Apii​—Puapinga e te Rekareka

“Kia kimi pu tikai koe iaia . . . , e rauka ia koe te kite i te Atua.”​—MASELI 2:​4, 5.

1. Akapeea e apai mai ei te tatauanga akaki taime ua i te mareka anga maata kia tatou?

E MANGANUI te au tangata te tatau ra no te akamareka anga. Me e meitaki te materia, ka riro te tatauanga ei tumu anga no te akaangaroi anga meitaki. I te pae atu mei ta ratou porokaramu tatauanga putuputu i te Pipiria, ka rauka i etai au Kerititiano te rekareka anga tikai mei te tatau uaanga i te Salamo, te Maseli, te au tataanga Evangeria, me kare i etai atu tuanga o te Pipiria ra. Te manea ua o te reo e te manako oki ka apai mai kia ratou i te mareka anga oonu. Kua iki etai no ta ratou tatauanga akaki taime ua i te Yearbook of Jehovah’s Witnesses, te makatini Awake!, au tataanga neneiia no te oraanga o tetai tangata i roto i teianei makatini, me kare e tumu neneiia no te tuatua enua, te akakite anga tu enua, e te au apiianga natura ra.

2, 3. (a) Na teea tu ka raukai kia akaaiteia te akakite anga pae vaerua oonu ra ki te kai pakari? (e) Eaa te o atura ki te apii anga?

² Noatu rai e ka rauka i te tatau uaanga tetai tu akaangaroi anga, te umuumuia ra i te apii anga te tauta anga manako. Kua tata te tangata kimi kite Peritane ko Francis Bacon: “Ko etai puka te tau ra kia tongiia, e ko etai kia apukuia, e ko etai tokoiti ra kia ngaungauia e kia tamaruia.” Te topa atura te Pipiria ki roto i te papaanga openga nei. Kua tata te apotetoro ko Paulo: “E tuatua maata oki ta matou [ia Karaiti, tei akatutuia mai e te Ariki Taunga ko Melekizedeka ra], e te kimi ngata oki te ariteanga, no to kotou ra kamakura. . . . Te kai pakari ra, na te tangata pakari ïa, na te aronga no te mātau i kite ei to ratou ngakau i te meitaki e te kino.” (Ebera 5:​11, 14) Ka tika te kai pakari kia ngaungauia i mua ake i te apuku angaia e te tamaru anga oki. Te umuumuia ra te au akakite anga oonu i te pae vaerua kia akaata akaouia i mua ake i te apuku angaia e te tamou marie angaia.

³ Te akataka maira te tikitinari i te “apii” ei “te angaanga me kare te rave akonoanga i te manako kia rauka te kite me kare te maramaanga, mei te tatauanga, te kimikimianga, e te vai atura.” Te aru maira e maata atu te o atura i to te tatauanga viviki ua, penei na te akairoanga i raro ake i te au tuatua ia tatou e tatau ra. Te aite anga o te apii e angaanga, e tauta anga manako, e te taangaanga oki i te au mana kite. Inara, i te mea te umuumuia ra te tauta anga no te apii, kare te aiteanga o teianei e kare e rauka te rekareka anga i te reira maira.

Akariroanga i te Apii ei Mea Mareka Anga

4. Kia tau ki ta te tata taramo ra, akapeea ka raukai i te apii anga i te Tuatua a te Atua ra te akaangaroianga e te tutakianga oki?

⁴ Ka rauka kia riro te tatauanga e te apiianga i te Tuatua a te Atua ra ei akaangaroianga e ei akamatutuanga oki. Kua akakite maira te tata taramo: “Ko te ture a Iehova kare e apa, i te akaariu anga i te vaerua; te tuatua-akakite a Iehova, e mea mou ïa, e pakari ei te kamakura. Te akonoanga a Iehova, e mea tika ïa, e rekarekaʼi te ngakau; te akauenga a Iehova, e mea viivii kore ïa, e māramaʼi te mata nei.” (Salamo 19:​7, 8) Te au ture a Iehova e te au tuatua akakite nana ra ka akaora mai i to tatou meta, e ka akateitei mai i to tatou turanga pae vaerua, ka akatupu mai i te rekareka i roto roa ia tatou, e ka akamarama i to tatou mata ma tetai akara anga taka meitaki no ta Iehova ra au akakoroanga umere tikai. Mei teaa ra te mareka anga!

