Tua Oraanga
I te Openga Iora Kua Taokotaiia To Matou Pamiri!
AKAKITEIA E SUMIKO HIRANO
Kua kite mai au i tetai tu oraanga meitaki roa atu, e kua inangaro au kia piri kapiti mai taku tane kiaku i roto i te reira. E 42 mataiti i pati i mua ake i tupu ei te reira.
KUA akaipoipo maua ko taku tane i te 1951, e 21 oku mataiti i tera taime. I roto i te a mataiti, e rua a maua tamariki tamaroa, e i te akaraanga kua akameitakiia toku oraanga i roto i te au tu ravarai.
I tetai ra i te 1957, kua akakite mai toku tuakana e i aere mai ana tetai mitinari no te Au Kite o Iehova i te aravei iaia. Noatu e tangata Buddha aia, kua akamata te mitinari i te apii i te Pipiria ki toku tuakana e kua akamaroiroi mai aia iaku kia apii katoa i te Pipiria. Kua akatika rai oki au. Te aere ra au i te pure a te Porotetani, e no reira ka rauka ua iaku i te tou atu i te au tarevake a te Au Kite o Iehova—ko taku ia i manako mai.
Kua viviki au i te kite mai e e meangiti ua tikai taku i kite mai no runga i te Pipiria. Kua ui oki au ki te mitinari, “Koai a Iehova?” Kare rava au i rongo ana i te reira ingoa i te taangaangaia anga i roto i to matou are pure. Kua arataki atu te mitinari, ko Daphne Cooke (ko Pettitt i muri mai), iaku kia Isaia 42:8, te akakite ua maira e ko Iehova te ingoa o te Atua Mana Katoatoa. Kua pau pouroa mai a Daphne i taku au uianga na te taangaanga anga i te Pipiria.
Kua ui atu au ki toku orometua i taua uianga rai. Kua karanga mai aia kiaku: “E mea tarevake i te ui i te au uianga. E irinaki ua koe i tei akakiteia atu kia koe.” Noatu e kare au i manako ana e e mea tarevake i te ui i te au uianga, e ono marama kua aere au ki taku pure i te au popongi Tapati ravarai e oti kua aere katoa au ki te au uipaanga a te Au Kite o Iehova i te avatea.
Te Tupu Anga ki Runga i Toku Akaipoipoanga
Kua rekareka tikai au i taku i apii mai mei te Pipiria, e kua akakite atu au i teia ki taku tane, ko Kazuhiko. I muri ake i te au apiianga e te au uipaanga ravarai, kua akakite au kiaia i taku i apii mai. Tei tupu mai kua akamata tetai ke anga i rotopu ia maua. Kare aia i inangaro ana kia riro mai au ei Kite no Iehova. Inara, no toku aka mareka tikai i te apiianga i te Pipiria kua tamou marie au i taku au apii e toku pirianga ki te Au Kite.
I mua ake ka akaruke ei au i te kainga i te au po o te uipaanga, e akapapa ana au i te au kai e mareka ana a Kazuhiko i te kai, inara kua akamata aia i te aere ki vao i te kaikai. Me oki mai ana au ki te kainga i muri ake i te uipaanga, e riririri ua ana aia e kare aia e komakoma mai ana. E rua me kare e toru ra i muri mai, kua meitaki akaou mai aia, inara kua tae akaou mai te taime o te uipaanga.
Mei teia taime, kua tuia au e te maki maro, tetai maki tei akatupu ke ana i te mate maata i roto i te pamiri o taku tane. Kua manamanata tikai a Kazuhiko e kua akakite mai kiaku e me meitaki mai au, tei runga ua iaku eaa taku ka inangaro i te rave. Taku pati ua anga kiaia koia oki kia kore e tapu iaku mei te aere anga ki te au uipaanga i roto i te epetoma. Kua akatika aia ki te reira.
Kua meitaki mai au e ono marama i muri mai, e i roto i taua tuatau ra kua apii pakari tikai au i te Pipiria. Te kimikimi ra au i te au tarevake i roto i te au apiianga a te Au Kite, i te akamanako anga e me kite mai ana au e tai ua tarevake ka akamutu au i taku apii. Kare okotai aku i kite mai ana. Mari ra, te kite uaia atura te au tarevake a te Akonoanga Porotetani. Kua kite mai au i to Iehova aroa e te tu tika e kua kite katoa mai i te puapinga i te noo rotaianga ki tana au ture.
