E Patianga Aroa ki te Aronga Roiroi

“E aere mai kotou kiaku nei, ko te aronga katoa i roiroi, e te aronga teiaa i te apainga, naku e akaanga i to kotou roi.”​—MATAIO 11:28.

1. Eaa ta Iesu i akara i Galilea i te toru o tona tere tutu aereanga?

VAITATA i te akamataanga o te mataiti 32 T.N., i to Iesu aere anga i te toru o tona tere tutu aereanga i te tapere o Galilea. Kua aere atu aia na roto i te au oire e te au vira, “i te apii anga i roto i to ratou au sunago, e te ako anga i te evangelia o te basileia, e te akaora anga i te au maki ravarai, e te au mate katoa o te tangata.” Iaia e rave ra i teia, kua akara akera aia i te maata o te tangata, e “aroa atura aia ia ratou, no te mea kua mate ratou i te roiroi, e kua pueurikiriki keia, mei te mamoe tiaki kore ra.”​—Mataio 9:35, 36.

2. I akapeea ta Iesu ra tauturu anga i te au tangata?

² Inara, e maata atu ta Iesu i rave i te aroa anake ua i te au urupu tangata ra. I muri ake i te akaueanga i tana au pipi kia pure i “te Atu o te mou,” koia te Atua ko Iehova, kua tono atura aia ia ratou kia tauturu i te au tangata ra. (Mataio 9:38; 10:1) I reira kua oronga atura aia i tona uaorai akapapu anga ki te au tangata ra i te mataara ki te ora anga tikai e te pumaana. Kua tuku atu aia kia ratou i teia patianga akapumaana ngakau: “E aere mai kotou kiaku nei, ko te aronga katoa i roiroi, e te aronga teiaa i te apainga, naku e akaanga i to kotou roi. Ka rave mai i taku amo ki rungao ia kotou, e kia apiiia kotou e au; te maru nei au, e ngakau akaaka toku, e rauka oki ia kotou te akaangaroianga i to kotou vaerua.”​—Mataio 11:28, 29.

3. Eaa ra ta Iesu patianga i aiteite ei te reka anga i teia tuatau nei?

³ I teia tuatau te noo nei tatou i tetai tuatau e manganui te manako ngakau ra i te teiaa i te apainga. (Roma 8:22; 2 Timoteo 3:1) No tetai papaki, ko te rave anga angaanga no te oraanga anake te akapou ra e maata to ratou taime e te ririnui e kua meangiti roa to ratou taime i toe mai no to ratou ngutuare tangata, te au oa, me kare no tetai ua atu apinga ke ra. E manganui te teiaaia ra i te maki kino, au taitaia, maromaroa, e etai atu au manamanata kopapa e te manako ngakau. No te kiteanga i te taomi anga, ka kimi tetai papaki i te matara anga na te o atu anga ratou uaorai i te kimianga marekaanga, kaikaianga, inuanga, e pera katoa te rave tau kore i te apinga akakona. Inara, ka pei atu teia ia ratou ki roto i tetai oripu anga kino, ma te apai mai anga kia maata atu to ratou au manamanata e te au taomianga. (Roma 8:6) Te taka meitaki ra, te reka ra ta Iesu patianga aroa i teia tuatau nei mei tona tu i reira ra.

4. Eaa te au uianga ta tatou ka tau kia akamanako kia puapingaiaʼi i ta Iesu ra patianga aroa?

⁴ Inara, eaa te au apinga i raro akera te au tangata i to Iesu tuatua ra, i riro ei ratou kia akara anga “roiroi, e kua pueurikiriki keia,” tei akakeu ra ia Iesu kia aroa atura ia ratou? Eaa te au teiaa e te au apainga ta ratou i rave ana, e akapeea ta Iesu ra patianga i te tauturu anga ia ratou? Ka riro te au pauanga i teia au uianga ei tauturu anga maata ia tatou kia puapingaia mei ta Iesu ra patianga ki te aronga tei roiroi ra.

