E Akaata i te Manako Ngakau o Karaiti Ra

“E teianei, kia akaarite mai te Atua nona te akakoromaki e te pumaana, i to kotou [manako] ngakau, tetai ki tetai kia tau i te anoano o te Mesia ra o Iesu.”​—ROMA 15:5, akaaite ia NW.

1. Akapeea ka raukai tetai akatupu anga na te tu ngakau o tetai ra?

KA AKATUPU te manako ngakau i te tuke anga maata i te oraanga. Tetai tu kare e kea atu me kare tetai ma te ngakau tauta pakari ra, tetai ma te ngakau mou me kare e manako kore ua, tetai e riri ua me kare ko tetai ma te ngakau taokotai ua, ko tetai tei akaapa ua ra me kare ko tetai ma te ngakau akameitaki ra ka rauka kia mana ririnui ki te tu akono a tetai tangata ma te au turanga e ka akapeea oki te akono mai a etai ke ra kiaia. Ma tetai ngakau meitaki, ka rauka kia mataora ua tetai noatu te au turanga ngata. No tetai tangata ma te manako ngakau kino, kare e apinga akaraanga tika, noatu rai​—mei tetai akara anga mai​—te meitaki ra te oraanga.

2. Akapeea ta tetai tangata apiianga i te au tu ngakau?

² Ka rauka kia apiiia te au manako ngakau meitaki me kare kino. Ko te tika kia apiiia te reira. I te tuatua anga no tetai tamaiti anau ouia, te na ko ra te Collier’s Encyclopedia e: “Te au manako ngakau te ka rauka mai iaia i te openga ka tika i rauka iaia me kare i apiiia, mei iaia i apii ra i tetai reo me kare tetai ua atu tu karape.” Akapeea tatou me apii i te au manako ngakau? E manganui te au apinga te ka tauturu mai, ko te reva i te pae mai e te pirianga oa e mana maata to raua. Te akakite maira te enetaikoropitia taikuia i mua akenei: “Ka apii tatou me kare ka tauru, mei te osmosis rai, te au manako ngakau o te aronga e pirianga oa no tatou ra.” E au tauatini ua atu mataiti kua topa, i tuatuai te Pipiria i tetai tu aiteite: “Ko tei kapiti katoa i tona aerenga ki te aronga pakari ra, ka pakari katoa ïa: ko tei kapiti ra ki te aronga neneva ra, e mate ïa.”​—Maseli 13:20; 1 Korinetia 15:33.

Tetai Akaraanga no te Manako Ngakau Tika

3. Koai tei akatauanga meitaki ma tona tu manako ngakau ra, e akapeea ka raukai ia tatou te aru iaia?

³ Mei etai apinga katoa ra, pera rai i te pae manako ngakau, kua akanoo a Iesu Karaiti i te akara anga meitaki rava. Kua tuatua aia: “Kua tuku atu na oki au i te akaraanga na kotou, ko taku i raveo ia kotou nei, kia akapera katoa kotou.” (Ioane 13:15) E riro ei tatou kia aite atu kia Iesu, ka tika tatou kia apii nona na mua.a Ka apii tatou i te oraanga o Iesu ma te manako anga kia rave i ta te apotetoro ko Petero i raurau maira: “I kapikiiaʼi oki kotou; i mate katoa oki te Mesia uaorai no kotou; e kua vaoo oki i te akaraanga na kotou, kia aru kotou i tona takainga vaevae.” (1 Petero 2:21) Ta tatou akakoro anga oki kia aiteite meitaki atu tatou kia Iesu. Te kapiti ra te reira i te tatanuanga i tona manako ngakau oki.

4, 5. Eaa te tuanga o to Iesu ra manako ngakau tei akakiteia maira ia Roma 15:​1-3, e akapeea ka raukai i te au Kerititiano ra kia aru iaia?

