au tuatua akauruia o ta tatou irava akatumu anga, te manako ngakau ra ainei koe noou uaorai? Me koia ia, kare ko koe anake te pera nei. Ei au pipi na Karaiti, te kite nei tatou e ka tika kia riro tatou ei au orometua. (Mataio 28:19, 20) Kua kite tatou e ko te au tuatau e noo nei tatou te akariro ra kia rapurapu e kia apii karape katoa tatou i te ka rauka ia tatou nei. E te kite nei oki tatou e ka rauka i ta tatou apiianga te akatupu i te tuke anga i te oraanga me kare te matenga ki te aronga ta tatou e apii ra! (1 Timoteo 4:16) E mea tau, i reira, kia ui tatou kia tatou uaorai: ‘Ko au tikai ainei te orometua te tau ra kia riro mai au nei? Akapeea au e meitaki mai ei?’
2, 3. (a) Akapeea ta tetai puapii akatakaanga i te tango no te apiianga meitaki? (e) Eaa te akaraanga ta Iesu i akanoo no tatou i te apiianga?
2 Kare e tau taua au manako anga ra kia akamareka kore ia tatou. Me ka akamanako tatou i te apiianga no tetai ua atu au tu karape o teianei ao, penei ka manako ngakau tatou e ngata rava kia rauka te au meitaki. Inara, ko te tango no te apiianga meitaki, kare i runga i te kite karape o teianei ao mari ra e mea puapinga maata roa atu. E akara i te tataanga a tetai puapii karape i roto i tetai puka no te tumu: “Te apiianga meitaki kare i runga i te tumu o te au tu karape takake me kare te au tu, te au parani me kare te au angaanga. . . . Ko te apiianga tei runga te maataanga i te tumuanga o te aroa.” Inara, ko tona manako anga tei runga i te puapii kare no te akonoanga. Inara, ko tana tumu penei e maata atu te pirianga ki runga i ta tatou apiianga ei au Kerititiano. Akapeea ra?
3 To tatou Akaraanga ei orometua kare i tetai ke atu mari ra ko Iesu Karaiti, tei tuatua atu ki tana au pipi: “Kua tuku atu na oki au i te akaraanga na kotou.” (Ioane 13:15) Te taiku ra aia i tana akaraanga i te akaarianga i te tu akaaka, inara ko te akaraanga ta Iesu ra i akanoo mai no tatou te kapiti katoa ra i tana angaanga maata ei tangata ki runga i te enua nei—ko te apiianga i te au tangata i te evangeria o te Patireia o te Atua ra. (Luka 4:43) I teianei, me ka iki koe i tetai tuatua okotai ei akataka i ta Iesu ra angaanga orometua, penei ka iki koe i te tuatua “aroa,” kare ainei koe e pera? (Kolosa 1:15; 1 Ioane 4:8) To Iesu aroa no tona metua i te rangi, ko Iehova, ko te mea maata ia. (Ioane 14:31) Inara, ei orometua, kua akakite a Iesu i te aroa i nga tu e rua. Kua inangaro aia i te au tuatua mou tana i apii ra, e kua aroa katoa aia i te au tangata tana i apii ra. E akara piri vaitata tatou ki runga i eia nga tu e rua i te akaraanga tana i akanoo mai no tatou nei.
Te Inangaro Turanga Roa no te Au Tuatua Mou Tu-Atua
4. Akapeea ta Iesu ra akatupu anga i te inangaro no ta Iehova au apiianga?
4 Te tu manako o tetai puapii ki tana tumu tuatua ra e manaanga maata ia ki runga i te tu meitaki o tana apiianga. Tetai ua atu tu ngereanga penei ka akakiteia mai e ka akatotoaia atu ki tana e apii atura. Kare a Iesu i manako ngakau tuke i te au tuatua mou okomaata tana i apii ra no runga ia Iehova e Tona Patireia. E oonu tikai to Iesu ra inangaro no teia tumu tuatua. Kua akatupu aia i taua inangaro iaia e apiiia ra. I roto katoa i te tuatau roa o tona oraanga i mua atu i te riroanga ei tangata, e inangaro tikai to te Tamaiti anau tai i te apiianga. Kua tataia mai ia Isaia 50:4, 5 teianei au tuatua tau: “Kua oronga mai te Atu ra ko Iehova kiaku i te arero o te aronga i apiiia; kia tika iaku kia tauturu atu i tei roiroi ki te tuatua: te akaara nei aia iaku i tera popongi, i tera popongi: te akaara nei aia i toku taringa, kia akarongo au mei te aronga i apiiia ra. Kua akaputata te Atu ra ko Iehova i toku taringa, e kare oki au i akarongo ngata; kare oki au i kotoe ki muri.”
