RUNANGA PUKA I RUNGA I TE INITANETI Punanga Tiaki
Punanga Tiaki
RUNANGA PUKA I RUNGA I TE INITANETI
Reo Rarotonga
  • PIPIRIA
  • AU PUKA
  • AU UIPAANGA
  • w93 3/1 kapi 4-7
  • Ka Aru Ainei Koe i te Akamatakiteanga a te Atua?

Kare e vitio.

Akakoromaki mai kare te vitio e angaanga.

  • Ka Aru Ainei Koe i te Akamatakiteanga a te Atua?
  • Te Punanga Tiaki—Akakiteanga i te Patireia o Iehova—1993
  • Tumu Tuatua
  • Tetai Atu Manako
  • Tamaki​—Te Tuanga Rongoia o te Akairo Akaputuia
  • Tetai Atu Au Tuanga o te Akairo
  • Auraka e Akavareia!
  • Te Kaka o te Tuatau i Muri Ake
  • Te Kite ra Ainei Koe i te Akairo o to Iesu Parutia?
    Te Punanga Tiaki Akakiteanga i te Patireia o Iehova—2005
  • E Roa Atu Ainei i Taau i Manako?
    Te Punanga Tiaki—Akakiteanga i te Patireia o Iehova—1991
  • Te Noo Ainei Tatou i te “Tuatau Openga”?
    Eaa Tikai ta te Pipiria e Apii Maira?
  • Ko te Tuatau Openga Teia!
    Te Kite te ka Arataki ki te Ora Mutu Kore
Tetai Atu
Te Punanga Tiaki—Akakiteanga i te Patireia o Iehova—1993
w93 3/1 kapi 4-7

Ka Aru Ainei Koe i te Akamatakiteanga a te Atua?

TE MAATA anga o te taime e kopae ana te au tangata i te au akamatakiteanga no te akaora i te oraanga. Kua iki te maata anga o te au tangata i Pompeii no te kopae i te au tangi anga riri o te Maunga Vesuvius. Ma te aiteite, te kopae ra te maata anga o te au tangata i teia tuatau te au akamatakiteanga o tetai tumatetenga o te ao katoa e aere maira. Inara ki te aronga te puareinga ra i te aro atu i te au tika, te riro ra te akamatakiteanga ei mea tika mei te au turama ra o te uira e te ai tei aere maira mei te Maunga Vesuvius i te anere mataiti mua. E rua nga tamaki anga i teianei ao, e anere ua atu au maro anga rikiriki ma te au pupui, te onge, te ngaruerue enua maata, te maki mate, te ngaru i rungao i te ngaru o te au kino e te ta ua, e tetai oroanga tutu aere i te ao katoa te akatupu taokotai ravarai anga i tetai akamatakiteanga tupu maata e te aro viviki atura te totaiete tangata i tetai tumatetenga maata tikai.

Te tuku ra te Puka Tapu i teia tamanako anga: “I reira e tupu ei te tumatetenga maata tei kare i tupu ana mei te akamataanga o teianei ao e tae ua mai ki teianei, kare, e kare rava e tupu akaou.” (Mataio 24:21, NW) Mei te tumatetenga rai tei tupu i Pompeii, ka vai te aronga te ka ora atu—“e urupu maata, tei kare e rauka i tetai tangata i te tare, no te pa enua ravarai e te au kopu e te au iti tangata e te au reo,” te ka ora, koia oki, “tei aere mai mei roto i te tumatetenga maata.”​—Apokalupo 7:9, 14, NW.

Te uianga i reira e, Aea teia akapou anga e aere mai ei? Te vaira te tumu akakeuanga no te irinaki e ka tupu te reira kare e roa atu ana. E raukaʼi kia kitea te reira, kua ui ta Iesu au pipi e: “Eaa te akairo o toou ra parutia e te openga o te akatereanga o te au mea nei?” (Mataio 24:3, NW) Ka akara ana i te pau anga ta Iesu Karaiti i oronga.