⁴ Eaa te o atura ma te raukaanga te manako ngakau o Iesu Karaiti ra? Te tauturu maira te pene 15 o te reta a Paulo ki to Roma ia tatou kia pau i taua uianga ra. I roto i te nga irava mua tokoiti ua o taua pene ra, te taiku maira Paulo i tetai tu meitaki rava no Iesu i tana tuatua anga: “E teianei, ko tatou ko tei maroiroi nei, ka akakoromaki i te apikepike o te maroiroi kore e tikaʼi, eiaa e akatika i ta tatou uaorai. E akarekareka tatou katoa nei i tetai ke, kia meitaki aia, kia maroiroi. Kare katoa oki te Mesia i akarekareka iaia uaorai, i tei tataia ra e, ‘Te akakino a te aronga i akakino ia koe ra, kua iri mai ïa ki runga iaku.’”​—Roma 15:​1-3.

⁵ I te aruanga i to Iesu ra tu ngakau, te akamaroiroiia ra te au Kerititiano kia teateamamao i te tavini atu i te au umuumu anga no etai ke ra ma te tu akaaka eiaa no te anoanoanga kia akamareka ia ratou uaorai. E tika, ko taua tu akaaka puareinga ra kia tavini atu ia etai ke ra e tu ia no te aronga “tei maroiroi nei.” Ko Iesu, tei maroiroi atura i te pae vaerua i tetai ua atu tangata tei ora ana, kua tuatua nona uaorai: “Kare oki te Tamaiti a te tangata i aere mai kia taviniia tona, ei tavini ra, e kia oronga i tona ora ei oko no te tangata e manganui.” (Mataio 20:28) Ei au Kerititiano, ka tau tatou kia anoano kia itae atu i te tavini ia etai ke ra, kapiti katoa “te maroiroi kore e tikaiʼi.”

6. Na teea tu e raukai ia tatou te aru i ta Iesu manako i te patoi anga e te akakino anga?

⁶ Ko tetai atu tu meitaki ta Iesu i akakite e akaraanga no te manako e te angaanga tei riro ra ei mea tinamou anake. Kare aia i tuku i te manako ngakau puapinga kore o etai ke ra kia mana ki runga i tona uaorai manako ngakau meitaki i te tavinianga i te Atua; kare katoa oki tatou e tau kia pera. I te akakino angaia e te takinga kinoanga no te akamori tiratiratu anga i te Atua, kua akakoromaki marie a Iesu ma te kore e akaapaanga. Kua kite aia e ko te patoi anga mei ko mai i tetai ao irinaki kore e te akarongo kore oki ka rauka kia manakoia atu e te aronga tei tauta ra kia akamareka i to ratou tangata tupu ‘kia meitaki e kia maroiroi oki.’

7. Akapeea ta Iesu akakite akakoromaki anga, e eaa ra tatou ka rave akapera ei?

⁷ Kua akakite a Iesu i tetai manako ngakau tika i etai atu au tu. Kare rava aia i akakite i te tu akakoromaki kore ma Iehova ra mari ra kua tatari marie aia no te akatupuanga i Tana au akakoroanga. (Salamo 110:1; Mataio 24:36; Angaanga 2:​32-36; Ebera 10:​12, 13) Pera katoa oki, kare a Iesu i akakoromaki kore ma tana au pipi. Kua tuatua a Iesu kia ratou: “E kia apiiia kotou e au”; i te mea e “maru” aia, e akamaroiroianga tana apiianga e te akaangaroianga oki. E no te mea “e ngakau akaaka” tona, kare aia i tuatua akateitei me kare akaparau. (Mataio 11:29) Kua akamaroiroi maira Paulo ia tatou kia aru i teianei au tu ngakau o Iesu i tana tuatua anga: “Kia okotai rai o kotou tu ngakau e to te Mesia ra to Iesu: Ko te tu ïa aia no te Atua, e kare aia i manako e, e apinga āru kia aite katoa aia i te Atua ra: Kua tuku ke atura ra aia i tona uaorai tu, e kua rave i to te tavini, i te riro anga mai mei te tangata nei te tu.”​—Philipi 2:​5-7.

8, 9. (a) Eaa tatou i tau ei kia tauta i te tatanu i tetai tu ngakau noinoi kore? (e) Eaa tatou i tau ei kia kore e reka kore me ka kore e rauka ia tatou te aru tikai i te akaraanga ta Iesu i akaruke maira, e akapeea a Paulo i riro ei ei akatauanga meitaki i teianei tu?