5, 6. (a) Eaa te tupuanga ta Iesu i kite i tona papetito anga, e eaa te tupu anga ki runga iaia ra? (e) Eaa te tuke anga ta tatou i kite i rotopu i ta Iesu e ta Satani ra taangaanga anga i te Tuatua a te Atua?
5 Iaia e tupu akera ei tangata i runga i te enua nei, kua akono ua atu a Iesu i te inangaro anga i te pakari tu-Atua. (Luka 2:52) I reira, i te taime o tona papetito anga, kua na roto atu aia i tetai tupu anga taka ke ra. “Mavete akera te rangi,” ta Luka 3:21 i tuatua. I te akaraanga, kua maara ia Iesu tona ra tuatau i mua ake i te riroanga ei tangata. I muri iora kua akapou aia e 40 au ra i te metepara ma te akakoreanga kai. E mea tika kua kite aia i te marekaanga maata i te tamanakoanga ki runga i te au atianga e manganui i te rangi ra i te apiianga tana i rauka maira mei ia Iehova. Inara, kare i roaia, kua timataia tona inangaro no te au tuatua mou a te Atua ra.
6 Ia Iesu e roiroi ra e te mate pongi, kua kimi a Satani kia timata iaia. Mei teaa ra te tuke anga i rotopu i eia nga tamaiti e rua a te Atua! Kua taiku mai raua i te au Tuatua Tapu Epera ra—mari ra ma te vaerua tuke takiri. Kua takauri ke a Satani i te Tuatua a te Atua, ma te taangaanga akangateitei kore i te reira kia akono i tona uaorai inangaro noinoi. Ko te tika, kare atu e manako ke o taua meameaau ra i te au tuatua mou tu-Atua mari ra kia akakino atu. I tetai pae, kua taiku a Iesu i te au Tuatua Tapu ma te inangaro tikai, te taangaanga meitaki anga i te Tuatua a te Atua i te pau takitai anga. Kua vai ana a Iesu i mua roa atu i te tataanga mua o taua au tuatua akauruia ra, inara kua mou akatapu aia i te reira. E au tuatua mou okomaata ia mei ko mai i tona Metua i te rangi ra! Kua akakite atu aia kia Satani e ko taua au tuatua mei ko mai ia Iehova ra e maata atu te puapinga i to te kai ra. (Mataio 4:1-11) Ae, kua inangaro a Iesu i te au tuatua mou katoatoa ra ta Iehova i apii atura kiaia. Inara, i akapeea tana akakite anga i taua inangaro ra ei orometua?
Inangaro no te Au Tuatua Mou Tana i Apii
7. Eaa ra a Iesu i kore ei e akanoo i tana uaorai au apiianga?
7 Te kite puia ra to Iesu inangaro no te au tuatua mou tana i apii ra. No te mea, penei ka ngoie ua tana akatupu anga i tona uaorai au manako anga. E maata tana kite e te pakari. (Kolosa 2:3) Inara, kua akamaaraara atu aia ki te aronga i akarongo atura kiaia e ko te au mea ravarai tana i apii atura kua akamataia mai, kare mei iaia uaorai, mari ra ma tona Metua i te rangi ra. (Ioane 7:16; 8:28; 12:49; 14:10) Kua maata roa tona inangaro i te au tuatua mou tu-Atua i te mono atu ma tona uaorai manakoanga.
8. I te akamataanga o tana angaanga orometua, akapeea ta Iesu ra akanooanga i te akaraanga no te irinakianga ki runga i te Tuatua a te Atua ra?