I muri ake i toku meitaki mai anga, kua akono rai taku tane i tana taputou e kare aia i patoi ana iaku i te aereanga ki te au uipaanga. Te tupu ua maira toku turanga i te pae vaerua, e i roto ia Me 1958, kua papetitoia au ei Kite no Iehova. E aka inangaro toku kia kapiti mai toku pamiri kiaku i te akamorianga i te Atua mou.
Tauturu Anga i Taku Tamariki i te Pae Vaerua
E aru ua mai ana taku nga tamariki tamaroa iaku ki te au uipaanga e i roto i te angaanga tutu anga, inara e au apinga aere tetai tei tupu i kite mai ei au e te tupu ra to raua kite no te Pipiria. I tetai ra te kangakanga ra taku tamaiti ko Masahiko e ono ona mataiti, i vao mai i te are. Kua rongo atu au i tetai aruru maata e tetai tangata te ava maata ra. Tetai vaine i te pae mai iaku, kua oro mai ki roto i toku are, te ava maira e kua u tetai motoka ki runga i taku tamaiti. Kua mate ainei aia? Iaku e oro ra ki vao, te tauta ra au kia maru ua au. Te kite atu anga i tona patikara kua paii kua akamata au i te ru, inara kua kite atu au iaia e aere maira ki konei iaku, e manga kino ua tona. Iaia e mou piri maira ki runga iaku, kua karanga mai aia, “E Mami, kua tauturu mai a Iehova iaku, kare ainei?” I te kite anga e kua ora mai aia e te rongo atu anga i taua au tuatua manea kua aue au.
I tetai ra akaou mai, i roto i te angaanga orometua kua aravei maua i tetai tangata pakari tei ava mai: “Te akapeea mai nei koe i toou manakoanga i te kika aere anga i tena tamaiti mei tena rai te tu? Tangi tikai au iaia.” I mua ake ka rauka iaku i te pau atu, kua karanga atu a Tomoyoshi e varu ona mataiti: “E papa, kare toku mama i maro mai ana iaku kia tutu aere. Te tutu aere nei au no toku inangaro i te tavini ia Iehova.” Kua akara matariki ua mai te papa ruau e kare ana apinga i rauka i te tuatua mai.
I te turanga pae vaerua, e matiroeroe taku nga tamariki tamaroa. Tei runga iaku te apainga kia apii ia raua i te au tuatua mou Pipiria, noatu e maata taku ka anoanoia kia kite mai. Kua akatupu rai au i toku inangaro, akarongo, e te maroiroi e kua tauta i te akanoo i tetai akaraanga meitaki. I te au ra e akameitaki ana au ia Iehova i mua i te tamariki. Kua akakite au kia raua i te au apinga tei tupu kiaku i roto i te angaanga orometua. Kua akamaroiroi teia ia raua. I te ui anga ia atu i muri mai eaa raua i inangaro ei kia riro mai ei nga painia, me kore ei nga orometua tamou no te Au Kite o Iehova, kua pau mai raua, “Kua kite mai maua e kua mataora to maua mama i te tavinianga ei painia, e kua inangaro rai oki maua kia mataora katoa.”
Kua akono meitaki oki au e auraka e akakino i to raua papa me kore i tetai ua atu tangata i roto i te putuputuanga. Kua kite oki au e ka riro te tuatua akakino ei akakeuanga kino ki runga i taku nga tamariki. Penei ka ngaro to raua tu ngateitei no te tangata e akakinoia ra e pera katoa no te tangata e akakino ra.
Autu Anga i te Au Manamanata kia Tere ki Mua
I te 1963 kua apai te angaanga a taku tane i to matou pamiri ki Taiwan. Kua akakite mai aia kiaku e me ka tutu aere au ki te au tangata i reira no Tiapani mai, ka akatupu au i te au manamanata. Ka akaokiia matou ki Tiapani, e ka akatupu te reira i te au manamanata ki tona kamupani. Kua inangaro aia i te akatakake ia matou mei te Au Kite.
