Te Purepure e te Kimikimi Anga i te Pae Vaerua Mou

POUROA tatou e au umuumu anga pae vaerua to tatou e te pae kopapa oki. No reira i maatai te aronga te ui ra i te au uianga mei, Eaa te akakoroanga o te oraanga, e eaa te au tangata i mamae ei, e eaa te ka tupu kia tatou me mate tatou? E manganui te au tangata ngakau tae te kimi ra i te au pau anga ki teia e etai atu au uianga aiteite i te au uipaanga no te kimikimi anga, te ngai e aravei atu ei ratou i te au taunga (te karanga katoaia ra e e au rima rave), te manakonakoanga no te komunikeiti ma te au vaerua o tei mate ra. Kua tapaia teia rave anga e e purepure.

Te aronga rave purepure te kiteia ra i te au enua e manganui, e te akaputu ra ratou i te au putuputuanga e te au ekaretia. Ei akatauanga, i Brazil, ko etai 4,000,000 aronga rave purepure te aru ra i te apiianga a Hyppolyte Leon Denizard Rivail, ko tetai tangata Varani apiipii e te kimi kite i te 19 anere mataiti tei tata i raro ake i te ingoa o Allan Kardec. Kua akamata mua a Kardec i te inangaro i te au apinga no te purepure i te 1854. I muri akera kua ui aia i te au uianga ki te au taunga i te au ngai e manganui e kua tata i te au pauanga i roto i The Book of Spirits, tei neneiia i te 1857. Ko tetai atu angaanga e rua tana i tata ko The Mediums’ Book e The Gospel According to Spiritism.

Kua taokotaiia atu te purepure ma te au ravenga akonoanga mei te voodoo rai, te taunga, te manamana, me kare Satanism. Inara, ko te aronga tei aru i te au apiianga a Allan Kardec kua tuatua e e tuke to ratou au irinakianga. E putuputu ta ratou au puka i te taiku i te Pipiria, e kua taiku ratou ia Iesu ei “arataki e te akatauanga no te au tangata katoa ra.” Kua tuatua ratou e ko ta Iesu au apiianga “te au akakite anga ma katoa o te ture tu-Atua ra.” Kua manako a Allan Kardec i te au tataanga purepure ra e ko te toru o te akakiteanga i te ture a te Atua ra ki te tangata, nga mea mua e rua ra ko nga apiianga a Mose e ta Iesu ra.

Te akainangaro ra te purepure i te aronga e manganui no ta te reira akateitei anga i te aroa tangata tupu e te au angaanga oronga apinga. Tetai irinakianga purepure koia oki: “Me kare e oronga apinga kare e ora.” E manganui te aronga purepure te rave ra i te angaanga taiate, te tauturuanga i te au are maki, au ngai apii, e etai atu au ngai mei te reira te tu. Te meitaki ra taua au tauta anga ra. Inara akapeea, te au irinakianga o te aronga purepure me akaaiteia atu ki ta Iesu ra au apiianga tei tataia ra i te Pipiria? E akara tatou e rua akatauanga: te manakonako anga no tei mate ra e te tumu oki no te mamaeanga.

Eaa te Manakonako Anga no Tei Mate?

E manganui te aronga purepure te irinaki ra i te reincarnation. Te tuatua ra tetai puka purepure: “Ko te reincarnation anake te apiianga te aiteite ra ki ta tatou manako no te tuatua tau tu-Atua; ko te reira anake te apiianga te rauka ra te akataka anga i te tuatau ki mua e te akamaroiroi anga i to tatou au manakonako anga.” Te akataka ra te aronga purepure e i te matenga ko te meta, me kare “te vaerua akatangataia ra,” ka akaruke i te kopapa​—mei tetai pepe rai me aere mai mei tona cocoon. Te irinaki ra ratou e ko teianei au vaerua ka akaoki akaouia mai ei au tangata kia raukai te tamaia te au ara tei raveia i te oraanga i mua akera. Inara kare e maaraaraia taua au ara o mua ra. “Kua akamanako te Atua i te reira e tau e kia tukunaia tetai arai ki rungao i te tuatau kua topa ra,” i na The Gospel According to Spiritism ei.