8 I ta Iesu ra akamata anga i tana angaanga orometua i te ngai tangata ra, kua akanoo viviki aia i tetai akaraanga. E akamanako i te tu mua tana i akakite ki te au tangata o te Atua ra e koia te Mesia taputouia ra. Kua mama ua ainei aia ki mua i te au urupu, e kua akakite atura iaia uaorai e ko Karaiti, e i reira kua rave i te au temeio taka ke ei akapapu i tana tumu? Kare. Kua aere aia ki te tunako, te ngai matauia e te au tangata o te Atua i te tatau mai i te au Tuatua Tapu. I reira kua tatau maata mai aia i te totou ia Isaia 61:1, 2 e kua akataka meitaki maira e ko teianei au tuatua mou totouia maira te tuatua ra nona. (Luka 4:16-22) Tana au temeio e manganui kua tauturu kia akanoo tei iaia ta Iehova ra turu anga. Noatu rai, kua irinaki tamou aia ki runga i te Tuatua a te Atua ra i tana apiianga.
9. I tana au akonoanga ma te au Pharisea, i akapeea ta Iesu akaari anga i tona inangaro tiratiratu no te Tuatua a te Atua?
9 I te akaaoanga te au enemi akonoanga ra ia Iesu, kare aia i akamata i te taumaro anga kia ratou ei akaari i tona kite, noatu rai e ka rauka ngoie ua iaia te rave i te reira. Kareka ra, kua tuku aia na te Tuatua a te Atua e akaapa atu ia ratou ra. Ei akatauanga, e akamaara atu, i to te au Pharisea ra akaapa anga e kua aati ta Iesu ra au pipi i te ture Tapati na te aakianga i etai titona i te kainga ra e te kaianga i te reira ia ratou e aere atura na reira. Kua pau atura Iesu: “Kare aina kotou i tatau i ta Davida i rave, e tei kapiti katoa iaia, ka pongi ei ratou ra?” (Mataio 12:1-5) E tika, penei kua tatau ana taua au tangata tuatua tika uaorai i taua tata anga akauruia tei tataia ia 1 Samuela 21:1-6 ra. Me koia ia, kua ngere ratou i te kite i tetai apiianga puapinga maata i reira ra. Inara, kua maata atu ta Iesu i rave i te tatau anake i te reira. Kua tamanako aia i te reira e kua tauru i te aiteanga ki tona ra ngakau. Kua inangaro oki aia i te au kaveinga ra ta Iehova i apii mai na taua takiota tuatua ra. No reira kua taiku aia i taua tataanga ra, pera katoa oki tetai akatauanga mei te Ture a Mose ra, kia akakite i te vaerua tau o te Ture ra. Mei te reira katoa, to Iesu ra aroa tiratiratu kua akakeu iaia kia paruru i te Tuatua a te Atua ra mei te au tauta anga a te au arataki akonoanga kia takaviri i te reira kia tau ki to ratou uaorai manako me kare kia tapoki i te reira ki raro ake i te au ikuiku anga a te tangata nei.
10. Akapeea ta Iesu ra akatupu anga i te au totou no runga i te tu o tana au apiianga?
10 Te inangaro tikai o Iesu no tana tumu i apii kare i tuku iaia kia apii ua ei ravenga, i roto i te tu roiroi me kare ngere ua i te tu tau. Kua akakite mai te au totou akauruia e ka tuatua te Mesia ma te ‘maringi anga te meitaki ki runga i tona vaa,’ na “te tuatua memeitaki ra.” (Salamo 45:2; Genese 49:21) Kua akatupu a Iesu i aua totou ra na te akono anga kia rekaia tana tuatua e kia oraora, na te taikuanga i te au “tuatua meitaki” i tana apii anga i te au tuatua mou tana i inangaro ra. (Luka 4:22) Kare e ekokoanga no tona tu oraora i akatupu i tona maroiroi, e kua kaka tona nga mata ma te inangaro i tana tumu tuatua. Mei teaa ra te mareka anga kia akarongo atu kiaia, e mei teaa ra te akaraanga meitaki no tatou kia aru me tuatua atu tatou kia etai ke ra no ta tatou i apii ana!
11. Eaa ra to Iesu au kite ei orometua i kore ei e akariro iaia kia akaparau i tona tu kite?
11 Kua riro ainei to Iesu kite anga maata i te au tuatua mou tu-Atua ra e tana tu tuatua ra kia akariro iaia kia akaparau? E putuputu te reira i te tupu i te tu o te au puapii tangata nei. Inara, kia maara, e e tu pakari to Iesu i te tu tau i te Atua ra. Kare taua pakari ra e akatika i te tu nengonengo, no te mea “tei te aronga akaaka ra te pakari.” (Maseli 11:2) Te vaira tetai atu apinga tei arai ra ia Iesu kia kore e ariu ke ki te tu parau me kare ki te nengonengo.
