Ko te Mataku i te Atua—“Ta te Pakari i Apii Mai”

KUA akanoonoo te pakari mou i tetai umu kai maata. “Te unga nei aia i tona au tavini vaine kia kapiki ratou ki runga i te au ngai teitei o te oire. Ko tei auouo ra, e ariu mai aia ki aku nei; ko tei kite kore ra, te karanga atura aia kiaia, E aere mai, e kai i taku nei kai, e inu oki i te wina i irokia e au ra. E akaruke i te aronga neneva, kia ora; e na te ara kite i te aere.”​—Maseli 9:1-6.

Kare rava te kaikaianga ki te kainga kai o te pakari e taki atu ana ki te kino me kore ki te mamaeanga. Te akarongo anga ki te pakari mei te Atua tei kiteaia ra i roto i te au materi akauruia e te arikianga i ta te reira apiianga, e akatupu ua ana te reira i te meitaki. Kare te au tuatua pakari tei rekotiia ia Maseli 15:16-33 i tuke.a Te akarongo anga ki te ako o teia au tuatua tau meitaki, ka tauturu teia ia tatou kia mareka ua noatu e kare e maata ana ta tatou au apinga, e kia tere ki mua, e pera katoa kia kite mai i te rekareka i roto i te oraanga. Na te raveanga i te reira te tauturu katoa ra ia tatou kia akono i te au ikianga meitaki e te tauturu ra ia tatou kia noo ua ki runga i te arataa no te ora.

E Meitaki Atu me Meangiti Ua

“Iti ua rai taau ma te mataku rai ia Iehova ra; e meitaki ïa i te apinga maata roa ma te [“oripu ua anga” NW],” te karanga ra te Ariki ko Solomona o Iseraela taito. (Maseli 15:16) Kia kopae atu i Tei Anga mai e kia akariro i te aruaruanga i te au apinga materia e ko te akakoroanga maata i roto i te oraanga o tetai tangata, e mea nenevaia. E ki ua ana taua tu oraanga i te tautaanga roiroi e te apiapi maata. E mea akama tikai i te kite mai anga i te pakarianga e te oraanga katoa o tetai tangata e mea puapinga kore ua e te manako kore! Te akaputuanga i te au apinga e manganui ma te “oripu ua anga” kare te reira i te mea meitaki tikai. E meitaki atu i te kite mai i te ravenga no te tu mareka ua e kia akono i te reira! Ka kiteaia te tu marekaanga tikai i te mataku anga ia Iehova​—i to tatou pirianga kiaia—​kare i roto i te au apinga materia.​—1 Timoteo 6:6-8.

I te akaketaketaanga e e puapinga maata rava atu te pirianga meitaki ki tetai ke i to te tu anga i te au materia e manganui, kua karanga a Solomona: “Meitaki ïa kai anga i te kai kinaki kore anake ra ma te aroa, i te puakatoro matu ma te riri.” (Maseli 15:17) Ae, tetai ngutuare tangata te akatupu ra i te aroa, e inangaro maata roa atuia i te au kai meitaki e manganui. I roto i tetai ngutuare e tai ua metua, penei kare e maata rava ana ta ratou au apinga. I roto i tetai au enua penei ko te kai mama ua ta tetai tangata ka peke i te oko. Inara, e mataora ana te pamiri me tupu ana te aroa e te takinga meitaki.

I roto katoa i te au pamiri e tupu ana te aroa, e tupu mai ana rai te au turanga ngata. Penei ka tuatua me kore ka rave tetai mema o te pamiri i tetai apinga te akariri ra i tetai ke. Ka akapeea tetai tangata tei akaririia i te ariu atu anga? Te karanga ra a Maseli 15:18 e: “Te tangata rotoriri ra, e akatupu ïa i te karo: ko tei kore ra e rapurapu i te riri ra, e au ïa karo iaia.” Ko te pauanga maru, kare i te pauanga riri, te akatupu ra i te au e te tu maru. Te tau katoa ra te ako o teia materi ki tetai au turanga ke atu i roto i te oraanga, kapiti mai te au angaanga i roto i te putuputuanga e te angaanga orometua.

Me Tei Runga i “te Arataa Metua ra Ïa”

Te akataka maira te materi tei aru mai i te tuke i rotopu i tetai tangata tei akarongo kore i te pakari e te aronga tei akarongo i te reira. “Te mataara o te tangata akatau ra, mei te koro rakau taratara ra ïa,” i karanga ai te ariki pakari, “ko te mataara ra o te aronga tiratiratu ra, mei te arataa metua ra ïa.”​—Maseli 15:19.