⁸ E mea ngoie ua kia tuatua e te anoano ra tatou kia tavini atu ia etai ke ra e te anoano ra kia tuku i to ratou au umuumu anga ki mua i to tatou uaorai. Inara na te akara matatio tiratiratu anga i to tatou manako ngakau penei ka akakite mai e ko to tatou ngakau kare i aru takiri i taua aerenga ra. Eaa ra i kore ei? Te mea mua, no te mea kua akatuangaia mai tatou i te au tu noinoi mei ia Adamu raua ko Eva ra; te rua, no te mea te noo nei tatou i roto i tetai ao te akakeu ra i te tu noinoi. (Ephesia 4:​17, 18) Kia akatupu i tetai manako ngakau noinoi kore e putuputu te aite anga kia tatanu i tetai akaraanga manako tuke ki to tatou tu apa ua i anauia maira. Ka riro te reira ei tamanako anga papu e te tauta anga oki.

⁹ To tatou tu apa ua, te tu tuke maata ra ma te akaraanga apa kore ta Iesu i tuku mai kia tatou nei, penei i etai tuatau ka akariro ia tatou kia mareka koreia. Penei ka ekoko tatou e ko te riroanga mai te manako ngakau aiteite ma to Iesu ra e ka rauka ia. Inara e tamanako i ta Paulo au tuatua akamaroiroi anga ra: “Kua kite oki au e kare ua e mea meitaki e vai i roto iaku, (i roto i toku kopapa nei;) ko te anoano ra, te vaitata ua nei ïa kiaku; kareka te rave i te mea meitaki ra, kare ïa i kitea iaku. Ko te meitaki oki taku e anoano ra, kare ïa au e rave; kareka te kino anoano koreia e au ra, ko taku ïa e rave nei. Te rekareka nei oki au i te ture a te Atua i te akonoanga i te tangata i roto ra; Te kite nei ra au i tetai ture i roto i toku kopapa nei, i te māro mai anga i te ture i roto i toku ngakau, e te akariro anga iaku ei tuikaa na te ture kino i roto i toku nei kopapa.” (Roma 7:​18, 19, 22, 23) E tika, kua arai putuputu to Paulo ra tu apa ua iaia mei te raveanga i to te Atua ra anoano mei tana i inangaro ra, inara ko tona tu ngakau​—te tu o tona manako e tona manako ngakau no Iehova e Tana ture oki​—e akaraanga tau meitaki ia. Ka rauka ra kia pera katoa to tatou nei.

Akatikatikaanga te Au Tu Ngakau Tarevake

10. Eaa te manako ngakau ta Paulo i akamaroiroi i to Philipi kia tatanu?

¹⁰ E mea tau ainei e te umuumuia ra tetai papaki kia akatikatika i tetai tu ngakau tarevake ra? Ae. I te akaraanga ko te tika teia no tetai papaki Kerititiano i te anere mataiti mua ra. I tana reta ki to Philipi ra, kua tuatua a Paulo no te rauka anga te manako ngakau tika. Kua tata aia: “Kare au i karanga e kua rauka iaku [te oraanga i te rangi ra na roto i te tuakaouanga mua ra], e kua meitaki rava au i teianei: te umuumu atu nei ra au, peneiake ko te rauka iaku te mea i rokoia mai ei au nei e te Mesia ra e Iesu. E aku au taeake e, kare au i manako iaku uaorai nei e kua rauka: okotai aku mea e rave nei; i te akangaro anga i te au mea i muri ra, e te uapou anga atu i tei mua ra, Te aruaru atu nei au na te akairo, kia rauka iaku te tutaki i ta te Atua ra kapiki anga no runga maira i te Mesia nei ia Iesu. E teianei, e na reira to tatou manako, to te aronga katoa i karape ra.”​—Philipi 3:​12-15.

11, 12. I roto i teea au tu ta Iehova akakite anga i tetai manako ngakau tika kia tatou?

