Irinaki i te Tuatua a Iehova

“Te irinaki nei au i taau tuatua.”​—SALAMO 119:42.

1. Eaa taau ka karanga no runga i te akatakaanga e i te tu o te tangata tata ia Salamo 119?

E MEA akaperepereia te tuatua a Iehova e te tangata tata ia Salamo 119. Koia paa te Tamaiti Ariki o Iuda ko Hezekia. Kua tau tikai te au manako tei tuatuaia i roto i teia imene akauruia ki te tu o Hezekia, ko tei ‘piri tikai kia Iehova’ iaia e tavini ra ei ariki no Iuda. (2 Ariki 18:3-7) E tai ra apinga i papu: Te manako ra te tangata tata i tona au anoano i te pae vaerua.​—Mataio 5:3.

2. Eaa te upoko tuatua o Salamo 119, e i akapeea te akanoo angaia teia imene?

² Tetai manako maata o Salamo 119 koia oki ko te puapinga o te tuatua a te Atua, me kore o te karere.a Penei ei tauturu i te manako, i akariro ei te tangata tata i teia ei imene ara reta. Kua akanooia tona 176 irava ki runga i te au reta o te ara reta Epera. I roto i te reo Epera mua, e 8 raini i roto i te 22 tuanga tataki tai o te taramo tei akamata ki taua reta rai. Te tou ra teia taramo ki ta te Atua tuatua, ture, au tuatua akakite, au arataa, au ikuikuanga, au akonoanga, au akauenga, au tuatua tau, au tuatua, e te au akonoanga. I roto i teia atikara e te mea e aru mai nei, ka uriuriia a Salamo 119 kia tau ki tetai urianga tika tikai o te tataanga Pipiria Epera. Ka tau te akamanako anga no runga i te au tupuanga tei o mai to Iehova au tavini i topa e i teia tuatau i te akamaata atu i to tatou marama no teia imene akauruia e te Atua e i te akamaata atu i ta tatou akameitakianga no ta te Atua Tuatua i tataia, koia ko te Pipiria.

Akarongo i te Tuatua a te Atua e Kia Mataora

3. Akamarama e e akatutu mai eaa te aiteanga e kia apa kore.

³ Tei runga te rauka anga mai te mataora mou i to tatou aaere anga na te ture a te Atua. (Salamo 119:1-8) Me rave tatou i teia, ka akara mai a Iehova ia tatou ei ‘aronga apa kore i to tatou arataa.’ (Salamo 119:1) Kare te aiteanga o te apa kore e e ara kore tatou, inara te akaari maira te reira e te tauta ra tatou i te rave i te anoano o te Atua ko Iehova. E ‘tangata apa kore a Noa i tona uki’ mei te tangata rai tei ‘aaere raua ko te Atua.’ Kua ora mai taua pateriareka tiratiratu e tona pamiri i te Vaipuke no te mea kua aruaru aia i te arataa o te oraanga ta Iehova i akakite mai. (Genese 6:9; 1 Petero 3:20) Mei te reira katoa, to tatou ora anga mai i te openga o teia ao tei runga ia i to tatou ‘akono tikai anga i te au ikuikuanga a te Atua,’ i te rave anga i tona anoano.​—Salamo 119:4.

4. Tei runga i teaa to tatou mataora e te manuia?

⁴ Kare rava a Iehova e akaruke ia tatou me ‘akameitaki tatou iaia ma te ngakau tiratiratu e ma te akono atu rai i tana au akonoanga.’ (Salamo 119:7, 8) Kare te Atua i akaruke ana i te arataki ngati Iseraela ko Iosua, ko tei akono i te akoanga kia ‘tatau i te buka ture i te po e te ao kia rave i tei tata katoaia i roto ra.’ Kua akamanuia te reira iaia e kua tauturu iaia kia akono ma te pakari. (Iosua 1:8) Vaitata ki te openga o tona oraanga, te akameitaki ra rai a Iosua i te Atua e kua rauka kia akamaara atu ki te ngati Iseraela e: “Kua kite oki kotou ravarai i roto i to kotou ngakau, e i roto i to kotou katoa au vaerua, e kare rava tetai o te au mea meitaki ta to kotou Atua ta Iehova i tuatua mai ia kotou i poka.” (Iosua 23:14) Mei ia Iosua raua ko te tangata tata ia Salamo 119, ka kiteaia e tatou te mataora e te manuia na te akapaapaa anga ia Iehova e te irinaki anga i tana tuatua.