“Kia akakore i te reincarnation e akakore katoa ia i te au tuatua a Karaiti,” ta Allan Kardec i tata. Inara, kare rava a Iesu i taiku ana i te tuatua “reincarnation” e kare katoa i tuatua ana i taua manako ra. (E akara i “Te Apii ra Ainei te Pipiria i te Reincarnation?” i te kapi 22.) Kareka ra, kua apii a Iesu i te tuakaouanga o tei mate. I te tuatau o tana angaanga orometua i te enua nei, kua akatuakaou aia e toru au tangata​—te tamaiti a tetai vaine takaua i Naina ra, te tamaine a tetai tutara o te tunako, e tona oa piri vaitata ko Lazaro. (Mareko 5: 22-24, 35-43; Luka 7:​11-15; Ioane 11:​1-44) E akamanako ana tatou i tetai o aua tupu anga umere ra kia kite eaa te aiteanga o ta Iesu tuatua no te “tuakaouanga.”

Te Tuakaouanga o Lazaro

Kua akarongo a Iesu e te maki ra tona oa ko Lazaro. E rua ra i muri iora, kua tuatua atura aia ki tana au pipi: “Kua moe to tatou oa ko Lazaro; e te aere nei au e akaara iaia.” Kare te au pipi ra i kite eaa te aiteanga o ta Iesu ra tuatua, no reira kua tuatua taka meitaki atura aia: “Kua mate takiri a Lazaro.” I to Iesu tae atuanga ki te menema o Lazaro, kua a ra te matenga o taua tangata ra. Inara, kua karanga atura Iesu kia uri keia atu te toka i momaniia ra te ngutupa o te tanumanga. I reira kua kapiki atura aia: “E Lazaro, ka aere mai ki vao!” I reira kua tupu tetai apinga taka ke. “Kua aere maira taua tangata i mate ra ki vao, kua tākaiia nga rima e nga vaevae; i vaîia oki te mata i te kakau. Kua karanga aturā Iesu kia ratou, Ka tatara, e tuku atu iaia kia aere ana.”​—Ioane 11:​5, 6, 11-14, 43, 44.

Te taka meitaki ra, kare teia i te reincarnation. Kua tuatua Iesu e te moe ra taua Lazaro tei mate ra, kua ngaro ke tona manako. Mei ta te Pipiria i akataka ra i te reira, ‘kua kore rava atura tona manako.’ Kare ana ‘apinga i kite.’ (Salamo 146:4; Koheleta 9:5) Kare a Lazaro tei akatuakaouia ra i tetai tangata ke ma tetai vaerua reincarnated. Iaia tona uaorai tu, ko taua mataiti rai, e ma taua maaraara anga rai. Kua akamata akaou aia i tona oraanga i te ngai i akarukeia ra e ia te reira e kua oki akaou atura aia ki tana aronga akaperepere tei aue ra i tona matenga.​—Ioane 12:​1, 2.

I muri iora, kua mate akaou a Lazaro. No reira, eaa te akakoroanga tei akatupuia i tona tuakaouanga? Kapiti katoa ma etai atu tuakaouanga ta Iesu i rave ra, kua akaketaketa mai te reira i to tatou irinaki anga i te taputou a te Atua ra e ko Tona au tavini tiratiratu ka akatuia mai mei te mate i Tana tuatau tau. Ko taua au temeio a Iesu ra kua kapiti atu i te teiaa tikai ki tana au tuatua: “Ko au te tuakaouanga, e te ora; ko te akarongo mai iaku ra, mate ua atu rai, ka ora ra ïa.”​—Ioane 11:25.

No te tuakaouanga i te tuatau ki mua ra kua tuatua Iesu: “Te vaitata mai nei oki te ora, e akarongo ei te aronga katoa i roto i te rua i [toku] reo, E kua aere mai ki vao; tei rave ana i te meitaki ra, ei te tuakaouanga ora ïa ratou; e tei rave ana i te kino ra, ei te tuakaouanga akaapa ïa ratou.” (Ioane 5:​28, 29) Mei te tu ia Lazaro ra, ka riro te reira ei tuakaouanga no te au tangata mate ra. Kare ia i tetai kapiti akaouanga no te au vaerua kite ra ma te au kopapa akatuakaouia maira tei pe ra e penei kua tauruia atu ki roto i tetai au mero ora ra. Te akatuakaouanga i tei mate ra tei roto tikai ia i te mana o Tei Anga maira i te rangi e te enua, tei mutu kore ra te pakari e te mana oki.

