Mei Teaa te Puapinga Maata o Toou Oraanga?

I TE au oraanga e manganui e akaatingaia ra i Europa i te tuatau o te Tamaki I o te Ao, te raveia ra te au tautaanga umere tikai i te akaora i te au oraanga i Anatatika. Kua rokoia te tangata teretere no Airerani e Peritane ko Ernest Shackleton e tona au mataro e te tumatetenga i te parari anga e te nonoka anga to ratou pai, te Endurance, i te aiti toka. Kua rauka ia Shackleton i te apai i tona au tangata ki tetai ngai tauanga​—e ngai meitaki ua ake​—i runga i te Airani Erepani i te Moana Atiranatiki Apatonga. Inara e pakari rai te kino ta ratou e aro atura.

Kua kite a Shackleton e ko to ratou manakonakoanga ua rai no te ora koia oki kia tono i tetai tangata kia tiki tauturu i ko i te ngai taanga toora i te enua ko Tiotia Apatonga. E 1,100 kiro mita oki te mamao, e e poti 7 mita ua rai tona tei rave mai aia mei ko i te Endurance. Kare e akara anga meitaki ana to ratou turanga.

Inara, i roto ia Me 10, 1916, e 17 ra ngata tikai i muri mai, kua tae atu a Shackleton e tetai pupu meangiti ua ki Tiotia Apatonga, no te turanga kino ra o te tai kua maroia ratou kia tau ki tetai tua mai o te enua. Mei tetai 30 kiro mita ta ratou ka aere na runga i te au take maunga tei ki i te kiona e tei kore i tiataia ake, e tae atu ei ki te ngai ta ratou i akakoro. Noatu te au turanga ngata kino​—na roto i te reva anu toketoke e ma te kore e au apinga tau no te kake maunga—​kua tae atu a Shackleton e tona au mataro ki te ngai ta ratou i akakoro, e i te openga kua rauka iaia i te akaora i tona au tangata pouroa tei iri. Eaa ra a Shackleton i rave ei i taua tu tautaanga pakari ra? Ko “tona akakoroanga okotai,” i tata ai te tangata tata tua no te oraanga ko Roland Huntford, koia oki kia “apai ora ua mai i tona au tangata tataki tai pouroa ki vao.”

“I Kore ei Tetai i Ngaro”

Eaa tei akaora i te au tangata o Shackleton mei te taitaia maata ia ratou e ipuku ra e e tiaki ua ra i runga i “tetai mea ngai toka anu motutaa ua e te aiti e 30 kiro mita mei tetai ope ki tetai ope”? Na to ratou irinakianga e ka akatupu rai to ratou arataki i tana taputou kia akaora ia ratou.

Kua aite rai te tangata nei i teia tuatau mei taua au tangata ra tei iri ki runga i te Airani Erepani. Te noo nei te manganui i roto i te au turanga kino tikai e te tauta pakari ua nei kia rauka te ora. Inara, ka rauka ia ratou kia irinaki pu tikai e ka ‘akaora te Atua i tei mamae ra’ mei te takinga kino anga e te taitaia. (Iobu 36:15) Kia papu e te manako maira te Atua e e puapinga maata tikai te oraanga o te au tangata ravarai. Te karanga ra te Atua ko Iehova, ko Tei Anga mai e, “ka kapiki mai ei kiaku i te rā tumatetenga,” e “naku koe e akaora.”​—Salamo 50:15.

Te ngata ra ainei ia koe te irinaki e te manako maira Tei Anga maira ia koe​—okotai ua nei tangata i rotopu i te au pirioni ua atu i te enua nei​—e puapinga maata uaorai? E akara i reira eaa ta te peroveta ko Isaia i tata no runga i te pirioni ua atu au etu i roto i te pirioni ua atu au tarava i roto i te ao maata katoa e pini ua ake takapini ia tatou. Ka tatau tatou: “Ka nānā na i to kotou mata ki runga, ka akara: naai te reira i anga? te arataki ra aia i taua au nuku ra ki vao ma te tatauia: kua tapa anakeia to ratou au ingoa e ia; no tona ra ririnui, e te mana maata, i kore ei tetai i ngaro.”​—Isaia 40:26.

Te ariki oonu ra ainei koe eaa te aiteanga o tera? To tatou Tarava vananga etu​—e tuanga ua rai to tatou aerenga o te ra no te reira​—te vai ra vaitata ki te 100 pirioni etu i roto. E eia au vananga etu ke atu e vai maira? Kare e tangata i kite papu tikai, inara te akakite ra tetai au tamanakoanga e kua taeria te numero ki te 125 pirioni. E numero maata tikai tera no te au etu! E oti akera, te akakite maira te Pipiria kia tatou e kua kite Tei Anga mai i te ao katoa e pini ua ake i te au etu na to ratou au ingoa.