5. Na roto i teea au tu ka raukai i te apii anga te apai mai i te mareka anga maata kia tatou?

⁵ Me ka kite tatou i te au tupu anga meitaki no ta tatou angaanga mai, ka rekareka ra tatou i te raveanga i te reira. No reira, kia akariro i te apii ei mareka anga, ka tau tatou kia viviki i te taangaanga i te kiteanga ou tei rauka maira. Kua tata a Iakobo: “Ko te akara ra ki roto i te ture tika rava o te rangatira ra, ma te tamou tikai, no te mea kare aia i te tangata akangaropoina ua i te tuatua kia akarongo, e tangata rave ra aia i taua angaanga ra, e akameitakiia ïa aia i te rave anga.” (Iakobo 1:25) Na tana rave vivikianga i taua au tumu ra ka apai mai i te merengo anga maata. Na te kimikimi anga ma te akakoroanga akatakaia no te pauanga i tetai uianga tei uiia maira kia tatou i ta tatou angaanga tutuanga e te apiianga ka apai katoa mai kia tatou i te mataora maata.

Akatupuanga i te Rekareka no te Tuatua a te Atua

6. Akapeea ta tei tata ia Salamo 119 akakite anga i tona rekareka anga no te tuatua a Iehova ra?

⁶ Tei tata ia Salamo 119, penei ko Hezekia iaia e tamaiti ariki ou ra, kua akakite i tona rekareka anga no te Tuatua a Iehova. Na roto i te reo atu tua kua tuatua aia: “Ka rekareka au i taau ra au akonoanga; kare rava e ngaropoina iaku taau tuatua. Ko taau au tuatua-akakite, ko taku ïa e mataora . . . Ka mataora rai au i taau ra au akauenga, tei inangaroia e au nei. Kia riro mai oki to aroa maata ra iaku, kia ora au; kua mataora oki au i taau ture. Te anoano nei au i te ora naau, e Iehova; e taau ra ture, e mea mataora ïa naku.”​—Salamo 119:​16, 24, 47, 77, 174.

7, 8. (a) Kia tau ki ta tetai angaanga kimikimi anga, eaa te aiteanga e “ka rekareka” no te Tuatua a te Atua ra? (e) Akapeea tatou me akaari i to tatou inangaro no te Tuatua a Iehova ra? (i) Akapeea ta Ezera teateamamao anga iaia uaorai i mua ake i te tatauanga i te Ture a Iehova?

⁷ I te akatakaanga i te tuatua tei uriia ra “ka rekareka” ia Salamo 119 ra, te tuatua ra tetai tikitinari no te Tuatua Tapu Epera: “Te aiteite ra te taiku anga i te irava 16 i nga [verepa] no te rekarekaanga . . . e no te tamanako anga . . . Te aerenga ki mua e: rekareka, e tamanako, e mareka . . . Ko teianei kapiti anga penei te akamanako ra e ko tetai akaata anga tau ko te apinga ia e riro ei tetai kia mareka i te tuatua a Yahweh. . . . Te kapiti ra te aiteanga i tetai manako ngakau.”a

⁸ Ae, ko to tatou inangaro no te Tuatua a Iehova ka tau kia aere mai mei to tatou ngakau, koia te nooanga akakeu anga. Ka tau tatou kia mareka i te tamanakoanga i etai au tumu tuatua ta tatou koi tatau ua akera. Ka tau tatou kia tamanako i etai au manako pae vaerua oonu ra, kia tauru tikai ia ratou, e kia tamanako marie oki ia ratou. Ka umuumuia te akaataanga muteki ua e te pure oki. Mei ia Ezera ra, ka tau tatou kia teateamamao i to tatou ngakau no te tatauanga e te apiianga i te Tuatua a te Atua ra. Kua tataia nona ra: “Kua akonokono ua ana oki a Ezera i tona ngakau e kimi, e e rave, i te ture a Iehova, e apii oki ia Iseraela i te au akonoanga e te au tuatua-tau.” (Ezera 7:10) E akara i te akakoro anga e toru tuanga no ta Ezera ra akonokonoanga i tona ngakau: kia apii, kia akono kiaia uaorai, e kia apii atu oki. Ka tau tatou kia aru i tana akatauanga ra.

E Apii ei Angaanga no te Akamori Anga

9, 10. (a) Na teea au tu ta te tata taramo akaari manako anga no te Tuatua a Iehova? (e) Eaa te aiteanga o te verepa Epera tei uriia ra “kia akamaara [ia koe uaorai]”? (i) Eaa i puapingai no tatou kia akamanako i te apii Pipiria ei “tetai angaanga akamori anga”?