¹¹ Te akaari maira ta Paulo au tuatua e ko tetai ua atu tei, riro ra ei Kerititiano, e kare i kite i te umuumu anga kia tere ki mua e tu manako ngakau tarevake tona. Kua puapinga kore aia i te kimianga i to Karaiti ra manako ngakau. (Ebera 4:11; 2 Petero 1:10; 3:14) E puapinga kore ainei te turanga o taua tangata ra? Kare rava ia. Ka rauka i te Atua te tauturu ia tatou kia taui i to tatou tu ngakau me te anoano tikai ra tatou. Kua tuatua katoa mai a Paulo: “E e manako ke ra to kotou i tetai mea atu, na te Atua e akakite mai ia kotou i te reira.”​—Philipi 3:15.

¹² Inara, me te inangaro ra tatou kia akakite mai a Iehova i te manako ngakau tika kia tatou, ka tau tatou kia rave i ta tatou tuanga. Na te apii pureanga i te Tuatua a te Atua ra ma te tauturu a te au puka Kerititiano te orongaia maira e “te tavini akono meitaki e te pakari” e raukai i te aronga “e manako ke ra” to ratou kia akatupu i te manako ngakau tika. (Mataio 24:45) Ka rekareka te aronga pakari Kerititiano, tei akataoongaia ra e te vaerua tapu ‘kia akaangai i te ekalesia a te Atua’ i te oronga i te turu anga. (Angaanga 20:28) Mei teaa ra to tatou akameitaki anga e kua akamanako maira Iehova i to tatou au tu apa ua e kua oronga aroa mai i te tauturu no tatou nei! E ariki ra tatou i te reira.

Apiianga mei ko Mai i Etai Ke Ra

13. Eaa ta tatou i apii no tetai ngakau tika mei te tataanga Pipiria no Iobu ra?

¹³ Ia Roma pene 15, te akaari maira Paulo e ko te akamanakoanga ki runga i te au akatauanga tuatua enua ka rauka kia tauturu ia tatou kia akatikatika i to tatou manako ngakau. Kua tata aia: “Te au tuatua ravarai oki i tataia i muatangana, i tataia ïa kia kite tatou; kia rauka to tatou tatari anga, i te akakoromaki e te pumaana o te tuatua i tataia ra.” (Roma 15:4) Kua umuumuia tetai papaki o te au tavini tiratiratu o Iehova ra kia akatikatika i tetai au tu o to ratou au manako ngakau ra. Ei akatauanga, e mea matauia ko Iobu e tu ngakau meitaki tona. Kare aia i manako kino kia Iehova, e kare aia i tuku i te mamaeanga kia akangaueue i tona irinaki anga i te Atua ra. (Iobu 1:​8, 21, 22) Inara, e tu manako akatika tona iaia uaorai. Kua taki atura Iehova ia Eliu kia tauturu atu ia Iobu i te akatikatikaanga i teianei tu manako. Kare aia i manako e te akakinoia maira aia, kua ariki akaaka ua a Iobu i te umuumu anga no tetai taui anga tu manako ngakau e kua rave ua aia i te reira.​—Iobu 42:​1-6.

14. Akapeea tatou e aite ei kia Iobu me ka akoia mai tatou no to tatou manako ngakau?

¹⁴ Ka rave ainei tatou mei ia Iobu rai me ka akakite takinga meitaki mai tetai oa Kerititiano kia tatou e te oronga ra tatou i tetai akakite anga tu ngakau tarevake? Mei ia Iobu rai, auraka tatou e “akaapa i te Atua.” (Iobu 1:22) Me ka mamae tau koreia tatou, auraka tatou e akaapa me kare e tuatua na Iehova to tatou au turanga ngata. E kopae ke tatou i te tautaanga kia akatika ua ia tatou uaorai, ma te maaraanga e noatu eaa ta tatou angaanga i te tavini anga ia Iehova ra, te vai ua ra tatou “e au tavini puapinga kore.”​—Luka 17:10.

15. (a) Eaa te manako ngakau tarevake tei akaaere ke atu i tetai papaki pipi a Iesu ra? (e) Akapeea ta Petero akaari anga i tetai ngakau meitaki ra?

