Te Au Temeio kua Kite Ana Koe!

TE RUA aiteanga o te tuatua “temeio” koia oki “e tupu anga, e apinga me kore e akatupu anga puapinga maata tikai.” Kua kite pouroa ana tatou i teia tu temeio, kare te Atua e o mai ana.

Te rauka anga mai te kite no te au ture kopapa natura, kua rauka i te au tangata i te akatupu i tei manakoia ana i mua ana e kare e rauka i te akatupuia. Ei akaraanga, e tai anere mataiti i topa, penei kua manako te maata anga o te au tangata e kare e rauka mai i tei rauka ra i te au komupiuta, te tivi, te au apinga no te mareva, e te au akatupuanga aiteite i teia tuatau te matauia ra i te au ngai i teianei.

I te kite anga e e manga kite ua to ratou no te au mea umere taineti tei kiteaia i roto i ta te Atua au mea i angaia, te karanga ra etai au taineti e kare e rauka akaou ia ratou i te akakite papu tikai mai e kare tetai apinga e tupu mai. I te maata anga, te puareinga ua ra ratou i te karanga e kare e rauka. No reira kua akaruke ratou i te mataara kia tuera ua no te “au temeio” i te tuatau ki mua.”

Noatu e te taangaanga ra tatou i te aite anga tikai o te “temeio,” i te taiku anga i reira ki te au apinga “tei akatakaia ra ki te rima rave mana ririnui,” ka rauka ia tatou i te karanga e kua kite taki tai ana tatou i te au temeio. Ei akaraanga, ka akara tatou i te ra, te marama, e te au etu​—pouroa e au apinga na tetai “rima rave mana ririnui,” Tei Anga uaorai. Pera katoa, koai te ka akataka pu tikai mai e akapeea te kopapa o te tangata i te angaanga anga? akapeea te roro i te angaanga anga? me kare akapeea te vai oti kore anga o te tangata i tupu mai ei? Te tou maira te puka The Body Machine e: “Na te akatere anga uaua mamaata e akatere ra e e akapapa ra i te kopapa tangata, ko tetai apinga manako anga tuke ake rai, e initini te rauka ra i te akaneke iaia uaorai, e komupiuta te akaou ra iaia uaorai​—e mea anga vavaria i roto i te au tu muna e manganui.” Kua rave te Atua tei anga “i te kopapa tangata” i tetai temeio, ta tatou e umeremere ua ra. Te vai katoa ra tetai au tu no te au temeio kua kite ana koe, noatu e kare paa koe i kite roa ana i te reira.

Ka Riro Mai Ainei Tetai Puka ei Temeio?

Kare atu e puka tei rauka i te tua ateaia mei te Pipiria rai. Te kite ra ainei koe i tetai temeio i roto i te reira? Ka rauka ainei ia tatou i te akataka i tona vai anga ki tetai “rima rave mana ririnui”? E tika, na te au tangata i tata i te puka Pipiria, inara te karanga ra ratou e kua akakiteia mai to te Atua au manako, kare to ratou uaorai. (2 Samuela 23:1, 2; 2 Petero 1:20, 21) E akamanako ana i te reira. Ko etai 40 aronga tataki tai ia ratou, kua noo ana e tere atu i te 1,600 mataiti. No roto mai ratou i te au turanga tuke tuke o te aronga tiaki mamoe, te au tangata vaeau, te aronga ravakai, te au tavini tutara, te au taote, te kau taunga, e te au ariki. Inara, kua rauka ia ratou i te akakite taokotai i te karere no te manakonakoanga ma te tuatua mou e te tika.

Kua akatumuia ki runga i tetai apiianga meitaki, kua ariki te Au Kite o Iehova i te Pipiria, ‘kare ei tuatua na te tangata, ei tuatua ra na te Atua,’ mei ta te apotetoro ko Paulo i tata mai. (1 Tesalonia 2:13) Kua akataka mai ta ratou au puka e tere atu i te au mataiti e akapeea te au tuke anga i roto i te Pipiria i rotai ei ki to te reira karere maata. Ko teia rotai anga i roto roa e akapapu anga iaia uaorai no te taoonga tata tu-Atua.a

Kare atu e puka ke mei te Pipiria rai i tukunaia ana ki roto i taua au tauta anga kino kia takoreia atu te reira. Inara, te vai ua ra rai te reira i teia nei, i roto i tetai tuanga, i roto i te 2,000 reo. Tona akaora angaia tikai ei puka e te akaora angaia no tona tu tiratiratu te akakite maira i te akaoanga tu-Atua. E temeio tikai te Pipiria!

