Akaaere Anga Teokaratiki i te Tuatau Kerititiano
“I tona uaorai inangaro takinga-meitaki . . . kia tavaitai aia i te au mea katoatoa i te Mesia ra, to te rangi, e to te ao katoa nei.”—EPHESIA 1:9, 10.
1, 2. (a) I akapeea te tavaitaianga i te au mea “to te rangi” ra, i te akamataanga i te 33 T.N.? (e) I akapeea te akakite anga a te au Kerititiano akatainuia ra i te vaerua o Mose e to Elia mei te 1914 mairai?
KUA akamataia teia tavaitaianga i te au mea “to te rangi” i te 33 T.N., i te anau mai anga “te Iseraela o te Atua” ra. (Galatia 6:16; Isaia 43:10; 1 Petero 2:9, 10) I muri ake i te anere mataiti mua T.N., kua aere manga marie mai te akaputuanga i te au Kerititiano tikai (tei tapaia ra e Iesu ei “sitona”) kua pokia e te au apoteiti “au zizania” na Satani i ruru. Inara i te vaitata anga mai “te tuatau o te openga,” kua mama akaou mai te Iseraela mou o te Atua ki te au tangata e i te 1919 kua akariroia ei akaaere i te au apinga ravarai na Iesu ra.a—Mataio 13:24-30, 36-43; 24:45-47; Daniela 12:4.
2 I te tuatau o te tamaki mua o te ao nei, kua rave te au Kerititiano akatainuia ra i te au angaanga mana, mei ta Mose raua ko Elia i rave ra.b (Apokalupo 11:5, 6) Mei te 1919 maira kua tutu aere ratou i te tuatua meitaki i roto i tetai ao riri ra, kua rave i te reira ma te mataku kore mei to Elia ra. (Mataio 24:9-14) E mei te 1922 maira kua akakitekite ratou i ta Iehova au akavaanga ki runga i te au tangata, mei ta Mose ra apai mai anga i te au mate na te Atua ki rungao i to Aiphiti i taito ra. (Apokalupo 15:1; 16:2-17) Te toenga o teia au Kerititiano akatainuia i teia tuatau nei ko te rotopu tikai ia o te taiate ao ou o te Au Kite o Iehova.
Kua Angaanga Tetai Pupu Akaaere
3. Eaa te au tupu anga tei akaari mai e kua papa meitaki te putuputuanga Kerititiano mua ra?
3 Mei te akamataanga maira, kua akapapa meitakiia te au pipi akatainuia a Iesu ra. I te tupu anga te numero o te au pipi, kua akanoonooia te au putuputuanga no reira e kua akataoongaia te aronga pakari ra. (Tito 1:5) I muri ake i te 33 T.N., kua akono te 12 apotetoro ra ei tetai pupu akaaere akamanaia no roto tikai ia ratou. Ei pera, kua rave ratou i tetai arataki anga mataku kore i te angaanga akakitekite aere. (Angaanga 4:33, 35, 37; 5:18, 29) Kua akapapa ratou i te tua anga i te kai ki te aronga tei ngere ra, e kua tono ratou ia Petero raua ko Ioane ki Samaria kia akono i tei ripotiia e te inangaro ra i reira. (Angaanga 6:1-6; 8:6-8, 14-17) Kua rave atura Banaba ia Paulo kia ratou kia akapapuia e ko teianei tangata takinga kino ra i mua ana kua riro i teianei ei pipi na Iesu. (Angaanga 9:27; Galatia 1:18, 19) E i muri ake i ta Petero ra tutu anga kia Korenelio e tona ngutuare tangata ra, kua oki atu aia ki Ierusalema e kua akataka atu ki te au apotetoro e etai atu au taeake no Iudea ra i akapeea ta te vaerua tapu ra akakite anga i to te Atua ra anoano i teianei turanga.—Angaanga 11:1-18.
4. Eaa te tauta anga tei raveia kia tamate ia Petero ra, inara i akapeea i oraʼi tona oraanga?
4 I reira kua rokoia mai te takinga kinoanga ki te pupu akaaere ra. Kua tukuia a Petero ki roto i te are tapekaanga, e na te rave anga anake a te angera i akaora iaia ra. (Angaanga 12:3-11) I teianei no te taime mua, kua mama mai ko tetai ke atu i te 12 apotetoro ra i roto i tetai turanga kiteia mai i Ierusalema ra. I to Petero tatara angaia mai mei te are tapekaanga, kua akakite atu aia ki tetai pupu tei akaputuia ra ki te are o te metua vaine o Ioane Mareko ra: “E akakite atu kia Iakobo [apa teina ake o Iesu ra] e te au taeake i teianei au tuatua.”—Angaanga 12:17.