¹⁵ I te tuatau o te anere mataiti mua ra, kua akakite tetai papaki tei akarongo atura kia Iesu i tetai tu ngakau tika kore. I tetai atianga, kua tuatua a Iesu i tetai apinga tei ngata ra kia maramaia. Ei tupuanga, “e manganui tana aronga pipi i akarongo i taua tuatua nei, i na ko e, E tuatua rikarika teia, ka kitea ra iaai?” Te aronga tei tuatua i teianei tu te taka meitaki ra e manako ngakau tarevake to ratou. E na to ratou tu ngakau tarevake i taki atu ia ratou kia akamutu te akarongo atu kia Iesu. Te tuatua ra te tataanga: “Akaruke maira tetai papaki pipi ana i reira ra e manganui, kare maira i aru akaou iaia ra.” E manako ngakau tarevake ainei to ratou katoatoa? Kare. Te tata katoa maira: “Kua tuatua mairā Iesu ki te ngauru ma rua ra, Ka aere katoa ainei kotou? Kua karanga aturā Simona Petero kiaia, E te Atu, ka aere tika matou kiaai ra?” Ko te tika, na Petero i pau tana uaorai uianga: “Tei ia koe te tuatua o te ora mutu kore ra.” (Ioane 6:​60, 66-68) Mei teaa ra tetai tu ngakau meitaki! Me rokoia ma te au akataka anga me kare au akakiteanga meitaki no te au Tuatua Tapu ta tatou penei i rave anga ngata kia ariki i te akamata anga, kare ainei i te meitaki kia akakite i te tu manako ngakau tei akaariia e Petero ra? Mei teaa ra te tu neneva ka akamutu te tavinianga ia Iehova me kare kia tuatua na roto i te tu tuke ki te “akonoanga tuatua tikai” no te mea ua ko etai apinga e ngata i te kiteia i te akamata anga ra!​—2 Timoteo 1:13.

16. Eaa te manako ngakau akapoitirere tei akakiteia mai e te au arataki akonoanga ngati Iuda i to Iesu tuatau?

¹⁶ Te au arataki akonoanga ngati Iuda o te anere mataiti mua ra kua kore i akakite i te manako ngakau o Iesu ra. Ta ratou tamanako anga kia kore e akarongo kia Iesu kua akakiteia i tana akatu anga ia Lazaro mei te mate ra. No tetai ua atu ma te tu ngakau tika, ka riro taua temeio ra ei akakite anga papu e kua tonokia mai a Iesu mei te Atua maira. Inara, ka tatau tatou: “Kua akaputuputu maira te kau taunga nunui ra e te au Pharisea i te Sunederi, na ko akera, Te aa ua nei tatou? Maata rava ta teianei tangata akairo e rave nei. I vaio ua atu rai tatou iaia mei teianei rai, ka ope takiri te tangata i te akarongo iaia; e ka tae mai oki to Roma e rave i to tatou nei ngai, e te enua katoa oki.” Ta ratou rapakau anga? “Mei taua rā mairai ratou i te akatau anga i ta ratou tuatua e ta iaia.” I te pae atu i te akapapaanga kia ta ia Iesu, kua akanoo ratou kia akapou atu i te akakite anga ora no tana raveanga ei rave temeio ra. “E akakoro akera te kau taunga nunui, kia ta katoa ratou ia Lazaro.” (Ioane 11:​47, 48, 53; 12:​9-11) Mei teaa ra te kino o te reira me ka akamou tatou i tetai manako ngakau aiteite e kia riro kia pekapeka me kare kia taitaia i te au apinga tei tau tikai ra tatou kia rekareka! Ae, e mei teaa ra te kino!

Aruanga i to Karaiti Manako Ngakau Papu Meitaki

17. (a) I raro ake i teea au turanga ta Daniela akaari anga i tetai manako ngakau mataku kore? (e) Akapeea a Iesu i te akaari anga iaia uaorai e kia mataku kore?