Kare ainei te apiianga no te tuakaouanga ra, tei apiiia ra e Iesu Karaiti, e akakite mai ana i te aroa oonu o te Atua no te au tangata tataki tai ra? Inara akapeea te rua o te uianga tei taikuia mai i mua akera?

Eaa te Tumu no te Mamaeanga?

E maata te mamaeanga o te tangata te tupu maira no te au apinga pakari kore ra, kamakura, me kare no ta te au tangata kino i rave. Inara, akapeea te au tupu anga tumatetenga kare ra e rauka kia akaapaia ki runga i te au tangata? Ei akatauanga, eaa ra te au tumatetenga e te au tupu anga kikino natura ra? Eaa ra etai tamariki i anauia mai ei ma te au tu maki ra? Kua manako a Allan Kardec i taua au apinga ra ei au akautunga ra. Kua tata aia: “Me te akautungaia ra tatou e tarevake tetai kua raveia. Me kare taua tarevake ra no teianei oraanga i reira ka tika no ko mai i tetai oraanga mua ra.” Kua apiiia te aronga purepure kia pure: “E te Atu, e tuatua tau katoa koe. Te maki Taau i kite ra e tau kia tukuia mai kiaku kua tika e te tau ra . . . Ka ariki au i te reira ei tapokianga no toku tuatau kua topa e ei timataanga no toku akarongo e te kauraro anga ki Toou anoano akameitakiia ra.”​—The Gospel According to Spiritism.

Kua apii ainei a Iesu i taua apinga ra? Kare. Kua kite tikai a Iesu i te tuatua a te Pipiria: “E tuatau ra, e te manuia ua, to te tangata katoa ra.” (Koheleta 9:11) Kua kite aia e i etai taime ka tupu ua mai te au apinga kino. Kare ia no tetai akautunga no te au ara.

E akamanako ana i teianei tupu anga i to Iesu ra oraanga: “E te aere ua ra [Iesu] ra, kite atura aia i tetai tangata matapo mei te anau anga mai. Kua ui maira tana au pipi kiaia, na ko maira, E Rabi, naai te ara, nana uaorai aina e na nga matua ainei, i anau matapo mai ei aia?” E akakiteanga maata tikai ta Iesu ra pauanga: “Kare to te ara a teianei tangata, e te ara a nga matua ra: no te mea ra, kia kitea te angaanga a te Atua iaia nei. I akapera aia i te tuatua anga, kua tutua iora i te uavare ki raro i te one, kua oi iora i tona uavare e te vari, kua amo atura i te vari ki te mata o taua tangata matapo ra, Kua karanga atura kiaia, Ka aere, ka orei i te vai paî i Siloama ra, . . . Aere atura aia, orei iora, kua aere maira oki ma te kite.”​—Ioane 9:​1-3, 6, 7.

Kua akakite ta Iesu au tuatua e kare no taua tangata ra kare katoa oki no tona nga matua taua apainga ra no tona matapo anga. No reira kare a Iesu i oronga i tetai turu anga i te manako e te akautungaia ra taua tangata ra no te au ara tei raveia i tetai oraanga i mua akera. E tika, kua kite a Iesu e kua akatuangaia mai te au tangata ravarai i te ara. Inara kua akatuangaia ratou i te ara a Adamu, kare i te au ara ta ratou i rave i mua ake i to ratou anau anga maira. No ta Adamu ara, kua anauia mai te au tangata katoatoa ma te kopapa apa ua, ka rauka kia makiia e kia mate oki. (Iobu 14:4; Salamo 51:5; Roma 5:12; 9:11) Ko te tika, ko tetai turanga te reira tei tonokia maira Iesu kia rapakau. Kua tuatua a Ioane Papetito e ko Iesu “te Punua-mamoe a te Atua, ko tei apai ke atu i te ara a to te ao!”​—Ioane 1:29.a