E Aroa to Iesu i te Au Tangata Tana i Apii
12. Akapeea ta Iesu akaari anga e kare aia i anoano i tana au pipi kia manako mataku mai iaia ra?
12 Kua kitea atu to Iesu ra aroa oonu no te au tangata i tana apiianga. Kare tana apiianga i akariro i te au tangata kia mataku atu iaia, kare mei ta te aronga ngakau parau ra. (Koheleta 8:9) I muri ake i te kiteanga i tetai o ta Iesu ra temeio, kua poitirere maata a Petero, e kua topa iora i nga turi o Iesu. Inara kare a Iesu i anoano i tana au pipi kia mataku iaia ra. Kua tuatua takinga meitaki atura aia, “Eiaa e mataku” e i reira kua tuatua atu kia Petero i te angaanga marekaanga i te akariroanga i te au tangata ei pipi tana ka rave. (Luka 5:8-10) Kua anoano a Iesu i tana au pipi kia akakeuia e to ratou uaorai inangaro no te au tuatua mou okomaata no te Atua ra, kare no te mataku i tei apii ra ia ratou.
13, 14. Na teea au tu ta Iesu ra akakite anga i tona tu tangi aroa no te au tangata?
13 Kua kitea katoaia to Iesu ra aroa no te au tangata tana i apii ra i tona manako ngakau tu tangi aroa no ratou ra. “E kia akara akera aia i te maata o te tangata, aroa atura aia ia ratou, no te mea kua mate ratou i te roiroi, e kua pueurikiriki keia, mei te mamoe tiaki kore ra.” (Mataio 9:36) Kua manako ngakau tangi aia no ratou i to ratou turanga kino ra e kua akakeuia kia tauturu atu ia ratou ra.
14 E akara i to Iesu ra tu tangi aroa i tetai atu atianga. I te akavaitata atu anga tetai vaine ma te maki atekeria ra kiaia i roto i te urupu tangata e kua amiri atura i te tapa o tona kakau, kua rapakau temeioia aia. Kite akera Iesu i te mana i te akaruke anga iaia, inara kare aia i kite e koai tei rapakauia. Kua kimi aia kia kitea e koai taua vaine ra. No teaa ra? Kare kia akaapa atu iaia no te aatianga i te Ture me kare i te au ture a te aronga tata tuatua ra e te au Pharisea oki, penei tana i mataku ra. Kareka ra, kua tuatua atura aia kiaia: “E taku tamaine, kua ora koe i toou akarongo, ka aere koe ma te au, e ma te ora i to maki.” (Mareko 5:25-34) E akamanako ana i te tu tangi aroa i roto i taua au tuatua ra. Kare aia i tuatua ua, ‘Kia rapakauia.’ Mari ra, kua tuatua aia: Kua ora koe i to maki.’ Kua taiku a Mareko i konei i te tuatua te ka rauka kia riro te aiteanga e “papaanga,” tetai tu papaanga te putuputu ra te taangaangaia ei tamamae anga. No reira, kua kite a Iesu e ko tona maki kua akariro iaia kia tamamaeia, penei e mamae kino no te kopapa e te manako ngakau oki. Kua tangi aia iaia ra.
15, 16. I teea au atianga i ta Iesu ra angaanga orometua i akakite ei e kua akara aia i te meitaki o te au tangata?
15 Kua akaari katoa a Iesu i te aroa no te au tangata na te akaraanga no te meitaki i roto ia ratou ra. E akamanako ana i tei tupu i tona aravei anga ia Natanaela, tei riro ra ei apotetoro i muri akera. “Kua akara aturā Iesu ia Natanaela i te aere anga mai kiaia ra, kua tuatua iora iaia, Ka akara na i te ngati Iseraela tikai, kare ua e pikikaa o roto iaia.” Na te tu temeio, kua akara atu a Iesu ki roto i te ngakau o Natanaela ra, no reira e maata tana i kite nona. Inara, e mamao ke atu a Natanaela i te tu apa kore ua. E au tu tarevake tona, mei ia tatou katoa nei rai. Ko te tika, i tona rongo anga no Iesu, kua taiku aia i tetai tuatua: “E meitaki ainei to Nazareta mai?” (Ioane 1:45-51) Inara, no te au mea ravarai te ka rauka kia tuatuaia no Natanaela, kua iki a Iesu i tetai apinga papu tikai kia akara atu ki runga ra, ko te tu tiratiratu o taua tangata ra.
