E Kimi i te Atua ma Toou Ngakau e te Manako
Te akamaroiroi ra te Akonoanga Kerititiano mou i te taangaanga anga i te ngakau e te manako i roto i te patuanga i te akarongo te akamareka ra i te Atua.
KO TE tika, kua apii tei akanoo i te Akonoanga Kerititiano, ko Iesu Karaiti, e kia inangaro atu tatou i te Atua ma to tatou “manako katoa,” me kare te kite, i te pae mai i to tatou “ngakau katoa,” e te “meta katoa.” (Mataio 22:37, NW) Ae, kia rave to tatou au tu kite i tetai tuanga maata i roto i ta tatou akamori anga.
I te patianga i tana aronga akarongo kia akamaara i tana apiianga, kua tuatua putuputu a Iesu: “Eaa toou manako?” (Mataio 17:25; 18:12; 21:28; 22:42) Mei te reira rai, kua tata te apotetoro ko Petero ki te au taeake irinaki e raukai i te ‘akaaraara atu i to ratou ngakau pikikaa kore kia manako.’ (2 Petero 3:1) Kua raurau te mitinari tei rave maata i te tutaka anga i te akamata anga, te apotetoro ko Paulo, i te au Kerititiano kia taangaanga i to ratou “mana no te akamanako anga” e kia “tika [ia ratou uaorai] i te anoano tiama e te meitaki e te tau o te Atua.” (Roma 12:1, 2, NW) Na roto ua i taua akaraanga meitaki e te matakite i to ratou au irinaki anga e raukai i te au Kerititiano i te patu i te akarongo te akamareka ra i te Atua e te aiteite atura ki te au timata anga te ka tupu a muri mai i roto i te oraanga.—Ebera 11:1, 6.
Ei tauturu i tetai kia patu i taua akarongo, kua “akamarama atu [te aronga akakite evangeria Kerititiano mua] kia ratou mei te au Tuatua Tapu, te akatakaanga e te akapapuanga na te taiku anga” i te au mea tei apiiia kia ratou. (Angaanga 17:1-3, NW) Kua akakeu taua takainga tau i te ariu anga meitaki mei te aronga ngakau tika. Ei akaraanga, e maata te numero o te au tangata i roto i te oire o Berea i Makedonia tei ‘āriki ua oki i te tuatua [a te Atua] ma te ngakau maora, e te kimi anga i te tuatua i tataia ra, i te tau anga oki i taua tuatua ra [tei akamaramaia mai e Paulo e tona nga tokorua], kare e rā i tukua.’ (Angaanga 17:11) E rua nga mea tei tau kia akaraia i konei. Te mea mua, kua maora ua te ngakau o te au Berea i te akarongo i te Tuatua a te Atua; te rua, kare ratou i manako ua no runga i ta ratou i akarongo e kua tika ua, mari ra kua akara ratou ki te au Tuatua Tapu ra. Kua akameitaki ariki ua te tangata mitinari Kerititiano ko Luka i te au Berea no teia ra, te tapaanga ia ratou e e “maata rava to ratou meitaki.” Te akaata ra ainei koe i taua manako meitaki ra i roto i taau akaraanga i te au tumu manako pae vaerua?
Taokotai te Manako e te Ngakau
Mei tei akakiteia i mua ake, te o maira i roto i te akamori anga mou te manako e te ngakau. (Mareko 12:30) Ka akamanako ana i te akatutu anga i roto i te atikara i mua ake no tetai tangata peni tutakiia tei taangaanga i te peni tarevake i te penianga i tetai are. Naringa aia i akarongo meitaki i te au ikuiku anga a tona tangata tutaki, ka rauka ua iaia i te tuku i tona ngakau e te meta ki roto i tana angaanga e te irinaki anga e ka mareka te ona i tana angaanga. Te tau ra te reira ki ta tatou akamori anga.
“E akamori ei i te Metua,” i na Iesu ei, “te aronga akamori tika ra, ma te vaerua e te tuatua-mou.” (Ioane 4:23) No reira, kua tata te apotetoro ko Paulo e: “I kore katoaʼi matou i tivata i te pure ia kotou, . . . e te pati akatenga anga atu kia akakiia mai kotou i te kite i tona anoano, i te pakari i te au mea ravarai e te kite i te vaerua; Kia tau to kotou aerenga i te Atu i te au mea katoa e mareka mai ei ra.” (Kolosa 1:9, 10) Te akariro ra taua “kite” i te au tangata ngakau tae tataki tai kia tuku i to ratou ngakau e te meta ki roto i ta ratou akamori anga ma te irinaki anga ki tikai no te mea ‘kua kite ratou i ta ratou e akamori nei.’—Ioane 4:22.