E akara, katoa, e kare a Iesu i tuatua e na te Atua tikai i rave akakoro kia anau matapoia mai taua tangata ra kia raukai ia Iesu te aere mai e rapakau iaia ra i tetai ra. Mei teaa ra tetai angaanga kino o te reira! Ka apai mai ainei te reira i te akapaapaa ki te Atua? Kare. Mari ra na te rapakauanga temeio i taua tangata matapo ra kua rave kia ‘akakite i te au angaanga a te Atua ra.’ Mei te au rapakauanga ke atu e manganui ta Iesu i rave ra, kua akaata mai i to te Atua aroa ngakau tae no te mamaeanga o te tangata nei e kua akapapu i te tau tikai o Tana taputou kia apai mai i tetai openga ki te maki e te mamaeanga o te au tangata katoatoa i Tana tuatau tau ra.​—Isaia 33:24.

Kare ainei i te akapumaanaanga kia kite e kare i te akariroanga kia mamae, te oronga maira to tatou Metua i te rangi ra “i te mea meitaki i te aronga i pati atu iaia ra”? (Mataio 7:11) Mei teaa ra te kaka ta te reira ka apai mai ki Tei Teitei Rava ra me puera mai te au mata o te matapo ra, e akaputataiai te taringa o te turi ra, e aaere te pirikoki, e rererere aere oki, e ka oro!​—Isaia 35:​5, 6.

Akamerengoanga i to Tatou Au Umuumu Anga Pae Vaerua

Kua karanga Iesu: “Kare o te kai anake ra te mea e oraʼi te tangata nei, ko te au mea katoa ra no roto mai i te vaa o te Atua ra.” (Mataio 4:4) Ae, to tatou au umuumuanga pae vaerua te akamerengoia ra me tatau tatou i te Tuatua a te Atua, koia te Pipiria, e kia akono i to tatou au oraanga kia rotai ma te reira. Kare te tuatuaanga ma te au taunga purepure e akamerengo tikai i to tatou umuumu anga pae vaerua. Te tika, ko taua ravenga ra te akaapa takiriia ra i ta Allan Kardec i taiku ra ei akakiteanga mua no te ture a te Atua ra.​—Deuteronomi 18:​10-13.

E manganui, kapiti katoa te aronga purepure, te kite ra e ko te Atua tei Teitei Rava, tei mutu kore, e apa kore tikai, e takinga meitaki, e meitaki, e tuatua tau oki. Inara e maata atu ta te Pipiria i akakite maira. Te akakite maira e ingoa tona uaorai, ko Iehova, tei tika ra tatou kia akangateitei mei ta Iesu i rave ra. (Mataio 6:9; Ioane 17:6) Te akatutu maira i te Atua ei peretana tikai tei rauka i te au tangata kia rekareka i te pirianga vaitata atu. (Roma 8:​38, 39) Na te tatauanga i te Pipiria, ka kite tatou e aroa ua te Atua e “kare akenei aia i akaoko mai ia tatou e kia aite ki ta tatou au ara; kare oki i tutaki mai ia tatou e kia aite ki to tatou au kino.” (Salamo 103:10) Na roto i tana Tuatua tataia, kua akakite mai te Atu Ngateitei ko Iehova i tona aroa, tona teitei, e te tau oki. Koia Tei arataki ra e te paruru ra i te au tangata akarongo. Ko te kiteanga ia Iehova e tana Tamaiti ko Iesu Karaiti, “ko te ora mutu kore” ia.​—Ioane 17:3.