16 Mei te reira katoa, te aravei atu anga tetai tangata opita vaeau—penei e Kenitara, e tangata Roma—ia Iesu e kua pati atu kia Iesu kia rapakau i tetai tavini tei makiia ra, kua kite a Iesu e e au tarevake to taua tangata vaeau ra. Ko tetai opita vaeau o taua tuatau ra penei kua ki tona tuatau kua topa i te au angaanga ta ua e manganui, te akamaringi toto, e te akamori anga pikikaa. Inara, kua akara atu a Iesu ki runga i tetai tu meitaki—te akarongo meitaki o taua tangata ra. (Mataio 8:5-13) I muri iora, i to Iesu tuatua anga ki te tangata rave kino tei tautau ra ki runga i te rakau tamamae anga i te pae mai iaia, kare a Iesu i akaapa atu i taua tangata ra no tana au kino i rave i topa ra mari ra kua akamaroiroi atu iaia ma te manakonako anga no te tuatau ki mua ra. (Luka 23:43) Kua kite a Iesu e ko te akaperepere kore, te manako akaapa ia etai ke ra ka akamaroiroi kore ua ia ratou. Kare e ekoko anga e ko tana au tauta anga kia kitea te meitaki ia etai ke ra kua akamaroiroi i te aronga e manganui kia rave kia meitaki atu.
Puareinga Anga kia Tavini i te Au Tangata
17, 18. I te arikianga i te angaanga kia aere mai ki te enua nei, i akapeea ta Iesu ra akaari anga i te tu puareinga kia tavini atu ia etai ke ra?
17 Tetai atu akakite anga ririnui i to Iesu ra aroa no te au tangata tana i apii atura ko tona puareinga anga kia tavini atu ia ratou. I tona oraanga i mua ake i te riro anga ei tangata, e inangaro to te Tamaiti a te Atua ra i te au tangata. (Maseli 8:30, 31) Ei “Logo” me kare e vaa tuatua no Iehova ra, penei e manganui tana au akonoanga i rekareka ma te au tangata. (Ioane 1:1) Inara, i tetai tuanga kia apii tika atu i te au tangata, “kua tuku ke atura ra aia i tona uaorai tu, e kua rave i to te tavini,” i te akarukeanga i tona turanga teitei i te rangi ra. (Philipi 2:7; 2 Korinetia 8:9) Iaia i te enua nei, kare a Iesu i manako kia akonoia mai aia e kia taviniia mai. Ei tuke anga, kua tuatua aia: “Kare oki te Tamaiti a te tangata i aere mai kia taviniia tona, ei tavini ra, e kia oronga i tona ora ei oko no te tangata e manganui.” (Mataio 20:28) Kua rave ki katoa a Iesu i taua au tuatua ra.
18 Kua akono taakaaka atura Iesu i te au umuumu anga o te aronga tana i apii atura, ma te akono anga viviki iaia uaorai no ratou ra. Kua aere atu aia ki te Enua Taputouia ra na raro ua, i te aaereanga e au anere ua atu au kiro mita i te au tutaka anga tutu aere i te tauta anga kia itae atu i te au tangata e manganui te ka rauka ra. Kare mei te au Pharisea e te au tata tuatua akaparau ra, kua vai taakaaka ua aia e te ngoie ua i te aravei atu. Te au tu tangata ravarai—tei teitei, te au vaeau, te au roia, te au vaine, te tamariki, te putaua, te maki, noatu te taiate tangata kopae keia ra—kua aravei tika atu iaia, ma te mataku kore. Noatu rai e apa kore ua aia, e tangata ua nei a Iesu, ka roiroi e ka mate pongi. Inara, noatu e te roiroi ra aia me kare te umuumu ra i te akaangaroi anga me kare i te tuatau kare e turituri no te pure, kua tuku aia i te au umuumu anga o etai ke ra ki mua atu i tona uaorai.—Mareko 1:35-39.