Ko Tetai Temeio ‘e Mea Ora e te Ririnui’

Te au temeio o te au tuatau taito​—no te rapakau anga temeio e te akatuakaouanga​—kare e tupu akaou mai. Inara e tumu anga to tatou i te irinaki e i roto i to te Atua ao ou te vaitata maira, ka tupu akaou mai taua au temeio, i teia taime ra i roto i te ao katoa. Ka apai mai te reira i te akamaru anga tinamou e ka maata atu i to tatou tu kite i teianei i te marama anga.

Ka rauka katoa i te temeio a te Pipiria i te rave i te au temeio aiteite na te akakeu anga i te tangata kia taui i to ratou au tu ei meitaki. (Akara i te akaraanga i roto i te pia “E Ririnui te Tuatua a te Atua,” i te kapi 8.) Te akakite ra a Ebera 4:12 e: “E mea ora oki te tuatua a te Atua, e te ririnui, e kokoi maata oki to te reira i to te koke matarua ra, e te koputa mama takiri anga oki e taka ke ua atu te vaerua e te ngakau, e te paunga e te uo ivi ra; e te akara matariki oki i te manako e te vananga o te ngakau ra.” Ae, kua riro te Pipiria ei apinga angaanga i te taui anga i te au oraanga o te tangata e tere atu i te ono mirioni te noo ra takapini i te ao katoa, i te akaki anga i to ratou oraanga ma te akakoroanga e te oronga anga kia ratou i tetai manakonako anga umere no te tuatau ki mua.

Eaa ka kore ei e tuku i te Pipiria kia rave i tetai temeio i roto i toou oraanga?

[Tataanga Rikiriki i Raro]

[Pia/Tutu i te kapi page 7]

MATE TAKERE AINEI ME TE ORA RA RAI?

Kia tau kia Ioane 19:33, 34, kua mate takere a Iesu i te ‘ko anga tetai vaeau i tona kaokao i te korare, taʼe ua maira te toto e te vai.’ Inara, te akakite maira a Mataio 27:49, 50 (NW) e te ora ua ra rai a Iesu i te tupu anga teia. Eaa ra i tuke ei?

Kua arai te Ture a Mose i te akaruke ua anga i tetai tangata kino kia ri uaia i te po katoa i runga i te rakau. (Deuteronomi 21:22, 23) No reira, i to Iesu tuatau, me vai ora ua tetai tangata tei patitiia i te ope o te ra ra, e mea matauia kia aatiia tona nga vaevae, kia akavivikiia atu te turanga mate. Kare e rauka akaou iaia i te akatu mai iaia uaorai kia rauka oki i te akaea meitaki mai. I te mea e kua aatiia te nga vaevae o nga tangata kino tei patitiia i te pae ia Iesu ra e te vaeau ra inara kare i aati ana i tona ra te akakite maira e kua manako ratou e kua mate aia. Penei kua ko atu te vaeau i tona kaokao ei akakore katoa i te ekoko anga e kia akakore atu i tetai akaora akaou anga i muri mai penei e ka akakite pikikaa aereia e ei akatuakaouanga.

Te oronga maira te tataanga a Mataio 27:49, 50 i tetai papaanga tuke no teia tupu anga. Te karanga te reira e: “Kua rave maira tetai tangata ke i tetai korare e kua koputa atura i tona kaokao, e kua tae mai te toto e te vai ki vao. E kua kapiki akaou maira a Iesu ma te reo maata, e kua tuku atura i tona vaerua.” (NW) Inara, te tuatua akaararaia, kare i tataia mai ana i roto i te katoa anga o te au tataanga taito Pipiria. E manganui te au mana taoonga te irinaki ra e kua kiritiia mai i muri mai mei roto mai i ta Ioane Evangeria inara kua tukunaia ki tetai ngai ke. No reira, e manganui te au urianga kua akanoo i te tuatua ki roto i te au paraketi [bracket] me kore i te au parenetetiti, kua oronga mai i tetai akataka anga tataanga i raro ake, me kore kua kiriti katoatoaia te tuatua.