Tetai koro rakau taratara e arairaianga taratara te reira, e te putaputa. E akamanako ana tetai tangata kope i te au tu araianga ravarai e kua taangaanga i te reira ei kotoeanga nana no te tumu i kore ei aia i rave i tetai angaanga. I tetai tua ra, kare roa te aronga tiratiratu e manamanata ana i te au araianga te ka tapupu paa ia ratou. E maroiroi ratou i te raveanga i ta ratou angaanga e te akamanako meitaki ra i te angaanga e raveia ra. No reira kua kopae ratou i te au manamanata arairaianga e manganui e penei ka taii atu ratou no tei kore i rave meitaki ana i ta ratou angaanga. E arataa “metua ra” to ratou, koia oki, te tere ra ratou ki mua. Kua akamata ratou i ta ratou angaanga e te rekareka ra i to te reira tereanga ki mua.

E akamanako ana, ei akaraanga, i te tuanga i te rauka anga i te kite tika tikai o ta te Atua Tuatua e te tereanga ki te tu pakari. Te umuumuia ra te tautaanga. Ka rauka ua i tetai tangata i te kotoe e no te meangiti ua tana apiianga, kare aia e tu katau roa ana i te tatau, me kore kare e meitaki roa ana tona roro, no reira kare e rauka iaia i te akono meitaki i tetai apiianga uaorai o te Pipiria. E meitaki atu e auraka e akamanako atu i taua au apinga ei au arairaianga i te rauka anga i te kite! Noatu to tatou au tu kotingaia, ka rauka ia tatou i te tauta i te akameitaki atu i to tatou tu kite i te tatau e to tatou maramaanga i ta tatou e tatau ra, penei na te taangaanga anga i tetai tikitinari me te umuumuia ra. Ka tauturu tetai tu papu tikai ia tatou kia rauka i te kite e kia tere ki mua i te pae vaerua.

Me ‘Rekareka ana te Metua Tane’

“E rekareka te metua tane i te tamaiti pakari ra,” te karanga ra te ariki o Iseraela, “ko te tangata neneva ra, e akavaavaa ïa i te metua vaine.” (Maseli 15:20) Kare ainei e e rekareka ana te au metua me akono ta ratou au tamariki i te tu pakari? E tika, te umuumuia ra te terenianga e te ako a te metua kia rauka taua au tupuanga meitaki. (Maseli 22:6) Inara tetai tamaiti pakari e tumuanga rekareka aia ki tona nga metua! Inara, te tamaiti neneva, te akatupu ra i te mamae anga roa kia raua.

I te taangaanga anga i te tuatua “rekareka” i roto i tetai akanoonooanga ke mai, te karanga ra te ariki pakari: “E mea rekareka te tuatua neneva i te tangata pakari kore ra: kareka te tangata kite ra, ka tiratiratu tona ra aerenga.” (Maseli 15:21) E rekareka ana te aronga pakari kore i te kata anga neneva e te tu navenave tei oronga kore mai i te merengoanga me kore te mataora tikai. Inara, te kite ra te tangata kite i te tarevake i te riro mai anga ei tangata “anoano i te au mea e navenave ei ra, kare i anoano i te Atua.” (2 Timoteo 3:1, 4) I te aru anga i te au kaveinga ta te Atua e apii maira te tauturu ra iaia kia vai tika ua e kia akono tiratiratu i tona aerenga.

Me te “Vai ra te Akatupu Anga”

Te akonoanga i te au kaveianga tu-Atua te apai maira i te au akameitakianga i roto i tetai au turanga ke atu o to tatou oraanga. Te karanga maira a Maseli 15:22, NW: “Ka puapinga kore te au parani me kore te tuatua anga muna, inara i rotopu i te aronga ako e manganui te vai ra te akatupu anga.”

Te aiteanga o te tuatua anga muna koia oki ko te komunikeitianga muna e te tika ua i rotopu i te aronga tatakitai. Te tuatua Epera tei uriia e “tuatua anga muna” kua taikuia e “uipa anga” i roto ia Salamo 89:7. Te akakite maira teia i tetai pirianga vaitata i te komunikeitianga. E maata atu te reira i tetai pukapuka anga puapinga kore ua, e ko te tuatua muna ra, e akakiteanga te reira o te au manako e te au manako ngakau tikai. Me rauka ua i te au tane e te au vaine e pera katoa te au metua e te au tamariki i te komunikeiti ki tetai e tetai na roto i teia mataara nei, te tupu ra te au e te taokotaianga i rotopu ia ratou. Inara me kore ana te tuatua anga muna, ka akatupu te reira i te riri e te au manamanata i roto i te pamiri.