Tama Marie te Tuatua a Iehova ia Tatou

5. (a) Akaari mai e ka akapeea e rauka ai i te tama marie i te pae vaerua. (e) Eaa te tauturu e vai ra no tetai tamaiti ou tei rave i tetai ara kino tikai?

⁵ Ka rauka ia tatou kia vai ma ua i te pae vaerua me akono marie tatou kia tau ki te tuatua a te Atua. (Salamo 119:9-16) Ko te tu teia noatu me kare to tatou au metua e akanoo ana i tetai akaraanga meitaki. Noatu e tangata akamori itoro te metua tane o Hezekia, kua rauka ia Hezekia i te ‘tamā i tona arataa,’ penei i te au mana peikani. Ka akapeea me te rave ra tetai tamaiti ou te tavini ra i te Atua i teia tuatau i tetai ara kino tikai. Na te tataraara, te pure, te tauturu a te metua, e te tauturu aroa a te aronga pakari Kerititiano e tauturu iaia kia riro mei ia Hezekia e kia ‘tamā i tona arataa i te akono marie anga.’​—Iakobo 5:13-15.

6. Koai nga vaine tei ‘tamā i to raua arataa e kua akono marie kia tau ki te tuatua a te Atua’?

⁶ Noatu kua roa atu to Rahaba raua ko Ruta ora anga i mua ake ka tataia ai a Salamo 119, kua ‘tamā raua i to raua arataa.’ E vaine akaturi a Rahaba no Kanaana, inara kua kiteaia aia no tona akarongo ei vaine akamori ia Iehova. (Ebera 11:30, 31) Kua akaruke te vaine ngati Moabi ko Ruta i tona uaorai au atua, kua tavini ia Iehova, e kua ariki i tana au Ture kia Iseraela. (Ruta 1:14-17; 4:9-13) Ko teia nga vaine roa ai kare i te ngati Iseraela kua ‘akono marie kia tau ki te tuatua a te Atua’ e kua rauka te akameitakianga manea roa o te riro anga mai ei nga tupuna vaine no Iesu Karaiti.​—Mataio 1:1, 4-6.

7. Akapeea a Daniela e e toru au mapu Epera ke mai i te akanoo anga i tetai akaraanga meitaki i te akono marie anga i te tu ma i te pae vaerua?

⁷ “Kino uaorai te manako o te ngakau tangata mei tona tamariki mea riki anga mai,” inara ka rauka i te aronga mapu kia aru i tetai arataa ma, noatu tei roto i teia ao kino i raro i ta Satani akaaere anga. (Genese 8:21; 1 Ioane 5:19) Ei au tuitarere i Babulonia, kua rauka ia Daniela e e toru au mapu Epera ke mai i te ‘akono marie kia tau ki te tuatua a te Atua.’ Ei akatauanga, kare ratou i inangaro ana i te taviivii ia ratou uaorai “i taua tuanga kai a te ariki ra.” (Daniela 1:6-10) E kai ana to Babulonia i te au manu viivii, tei araiia e te Ture a Mose. (Levitiku 11:1-31; 20:24-26) Kare ratou e rave matau ana i te akatae i te toto o te au manu tei taiaia, i te kai anga i te kiko kare i akataeia te toto kua aati ratou i te ture a te Atua no runga i te toto. (Genese 9:3, 4) No reira rai te au Epera toko a i kore ei i inangaro i te kai i te tuanga kai a te ariki! Kua akono marie tikai taua au mapu akono Atua i te tu ma i te pae vaerua e kua akanoo atura i tetai akaraanga meitaki.

Tauturu te Tuatua a te Atua i te Tu Tiratiratu

8. Eaa te tu e te kite ta tatou ka anoano me ka inangaro tatou kia marama e kia akono i te ture a te Atua?

⁸ Te mataora i te tuatua a te Atua tetai tumu puapinga i te akono marie anga ia tatou kia vai tiratiratu kia Iehova. (Salamo 119:17-24) Me aite tatou ki te tangata tata imene akauruia, ka anoano tikai tatou kia marama “i te au mea taka ke” o te ture a te Atua. Kare tatou e tuku ua i te ‘inangaro i ta Iehova ra au tuatua-tika’ e ka akaari i te ‘mataora no tana au tuatua-akakite.’ (Salamo 119:18, 20, 24) Me kua akatapuia tatou kia Iehova noatu no tetai taime poto ua, kua akatupu ainei tatou i te ‘kaki tikai no te u iro koreia ra, i te tuatua’? (1 Petero 2:1, 2) Ka anoanoia tatou kia taka tikai i te au apiianga tumu a te Pipiria kia rauka ia tatou i te marama e i te akono i te ture a te Atua.