Te oronga maira te Pipiria i te akakiteanga katoa ta tatou e umuumu ra no ta te Atua au akakoro anga, e te akakite maira te reira kia tatou eaa ta tatou ka tika kia rave me te anoano ra tatou kia akamareka iaia. Na tetai akaraanga matatio i te Pipiria ka oronga mai i te au pauanga tika e te akamerengoanga ki ta tatou au uianga. Te oronga katoa maira te Pipiria i te arataki anga kia tatou e eaa te tika e te tarevake, e te oronga maira i tetai manakonako anga ketaketa. Te akapapu maira kia tatou e i te tuatau e vaitata maira ki mua, na te Atua e “orei i te roi-mata [o te au tangata] katoatoa; e e kore rava te mate, e te aue, e te mii; e te mamae oki, e kore katoa ïa; no te mea kua kore te au mea taito.” (Apokalupo 21:​3, 4) Na roto ia Iesu Karaiti, ka akamatara mai a Iehova i te au tangata ravarai mei te ara akatuangaia e te apa ua, e ka akatuangaia te au tangata ki te oraanga mutu kore ki runga i tetai enua parataito. A taua tuatau ra, te au umuumu anga kopapa no ratou e te au umuumu anga pae vaerua ka akamerengo takiriia.​—Salamo 37:​10, 11, 29; Maseli 2:​21, 22; Mataio 5:5.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

[Pia i te kapi 22]

APII AINEI TE PIPIRIA I TE REINCARNATION?

Te turuia ra ainei te apiianga reincarnation e tetai atu irava Pipiria? E akamanako ana i etai o te au irava ta te aronga irinaki i teia apiianga i taangaanga:

“Kua totou anake ra oki te au peroveta e te ture e tae roa akenei ia Ioane nei . . . Ko Elia teia tei karangaia ra e, e tae mai.”​—Mataio 11:​13, 14.

Ko Ioane Papetito ra ainei a Elia tei anau akaouia mai? I te ui anga atu: “Ko Elia ainei koe?” Kua pau taka meitaki atu Ioane: “Kare au.” (Ioane 1:21) Inara, kua totouia e ka aere mai a Ioane na mua i te Mesia “ma te vaerua e te mana o Elia.” (Luka 1:17; Malaki 4:​5, 6) Te aiteanga, ko Elia a Ioane Papetito i te tu e kua rave aia i tetai angaanga tei aiteite ra ki ta Elia.

“Kia kore te tangata e anau akaou ra, kare aia e kite i te basileia o te Atua ra. Eiaa koe e poitirere ua, ko au i karanga atu kia koe e, Kia anau akaou kotou e tikaʼi.”​—Ioane 3:​3, 7.

Kua tata tetai o te au apotetoro ra i muri mai: “Kia akameitakiia te Atua e te Metua o to tatou Atu ra o Iesu Karaiti! No tona aroa maata i anau akaouia mai tatou ki tetai manakonakoanga ora na roto i te tuakaouanga o Iesu Karaiti mei te mate maira.” (1 Petero 1:​3, 4, Revised Standard Version; Ioane 1:​12, 13) Te taka meitaki ra e ko te anau akaou anga ta Iesu i taiku ra ko tetai tupu anga pae vaerua ia te ka rokoia i te tuatau te vai ora ua ra tana au pipi, kare i tetai reincarnation a tetai tuatau ki mua ra.

“Me mate tetai tangata, te ora ra aia e tuatau ua atu: me oti toku tuatau vaianga ki runga i te Enua nei, ka tatari au, i te kiteanga e ka oki akaou mai au.”​—Tetai “uri anga Ereni” o Iobu 14:14 tei taikuia i roto i The Gospel According to Spiritism.

Te uri ra te Revised Standard Version i teia irava: “Me mate tetai tangata, e ora akaou ainei aia? I te au ra katoa o taku tavini anga ka tatari au, kia tae mai toku tatara anga.” E tatau i te aiteanga katoa o taua irava ra. Ka kite koe e ka tatari te aronga mate ra i roto i te vaarua no to ratou “tatara anga.” (Irava 13) Ia ratou e tatari ra, kare o ratou ora anga. “Tetai tei mate ra kua kore takiri atu aia; e me mate tetai te pe ua ra, kua kore takiri aia.”​—Iobu 14:10, ta Bagster uri anga Septuagint.

[Tutu i te kapi 21]

Te akakite maira te manakonakoanga o te tuakaouanga i to te Atua inangaro oonu ia tatou tataki tai

[Au Tutu i te kapi 23]

Ka apai mai te Atua i te openga ki te mamae anga o te au tangata katoatoa