Me akono tatou i te au ikianga puapinga maata, e mea meitaki tikai kia aru i teia akoanga: “I rotopu i te aronga ako e manganui te vai ra te akatupu anga.” Ei akaraanga, me te iki ra tatou i tetai rapakauanga i te pae vairakau, kare ainei ei mea meitaki atu kia aravei e rua me kore e toru atu taote, koia tikai me te o maira te au manamanata kino pakari?

E puapinga tikai me maata te aronga ako te akono ra i te au angaanga i te pae vaerua. Me tuatua kapipiti atu te aronga pakari ki tetai e tetai e kua taangaanga ratou i to ratou kite katoa, “te vai ra te akatupu anga.” Tei runga ravao, auraka te au akaaere tei akataoonga ouia e emiemi i te kimi atu i te ako a te aronga pakari kite atu e te ruaine, koia oki me e tuanga angaanga pakari ta ratou e akono maira.

Me ‘Rekareka i te Tuatua’

Eaa te meitaki tei akatupuia mei te tuatua tei akakiteia ma te kite pakari? “E rekareka te tangata i te tuatua a tona vaa,” i karanga ai te ariki o Iseraela, “te tuatua ra i tuatuaia i te tuatau e tau ei, e meitaki roa ïa.” (Maseli 15:23) Kare ainei e e rekareka ana tatou me aruia ta tatou pauanga me kore akoanga e kua rauka te au tupuanga meitaki? Inara, kia puapingaia ta tatou akoanga, kia tau te reira ki nga umuumuanga e rua.

Te mea mua, kia akatumu ketaketaia te ako ki runga i te Tuatua a te Atua, te Pipiria. (Salamo 119:105; 2 Timoteo 3:16, 17) E oti, kia akakiteia te reira i te tuatau tau. Noatu te au tuatua tika, ka riro ei kino anga me kare i tau te tuatau i akakiteia ai te reira. Ei akaraanga, te oronga anga i te ako ki tetai tangata i mua ake i te akarongo pouroa anga ki tana ka tuatua mai, kare i te mea meitaki e kare katoa ei tauturuanga. E mea puapinga tikai kia ‘rapurapu ua tatou i te akarongo, kia tavarevare i te tuatua’!​—Iakobo 1:19.

“Tei Runga te Mataara Ora”

Te karanga ra a Maseli 15:24: “Tei runga te mataara ora i te tangata pakari ra, kia akaruke aia ia ade i raro ra.” Tetai tangata te akono ra ma te kite pakari, tei runga aia i te mataara tei arataki ke atu mei ia Ade, te tanumanga no te tangata. E kopae ana aia i taua au angaanga kino mei te pirianga tau kore, te kai anga i te apinga akakona, e te kona kava​—e kua kopae aia i te mate vave anga. Tona mataara te arataki atura ki te ora.

Ei tuke anga, e akara ana, i te tu o te aronga te ngere ra i te kite pakari: “Te are o te aronga parau ra, e akangaangaaia ïa e Iehova: e akamou ra aia i te kotinga kainga o te vaine takaua ra. Te rikarika rā Iehova i te manako o te tangata kino: e mea tau ra nana te tuatua a te aronga viivii kore. Ko tei morimori ua i te apinga ra, kua akapekapeka ïa i tona ngutuare: ko tei makitakita ra i te tutaki ra, ka ora ïa.”​—Maseli 15:25-27.

I te akaari anga mai e akapeea tatou i te kopae anga i tetai puereere matauia, te karanga ra te ariki o Iseraela: “Te kimi ra te ngakau o te aronga tuatua-tika ra i tana e tuatua atu kareka te vaa o te aronga kino, kua riringi ua mai i te tuatua kino.” (Maseli 15:28) Mei teaa tikai te puapinga i te ako o teia materi! Te au pauanga puapinga kore ua e te neneva tei tuatua manako kore ia, kare takiri e arataki ana ki tetai apinga meitaki. Me akamanako tatou i te au tumu tukeke te tau ra ki tetai manamanata, kapiti mai te au turanga e te au manako ngakau o tetai ke, kare tatou i reira e tuatua i tetai apinga e penei ka tataraapa tatou a muri ake.