Te Aronga “Roiroi, e te Aronga Teiaa i te Apainga”

5. Eaa ra i tau ei e na te apotetoro ko Mataio te ripoti anga no teia tupu anga i ta Iesu angaanga orometua ra?

⁵ E mea tau ra kia manakoia e ko Mataio anake ua tei ripoti mai i teia tupu anga i ta Iesu ra angaanga tutu aere. No te mea e terona aia, kua riro a Mataio, koia tei matauia ra e ko Levi, kua kite tikai aia i tetai apainga teiaa ta te au tangata i rave ra. (Mataio 9:9; Mareko 2:14) Te tuatua ra te puka Daily Life in the Time of Jesus: “Te au tero ta [te ngati Iuda] i tutaki ra i te moni e i te au apinga e teiaa tikai, e kua tere roa atu oki te teiaa i te mea e rua nga tu tero tei kapitiia na ratou, te au tero kavamani e te au tero akonoanga; e kare e mea mama ia raua.”

6. (a) Eaa te akatereanga tero te raveia ra i te tuatau ia Iesu ra? (e) Eaa ra i kino ei te tuatua anga no te aronga terona ra? (ng) Eaa ta Paulo i manako e te anoanoia ra kia akamaaraara atu ki tona au taeake Kerititiano ra?

⁶ Na te akatereanga i te tero i akariro kia teiaa tikai te reira katoa i taua taime ra. Kua tukuia atu e te aronga mana o Roma te au tika kia koi tero i te au tuanga enua aere i reira ki te aronga teitei ra te moni. E kua riro, na ratou i taangaanga te au tangata i to ratou ngai ei akaaere i te angaanga koi tero ra. Pouroa ratou i roto i te ravenga angaanga ko tetai i raro ake i tetai kua manako tikai ratou e ka tau ratou kia kapiti atu tera e tera i tana uaorai tuanga, me kare kia tuku ki raro io tana. Ei akatauanga, kua akakite maira a Luka e “tei reira tetai tangata ko Zakaio te ingoa, e tangata apinga; e tutara aia no te au telona.” (Luka 19:2) I te akara anga kua patu a Zakaio ‘tutara no te au telona’ ra e te aronga i raro ake i tana akaaere anga i ta ratou apinga ki runga i te tu taitaia no te au tangata ra. Te rave tau kore e te viivii tei akapapaia maira i taua akatereanga ra kua akariro i te au tangata kia akataka i te au terona ma te aronga rave ara e te aronga vaine akaturi ra, e penei kua tau tikai te reira i te maata anga o te turanga. (Mataio 9:10; 21:31, 32; Mareko 2:15; Luka 7:34) I te mea kua kite te au tangata i tetai apainga teiaa tei vaitata ra kare e maranga, no reira rai te apotetoro ko Paulo i kite ei i te umuumu anga kia akamaaraara atu i tona au taeake Kerititiano kia kore e pekapeka i raro ake i te amo a to Roma mari ra kia “tuku atu i te mea tau i te tangata katoatoa ra, e taūnga tana ra, ei tautaūnga atu rai; e telo tana ra, ei telo ïa.”​—Roma 13:7a; akaaite ia Luka 23:2.

7. Akapeea ta te au ture akautunga a to Roma ra kapiti anga ki te apainga teiaa a te au tangata ra?

⁷ Kua akamaaraara katoa a Paulo i te au Kerititiano kia oronga ki “tei matakuia ra, ka mataku atu ïa; ko tei akateiteiia ra, ka akateitei atu ïa.” (Roma 13:7e) Kua matauia to Roma no to ratou takinga kino e te ketaketa ta ratou au ture akautunga. Te takinoanga, papaanga, tapeka anga kino, e te au tamate anga e putuputu te raveia ei akariro i te au tangata kia tamou i te kauraroanga. (Luka 23:32, 33; Angaanga 22:24, 25) Noatu rai ko te au arataki ngati Iuda kua orongaia te mana kia rave i te akautunga ta ratou i manako e tau ia. (Mataio 10:17; Angaanga 5:40) E mea papu e ko taua akatereanga ra e maro anga kino maata ia, me kare e akavi anga pakari, i tetai ua atu tei noo ra i raro ake i te reira.