Tamaki​—Te Tuanga Rongoia o te Akairo Akaputuia

Kare a Iesu i tamanako ngoie ua ana e e okotai rave anga maata. Mari ra, kua tuatua no runga i tetai akapapa anga au rave anga e me rave katoaia, ka akaputu te reira i tetai akamatakiteanga atua​—e akairo akaputuia no te openga o te akatereanga o te au mea nei. Te rave anga mua tei tamanakoia kua akatutuia i roto ia Mataio 24:7 (NW): “Ka tu mai tetai enua e patoi i tetai enua e te patireia e patoi i tetai patireia.” I roto i tetai totou akaaite anga i roto ia Apokalupo 6:4, kua tamanako te Puka Tapu e ‘ka apai keia te au i te ao nei.’ Tera te aite anga e tamaki te kare rava e tupu akaou.

Te akakite maira te tuatua enua kia tatou e kua kiteia ana te reira tupu anga o teia totou o te tamaki ao katoa mei te mataiti maaraia o te 1914. Te karanga ra te puka American Adventures no runga i te au mataiti i mua ake i te 1914: “E manganui te au Marike tei tomo ki roto i te anere mataiti ou ma te manakonakoanga ki katoa. Ko teia ‘te au mataiti meitaki’ e kua roa atu ratou ki roto i te tuanga rua ngauru o te anere mataiti. . . . I reira, i roto ia Tiurai 28, 1914, kua ngaueueia teia tu noo anga e tetai tuatua: tamaki.” I reira i akamataʼi te Tamaki Mua o Teianei Ao, tei tupu ra mei te 1914 ki te 1918 e kua kapikiia e etai e ko te “tamaki no te akaope i te au tamaki ravarai.” E rua ngauru ma varu au enua tei o tikai atu ki roto i te reira. E me ka kapiti koe i te au enua tei irinaki ki runga ia ratou ra, te kapiti maira e vaitata i te 90 patene au enua tamaki o te katoa anga o teianei ao i te reira tuatau.

Kua kite katoa te Tamaki Mua o Teianei ao i te taangaanga angaia te au apinga tamaki ou e te kino pakari tikai, mei te pupui matini, te kati poitini, te apinga titiri anga ai, te au tangika, te au pairere, e te au pai ruku. E vaitata i te tai ngauru mirioni au vaeau tei matemate​—e tere atu i te au vaeau katoatoa i te au tamaki katoatoa tikai tei tamakiia i te tuatau o te 100 au mataiti i mua atu! Mei te 21 mirioni au vaeau tei kinokino. E tikai, kua riro te reira ei tamaki anga ao katoa, te akairoanga i te 1914 e ko te akamataanga o “te au ra openga.” (2 Timoteo 3:1, NW) Inara, ko te tamaki ko tetai tuanga ua ia o te akairo a Iesu.

Tetai Atu Au Tuanga o te Akairo

Kua tuatua ua atu a Iesu e: “Ka tupu te rava kore o te kai e te au ngaruerue enua i tera ngai e i tera ngai. Pouroa teia au mea nei e akamataanga o te au mamae no te mate.” (Mataio 24:7, 8, NW) Te kapiti ra a Luka 21:11 i te “maki-mate” ki te reira papaanga. I mua ake ka ope ei te Tamaki Mua o Teianei Ao, kua akamata te maki piri ko te vuru Hisepania i te totoa i te enua. I te openga, kua tamate atu te reira e tere atu i te 20 mirioni au tangata, e tere atu i te aronga katoatoa tei mate ra i roto i te tamaki.