Eaa, i reira, te puapinga i te mataku anga i te Atua e te arikianga i tana ako? Te pau maira te tangata pakari e: “Tei te mamao ke a Iehova i te aronga kino: e akarongo maira aia i te pure a te aronga tuatua-tika.” (Maseli 15:29) Kare te Atua mou i te pae i te aronga kino. “Ko tei ariu ke i tona taringa kia kore e kite i te ture,” te karanga ra te Pipiria, “e riro tana pure ei mea viivii.” (Maseli 28:9) Te aronga te mataku ra i te Atua e te aruaru ra i te rave i tei tika ra i to te Atua mata ka rauka ua i te aere atu kiaia, irinaki pu tikai anga e ka akarongo mai aia kia ratou.

Eaa te ‘Akarekareka nei te Ngakau’

I te taangaanga anga i tetai akatukeanga te akakeu ra i te manako, kua karanga a Solomona e: “Te rekareka nei te ngakau me mārama te mata: e matuia te ivi i te rongo meitaki ra.” (Maseli 15:30) E ‘akamatuia ana te ivi’ me ki te reira i te uo ivi. Na teia e akaoraora ana i te kopapa katoa e e akarekareka ana i te ngakau. E e akaataia ana te ngakau rekareka i roto i te tu oraora o te mata. Ko te akatupuanga te reira o tetai rongo meitaki!

Kare ainei te au ripoti i te akatotoaanga i ta Iehova akamorianga i te ao katoa ei tumu no te akamaroiroianga tikai kia tatou? E tikai, te kite pouroa mai anga i tei akatupuia e te angaanga tutu anga i te Patireia e te akariroanga i te au tangata ei pipi, e akaoraora ana te reira ia tatou kia piri maata atu ki roto i te angaanga orometua. (Mataio 24:14; 28:19, 20) Te au tupuanga o te aronga tei akariro ia Iehova ei Atua no ratou e tei akamata i te akono i te akamori mou, e akarekareka ana te reira i to tatou ngakau. Mei te mea e e akakeuanga maata “te tuatua meitaki mei te enua mamao mai,” e mea puapinga maata kia tano meitaki e kia akono meitaki tatou i te ripotianga i ta tatou e rave ra i roto i te angaanga orometua!​—Maseli 25:25.

“E Kia na Mua te Akaaka e Raukaʼi te Ngateitei”

I te akaketaketaanga i te puapinga no te arikianga i te ako i roto i to te reira au tu ravarai, te karanga ra te ariki pakari e: “Te taringa e akarongo i te ako ora ra, e tika ïa i te noo anga i roto i te aronga pakari ra. Ko tei akaruke i te apii ra, kua akavaavaa ïa i tona uaorai vaerua: ko tei akarongo ra i te ako ra, te rauka ra ïa te kite.” (Maseli 15:31, 32) E taeria ana te ako, me kore te apii, i te ngakau o tetai tangata e kua taui atu i te reira, oronga anga kiaia i te manako meitaki. No reira rai e ko “te pāpā ra, na te ako” te reira te akataka ke atura i te ‘neneva i roto i te ngakau o te tamariki’! (Maseli 22:15) Te tangata e akarongo ra i te ako kua tu katoa i te ngakau, koia oki, te akakoroanga meitaki. I tetai tua ra, kia patoi atu i te ako te kopae ra i te ora.

E tikai, te akonoanga i te ako a te pakari e te arikianga i te reira ma te tu akaaka e mea puapingaia. Na te akonoanga i te reira, te arataki atura i tetai tangata ki te tu mareka ua, kia tere ki mua, kia rekareka, e te akatupuanga e pera katoa ki te ngateitei e te ora. Kua taopenga a Maseli 15:33: “Ko te mataku ia Iehova ta te pakari i apii mai; e kia na mua te akaaka e raukaʼi te ngateitei.”

[Tataanga Rikiriki i Raro]

[Tutu i te kapi 17]

Tetai nguture tangata te akatupu ra i te aroa e apinga inangaro maata roa atuia te reira i te au kai meitaki e manganui

[Tutu i te kapi 18]

Noatu to tatou au kotingaanga, ka tauturu tetai tu papu tikai ia tatou kia rauka i te kite

[Tutu i te kapi 19]

Te tuatua anga muna e akakiteanga te reira o te au manako e te au manako ngakau tikai

[Tutu i te kapi 20]

Kua kite ainei koe e akapeea ‘te ivi e matuia i te rongo meitaki ra’?