8. Akapeea ta te au arataki akonoanga akaputu anga i tetai apainga teiaa ki rungao i te au tangata ra?

⁸ Inara, e kino rava atu i te au tero e te au ture a to Roma ra, ko te apainga teiaa tei tukuia ki rungao i te au tangata noa ua ra e te au arataki akonoanga o taua tuatau ra. Ko te tika, i te akara anga ko teia te tumu maata o ta Iesu ra akataka anga i te au tangata ei “aronga teiaa i te apainga.” Kua karanga a Iesu e kare ko te oronga i te manakonako e te akapumaana ki te au tangata takatakaiia ki raro, kua rave te au arataki akonoanga e “te ri nei oki ratou i te apainga teiaa, e te maranga kore, e te tuku nei ki runga i to tetai ke ua; kare ra tetai rima o ratou e akatukia atu i taua apainga ra.” (Mataio 23:4; Luka 11:46) Kare tetai e kore e kite i roto i te au Evangeria ra i te akatutuanga taka meitaki o te au arataki akonoanga​—e maata oki to te au tata tuatua e to te au Pharisea—​ei pupu nengonengo, ei ngakau kore, e te pikikaa. Te akara akameangiti nei ratou i te au tangata noa nei e e kite kore e te viivii, e kua akavaavaa ratou i te au tangata ke i roto ia ratou ra. Te akakite maira tetai tuatua anga no to ratou tu akono e: “I teia tuatau nei ko te tangata te ka tuku kia maata roa te apainga ki runga i tetai oroenua ka akaapaia aia i te ture. Ka akapeea ra tetai tangata tei tuku ra e 613 au akaueanga ki runga i ‘te au tangata o te enua ra’ kare ra i tereniia e te akonoanga; e i reira, kare i rave i tetai apinga ei tauturu ia ratou ra, kua akaapa atu ia ratou ei aronga atua kore?” Inara, ko te apainga teiaa tikai, kare ko te Ture a Mose, mari ra ko te maata o te au ikuiku anga ki runga i te au tangata ra.

Te Tumu Tikai no te Tu Ngata

9. Akapeea te au turanga i roto i te au tangata o to Iesu tuatau ra me akaaiteia atu ki to te tuatau o te Ariki ko Solomona ra?

⁹ I etai tuatau kua riro te apainga materia ki runga i te au tangata ra ei mea teiaa, no reira kua tupu atea te tu putaua. Kua tutaki to Iseraela i te au tero tau tei akanooia i te Ture a Mose ra. E i te tuatau o ta Solomona tutara, kua akono te au tangata i te au angaanga maata ra te moni i pou a te iti tangata, mei te patuanga i te iero ra e etai atu au are katoa. (1 Ariki 7:1-8; 9:17-19) Inara, te akakite maira te Puka Tapu kia tatou e kua rave te au tangata “i te kai anga e te inu anga, e te akarekareka anga ia ratou. . . . Noo ua iora Iuda raua ko Iseraela ma te au, ko te tangata katoa i raro ake i tana vine, e tana suke, mei Dana mai e tae ua atura ki Bereseba, e ope rava akera to Solomona au rā.” (1 Ariki 4:20, 25) Na teaa i akatupu te tuke anga?

10. Eaa ra te tumu no te turanga o to Iseraela i te anere mataiti mua ra?

¹⁰ Me tamou marie te iti tangata i te tu ngaueue kore no te akamori mou ra, kua rekareka ratou i ta Iehova akaperepere anga e kua akameitakiia ma te tinamou e te puapinga noatu ra te maata ta te iti tangata moni akapouia. Inara, kua akamatakite atura Iehova e “kia anga ke ra [ratou] . . . e kia kore e aru mai [iaia], e kia kore oki e akono mai i [tana] au akauenga,” ka rokoia ratou e te mamae kino ei tukeanga. Ko te tika, “ka riro oki Iseraela ei amuamuanga, e ei tuatuaanga, i te tangata ravarai.” (1 Ariki 9:6, 7) Kua tupu tikai te au tumu mei te reira rai te tu. Kua riro a Iseraela ki raro ake i te tutara anga a te tangata ke, e kua topa mai taua patireia kaka ra ei tetai tuanga enua ua. Mei teaa ra tetai tutaki anga no te akono kore i ta ratou au apainga i te pae vaerua!