I te reira tuatau e i muri ake i te tamaki, e mirioni ua atu aronga tei mate mei te pongi. Kua apai katoa te au ngaruerue enua i tetai tare anga teitei. I te 1915 e tere atu i te 30,000 tei matemate i Itale; i te 1920 mei te 200,000 tei matemate i Tinito; i te 1923 e vaitata atu i te 143,000 tei matemate i Tiapani. Noatu rai, mei ta Iesu i akakite ra, pouroa teia au mea e akamataanga ua ia no te au mamae o te mate. Kua oronga tetai tikitinari i te aite anga o te “mamae” e ko tetai “tupu anga koputa anga mamae poto ua.” No reira kua neke ana teia ao mei tetai tupu anga mamae okotai ki tera atu ma te tupu anga pakari e te kino mei te 1914 mai. Ei akaraanga, e 21 rai mataiti i muri ake i te Tamaki Mua o Teianei Ao kua aere mai te tamaki anga rua o teianei ao, tei apai ra e 50 mirioni au tangata e kua turou ra i te au tangata ki roto i te tuatau nukiria.

I te au mataiti i ou ake nei e maata tei tuatuaia no runga i tetai akaou atu tupu anga no te mate: ta te tangata akapou anga i te mareva. Noatu e kare a Iesu i taiku tikai ana i teia i roto i tana totou, te akakite ra a Apokalupo 11:18 e i mua ake i te aerenga mai o te akapou anga, ka riro te tangata ra ei ‘takore i te enua.’ E maata tikai te au tika e te tupu nei teia takoreanga. Te taiku angaia i roto i te puka State of the World 1988, kua oronga te tangata mareva ko Norman Myers i teia tuatua mataku: “Kare e uki okotai i te tuatau i topa i aro ana i te manakonakoanga o te akapou anga maata i roto i tona uaorai tuatau. Kare e uki okotai i te tuatau ki mua e aro akaou atu i tetai akaaoanga mei teia: me autu kore te uki i teianei i te rave atu i te angaanga, kua raveia atu i reira te kino e kare i reira e ‘taki rua te tauta anga.’”

Ka tamanako ana i te ripoti i roto ia Peperuare 17, 1992, te itiu o te makatini Newsweek no runga i te ngaroanga o te ariki otone i roto i te mareva. Te vaine otone kite o te Greenpeace ko Alexandra Allen kua taikuia aia te akamatakiteanga i te ngaro anga o te otone e “te akatupu ra te reira i teianei ki tetai takino anga i te tuatau ki mua o te au mea ora ravarai i te enua nei.”​—E akara i te pia i teia kapi nei no tetai atu au tika no runga i te takoreanga i te mareva o te enua.

Kare e ngai no te tuku mai i tetai uriuri anga maata no runga i te au tu katoatoa o ta Iesu totou. (E akara i te tiata i te kapi 5 no tetai akapapa anga o tetai atu au tuanga o te totou.) Inara, ko tetai tuanga kare rava e rauka i te akangaropoina, kua akatutuia i roto ia Mataio 24:14 (NW): “E kia tutu aereia teia tuatua meitaki o te patireia ki te au enua tei tangataia ei kite ki te au pa enua ravarai; i reira e tae mai ei te openga.” Kare e ekoko anga e koai ma te rave ua nei i teia angaanga tutu aere i te ao katoa. Kua akapou te Au Kite o Iehova i te 229 au enua e tere atu i te tai pirioni au ora i roto i teia angaanga i te mataiti 1992 anake ua. No reira te riro ra ta ratou angaanga ei tetai o te au akapapu anga kite maataia e te noo ra tatou i te au ra openga.

Auraka e Akavareia!

Penei ka maro etai pae e, pouroa teia tuatua no runga i “te au ra openga” e mea manako kino rava ua ia. ‘Akapeea te autu kore anga o te akaaerenga Komuniti i Europa Itinga?’ ka ui ratou, ‘me kore te au tauta anga o te au mana tutara no te akatupu i te au? Kare ainei teia i te au tika e te meitaki atu nei te au mea?’ Kare. Kia kite e kare a Iesu i karanga ana e ka apuku tamou uaia atu te katoa anga o teianei ao ki roto i te au tamaki, te au ngaruerue enua, e te au onge i te tuatau o te au ra openga. E raukaʼi te tuatua meitaki i te tutu aereia i te ao katoa, ka vai rai etai au tuatau rangi marie.