“Te Rauru Oki o to Kotou na Upoko, kua Ope ïa i te Tatauia”

‘Penei,’ ka patoi mai tetai e, ‘kare ra te aiteanga o te kite ua anga i te au ingoa o te pirioni ua atu au etu​—me kore o te pirioni ua atu au tangata​—e tano e ko te manako anga atu ia ratou tataki tai.’ Ka rauka ua i tetai komupiuta tei rava te ririnui i te retita i te au ingoa o te pirioni ua atu au tangata. E oti akera, kare ua e tangata e tuatua ana e te manako maira te komupiuta i tetai ua atu ia ratou. Inara, te akaari maira te Pipiria, e kare te Atua ko Iehova i kite anake ua i te au ingoa o te pirioni ua atu au tangata, mari ra te manako katoa maira aia ia ratou ei aronga tataki tai katoa. “E uri i to kotou tumatetenga katoa ki runga iaia;” i tata ai te apotetoro ko Petero, “koia oki te tiaki mai ia kotou.”​—1 Petero 5:7.

Kua akakite a Iesu Karaiti: “Kare aina e taki rua mea manu rikiriki e okoia i te asario okotai nei? kare oki tetai o ratou ra e ngaro i to kotou Metua kia topa ki raro i te enua. Te rauru oki o to kotou na upoko, kua ope ïa i te tatauia. Auraka mari kotou e mataku, e maata to kotou meitaki i to te au manu rikiriki e manganui.” (Mataio 10:29-31) Ka akara ana e kare a Iesu i karanga e ka kite ua mai te Atua i te ka tupu ki te au manu rikiriki e ki te tangata. I karanga ra aia e: “E maata [atu] to kotou meitaki i to te au manu rikiriki e manganui.” Eaa i maata atu ei to kotou meitaki? No te mea kua angaia kotou “i te tu o te Atua ra”​—ma te tikaanga no te tatanu anga e te akaari anga i te au tu akono tau, te pae kite, e te pae vaerua e akaata maira i to te Atua uaorai au tu ngateitei.​—Genese 1:26, 27.

“Te Ua a te Angaanga Kite”

Auraka e vavare i te au maroanga a te au tangata tei akakore i Tei Anga maira. Kia tau kia ratou, na te au mana poiri, kare i to te tangata uaorai i anga mai ia koe. Te karanga ra ratou kare koe i angaia mai i “te tu o te Atua,” e kare i tuke mei te au oraanga manu katoatoa i runga i teia paraneta​—kapiti mai i te au manu rikiriki.

Te tau tikai ra ainei tera kia koe e e mea tupu ua mai te oraanga, me kore i na roto mai i te ririnui poiri ua. Kia tau ki te tangata apii i te au mea ora rikiriki ko Michael J. Behe, kua riro te “angaanga maata e te ngata tikai a te au kemikara o te au mea ora” e akaaere nei i te oraanga i te akariro i taua manako ra ei mea taukore takiri. Te taki atura te akapapuanga o te akatereanga no te kemikara o te au mea ora, e karanga ra aia, ki tetai taopenga anga kare e rauka kia kopaeia e ko “te turanga puapinga roa atu o te oraanga i runga nei i te enua ko te ua te reira a te angaanga kite.”​—Darwin’s Black Box​—The Biochemical Challenge to Evolution.

Te akakite maira te Pipiria e ko te au turanga katoatoa o te oraanga i runga nei i te enua e ua te reira a te angaanga kite. E te akakite maira kia tatou e ko te Tumu o te au angaanga kite katoatoa koia oki ko te Atua ko Iehova, Tei Anga maira i te ao katoa e pini ua ake.​—Salamo 36:9; Apokalupo 4:11.

I te mea e ka anoanoia tatou kia akakoromaki i roto i tetai ao tei ki i te mamae e te taitaia auraka ra e akatika i te reira kia akaariu ke ia koe mei te irinaki anga e te vai nei Tei Anga mai e Tei Akapapa mai i te enua e te oraanga katoa i reira. E akamanako marie ana i e rua nga tuatua mou puapinga. E tai koia oki kare na te Atua i maani i te au tu apa ua e vai nei takapini ia tatou. Tetai akaou koia oki e au tumuanga tau ta Tei Anga mai ia tatou no te akatika poto ua i te reira. Mei ta teia makatini e uriuri putuputu ua ana, kua akatika te Atua ko Iehova i te kino kia vai no tetai tuatau poto ua kia takore takiri atu i te au itiu o te tu akono tau tei akatuia mai i te tuatau i patoi mua ai te tangata nei i tona mana ngateitei.a​—Genese 3:1-7; Deuteronomi 32:4, 5; Koheleta 7:29; 2 Petero 3:8, 9.