11. Eaa ra a Iesu i manako ei e ‘kua mate te au tangata ra i te roiroi, e kua pueurikiriki keia, mei te mamoe tiaki kore ra’?

¹¹ Te tauturu nei teia katoa ia tatou kia marama e eaa a Iesu i manako ngakau ei i te au tangata tana i akara ra e “kua mate ratou i te roiroi, e kua pueurikiriki keia.” E ngati Iseraela teia aronga, e au tangata no Iehova, tei tauta ra kia akono kia tau i te au ture a te Atua e kia rave ua atu i ta ratou akamori anga na roto i te tu arikiia mai. Inara, kua akono tau koreia ratou e kua takatakaiia ki raro kare e na te au mana poritiki e te aronga okooko mari katoa ra na te au arataki akonoanga i roto ia ratou tei akaruke ra i te akonoanga mou. Kua riro ratou “mei te mamoe tiaki kore ra” no te mea kare o ratou ei utuutu mai ia ratou me kare ei paruru ia ratou ra. Te anoano ra ratou i te tauturu ei akono i te au tu ngata rava tikai. Mei teaa ra te tau o ta Iesu ra patianga aroa e te maru!

Ta Iesu Patianga i Teia Tuatau Nei

12. Eaa te au taomi anga ta te au tavini o te Atua e tetai atu au tangata ngakau tae e kite ra i teia tuatau?

¹² I te au tu e manganui te aiteite ra te au apinga i teia tuatau nei. Te au tangata ngakau tae te tauta ra i te rave i tetai oraanga tiratiratu te kite ra i te rave anga ngata kia akono i te au taomi anga e te au akaue anga mei ko mai i te akatereanga viivii o te au mea nei. Noatu rai ko te aronga tei akatapu ra i to ratou oraanga kia Iehova kare e kore te akakinoia. Te akakite maira te au ripoti e ko tetai papaki o te au tavini o Iehova te kite ra i te tupu anga te tu ngata kia akono i ta ratou au apainga ravarai, noatu rai e te anoano ra ratou i te rave. Te manako ngakau akateiaaia ra ratou, te roiroi ra. Te manako katoa ra tetai papaki e ka riro ei matara anga me ka rauka ia ratou te titiri atu i te au apinga ravarai ki te matangi e ka akangaro atu ei ki tetai ngai e raukaʼi ia ratou i te taokotai ia ratou uaorai. Kua manako ngakau ainei koe i tera tu? Te kite ra ainei koe i tetai tei vaitata mai kia koe i tera turanga? Ae, e maata te aite anga no tatou i teia tuatau nei no ta Iesu ra pati anga akapumaana ngakau.

13. Eaa ka papu ei ia tatou e ka rauka ia Iesu i te tauturu ia tatou kia kite i te pumaana e te akaangaroianga?

¹³ I mua ake i ta Iesu oronga mai anga i tana pati anga aroa, kua tuatua aia: “Kua ope rava te au mea katoa i te tukuia mai e taku Metua, tei iaku: e kare rava tetai i kite i te Tamaiti, mari ra ko te Metua; e kare tetai i kite i te Metua, mari ra ko te Tamaiti, e te tangata ta te Tamaiti i inangaro i te akakite atu.” (Mataio 11:27) No teia pirianga vaitata i rotopu ia Iesu e tona Metua, te akapapuia maira kia tatou e na te arikianga i te patianga a Iesu e te riroanga ei pipi nana, ka tomo atu ki roto i tetai pirianga vaitata tikai ma Iehova ra, koia “te Atua nona anake te pumaana.” (2 Korinetia 1:3; akaaite ia Ioane 14:6.) Kapiti katoa atu oki, i te mea ‘kua orongaia te au mea ravarai kiaia’ tei ia Iesu Karaiti anake ra te mana e te tika kia akamama mai i ta tatou au apinga teiaa. I teea ra? I tei tukuia mai e te au akatereanga poritiki viivii, te okooko, e te au akonoanga, pera katoa te apainga teiaa na to tatou tu ara e te apa ua tei akatuangaia maira. Mei teaa ra tetai manako akamaroiroianga e te akapapuanga mei te akamata anga mairai!