E akamaara katoa, e kua akaaite a Iesu i te au ra openga ki te au ra i mua ake i te Vaipuke o Noa. I te reira taime te raverave ra te au tangata i te kaikaianga, te inuinuanga, e te akaipoipoanga​—te au angaanga noa ua nei o te oraanga. (Mataio 24:37-39) Te akakite maira teia e koi riro ei te au turanga i te au ra openga ei mea mate ra, kare te au mea e kino rava atu mei te mea e ko te au mea aru noa ua nei o te oraanga kare e tikaia. Mei te tuatau o Noa ra, kua va­renga ua te maata anga o te au tangata i te au angaanga o te au ra e kare ratou e manako atu i te pakari anga tikai o te au tuatau.

No reira, e mea kino no te akao ua atu ki roto i te tu tuke no etai au tupu anga marekaia i te pae poritiki. (Akaaiteia atu kia 1 Tesalonia 5:3.) E umere tikai te au tika e te akatupuia ra ta Iesu totou i teianei​—e akamatakiteanga e te vaitata maira te akapou anga!

Te Kaka o te Tuatau i Muri Ake

Kua apai mai te akapou anga o Pompeii i te mate e te taitaia. Inara, na te openga o te akatereanga o teianei e akaatea i te mataara no te ora mutu kore i runga i tetai enua parataito manea. (Apokalupo 21:3, 4) Kare te au kavamani mavete ra e takino i te enua ma te au tamaki ra. Kare te au tangata e mataku akaou i te kino o tetai akapouanga nukiria. Ka ngaro ke te au vakatori tei titiri ra i te au vairakau poitini ki roto i te mareva.​—Daniela 2:44.

I te reira taime ka riro te au tangata takitai e ora ra ei inangaro ra i te tika e ei oa mou tikai, te akarongo katoa anga ki te tutara anga o te Patireia. (Salamo 37:10, 11) Te au are maki, te au kainga tanumanga, e te au ngai menema ka riro ia ei au mea no te tuatau i topa ra. Te au ke anga, te takake anga, te taitaia, e te takino anga tamariki ka kore takiri te reira.​—Isaia 25:8; 65:17.

Ka inangaro ainei koe kia ora atu koe i te au ra openga te noo anga kia kite i te ao ou kaka ra a te Atua? I reira e ‘matakite oki ia kotou, kare oki taua tuatau ra i kitea e kotou.’ (Mareko 13:33) Pera katoa, te riro ra te au rave anga i teianei ao ei tika e te vaitata maira te tuatau akatakaia​—te vaitata kino maira ia no te manganui. Kare e taime toe no te akapou. No reira e rave i te rave anga akaora, e kimi atu i te aronga te aru ra i te akairo ao katoa o te au ra openga. E ngoie ua teia aronga nei i te kitea, no te mea ko ratou anake ua te akarongo ra i te akauenga a Iesu no te tutu aere i te tuatua meitaki o te Patireia i te ao katoa. I te pae i teia aronga nei, e rave koe i te au takainga no te akatano ia koe uaorai ki te Ariki, ko Iesu Karaiti, tei karangaia nona ra: “E i tona ingoa e irinaki ei te au etene ra.”​—Mataio 12:18, 21.