I Taiwan, e rave pouroaia ana te au uipaanga i roto i te reo Tinito, kua turou pumaana mai te Au Kite ia matou. Kua manako mai au i te apii i te reo Tinito kia rauka iaku i te tutu aere atu ki te au tangata e noo ana i reira e kare ki te au Tiapani. Na roto i te reira tu, kua kopae au i te au manamanata i taikuia mai e taku tane.
To matou akataeake anga ki te Au Kite i Taiwan kua akaketaketa te reira ia matou. Tetai nga tokorua mitinari, ko Harvey raua Kathy Logan, kua tauturu maata mai raua ia matou. Kua riro mai te Taeake ko Logan ei metua tane pae vaerua ki taku nga tamariki tamaroa. Kua akaari aia kia raua e te tavinianga ia Iehova kare te reira i te oraanga reka kore, e te kino pakari tikai. Kua irinaki tikai au e ia matou i Taiwan, kua akono taku nga tamariki tamaroa i te ikianga kia tavini ia Iehova.
Kua aere a Tomoyoshi raua ko Masahiko ki tetai apii Marike, i reira raua i apii ei i te reo Papaa e te reo Tinito. Kua tauturu taua apiianga ia raua no te tavinianga i te tuatau ki mua ei orometua no te Atua mou, ko Iehova. Te akameitaki oonu nei au ia Iehova no te tauianga i tetai tuatau ngata no matou ei tuatau akameitakianga no te tuatau roa. I muri ake e toru e te apa mataiti mataora tikai i Taiwan, kua oki atu to matou pamiri ki Tiapani.
Kua mapu taku nga tamariki tamaroa i teianei e kua inangaro raua i te akatere i to raua uaorai oraanga. E maata toku au ora tei pou i te akamaramaanga kia raua i te au kaveinga Tuatua Tapu, e i roto i taua tuatau ngata ra kua tauturu a Iehova ia raua. I te akarukeanga i te apii teitei, kua akamata a Tomoyoshi i te painia. I tona nga mataiti mua i te painianga, e a ana tangata i tauturu ki to ratou akatapuanga e to ratou papetitoanga. Kua aru katoa a Masahiko i te akaraanga a tona tuakana e kua akamata aia i te painia i muri tika ake i tana apii tua rua. I tona mataiti mua e a i te painianga, e a ana tangata mapu i tauturu kia riro mai ei Au Kite.
E oti kua akameitaki maata rava atu a Iehova i te nga tamariki. Kua apii a Tomoyoshi ki tetai tane akaipoipo a tetai vaine taku i tauturu ana kia kite mai i te au tuatua mou Pipiria. Kua riro katoa mai ta raua nga tamariki tamaine ei Kite. I muri mai, kua akaipoipo a Tomoyoshi i te tuakana, ko Nobuko, e kua akaipoipo a Masahiko i te teina, ko Masako. Te tavini nei a Tomoyoshi raua ko Nobuko i ko i te opati maata o te Au Kite o Iehova i Brooklyn, New York. E nga mitinari a Masahiko raua ko Masako i Parakuai.
Au Tauianga Marie i Roto i Taku Tane
I taua au mataiti ra, i te akaraanga kare taku tane e inangaro roa mai ana i ta matou irinakianga, inara te kite maira matou i te au akakiteanga e te taui ua maira aia. Me patoi mai ana tetai au tangata iaku, kua turuturu aia i taku au irinakianga e i te tikaanga, ma te manako kore anga e te rave ra aia i te reira. Kua oronga aia i te tauturu i te pae materia ki te Au Kite te inangaro tauturu ra. I roto i tetai tuatua poto ua i te akaipoipoanga o tetai tamaiti a maua, kua karanga aia: “Te apiianga i te au tangata i te mataara tau i te noo meitakianga, ko te angaanga meitaki rava atu ia, e te angaanga ngata rava atu ia. Kua iki taku nga tamariki tamaroa e ta raua nga vaine i teia mataara ngata tikai ei angaanga na ratou. E tauturu atu ia ratou ine.” Kua manako mai au e papu e ka akakeu teia au apinga pouroa iaia kia kapiti mai kia matou i te tavinianga ia Iehova.