19. I akapeea ta Iesu akanoo anga i te akaraanga akonoanga akaaka, akakoromaki, e te takinga meitaki ki tana au pipi?
19 Kua puareinga katoa oki a Iesu kia tavini atu i tana uaorai au pipi. Kua rave aia i te reira na te apiianga ia ratou ma te takinga meitaki e te akakoromaki anga. Me taroaroa ratou i te kite i etai apiianga puapinga maata, kare aia i akamutu ua, kare aia i riri ana, me kare i akaapa atu ia ratou. Kua kimi ua atu aia i etai au ravenga ou kia rauka iaia te tauturu atu ia ratou kia marama. Ei akatauanga, e akamanako ana e eia taime te taumaro anga te au pipi e koai oki te ka maata atu i roto ia ratou ra. Kua rave akaou ratou i te reira, tae roa atu ki te po i mua ake i tona tamate anga, kua kitea e Iesu te au ravenga ou no te apii anga ia ratou kia akono akaaka i tetai e tetai. I teianei tumu no te taakaaka, mei etai atu tu katoa ra, kua rauka tikai ia Iesu kia tuatua: “Kua tuku atu na oki au i te akaraanga na kotou.”—Ioane 13:5-15; Mataio 20:25; Mareko 9:34-37.
20. Eaa te ravenga apiianga tei akataka ke ia Iesu mei te au Pharisea ra, e eaa ra taua ravenga ra i meitaki ei?
20 E akara oki kare a Iesu i tuatua ua ki te au pipi ra e eaa te akaraanga; ‘kua tuku atu ra aia i te akaraanga.’ Kua apii atu aia ia ratou na te akaraanga. Kare aia i tuatua iora ki raro kia ratou mei runga mai i te ngai teitei, mei te mea rai te manako ra iaia uaorai e tei runga ake aia i te raveanga i te au mea tana i tuatua atura kia ratou kia rave. Ko te tu te reira o te au Pharisea. “Ko te tuatua ua oki ta ratou, kare ra e akono,” ta Iesu i tuatua no ratou. (Mataio 23:3) Kua akaari taakaaka atura Iesu ki tana aronga i apii ra e eaa tikai te aiteanga o tana au apiianga na te akono anga i te reira, na te taangaanga anga i te reira. No reira i te raurauanga aia i tana au pipi kia akono i te oraanga mama ua akateiaa koreia e te au apinga ra, kare ratou i akamanako ua e eaa te aite anga o tana tuatua. Kua kite ratou i te tika anga o tana au tuatua: “E ana to te suoli, e toanga to te manu o te reva, kareka te Tamaiti a te tangata, kare ona urunga upoko.” (Mataio 8:20) Kua tavini atu a Iesu i tana au pipi na te akanooanga taakaaka i te akaraanga no ratou.
21. Eaa te ka uriuri manakoia i roto i te atikara te ka aru mai?
21 Te taka meitaki ra e, ko Iesu te Orometua maata rava atu tei aaere i te enua nei! Tona inangaro no tana e apii ra e tona aroa no te au tangata tana i apii ra kua kitea papuia e te aronga ngakau tiratiratu katoatoa tei akara ra e tei akarongo atu kiaia ra. Kua kite papu katoaia te reira e tatou i teia tuatau tei apii ra i te akaraanga tana i akanoo mai. Inara, akapeea e raukai ia tatou kia aru i ta Karaiti akaraanga apa kore ua? Na te atikara e aru mai nei e uriuri manako i taua uianga ra.
Akapeea Koe me Pau?
• Eaa te tango no te apiianga meitaki, naai ra i akakite mai?
• Na roto i teea au tu ta Iesu ra akakite anga i te inangaro no te au tuatua mou tana i apii maira?
• Akapeea ta Iesu akakite anga i te aroa no te au tangata tana i apii ana?
• Eaa te au akaraanga te akaari maira i to Iesu tu puareinga taakaaka kia tavini atu i te aronga tana i apii ra?
[Tutu i te kapi 12]
Akapeea ta Iesu akakite anga e kua inangaro aia i te au kaveinga tei kitea ra i roto i te Tuatua a te Atua?