[Pia i te kapi 5]

E Rua Ngauru ma A Au Tuanga o te Akairo

1. Tamaki anga kare e tupu akaou​—Mataio 24:6, 7, NW; Apokalupo 6:4

2. Ngaruerue Enua​—Mataio 24:7; Mareko 13:8

3. Rava kore o te kai​—Mataio 24:7; Mareko 13:8

4. Maki Mate​—Luka 21:11; Apokalupo 6:8

5. Tupuanga o te kino​—Mataio 24:12

6. Takoreanga i te enua​—Apokalupo 11:18

7. Kore aere te aroa​—Mataio 24:12

8. Te au mea tei matakuia​—Luka 21:11

9. Te tu tapupu kore o te inangaro moni​—2 Timoteo 3:2

10. Akarongo kore i te metua​—2 Timoteo 3:2

11. Te inangaro i te au mea navenave ra e maata atu ia i te Atua​—2 Timoteo 3:4

12. Ka tupu te inangaro iaia uaorai​—2 Timoteo 3:2

13. Ngere anga te inangaro natura​—2 Timothy 3:3

14. Kare te au tangata e va ua no tetai koreromotu anga​—2 Timoteo 3:3

15. Ngere anga i te akatere iaia uaorai i te au turanga o te totaiete ravarai​—2 Timoteo 3:3

16. Totoa te ngere o te inangaro i te meitaki​—2 Timoteo 3:3

17. E manganui te pikikaa ra e e Kerititiano ratou​—2 Timoteo 3:5

18. E manganui te kai ra e te inu maata ra​—Luka 21:34

19. Kopae te aronga akakino i te akairo​—2 Petero 3:3, 4

20. E manganui te au peroveta pikikaa​—Mataio 24:5, 11; Mareko 13:6

21. Tutu aereanga i te tuatua meitaki o te Patireia o te Atua

tei akatumuia​—Mataio 24:14, NW; Mareko 13:10

22. Takinga kino anga o te au Kerititiano mou​—Mataio 24:9; Luka 21:12

23. Te aue o te au e te tinamou ei take

no te au ra openga​—1 Tesalonia 5:3

24. Kare te au tangata e manako atu i te kino​—Mataio 24:39

[Pia i te kapi 6]

Te Au Manamanata Mareva​—E Akairo no te Au Tuatau

◻ Te ariki otone paruru i te au ngai e maata tikai te au tangata o te Tuanga Tokerau o te Mareva te meangiti ua atura te reira e rua taime te viviki mei ta te au taineti i manako i tetai au mataiti i topa ake nei.

◻ Te ngaro ua atura e 140 au tu rakau e te manu i te au ra takitai.

◻ Te au vaito mareva o te kati kapono ereereanga vera e 26 patene teitei atu i teianei i te vaito o te kapono i mua ake i te totoa anga te tupu anga maani anga apinga, e te tupu ua atura te reira.

◻ E maana atu te tapoki o te enua i te 1990 i tetai ua atu mataiti mei te akamata anga o te akono angaia te akapapa anga i te anere mataiti rotopu; e ono ki te itu au mataiti maata rava atu tei akapapaia e kua tupu mei te 1980 mai.

◻ Te ngaro ua atura te au vao rakau mei etai 17 mirioni eketea i te mataiti okotai, e ngai mei te apa rai o Vinirani te maata.

◻ Te tupu ua atura te katoa anga o te au tangata ki te 92 mirioni i te au mataiti​—te aite atura ki te kapiti akaou anga mai i tetai Meiko i te mataiti okotai; mei teia te katoa anga, e 88 mirioni te kapiti atura i te au enua tutupu.

◻ Te ngere ra etai 1.2 pirioni au tangata i te vai tei tau ra no te inu.

I tau ki te puka State of the World 1992, na te Worldwatch Institute, au kapi 3, 4, W. W. Norton & Company, New York, London.

[Tutu i te kapi 7]

I muri ake i te akapou anga ka aere mai ta te Atua ao ou kaka ra

    Au Puka Reo Rarotonga (1983-2025)
    Akaruke
    Aere ki Roto
    • Reo Rarotonga
    • Akaari ki Etai Ke
    • Taau e Inangaro
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ture no te Taangaanga Anga i te Web Site
    • Ture Akamanaia
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Aere ki Roto
    Akaari ki Etai Ke