Kua akanoonoo au i tetai akapirianga ki te au taeake Kite i to matou kainga. Kua pati atu au ia Kazuhiko ki te au uipaanga Kerititiano e te au akaputuputuanga e pera katoa ki te Akamaaraanga i te mate o Karaiti. Me kua va mai aia mei tana angaanga, kua aere aia ki te reira, noatu kare aia e inangaro rava ana i te aere. E maata te au taime, kua manako mai au e ka ariki aia i tetai apii Pipiria, e no reira kua pati atu au i te aronga pakari Kerititiano kia aere mai ki te kainga. Inara kare aia i inangaro ana i te apii. Te kimi nei au e eaa te manamanata.
Kua akamanako mai au i te au tuatua a te apotetoro ko Petero: “E te vaine tini e, e kauraro marie i ta kotou au tane ra; kare tetai pae e akarongo i te tuatua ra, kia rauka mai ratou i te akono meitaki o ta ratou au vaine, auraka atu rai te tuatua; I te akara anga mai ratou i to kotou aerenga viivii kore i kapiti katoaia i te mataku.” (1 Petero 3:1, 2) Kua kite mai oki au e kare au i aru ua ana i taua akoanga. Kia aru tikai i te reira, ka anoanoia au kia akameitaki mai i toku turanga pae vaerua.
I te 1970, kua akamata au i te painia ma te akakoroanga kia riro mai ei tangata pae vaerua meitaki atu. E 10, e e 20 mataiti i pati. I na, kare au i kite mai ana i tetai tauianga i te pae vaerua i roto i taku tane. I tetai taime akenei kua karanga mai tetai tangata apiipii Pipiria: “E mea ngata tikai i te tauturuanga i tetai au tangata ke me kare e rauka ana ia koe i te tauturu i taau uaorai tane.” Kua taitaiaia au i te reira, inara kare au i tuku ana i te au.
Tae ki te openga o te au mataiti 1980, te ope atura te oraanga o to maua nga metua. Te akonoanga ia raua e te raveanga i tetai au angaanga ke mai aku, e roiroi tikai te reira e te taitaia. No te au mataiti, kua patoi ratou pouroa i toku irinaki i roto ia Iehova, inara kua tauta au i te akaari kia ratou i te maataanga o toku aroa i taku ka rauka. I mua ua ake i tona mate anga, kua karanga mai toku metua vaine kiaku, e 96 ona mataiti, “E Sumiko, me ka akatuakaouia mai au, ka piri atu au ki taau akonoanga.” Kua kite mai au e kare taku au tautaanga i puapinga koreia.
Te kite ua maira taku tane i taku angaanga pouroa i rave no to maua nga metua. I te akaarianga i tona ariki rekareka, kua akamata aia i te aere putuputu ki te au uipaanga. No te au mataiti kua rave aia i te reira inara kare aia i tere meitaki roa ana ki mua i te pae vaerua. Kua tauta ua atu rai au i te akamareka iaia. Kua pati atu au ki tona au taeake e tona au taeake angaanga katoa mei tetai enua ke mai kia aere mai ki to maua kainga i te kaikai. Kua piri atu au kiaia i roto i te au tarekarekaanga. I te akatopaia mai anga te ora tei umuumuia no te angaanga painia, kua rauka iaku i te akapou maata atu i toku taime kiaia.
Apai Mai te Ritaea Anga i Tetai Tauianga
Kua ritaea mai taku tane i te 1993. I teia taime nei, kua manako mai au e, e taime tona i teianei i te apii i te Pipiria. Inara kua karanga mai aia e te akamorianga i te Atua no te mea ua nei e e taime tona i teia taime, e tu akangateitei kore te reira ki te Atua. Mari ra, kua karanga mai aia e ka akamori aia i te Atua me akakeu tona ngakau iaia i te rave i te reira e auraka oki au e opara iaia.
I tetai ra kua ui mai a Kazuhiko iaku me ka rauka iaku i teianei i te akapou i te toenga o toku oraanga nona. Kua mamae tikai au i teia, no te mea mei toku akaipoipoanga iaia, kua rave maroiroi au i te au mea ravarai nona. Kua tauta pakari au i te akarekareka iaia, inara i tona manakoanga kua akono au i toku oraanga kia Iehova e kare kiaia. I te akamanakoanga i te reira no tetai taime, kua akakite atu au kiaia e te rave maroiroi nei au i te au mea ravarai taku ka rauka nona. Inara me ka piri mai aia ki roto i taku e rave nei, ka rauka ia maua i te akamata i tetai oraanga ou umere rava te ka aere ua atu, kare e no tetai nga mea mataiti ua, mari ra e mutu kore ua atu. No tetai au ra, kare taku tane i oronga mai ana i tetai pauanga. I te openga ra kua ui mai aia: “I na ka apii ainei koe i te Pipiria kiaku?” Me akamanako ua ana au i taua au tuatua, e pumaana ana toku ngakau.