“Ko Tei Putaua ra me Kapiki Maira, Nana ïa e Akaora”

E tika, noatu te au turanga taitaia e mamae nei te tangata e manganui i teia tuatau, e apinga aroa umere rai te oraanga. E ka rave pouroa tatou i ta tatou ka rauka i te akono i te reira. Ko te oraanga ki mua ta te Atua e taputou maira e maata roa atu te reira i to te tauta ua anga kia ora atu i roto i te au turanga ngata e te mamae maata​—mei te au tangata rai o Shackleton i runga i te Airani Erepani. To te Atua akakoroanga kia akaora ia tatou mei to tatou oraanga mamae e te puapinga kore ua i teianei kia rauka ia tatou “te mouranga ketaketa ki runga i te oraanga tikai” ta te Atua i akakoro mua no te tangata nei tana i anga.​—1 Timoteo 6:19, NW.

Ka rave te Atua i teia au mea pouroa no te mea e puapinga maata tikai tatou tataki tai i roto i tona mata. Kua akanoo aia no tana Tamaiti, ko Iesu Karaiti, kia oronga i te atinga oko tei anoanoia ei akamatara mai ia tatou mei te ara, te tu apa ua, e te mate tei rauka ia tatou mei to tatou nga metua mua, ko Adamu raua ko Eva. (Mataio 20:28) “Kua aroa maata maira te Atua i teianei ao katoa,” i tuatua ai a Iesu Karaiti, “i oronga mai ei aia i tana Tamaiti anau tai, kia rauka i te katoatoa i te taangaanga i te akarongo kiaia, . . . kia rauka te ora mutu kore.”​—Ioane 3:16, NW.

Eaa ta te Atua ka rave i teianei no te aronga tei takinoia te oraanga e te mamae e te takinga kino? No runga i tana Tamaiti, te akakite maira te Tuatua akauruia a te Atua kia tatou e: “Ko tei putaua ra me kapiki maira, nana ïa e akaora; e tei akaaka ra, e kare ona e tauturu. Ka akaperepere aia i tei apikepike ra e tei putaua, e akaora oki aia i te au vaerua o te aronga ao ra. Ka akaora aia i to ratou vaerua i te takinga-kino e te rotoriri ra.” Eaa aia ka rave ei i teia? No te mea ko “to ratou toto ra, [me kore, to ratou oraanga] ka riro ia [“ei mea puapinga maata i roto i tona mata,” NW].”​—Salamo 72:12-14.

No te au anere mataiti te roiroi ua anga te tangata nei i te apainga teiaa o te ara e te tu apa ua, mei te mea ra e te “ngunguru” ra i te mamae maata e te taitaia. I akatika ua te Atua i teia ma te kite e ka rauka iaia i te rapakau i tetai ua atu kino ka tupu mai. (Roma 8:18-22) Te vaitata roa mai nei te tuatau i teianei “e tupu ei te au mea katoa nei” na roto i tona kavamani Patireia i te rima o tana Tamaiti, ko Iesu Karaiti.​—Angaanga 3:21; Mataio 6:9, 10.

Te kapiti maira te reira i te tuakaouanga o te au tangata tei mamae ana e tei mate i te au tuatau i topa. Te ora ua ra ratou i roto to te Atua manako. (Ioane 5:28, 29; Angaanga 24:15) Kare e roa atu ka rauka ia ratou te ora “maata ua atu”​—te ora mutu kore i roto i te tu apa kore i te enua parataito kare e mamae e te taitaia. (Ioane 10:10; Apokalupo 21:3-5) Ka rauka i te aronga ravarai e ora ra te rekareka maata i te oraanga e i te tatanu i te au tu umere e te kite tei akairo i te aronga tei angaia ‘i to te Atua tu.’

Ko koe ainei tetai i reira i te rekareka i te oraanga ta Iehova i totou mai? Tei runga te reira ia koe. Te raurau atu nei matou ia koe kia oronga ia koe uaorai ki te au akanoonooanga ta te Atua i maani no te akatupu anga i teia au akameitakianga katoatoa. Ka mataora rava te aronga nenei o teia makatini i te tauturu ia koe kia rave i te reira.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

[Tutu i te kapi 4, 5]

Kua irinaki tikai te au tangata tei iri e ka akono rai a Shackleton i tana taputou kia akaora ia ratou

[Akameitakianga]

© CORBIS

[Tutu i te kapi 6]

‘E maata atu to kotou meitaki i to te au manu rikiriki e manganui’