⁹ Te tuatua ra te tata taramo e kua akamaara aia i ta Iehova ra au ture, au akauenga, e te au ikuiku anga. Kua imene aia: “Ka akamaara rai au i taau ra au ikuiku anga, e akono rai au i taau ra au arataa. . . . E akatika atu au i oku puke rima ki taau au akauenga, taku i inangaro nei; ka akamaara rai au i taau ra akonoanga. Te maata rava nei toku inangaro i taau ra ture! ko toku ïa maaraara anga i te au rā katoa nei. E kite maata toku i to taku au orometua katoa ra: no te mea te akaeatu nei au i taau au tuatua-akakite.” (Salamo 119:​15, 48, 97, 99) Eaa te akakiteia maira na ‘te akamaaraanga’ i te Tuatua a Iehova ra?

¹⁰ Te verepa Epera tei uriia ra e “akamaara [ia koe uaorai]” tona aiteanga katoa oki “kia tamanako, kia manako ngakau,” “kia taokioki i tetai tumu i roto i te manako.” “Tei taikuia ra ia no te akaataanga muteki ua i ta te Atua ra au angaanga . . . e ta te Atua tuatua oki.” (Theological Wordbook of the Old Testament) Ko te tu nauna no te “akamaara” te taiku ra “i ta te tata taramo tamanako anga ra” “tana apiianga aroa ra” i te ture a te Atua, ei “tetai angaanga akamori anga ra.” I te akamanakoanga i te apiianga i te Tuatua a te Atua ra e ko tetai tuanga no ta tatou akamori anga te kapiti atura i te tu puapinga maata ki te reira. No reira, ka tau kia rave manako ngakauia e ma te puapinga oki o te pure. E tuanga te apiianga no ta tatou akamori anga e te raveia ra kia akameitaki mai i ta tatou akamori anga.

Ko Oonuanga ki Roto i te Tuatua a te Atua

11. Akapeea ta Iehova ra akakite anga te au manako oonu i te pae vaerua ki tona au tangata ra?

¹¹ I te manako mareka anga tapu, kua karanga te tata taramo ra: “Kare rai te maata o taau ra angaanga, E Iehova! Te oonu maata o toou ra manako.” (Salamo 92:5) E kua tuatua te apotetoro ko Paulo i “te au mea oonu rai o te Atua ra,” te au manako oonu ta Iehova ra i akakite ki tona au tangata “i tona vaerua” te angaanga ra ki runga i te pupu tavini akono meitaki e te pakari. (1 Korinetia 2:10; Mataio 24:45) Te oronga maata maira te pupu tavini i te akamatutu anga pae vaerua na te katoatoa​—te “u” na te aronga ou kareka ra “te kai pakari” na te “tangata pakari,” te au apinga “ngata oki te ariteanga.”​—Ebera 5:​11-14.

12. E oronga akatauanga mai no te “au mea oonu rai a te Atua ra” tei akatakaia maira e te pupu tavini ra.

¹² E marama ei i taua “au mea oonu rai a te Atua ra,” ka umuumuia kia apii i tana Tuatua ma te pure e te akaata anga oki. Ei akatauanga, kua neneiia mai te au tumu meitaki tei akaari maira akapeea ka raukai ia Iehova i te taime okotai ra kia rave i te tuatua tau e te aroa oki. Tana akonoanga i te aroa kare i te tavai anga i tona tuatua tau; mari ra, ko te aroa tu-Atua e akakite anga i to te Atua ra tuatua tau pera katoa i tona aroa. I te akavaanga i tetai tei ara ra, ka na mua a Iehova i te tamanako anga me ka rauka kia akaari i te aroa na runga i te tumu anga ki te atinga oko o tana Tamaiti ra. Me e tataraara kore tei ara ra me kare e meameaau aia, ka tuku te Atua ra i te tuatua tau kia rave i tona aerenga ma te kore e tika ki te tu akaaroa. Noatu eaa te tu, e tiratiratu aia ki tona au kaveinga teitei ra.b (Roma 3:​21-26) ‘Aue te oonu o te apinga nui o te pakari e te kite i te Atua e!’​—Roma 11:33.

13. Akapeea tatou me akaari ariki anga tau no “te maata roa anga kia tatauia” o te au tuatua mou pae vaerua teia akakiteia mai i teianei?