9. Akapeea tatou me pau me tupu tetai manamanata i rotopu i te ture a te Atua e te au umuumuanga a te tangata?

⁹ Penei e mataora ana tatou i te au tuatua akakite a te Atua, inara akapeea i reira me tuatua kino mai te “ui ariki” ia tatou no tetai ua atu tumu? (Salamo 119:23, 24) Teia tuatau, e maata te taime e tamata ana te aronga mana i te maro ia tatou kia tuku i te ture a te tangata ki runga atu i te ture a te Atua. Me tupu tetai manamanata i rotopu i te au umuumuanga a te tangata e te anoano o te Atua, eaa ta tatou ka rave? Na to tatou mataora i te tuatua a te Atua e tauturu ia tatou kia vai tiratiratu ua kia Iehova. Mei te au apotetoro takinga kinoia rai a Iesu Karaiti, ka akakite tatou e: “Ko te Atua ta matou e akarongo e tikaʼi auraka te tangata.”​—Angaanga 5:29.

10, 11. Akatutu mai e akapeea e rauka ai ia tatou i te akono marie i te tu apa kore kia Iehova i raro ake i te au turanga ngata tikai.

¹⁰ Ka rauka ia tatou kia vai tiratiratu ua rai kia Iehova i raro katoa i te au turanga ngata tikai. (Salamo 119:25-32) Me ka inangaro tatou kia puapingaia i te akono marie anga i to tatou tu apa kore ki te Atua, kia puareinga ua tatou i te apiiia e kia pure akatenga no tana ikuikuanga. Kia iki katoa tatou “te arataa tuatua mou.”​—Salamo 119:26, 30.

¹¹ Kua iki a Hezekia, penei ko tei tata i te Salamo 119, i “te arataa tuatua mou.” Kua rave aia i te reira noatu kua koropiniia aia e te aronga akamori pikikaa e penei kua aviriia ana e te au mema o te ui ariki. E mea papu e, ‘kua taravai tona ngakau i te aue’ no taua au turanga ra. (Salamo 119:28) Inara kua irinaki tikai a Hezekia ki roto i te Atua, e ariki meitaki aia, e kua rave “i te mea tika i mua i te aroaro o Iehova.” (2 Ariki 18:1-5) Na te irinaki anga ki runga i te Atua, ka rauka katoa ia tatou i te akakoromaki i te au timataanga ei aronga akono marie i te tu apa kore.​—Iakobo 1:5-8.

Oronga Mai te Tuatua a Iehova i te Tu Mataku Kore

12. Akapeea tatou uaorai i te taangaanga anga ia Salamo 119:36, 37?

¹² Na te aru anga i te aratakianga a te tuatua a te Atua e oronga mai kia tatou i te tu mataku kore tei anoanoia i te akono atu i te au timataanga o te oraanga. (Salamo 119:33-40) Kia kimi akaaka tatou i ta Iehova ikuikuanga kia rauka ia tatou i te akono i tana ture “ma te ngakau katoa ra.” (Salamo 119:33, 34) Mei te tata taramo ra, kia pati tatou ki te Atua: “E akaariu i toku ngakau ki taau au tuatua-akakite, e auraka ki te noinoi apinga,” koia oki te morimori apinga. (Salamo 119:36) Mei te apotetoro ko Paulo, kia ‘akono meitaki tatou i te au mea katoa nei.’ (Ebera 13:18) Me ka inangaro tetai pu angaanga kia rave tatou i tetai apinga tiratiratu kore, kia akatupu tatou i te tu mataku kore i te akarongo ki te aratakianga a te Atua​—e ka akameitaki ua mai rai a Iehova i taua tu arataa ra. Te tika, ka tauturu mai aia ia tatou i te akamako i te au manako o te ngakau. No reira kia pure tatou: “E akaariu ke i toku mata kia kore e akara i te mea puapinga kore.” (Salamo 119:37) Kare roa tatou e inangaro kia manako atu e e mea anoano maataia tetai apinga puapinga kore ua tei rikarikaia e te Atua. (Salamo 97:10) Kapiti atu ki tetai au mea ke mai, ka akakeu teia ia tatou kia kopae i te au ravenga ainga viivii e te purepure.​—1 Korinetia 6:9, 10; Apokalupo 21:8.