No teia au tumu, kare te Au Kite o Iehova e papetito ana i te au pepe me kore i tetai tangata inangaro kare i apii meitaki ana i te au Tuatua Tapu. Kua akaue a Iesu i tana au pipi: “E akariro i to te pa enua katoa ei pipi; . . . Ma te apii atu ia ratou, kia akono i te au mea katoa taku i akaue atu kia kotou.” (Mataio 28:19, 20) I muri ua ake i te rauka anga te kite tika i te anoano o te Atua e raukai i te aronga apiipii Pipiria ngakau tae te tuku i te au iki anga akakiteia no te akamori anga. Te tauta ra ainei koe kia rauka taua tu kite tika ra?
Maramaanga i te Pure a te Atu
Kia kite i te tuke anga i rotopu i te raukaanga te kite tika i te Pipiria e te kite meangiti ua anga i ta te reira e akakite maira, ka akamanako ana tatou no runga i tei tapa matau uaia e ko to Matou Metua, me kare te Pure a te Atu, tei rekotiia i roto ia Mataio 6:9-13.
E au mirioni ua atu te tuatua taokioki putuputu ra i ta Iesu pure akaraanga i roto i te are pure. Inara e ia aronga tei apiiia te aite anga o te reira, koia tikai te tuanga mua o taua pure te akono ra i te ingoa o te Atua e te Patireia? E au tumu tuatua puapinga tikai teia e kua tuku a Iesu ia raua e ko nga mea mua i roto i te pure.
Te akamata ra te reira: “E to matou Metua i te ao ra, Kia tapu toou ingoa,” te aite anga kia akangateiteiia. Ka akara ana kua tuatua a Iesu e kia pure i to te Atua ra ingoa kia akatapuia. Ki te au tangata e manganui, te akatupu maira te reira e rua nga ui anga. Te mea mua, eaa oki to te Atua ingoa? E te rua, eaa ra te reira ka akatapuiai?
Ka kitea te pau anga ki te ui anga mua tei tere atu i te 7,000 ngai i roto i te Pipiria i te reo mua. Ko tetai tei roto ia Salamo 83:18: “Kia kite ratou e, ko Iehova toou ingoa, e ko koe anake Tei Teitei i te enua katoa nei.” No te ingoa tu-Atua, ko Iehova, te akakite maira a Exodo 3:15 e: “Ko toku ïa ingoa e tuatau ua atu, e ko toku ïa akakite ki tera uki ki tera uki.”a Inara eaa i umuumuiai te ingoa o te Atua, te tu tikai o te tu viivii kore e te tapu tikai, kia akatapuia? No te mea kua akakinoia e kua akameangitiia te reira mei te akamataanga mai o te tuatua enua o te tangata.
I Edene, kua akakite te Atua kia Adamu raua ko Eva e ka mate raua me kai raua i te ua rakau araiia. (Genese 2:17) Kua akaao patoi atu a Satani i te Atua, i te na ko anga kia Eva: “Kare rava korua e mate.” I reira, kua akaapa a Satani i te Atua no te pikikaa anga. Inara, kare aia i akamutu ana i reira. Kua tuku maata mai aia i te akakino anga ki runga i te ingoa o te Atua, te akakite anga kia Eva e te tapupu tau kore ra te Atua i te kite puapinga mei iaia. “Kua kite oki te Atua e, i te rā e kai ei korua i to reira [te rakau e kite ei i te meitaki e te kino], ka puera ïa to korua mata, e ka riro korua mei te Atua ra te tu, i te kite i te meitaki e te kino.” Mei teaa ia pikikaa!—Genese 3:4, 5.