¹³ Mei te tata taramo ra, te mareka ra tatou i te tika e te tua maira Iehova i tona au manako e manganui kia tatou. Kua tata a Davida: “Ko te meitaki o to au manako iaku nei, e te Atua e! te maata roa anga kia tatauia e! Kia tatauia e au ra, e maata ïa te reira i te one taatai.” (Salamo 139:​17, 18) Noatu rai e ko to tatou kite i teia tuatau nei e tuanga ua ia no te au manako o Iehova te ka akakiteia mai a te tuatau mutu kore ua atura, te ariki oonu ra tatou i te “maata roa anga kia tatauia” no te au tuatua mou okomaata pae vaerua ra tei akakiteia mai i teianei e kia ko oonu atu ki roto i te katoa anga, me kare apinga, no te Tuatua a te Atua ra.​—Salamo 119:​160, tataanga i raro ake NW.

Te Umuumuia ra te Tauta Anga e te Au Apinga Tau

14. Akapeea ta Maseli 2:​1-6 akairo anga i te umuumu anga no te tauta anga i te apiianga i te Tuatua a te Atua?

¹⁴ Te umuumuia ra te tauta anga no te apiianga oonu i te Pipiria. Te mama taka meitaki maira teianei tumu mei tetai tatauanga matakite ia Maseli 2:​1-6. E akara i te au verepa rave angaanga ta te Ariki pakari ko Solomona i taiku ra kia akairo i te tauta anga tei umuumuia ra kia raukai te kite tu-Atua ra, te pakari, e te kite oonu oki. Kua tata aia: “E taku tamaiti, kia āriki mai koe i taku nei tuatua, e kia vaio marie i taku au akauenga ia koe; Kia ariu mai koe i to taringa ki te pakari, e kia kimi marie to ngakau i te kite ra; Kia kapiki nui koe i te kite, e kia akateitei i to reo kia rauka te kite ra; Kia kimi pu tikai koe iaia mei te ario ra, e kia makitoro marie koe iaia, mei te apinga uunaia ra: Ei reira koe e kite ei i te mataku ia Iehova, e e rauka ia koe te kite i te Atua. Ko Iehova oki tei oronga mai i te pakari: no roto i tona vaa te kite e te karape.” Ae, te umuumuia ra te kimikimi anga no te apiianga tutakiia ra, te ko anga oki, mei te mea rai no tetai apinga uunaia ra.

15. Eaa te akatutu anga Pipiria te akateitei maira i te umuumuanga no te au ravenga meitaki i te apii?

¹⁵ Te umuumu katoaia ra te apii anga apinga pae vaerua ra i te au ravenga apii meitaki ra. Kua tata a Solomona: “Te mania ra te auri, e kare i akakinaia te mata ra, kia akamaata aia i te ririnui i reira.” (Koheleta 10:10) Me ka taangaanga tetai tangata angaanga i tetai apiianga tipu kare ra i akakoi ia me kare ka kore aia e taangaanga karape i te reira, ka kaimoumou aia i tona ririnui e kare e meitaki tana angaanga ra. Pera katoa oki, te puapinga mei te tuatau akapouia i te apiianga penei ka tuke maata, tei runga ra i ta tatou au ravenga apii anga. Ka kitea te au manako meitaki no te puapinga anga i ta tatou tu apii anga i roto i te Apii 7 o te Theocratic Ministry School Guidebook.c

16. Eaa te au akamanako anga tau te orongaia maira ei tauturu ia tatou kia rave i te apii anga oonu ra?

¹⁶ Me ka akamata tetai tangata maani apinga i tana angaanga, ka akapapa aia i tana au apinga te ka anoano. Mei te reira katoa oki, me akamata tatou i tetai tuatau apiianga, ka tau tatou kia iki i ta tatou au puka koia te au apinga ta tatou ka anoano. Ma te maaraanga e ko te apii anga e angaanga ia e te umuumuia ra te tauta anga manako, e meitaki katoa oki kia akono i tetai noo anga tau. Me ka anoano tatou kia matakite te manako, ko te noo anga ki runga i tetai noo anga i te pae kaingakai me kare tetai pia tata penei ka meitaki atu i te takotoanga i te roi me kare nooanga i tetai noo anga maru maata ra. I muri ake i te tautaanga no tetai tuatau, penei ka kite koe e e meitaki kia tu e akatikatika i toou nga vaevae e nga rima me kare e aere ki vao no tetai reva meitaki mai.