13. Akapeea i rauka ai i te au pipi takinga kinoia a Iesu te tu mataku kore tei anoanoia i te akakitekite ma te mataku kore?

¹³ Na te kite tika tikai i te tuatua a te Atua e oronga mai i te irinakianga papu kia tatou kia akakitekite ma te tu mataku kore. (Salamo 119:41-48) E ka anoano tatou i te tu mataku kore i te ‘patoi atu i tei akakino mai ia tatou.’ (Salamo 119:42) I tetai au taime, penei e aite ana tatou mei te au pipi takinga kinoia a Iesu, tei pure: “[“E Iehova,” NW] . . . e akamaroiroi mai i to au tavini kia tuatua ua i taau tuatua ma te mataku kore.” Tei tupu? ‘E akakiia maira ratou ravarai i te vaerua tapu, kua tuatua ua iora i te tuatua a te Atua ma te mataku kore.’ Te oronga katoa maira taua Atu Ngateitei ra i te tu mataku kore kia tatou kia tuatua i tana tuatua ma te mataku kore.​—Angaanga 4:24-31.

14. Eaa te ka tauturu ia tatou kia akakitekite ma te mataku kore, mei ta Paulo rai i rave ana?

¹⁴ Ka rauka ia tatou te tu mataku kore e anoanoia ra i te oronga i tetai akakiteanga ma te akama kore me akaperepere tatou i “te tuatua-mou” e ma te ‘akono tamou rai i te ture a te Atua.’ (Salamo 119:43, 44) Ka tauturu te apii maroiroi anga i te Tuatua tataia a te Atua ia tatou kia ‘tuatua katoa oki i tana au tuatua-akakite ki mua i te aroaro o te ui ariki.’ (Salamo 119:46) Ka tauturu katoa te pure e te vaerua o Iehova ia tatou kia tuatua i te au mea tika na te mataara tau. (Mataio 10:16-20; Kolosa 4:6) Kua tuatua a Paulo ma te mataku kore i te au tuatua akakite a te Atua ki te au tutara i te anere mataiti mua. Ei akaraanga, kua akakitekite ana aia ki te Kavana o Roma ko Feliki, tei “akarongo atura iaia i te tuatua no te akarongo i te Mesia ra.” (Angaanga 24:24, 25) Kua oronga katoa ana a Paulo i tetai akakiteanga ki te Kavana Fesito raua ko te Ariki Ageripa. (Angaanga 25:22–​26:32) Ma te turuturu anga a Iehova, ka rauka katoa ia tatou kia riro ei au kite mataku kore, kare rava e “akama i te evangelia.”​—Roma 1:16.

Oronga Mai te Tuatua a te Atua i te Pumaana no Tatou

15. Akapeea te Tuatua a te Atua i te apai mai anga i te pumaana me taitoito mai etai ke ia tatou?

¹⁵ Te oronga maira te Tuatua a Iehova i te pumaana mou. (Salamo 119:49-56) Tetai au taime e anoano tikai ana tatou kia akapumaanaia mai. Noatu e tuatua ana tatou ma te mataku kore ei Au Kite no Iehova, te riro ra “te aronga nengonengo”​—te aronga tu nengonengo ki te Atua​—i tetai au taime i ‘te taitoito maata mai ia tatou.’ (Salamo 119:51) Inara, me pure, penei ka maara ia tatou tetai au mea tau tikai tei tuatuaia i roto i te Tuatua a te Atua, e i reira ka rauka ia tatou te ‘akapumaana ia tatou uaorai.’ (Salamo 119:52) I ta tatou au pureanga, penei ka maara ia tatou tetai ture me kore kaveinga Tuatua Tapu e oronga maira kia tatou i te pumaana e te tu mataku kore tei anoanoia i roto i tetai turanga taitaia maata.