I te akamataanga, kua akanoo au i tetai tangata pakari Kerititiano kia apii ki taku tane, inara kua akakite mai aia kiaku: “Ka apii ua au kia koe kare e ki tetai tangata ke.” E no reira kua akamata maua i te apii i te Pipiria i te au ra. I te mea e tei roto oki au i te putuputuanga a te Tinito e e tu katau rai taku tane i roto i te reira reo, kua apii maua i roto i te reo Tinito. Kua tatau kapiti katoa maua i te katoaanga o te Pipiria i raro ua mai i te mataiti.
I roto i teia taime, kua inangaro tetai tangata pakari i roto i te putuputuanga Tinito, kapiti katoa mai tana vaine, i te akapiri mai kia maua ei tokorua. Noatu e mapu ake raua i ta maua tamariki, kua riro mai raua ei nga oa mou tikai no maua. E manganui te Au Kite tei akaari katoa i te inangaro maata i roto i taku tane. Kua akaari mai ratou i te tu takinga meitaki e kua pukapuka atu ratou kia Kazuhiko mei te mea rai e e metua tane aia no ratou. Kua mataora tikai aia i te reira.
I tetai ra kua tae mai tetai patianga ki to maua kainga no tetai akaipoipoanga i roto i te putuputuanga, e kua tataia mai te patianga ki taku tane. I taua tu arikianga e koia te pu o te ngutuare kua akapumaana oonu iaia, e kua manako aia i te aere atu ki te reira. Kare i roaia ana kua akamata aia i te akataeake atu ki te Au Kite e kua akamata i te apii i te Pipiria ki tetai tangata pakari Kerititiano. Kua tauturu tana apii Pipiria, te aereanga ki te uipaanga, e te inangaro o te putuputuanga iaia kia tere meitaki ki mua i te pae vaerua.
I te Openga Iora e Pamiri Taokotaiia
I roto ia Titema 2000, kua papetitoia taku tane ei akairoanga o tona akatapuanga kia Iehova. Kua aere mai taku nga tamariki tamaroa e ta raua nga vaine mei tetai ngai mamao rava mai i te akara i teia “temeio” no teia tuatau nei. Kua taeria e 42 mataiti, inara i te openga iora kua taokotaiia to matou pamiri.
I teianei i te au popongi ravarai, e uriuri kapiti ana maua i te irava no te ra e e tatau kapiti ana i te Pipiria. I te au ra ravarai, e rekareka ana maua i te au pukapukaanga pae vaerua e te piri atu anga ki roto i te au angaanga pae vaerua. E tavini orometua taku tane i teianei i roto i te putuputuanga, e kare i roa akenei kua oronga aia i tetai akoanga Pipiria ki te katoatoa i roto i te reo Tinito. Te akameitaki nei au ia Iehova no te taokotaianga ia matou. I te pae mai i toku au pamiri e te au taeake akaperepere, te tapapa atu nei au i te akono meitaki anga i tona ingoa e tona ngateitei no te tuatau mutu kore.
[Mapu i te kapi 13]
(No runga i teia, akara i te puka)
TINITO
TEMOKARATIKI REPAPURIKI O TE ITI TANGATA KOREA
REPAPURIKI O KOREA
Tai o Tiapani
TIAPANI
Tokyo
Tai Tinito Itinga
TAIWAN
Taipei
[Tutu i te kapi 12]
Matou ko toku pamiri i te 1958, te mataiti i papetitoia ai au
[Au Tutu i te kapi 13]
Kua akamaroiroiia matou i te pae vaerua e te au taeake mei ia Harvey raua ko Kathy Logan i to matou nekeanga mei Tokyo ki Taipei
[Tutu i te kapi 15]
I teia tuatau kua taokotaiia toku pamiri i roto i te akamorianga mou