Te tataanga mua na Westcott raua ko Hort, kua taangaanga maataia ei tumu anga no te New World Translation, i te tuku anga i te tuatua i roto i nga paraketi e rua. Te akakite maira te reira e “te vai ra [te tuatua] i raro ake i te tumu anga manako ketaketa e penei e na te aronga tata i tauru mai.”

Te akapapu anga maata i reira e e tika tikai ta Ioane 19:33, 34 e kua mate takere a Iesu te ko anga te vaeau Roma iaia ma te korare.

[Pia/Tutu i te kapi 8]

TE RIRINUI I TE TUATUA A TE ATUA

Ei tamaiti mapu e e tamaiti akakinoia no roto mai i tetai ngutuare kua kopae te nga metua ra, kua piri atu a Detlef ki roto i tetai ao no te au apinga akakona, te kai kava, e te akatangi anga imene turituri e te maniania.b Kua riro mai aia ko tei matauia i te kapikiia ko tetai tangata upoko mangore, e kare i roa ana kua tuku atu tona tu kino iaia ki roto i te manamanata ma te akava.

I te 1992, e 60 aronga upoko mangore tei piri mai ki roto i tetai taumaro anga maata ki tetai 35 aronga punk i ko i tetai are kaikai anga e te are kai kava i te tua tokerau itinga o Tiamani. Ko tetai tangata punk, ko Thomas, no te papa kinoia anga ra kua mate atu aia no tona au mamae. Te maata anga o te aronga tei rave ra i te kino, kapitiia atu a Detlef, kua akautungaia ki te are auri i muri ake i tetai akava anga tei ripoti maataia mai e te akakitekite anga nuti.

I muri poto ua ake i te tukuna angaia mai a Detlef mei te are auri, kua oronga atu te Au Kite o Iehova i tetai aenga pepa kiaia. Te ingoa o te aenga pepa “Eaa ra te Oraanga i Ki Roaʼi i te Au Manamanata?” Kua kite viviki mai a Detlef i te tika anga tikai i ta te reira e tuatua ra, e kua akamata aia i te apii i te Pipiria ma te Au Kite. Na teia i taui takiri i tona oraanga. Mei te 1996 te maroiroi nei rai aia ei Kite no Iehova.

Ko Siegfried, koia tetai tangata punk i mua ana, e oa meitaki no Thomas, ko te tangata mapu tei taiaia kia mate ra; kua riro katoa mai aia ko tetai Kite e i teianei ko tetai tangata pakari no te putuputuanga. Te atoro anga a Siegfried i to Detlef putuputuanga i te oronga atu i tetai tuatua Pipiria (ei akatauanga, te aere katoa ra rai to Thomas metua vaine ki te au uipaanga i reira i etai atianga), kua pati atu a Detlef iaia ki te kaikai anga i te avatea. Mei te ngauru mataiti i topa, e mea ngata i te akatere i to raua riri. I teia tuatau, te kiteaia ra to raua aroa taeake.

Te akara nei a Detlef raua ko Siegfried ki te tuatau ki mua i te turou mai anga ia Thomas ki te ora i roto i te parataito i te enua nei. I karanga ai a Detlef: “I te akamanako ua anga i teia te akakeu nei kia pururu mai toku roimata. Te tataraara tikai nei au i taku i rave ana.” Aiteite to raua inangaro koia oki kia tauturu atu ia Thomas i taua taime ra, ia raua e tauturu atura i tetai pae i teia tuatau, kia kite ia Iehova e kia rekareka i roto i te manakonako anga ta te Pipiria e oronga maira.

Ae, ko te ririnui ia te Tuatua a te Atua!

[Tataanga Rikiriki i Raro]

[Tutu i te kapi 6]

Ko te kopapa tangata te mea umere i angaia

[Akameitakianga]

Anatomy Improved and Illustrated, London, 1723, Bernardino Genga