16. Eaa ta te au tavini a te Atua kare i rave ana noatu te takinga kinoanga?

¹⁶ Ko te ngati Iseraela taua aronga nengonengo ra tei taitoito i te tata taramo​—e au mema tikai no tetai iti tangata akatapuia ki te Atua. E mea akama tikai! Inara, kare oki i aite kia ratou, kia akapapu tikai tatou e auraka rava kia aere ke mei te au ture a te Atua. (Salamo 119:51) I te aro anga atu i te takinga kinoanga a te Nazi e te akono anga mei te reira rai i te au mataiti i aereia, e tauatini ua atu o te au tavini o te Atua tei patoi i te aere ke anga mei te au ture e te au kaveinga tei kiteaia i roto i te Tuatua a te Atua. (Ioane 15:18-21) E kare i te apainga teiaa te akarongo ia Iehova, no te mea mei te au imene akapumaana rai tana au akonoanga kia tatou.​—Salamo 119:54; 1 Ioane 5:3.

Kia Akameitaki no te Tuatua a Iehova

17. Ka akakeu te marama i te tuatua a te Atua ia tatou kia rave i teaa?

¹⁷ Kia akapapu tatou i ta tatou akameitakianga no te tuatua a te Atua na te akono anga i te reira. (Salamo 119:57-64) Kua ‘akakoro te tata taramo kia akono i te tuatua a Iehova,’ e noatu i ‘te turuaipo kua tu aia ki runga e akameitaki i te Atua no Tana au akatauanga tuatua-tika.’ Me ara mai tatou i te turuaipo, e tuatau tau tikai te reira no te akakite i te akameitakianga ki te Atua na roto i te pure! (Salamo 119:57, 62) Ka akakeu to tatou marama no te tuatua a te Atua ia tatou kia kimi i te apiianga tu-Atua e kia pereperekavana tatou ei au ‘tangata tau no te aronga ravarai e mataku ia Iehova’​—aronga tataki tai tei mataku tapunui i te Atua. (Salamo 119:63, 64) Koai ia ka rauka te taeake meitaki roa atu i te enua nei?

18. Akapeea a Iehova me pau mai i ta tatou au pure me ‘akapiniia tatou e te ereere a te aronga kino ra’?

¹⁸ Me pure tatou ma to tatou ngakau katoa e ma te pati akaaka kia Iehova kia apii mai ia tatou, te ‘umuumu ra tatou i tona mata’ ma te manako pereperekavana i tana akaperepereanga. Ka anoano tikai tatou kia pure me ‘akapiniia e te au ereere a te aronga kino ra.’ (Salamo 119:58, 61) Ka rauka ua ia Iehova i te tipu i te tapeka ereere a te enemi e i te akaora ia tatou no te angaanga tutu Patireia e te akariro anga i te tangata ei pipi. (Mataio 24:14; 28:19, 20) Kua putuputu ana teia i te akatutuia mai i roto i te au enua tei araiia ta tatou angaanga.

Kia Rauka te Akarongo i Roto i te Tuatua a te Atua

19, 20. Akapeea ake i meitaki ei tei makiia?

¹⁹ Na te akarongo i roto i te Atua e tana tuatua e tauturu ia tatou kia akakoromaki i te maki e kia rave i tona anoano. (Salamo 119:65-72) Noatu e kua akatupu te aronga nengonengo i te ‘tuatua pikikaa iaia,’ kua imene iora te tata taramo: “Meitaki akera au ko au i maki ra.” (Salamo 119:66, 69, 71) Akapeea ake i meitaki ei no tetai ua atu tavini o Iehova kia rokoia e te maki?

²⁰ Me rokoia tatou e te maki, kare e ekoko ka pure akatenga tatou kia Iehova, e ka akavaitata atu te reira ia tatou kiaia. Penei e maata to tatou taime ka akapou i te apii i te Tuatua tataia a te Atua e penei ka tauta pakari atu i te taangaanga i te reira. Ka taopenga mai teia ki tetai oraanga mataora roa atu. Inara akapeea me tamaki atu tatou i te maki na tetai mataara te ka akaari pu ua mai i te au tu tau kore, mei te akakoromaki kore e te parau? Ma te pure akatenga e te tauturu a te Tuatua e te vaerua o te Atua, ka rauka ia tatou i reira kia autu atu i taua au tu tarevake e i te ‘akatangata ou akaou ia tatou uaorai.’ (Kolosa 3:9-14) Pera katoa, ka akaketaketaia to tatou akarongo me akakoromaki tatou i te tumatetenga. (1 Petero 1:6, 7) Kua puapingaia a Paulo mei te au mate tana i kite no te mea kua tauturu te reira iaia kia irinaki maata atu ki runga ia Iehova. (2 Korinetia 1:8-10) Te akatika ra ainei tatou i te mamae kia akatupu i te tu meitaki kia tatou?