14. Eaa te putotoanga te ka rauka ia Iesu i te oronga i te akaoraora anga?

¹⁴ Kua tuatua ua maira a Iesu: “E aere mai kotou kiaku nei, ko te aronga katoa i roiroi, e te aronga teiaa i te apainga, naku e akaanga i to kotou roi.” (Mataio 11:28) E mea papu e kare a Iesu i tuatua akakore ana i te angaanga pakari, no te mea e putuputu aia i te ako atu i tana au pipi kia rave uapou ratou uaorai i te angaanga tei akaueia ra. (Luka 13:24) Inara te rave ‘kia roiroi’ (“angaanga akaroiroi,” Kingdom Interlinear) te akataka maira i te angaanga roa e te akaroiroianga, e putuputu kare e puapinga. Te akakite maira te “teiaa i te apainga” i te manako no te apai anga teiaa tei tere atu i te mea tau. Ka rauka kia akaaiteia te tuke anga ki tetai tangata te ko ra no tetai apinga uunaia e tetai tei ko ra i te ara vai i tetai puakapa angaanga ra. Te rave ra raua toko rua i te angaanga aiteite te teiaa. Ta tetai, e mareka ua te rave anga, inara ta tetai ke ra, e angaanga mutu kore e te reka koreia. Tei akariro ra i te tuke anga ko te akakoro anga ia o te angaanga, me kare ko te ngere i te akakoroanga.

15. (a) Eaa te au uianga te ka tau tatou kia ui ia tatou uaorai me te manako ra tatou e te teiaa ra ta tatou apainga ki runga i to tatou nga pakuivi? (e) Eaa te ka rauka kia tuatuaia no te tumu o ta tatou au apainga teiaa?

¹⁵ Te manako ngakau ra ainei koe e e ‘roiroi e te teiaa taau apainga,’ e te maata roa ra te au akaueue anga ki runga i toou taime e te ririnui? E akara anga teiaa roa ainei taau au apainga e rave ra? Me koia ia, penei ka tauturu e me ui koe ia koe uaorai, ‘Eaa ra taku e rave nei? Eaa te tu apainga taku e apai nei?’ I teia tu, kua akakite tetai tangata tuatua Puka Tapu e tere atu i te 80 mataiti kua topa e: “Me ka akamanako tatou i te au apainga o te oraanga ka o atu ratou ki roto i nga pupu e rua; penei ka akataka tatou ia raua ko taku uaorai i akatupu e kare e rauka kia akakoreia: tei tau ra kia tupu mai, e tei kore ra i tau kia tupu mai, i ta tatou uaorai au angaanga.” Kua tuatua mai aia i reira: “E manganui i o tatou nei te ka poitirere, i muri ake i tetai akara anga matatio ia tatou uaorai, kia kite i te maata o te tuanga o ta tatou au apainga ravarai na tatou uaorai i akatupu.”

16. Penei eaa te au apainga teiaa ta tatou ka tuku pakari kore ua ki rungao ia tatou uaorai?

¹⁶ Eaa etai au apainga penei na tatou i apai mai ki runga ia tatou uaorai? I teia tuatau te noo nei tatou i roto i te ao anoano apinga, inangaro mareka anga, e te tu tau kore. (2 Timoteo 3:1-5) Noatu rai ko te au Kerititiano akatapuia ra tei raro ake i te taomi anga tamouia kia akono i te au tu kakau e te au tu oraanga o teianei ao. Kua tata te apotetoro ko Ioane no “te anoano tika kore o te kopapa nei, e te anoano tika kore o te mata nei, e te akatietie o te ora anga nei.” (1 Ioane 2:16) E au mana ririnui teia te ka ngoie ua te tupu kia tatou. Kua kiteaia e kua akatika ua tetai papaki kia tomo oonu atu ki roto i te kaiou kia rekarekaʼi i te maata o te akamareka anga o teianei ao me kare kia tamou marie i tetai tu oraanga. I reira kua kite ratou e ka tau kia maata atu te taime no te rave angaanga, me kare kia rave katoa i etai atu angaanga, kia raukaʼi te moni ei tutaki i ta ratou au kaiou.