17, 18. E oronga mai i etai akatauanga e akapeea te taangaanga i te au apinga meitaki no te apii te vai maira kia tatou?

¹⁷ E manganui te apinga rave apiianga tuke tuke te vai maira kia tatou. Te mea maata rava i roto i te reira ko te New World Translation o te Pipiria, i teianei te vai maira te katoaanga me kare tetai tuanga ua i roto e 37 reo. Ko te Pipiria taangaanga maataia o te New World Translation kua akapapaia ma te cross-references e tetai “Table of the Books of the Bible” te oronga maira te reira i te ingoa o tei tata, te ngai i tataiai, e te tuatau oki i tataiai. E papaanga katoa tona i te au tuatua Pipiria, tetai appendix, e te au mapu. I etai reo, kua neneiia teianei Pipiria ki roto i te tataanga maata, kua matauia ko te Reference Bible. Tei roto i reira te au tu apinga katoa i runga akenei e etai atu oki e manganui, kapi katoa te au tataanga i raro akera, tei akapapa katoaia ra. Te rave ra ainei koe i te tauturu ki katoa te vai maira i toou reo kia raukai te tauturu mai ia koe kia ko oonu atu ki roto i te Tuatua a te Atua ra?

¹⁸ Tetai atu apinga apii okomaata ko nga voriumu enetaikoropitia Pipiria e rua Insight on the Scriptures. Me tei ia koe teianei angaanga i roto i tetai reo te kite ra koe, ka tau ia ei oa tamou noou me apii koe. Ka rauka i te reira te oronga mai kia koe i te akakite anga mei mua mai i te au tu Pipiria e maata. Ko tetai atu apinga tauturu aiteite ko te puka “All Scripture Is Inspired of God and Beneficial.” I te akamataanga i te tatau i tetai puka ou no te Pipiria, e mea meitaki kia akara matatio i te apii aiteite i roto i te puka “All Scripture” ra kia raukai te au enua e te akanooanga tuatua enua oki, kapiti katoa te akapapaanga no te au apinga o te au puka Pipiria ra e to ratou puapinga oki kia tatou. Ko tetai apinga kapiti ouia mai ki te au apinga apii e manganui i te tu tei neneiia ko te Watchtower Library i runga i te komopiuta, te rauka nei i roto i te iva au reo ke ke.

19. (a) Eaa ra a Iehova i oronga mai ei kia tatou i te au apinga meitaki no te apii anga Pipiria? (e) Eaa ra te umuumuia ra no te tatauanga tika e te apiianga oki i te Pipiria ra?

¹⁹ Na Iehova i oronga mai i teianei au apinga katoatoa na roto mai i “te tavini akono meitaki e te pakari” ei tauturu i tona au tavini i te enua nei kia kimi e kia kitea te “kite i te Atua” ra. (Maseli 2:​4, 5) Ka rauka i te au ravenga apii meitaki te akariro ia tatou kia kite meitaki atu ia Iehova e kia rekareka oki i tetai piri anga vaitata atu kiaia ra. (Salamo 63:​1-8) Ae, ko te apii e angaanga ia, inara e angaanga rekareka ia e te puapinga oki. Inara, ka pou te taime i te reira, e penei te manako ra koe, ‘Ka kitea e au te taime i ea kia rave i te tuatua tau ki taku tatauanga Pipiria e taku apii anga oki?’ Ka akamanakoia teianei tu i roto i te atikara openga o teianei papaanga.

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]

Au Uianga Akamanako Akaou Anga

• Akapeea ka raukai ia tatou te akairo i ta tatou uaorai apii anga ei akaangaroianga e ei puapinga oki?

• Mei te tata taramo rai, akapeea ka raukai ia tatou kia akaari i te ‘rekareka anga’ e te ‘akamaara anga’ oki no te Tuatua a Iehova ra?

• Akapeea ta Maseli 2:​1-6 akaari anga i te umuumuanga no te tauta anga i te apiianga i te Tuatua a te Atua?

• Eaa te au apinga apii meitaki ta Iehova i oronga maira?

[Tutu i te kapi 14]

Te akaata anga muteki ua e te pure anga ka tauturu ia tatou kia akatupu i te inangaro no te Tuatua a te Atua

[Au Tutu i te kapi 17]

Te rave ki katoa ra ainei koe i te taangaanga i te au apinga apii te vai maira kia ko oonu i te Tuatua a te Atua?