Na te kaianga i te ua rakau araiia, kua tu atu a Adamu raua ko Eva ki to Satani tua. Kua piri atu te maata anga o te au tangata mei reira mai, tei kite ra me kare ra, ki taua akakino anga mua na te kopaeanga i te au turanga tuatua tika a te Atua. (1 Ioane 5:19) Te tuatua akakino nei rai te tangata i te Atua na te akaapaanga iaia no to ratou mamaeanga—noatu rai penei kua tupu te reira no to ratou au tu kino ra. “Kua akakino to tetai tangata neneva i tona oraanga, e i reira kua riri atura aia i te Atu,” i na Maseli 19:3 ei. (The New English Bible) Te kite ra ainei koe i te tumu i pure ei a Iesu, tei inangaro tikai i tona Metua, e kia akatapuia Tona ingoa?
“Kia Tae Toou Basileia”
I muri ake i te pureanga e kia akatapuia to te Atua ingoa, kua tuatua a Iesu: “Kia tae toou basileia. Kia akonoia toou anoano i te enua nei, mei tei te ao katoa na.” (Mataio 6:10) No runga i taua irava, penei ka ui tatou: ‘Eaa oki to te Atua Patireia? Eaa ta tona tae anga mai ka rave no te anoano o te Atua kia akonoia i te enua nei?’
I roto i te Pipiria, te tuatua “basileia” te aite anga tikai “tutara anga na tetai ariki.” Te tika ra, i reira, te tau ra to te Atua Patireia ki tetai tutara anga, me kare kavamani, na te Atua, ma tetai ariki tei ikiia e ia. Ko teia Ariki kare atu e ko tetai ke mari ra ko Iesu Karaiti tei akatuia mai—te “Ariki o te au ariki, e te Atu o te au atu ra.” (Apokalupo 19:16; Daniela 7:13, 14) No runga i to te Atua Patireia Mesia i roto i nga rima o Iesu Karaiti, kua tata te peroveta ko Daniela e: “E i te au rā o taua au ariki [te au kavamani tangata te tutara nei i teianei] ra, e akatupu ei te Atua no te rangi i tetai basileia, te ka kore rava e akakoreia e tuatau ua atu: kare oki taua basileia ra e riro i etai ke, e riro na te reira e akapueurikiriki e e akapou i taua au basileia katoa ra, e ka vai rai te reira e tuatau ua atu,” koia oki, e mutu kore ua atu.—Daniela 2:44.
Ae, ka akaaere pu tikai te Patireia o te Atua i te enua, te akaateaanga mei te reira i te au kino ravarai e ka tutara e “tuatau ua atu,” koia oki, e mutu kore ua atu. Na roto i teia mataara, i riro ei to te Atua Patireia e ko te ravenga e akatapu ei a Iehova i tona ingoa, te akaateaanga i te akakino anga pikikaa pouroa a Satani e te au tangata kino ra.—Ezekiela 36:23.
Mei te au kavamani rai, e au tangata to raro ake i te Patireia o te Atua. Koai ma teia aronga? Te pau maira te Pipiria: “Kareka te aronga maru ra, ka noo ïa i te enua, e ka rekareka ratou i te maata o te au ra.” (Salamo 37:11) Ma te aiteite, kua tuatua a Iesu: “E ao to tei maru: e riro ia ratou te enua.” E tika, kua rauka i teia aronga te kite tika o te Atua, e umuumu anga ia no te oraanga.—Mataio 5:5; Ioane 17:3.
Ka rauka ainei ia koe te akamanako i te enua katoa te ki anga i te au tangata akaaka e te maru te inangaro tikai ra i te Atua e te aroa ra i tetai e tetai? (1 Ioane 4:7, 8) Ko te reira ta Iesu i pure i te tuatua anga aia: “Kia tae toou basileia. Kia akonoia toou anoano i te enua nei, mei tei te ao katoa na.” Te ariki ra ainei koe i te tumu i apii ei a Iesu i tana au pipi kia pure na taua mataara ra? Tei maata rava atu, te kite ra ainei koe akapeea te tupu anga o taua pure i te akakeu anga ia koe uaorai?
E Au Mirioni ua Atu te Akamarama Nei i te Au Tuatua Tapu
Kua totou a Iesu no runga i tetai oroanga i te koropu o te apiianga i te pae vaerua te ka akakite i te Patireia e aere maira o te Atua. Kua tuatua aia: “E tutu aereia te evangelia o te basileia nei, e kako rava ake te ao katoa nei; ei kite no te pa enua ravarai; ko te openga iora ïa [o teia ao, me kore akatereanga] i reira ra.”—Mataio 24:14.