17. Eaa te turanga te ka akariro i te apainga kia ngata atu i te apai, e akapeea teia i te rapakau angaia?

¹⁷ I te mea penei ka manako tetai tangata e kare i te tarevake kia rauka me kare kia rave i etai o te au apinga ta etai ke e rave ra, e mea puapinga maata kia akara matatio me te kapiti tau kore atura aia ki tana apainga. (1 Korinetia 10:23) I te mea e kotinga anake te ka rauka i tetai tangata i te rave, e mea tau kia akakoreia etai apinga kia raukaʼi i te rave i tetai atu apainga. E putuputu te riro, ko te au apinga anoanoia no tatou i te pae vaerua​—taau uaorai apii Puka Tapu, te aere ki te uipaanga, e te angaanga tutu aere—​te akakoreia ra na mua. Ko te tupu anga ka ngere i te maroiroi i te pae vaerua, te ka akariro kia ngata atu te rave i te apainga. Kua akamatakite mai a Iesu Karaiti i taua tu kino ra i tana tuatua anga: “E matakite ra ia kotou, ko te opue aea to kotou ngakau i te maata o te kai e te kona, e te pekapeka o teianei ao, ka rokoia mai ei kotou e taua rā ra, kare i manakoia atu. E rokoia mai oki tei noo i te ao katoa nei i te reira, mei te ereere ra.” (Luka 21:34, 35; Ebera 12:1) E mea ngata kia kite atu i tetai ereere e kia kopae ke i te reira me te teiaa ra tetai e te roiroi maata ra.

Mataraanga e te Akaangaroianga

18. Eaa ta Iesu i oronga ki te aronga tei aere maira kiaia?

¹⁸ No reira, na te tu aroa, kua oronga a Iesu i te vairakau: “E aere mai kotou kiaku nei, . . . naku e akaanga i to kotou roi.” (Mataio 11:28) Nga tuatua ‘akaanga roi’ i konei e te “akaangaroianga” i te Mat 11 irava 29 ra no ko mai i te au tuatua Ereni ra te aiteite ra ki te tuatua ta te urianga Septuagint i taangaanga ra i te uri anga i te tuatua Epera no te “tapati” me kare “akonoanga-tapati.” (Exodo 16:23) No reira, kare a Iesu i taputou e ko te aronga tei aere mai kiaia ra kare e rave angaanga akaou, mari ra kua taputou aia e ka akaanga aia i to ratou roi kia papaʼi ratou no te angaanga te ka tau ratou kia rave kia rotai ei ki ta te Atua ra akakoro anga.

19. Akapeea tetai i te ‘aere mai anga kia Iesu’?

¹⁹ Inara, akapeea tetai i te ‘aere mai anga kia Iesu’? Kua tuatua a Iesu ki tana au pipi: “Ko tei inangaro i te aru mai iaku, e akaruke aia iaia uaorai, e rave i tana satauro, ka aru mai ei iaku.” (Mataio 16:24) No reira, ko te aere mai kia Iesu te akataka ra i te tukuanga i tona uaorai anoano ki raro ake i to te Atua raua ko Karaiti, i te arikianga i tetai apainga, ma te rave tamouanga i te reira. E maata roa ainei te reira akaueanga katoa? E teitei roa ainei te tutaki? E akamanako ana tatou i ta Iesu tuatua i muri ake i tana oronga mai anga i te patianga aroa ki te aronga tei roiroi ra.

Ka Maara Ainei Ia Koe?

◻ Na roto i teea au tu te au tangata o to Iesu ra tuatau i te teiaa anga i te apainga?

◻ Eaa te tumu tikai o te rave anga ngata o te au tangata ra?

◻ Akapeea te akara matatio anga tau na tatou ia tatou uaorai me te manako ngakau ra tatou e te teiaa ra te apainga?

◻ Penei eaa te au apainga teiaa ta tatou ka tuku pakari kore ki runga ia tatou uaorai?

◻ Akapeea e raukaʼi ia tatou te akaangaroianga ta Iesu i taputou ra?

[Tutu i te kapi 15]

Eaa etai a apainga teiaa penei ka tuku tatou ki runga ia tatou uaorai?

[Akameitakianga no te Tutu i te kapi 15]

Na to Bahamas Ministry of Tourism