¹⁷ E akono tamou ana te au tavini o Iehova i te manako ngakau papu meitaki. I te akaputu muna anga te au enemi o Daniela kia akamana i tetai ture akakoreanga i tetai patianga ki tetai ua atu atua me kare tangata mari ra ki te ariki anake ra no te 30 ra, kua kite a Daniela e ka akaapiapi teianei i tona pirianga ma te Atua ko Iehova. Ka kore ainei aia e rave i te pureanga ki te Atua no etai 30 ra? Kare, kua rave mataku kore ua aia i te pureanga kia Iehova e toru taime i te ra okotai, ko tana ravenga te reira. (Daniela 6:​6-17) Pera katoa oki kare a Iesu i akatika kia tamanataia mai aia e tona au enemi. I tetai ra Tapati, kua aravei atu aia i tetai tangata ma te rima maro ra. Kua kite a Iesu e manganui te au ngati Iuda i reira te ka mareka kore me ka rapakau aia i tetai i te Tapati ra. Kua ui tika atura aia kia ratou uaorai kia akakite mai i taua tumu ra. I to ratou koreanga e akakite mai, kua rave ua atura Iesu e kua rapakau i taua tangata ra. (Mareko 3:​1-6) Kare a Iesu i unui ki muri i te akatupu anga i tana angaanga no te mea kua manako ngakau aia ko te mea tika ia.

18. Eaa tetai papaki i patoi mai ei ia tatou, inara akapeea te akono anga tau na tatou ki to ratou tu ngakau tau kore ra?

¹⁸ Te kite nei te Au Kite o Iehova i teia tuatau e ka tika katoa ratou kia kore e mataku no te tu riri o te aronga patoi ra. Penei ake, ka kore ratou e akakite i te manako ngakau o Iesu ra. E manganui te patoi ra i te Au Kite o Iehova, tetai papaki no to ratou kite kore i te au tika ra e ko etai atu no to ratou makitakita i te Au Kite ra me kare i ta ratou tu ngakau oa kore mai kia akakino i to tatou tu mou ra. Inara auraka tatou e tuku i to ratou tu ngakau oa kore mai kia akakino i to tatou tu mou ra. Auraka tatou e tau kia tuku na etai ke e akakite mai kia tatou i te aerenga e rave ei tatou i te akamori anga.

19. Akapeea ka raukai ia tatou kia akakite i tetai manako ngakau mei to Iesu Karaiti rai te tu?

¹⁹ Kua akakite tamou marie a Iesu i tetai manako ngakau mou ki tana au pipi e ki ta te Atua ra au akanoonoo anga, noatu eaa te tu ngata no te rave anga. (Mataio 23:​2, 3) Ka tau tatou kia aru i tana akatauanga. E tika, e apa ua to tatou au taeake, inara e pera katoa oki tatou. E teiea te ngai e kiteai e tatou te au oa meitaki atu e te au oa tiratiratu tikai i to tatou taeake anga i te ao katoa nei? Kare a Iehova i oronga mai ake i tetai kite takiri anga i tana Tuatua tataia ra kia tatou, inara ko teea pupu akonoanga tei maata atu te kite ra? E tamou marie tatou i te manako ngakau tika ra, koia te manako ngakau o Iesu Karaiti ra. I roto i etai atu au apinga, te kapiti ra teianei i te kiteanga e akapeea te tatari anga ki runga ia Iehova, mei ta tatou ka uriuri manako i te atikara ka aru mai nei.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

Ka Rauka Ainei ia Koe te Akataka?

• Akapeea te akatupu anga a to tatou tu ngakau i to tatou oraanga nei?

• E akataka mai i te manako ngakau o Iesu Karaiti ra?

• Eaa ta tatou ka kite mei to Iobu tu ngakau ra?

• Eaa te tu ngakau tika no tatou i te aro atuanga i te patoi anga ra?

[Au Tutu i te kapi 7]

Ko tetai Kerititiano ma te tu ngakau tika ka itae atu kia tauturu i etai ke

[Tutu i te kapi 9]

Te apii anga i te Tuatua a te Atua ma te pure ka tauturu ia tatou kia ariki i to Karaiti tu manako ngakau