Takapini i te ao te akakite ra etai ono mirioni Au Kite o Iehova i te tuatua meitaki ki to ratou tangata i te pae mai. Te pati atu nei ratou ia koe kia apii maata atu no runga i te Atua e tona Patireia na te “kimi anga i te tuatua i tataia ra,” te taangaanga anga i toou mana akamanako anga. Te raveanga i te reira ka akaketaketa i toou akarongo e ka akakaka i toou manakonakoanga no te oraanga i te enua parataito, te ka ‘ki i te kite ia Iehova, mei te vairanga tai e ki i te tai ra.’—Isaia 11:6-9.
[Tataanga Rikiriki i Raro]
a Te reka ra etai aronga apiipii i te urianga “Yahweh” kare ia “Iehova.” Inara, kua akaatea te maata anga o te aronga uri Pipiria o teia tuatau i to te Atua ingoa mei ta ratou au urianga i roto i etai au tu, te monoanga i te reira ma te taoonga matauia te “Atu” me kare te “Atua.” No tetai uriuri anga oonu i te ingoa o te Atua, e akara ine i te poroutia The Divine Name That Will Endure Forever, neneiia e te Au Kite o Iehova.
[Pia/Tutu i te kapi 8]
ARU I TE PUAPII MAATA
E putuputu te taime kua apii a Iesu na te akaraanga i te au tumu manako akatakaia o te Pipiria. Ei akaraanga, i muri mai i tona tuakaouanga kua akamarama aia i tana tuanga angaanga i roto i ta te Atua akakoroanga ki nga pipi e rua tei akaoripu uaia e tona matenga. Ia Luka 24:27 te na ko ra: “Akakite maira aia kia raua i te au tuatua katoa nona, i tataia ra, mei ia Mose e tae rava akera ki te au peroveta katoa.”
Akara ana kua iki a Iesu i tetai tumu tuatua akatakaia—“nona,” te Mesia—e kua taiku mai aia i te reira mei te ‘au tuatua i tataia ra’ i roto i tana uriuri anga. Tera te tika anga, kua tuku kapipiti a Iesu i te au irava Pipiria tau mei tetai au tuanga o tetai piri, tei akariro i tana nga pipi kia kite meitaki i te tutu o te tuatua mou pae vaerua. (2 Timoteo 1:13) Tei tupu mai, kare raua i marama ua kua akakeu oonuia ra. Te akakite maira te tataanga kia tatou: “Kua tuatua iora raua raua uaorai, Kare aina i maana rava to taua ngakau, ka tuatua mai ei aia kia taua i te arataa ra, ka akataka mai ei aia i te tuatua i tataia ra?”—Luka 24:32.
Te tauta ra te Au Kite o Iehova i te aru i ta Iesu au ravenga i roto i ta ratou angaanga orometua. Ko ta ratou au puka tauturu maata koia oki ko te poroutia Eaa ta te Atua e Umuumu Maira ia Tatou? e te puka Te Kite te ka Arataki ki te Ora Mutu Kore. Te akara nei teia i te au tumu tuatua Pipiria umere tikai e manganui, mei: “Koai te Atua?,” “Eaa ra te Atua i Tuku Uaʼi i te Mamaeanga?,” “Akapeea e Kiteaʼi e Koe te Akonoanga Mou?,” “Ko te Tuatau Openga Teia!,” e te “Patuanga i Tetai Ngutuare Tangata te Akangateitei ra i te Atua.” Te vaira te au irava e manganui i roto i te au apiianga tataki tai.
Te turou ia atu nei koe kia aravei atu i te Au Kite o Iehova i toou ngai tangata me kare kia tata atu ki te ngai nooanga i te kapi 2 o teia makatini no tetai apii anga Pipiria oronga ua mei teia e tetai atu au tumu manako.
[Tutu]
E itae i te ngakau o taau tangata apii na te akaraanga i te au tumu tuatua akatakaia o te Pipiria
[Au Tutu i te kapi 7]
Marama ainei koe i te aite anga o te pure akaraanga a Iesu?
“E to matou Metua i te ao ra, Kia tapu toou ingoa . . .”
“Kia tae toou basileia [Mesia] . . .”
“Kia akonoia toou anoano i te enua nei, mei tei te ao katoa na”