Kia Irinaki ua Rai ki Roto ia Iehova

21. Eaa te ka tupu me taakama te Atua i te aronga nengonengo?

²¹ Te oronga maira te tuatua a te Atua i tetai tumu puapinga no tatou kia irinaki ki roto ia Iehova. (Salamo 119:73-80) Me irinaki tikai tatou ki roto i Tei Anga mai ia tatou, kare e tumuanga no tatou kia akama. Inara, no ta etai ke ra i rave, ka anoano ei tatou i te akapumaana e penei ka inangaro i te pure e: “Kia akama atu te aronga nengonengo.” (Salamo 119:76-78) Me taakama ana a Iehova i taua tu aronga ra, ka taopenga mai teia ki te akakite pu angaia i to ratou au arataa kino e i te akatapuanga i tona ingoa tapu. Kia papu ia tatou e kare takiri a te aronga takinga kino i te iti tangata o te Atua apinga ua atu e rauka. Ei akaraanga, kare i rauka ana ia ratou​—e kare rava e rauka​—i te takore i te Au Kite o Iehova, ko tei irinaki tikai ki roto i te Atua ma to ratou ngakau katoa.​—Maseli 3:5, 6.

22. I teea tu ra te tata taramo i aite ei “mei te ue kiri i roto i te auai ra”?

²² Ka akaketaketa te tuatua a te Atua i to tatou irinakianga i roto iaia me takinga kinoia tatou. (Salamo 119:81-88) No te mea te takinga kinoia ra aia e te aronga nengonengo, kua manako te tata taramo iaia e “mei te ue kiri i roto i te auai ra.” (Salamo 119:83, 86) I te tuatau Pipiria, e maaniia ana te au ue ki te kiri manu ei vairanga vai, wina, e tetai au vai ke mai. Me kare e taangaangaia, penei ka maro teia au ue nei me akatautauia ki te pae i te ai i roto i tetai pia kare e ngai no te aerenga auai. E akariro ana ainei te au tu ngata e te takinga kino ia koe kia aite “mei te ue kiri i roto i te auai ra”? Me koia ia, e irinaki ki roto ia Iehova, e e pure: “E akamaroiroi mai koe iaku i te aroa noou ra: kia akono au i te tuatua-akakite a to vaa na.”​—Salamo 119:88.

23. Eaa ta tatou i akamanako mai ana i te uriuri anga ia Salamo 119:1-88, e penei eaa ta tatou ka ui kia tatou uaorai ia tatou e akara atura ki mua i te apii anga ia Salamo 119:89-176?

²³ Te akaari maira ta tatou i akamanako i roto i te tuanga mua o Salamo 119 e e takinga meitaki ana a Iehova i tona au tavini no te mea te irinaki ra ratou ki roto i tana tuatua e te mataora ra i tana au akonoanga, au tuatua akakite, au akauenga, e te au ture. (Salamo 119:16, 47, 64, 70, 77, 88) Rekareka tikai aia e te akono marie ra te aronga tei akamori iaia kia tau ki tana ra tuatua. (Salamo 119:9, 17, 41, 42) Ia koe e tapapa ra i te apii anga i te toenga o teia taramo manea nei, penei e mea tau kia ui koe kia koe uaorai e, ‘Te tuku tika tikai nei au i te tuatua a Iehova kia turama i toku nei arataa?’

[Tataanga Rikiriki i Raro]

Akapeea Koe me Pau?

• Tei runga te rauka anga mai te mataora mou i teaa?

• Akapeea te tuatua a Iehova i te tama marie anga ia tatou i te pae vaerua?

• Na teea au mataara te tuatua a te Atua i te oronga mai anga i te tu mataku kore e te pumaana?

• Eaa ka anoanoia ai kia rauka ia tatou te akarongo i roto ia Iehova e tana tuatua?

[Au Tutu i te kapi 11]

Ruta, Rahaba, e te au mapu Epera tei akatuitarereia ki Babulonia kua ‘akono marie kia tau ki te tuatua a te Atua’

[Tutu i te kapi 12]

Kua ‘tuatua a Paulo i te tuatua akakite a te Atua ki mua i te aroaro o te ui ariki’ ma te mataku kore