5. I akapeea te taui anga i te akapapa anga o te pupu akaaere ra i muri ake i te tamate angaia a Iakobo ra?
5 I mua akera, e i muri mai i to Iuda Ikariota, koia te apotetoro pikikaa ra, tamate anga iaia uaorai, kua kiteia tetai umuumu anga kia orongaia “oki tana taoonga” ei tetai apotetoro ki tetai tei kapiti atura ma Iesu i tana angaanga orometua e tei kite ra oki i tona matenga e te tuakaouanga ra. Inara, i te tamate angaia a Iakobo, te taeake o Ioane, kare tetai i mono iaia ei tetai o te 12 ra. (Angaanga 1:20-26; 12:1, 2) Kareka ra, i tetai taiku anga Tuatua Tapu i te pupu akaaere i muri maira, te akakite ra e kua akamaataia atu te reira. I te tupu anga tetai maroanga me ka tau te au Kenitara tei aru ra ia Iesu kia kauraro i te Ture a Mose, kua tukuia taua tumu ra no te tuku anga tika “ki Ierusalema ki te au aposetolo ra e te aronga orometua.” (Angaanga 15:2, 6, 20, 22, 23; 16:4) Eaa ra te “aronga orometua” i teianei i te akara anga i riro ei ki runga i te pupu akaaere? Kare te Pipiria i akakite mai, inara e puapinga tikai tetai i te reira. Kua akaari mai te matenga o Iakobo e te tapekaanga o Petero e penei a tetai tuatau ka tapekaia me kare ka tamateia tetai o te au apotetoro ra. Me rokoia taua tu ra, ko te vai anga mai etai atu aronga pakari, tei kite ra i te au angaanga a te pupu akaaere, ka akapapu ia i te rave tamou anga tau i te akaaere anga ra.
6. I akapeea i rave ua atu ei te pupu akaaere i ta ratou angaanga i Ierusalema ra, noatu rai i te kore anga tona au mema mua i taua oire ra?
6 I to Paulo aerenga mai ki Ierusalema vaitata i te mataiti 56 T.N., kua aere atura aia kia Iakobo e, te tuatua ra te Pipiria, “tei reira katoa te aronga orometua ravarai ra.” (Angaanga 21:18) Eaa ra i kore ei i taikuia te au apotetoro ra i teia uipaanga? Kare te Pipiria i akakite mai. Inara kua ripotiia mai e te tata tuatua enua ko Eusebius i muri akera e i tetai tuatau i mua ake i te 66 T.N., “kua o atu te toenga o te au apotetoro ra, ki te tu kino tamouia e te aronga akakoro kia ta ia ratou, e kua arumakiia atu ki vao i Iudea ra. Inara kia apii i ta ratou tuatua kua aere atu ratou ki te au enua ravarai i te mana o Karaiti ra.” (Eusebius, Puka III, V, v. 2) E tika ra, kare te au tuatua a Eusebius i te tuanga no te tataanga akauruia ra, inara te rotai atura ia ma ta te tataanga i tuatua ra. Ei akatauanga, kia tae ki te 62 T.N., i Babulonia a Petero i reira—e mamao ke atu mei Ierusalema ra. (1 Petero 5:13) Inara, i te 56 T.N., e penei tae roa mai ki te 66 T.N., te rave angaanga taka meitaki ra tetai pupu akaaere i Ierusalema.
Akaaere Anga i Teia Tuatau Nei
7. Me akaaiteia atu ma te pupu akaaere o te anere mataiti mua ra, eaa te tuke anga maata i to te akapapa anga o te Pupu Akaaere o teianei tuatau?
7 Mei te 33 T.N. tae roa mai ki te mate i runga ia Ierusalema, i te akara anga e au Kerititiano ngati Iuda te pupu akaaere ra. I tana tutaka anga i te 56 T.N., kua kite a Paulo e e manganui te au Kerititiano ngati Iuda i Ierusalema, noatu ratou “e mou i te tuatua a to tatou Atu ra a Iesu Mesia,” te vai “marō anake nei oki ratou i te ture [a Mose ra].”c (Iakobo 2:1; Angaanga 21:20-25) Penei ko taua au ngati Iuda ra kua kite i te tu ngata kia tamanako i tetai Kenitara ki runga i te pupu akaaere ra. Inara, i teia tuatau nei, e taui keanga tetai i roto i te akapapa anga o teianei pupu. I teia tuatau, no te au Kerititiano Kenitara akatainuia te pupu katoa ra, e kua akameitaki maata a Iehova i ta ratou akaaere anga.—Ephesia 2:11-15.
8, 9. Eaa te au tupu anga tei rokoia ki roto i te Pupu Akaaere o teia tuatau nei?
8 Mei te taokotai anga o te Taiate Punanga Tiaki Pipiria e te Pepa o Pennsylvania i te 1884 tae roa mai ki te 1972, kua akono te peretiteni o te Taiate i te mana maata i roto i te akaaerenga a Iehova e kua angaanga piri vaitata te Pupu Akaaere ma te aronga tiaki i te Taiate. Na te au akameitakianga tei rekarekaia i taua au mataiti ra i akapapu e kua arikiia e Iehova te reira akanoonoo anga. I rotopu i te 1972 e te 1975, kua akamaataia atu te Pupu Akaaere kia 18 au mema. Kua aere atu te au apinga kia vaitata atu ki to te akanoonoo anga o te anere mataiti mua ra i te oronga anga kia maata atu te mana ki teia pupu akamaataia ra, ko tetai papaki o ratou e au tiaki o te Taiate Punanga Tiaki e te Pepa o Pennsylvania.
9 Mei te 1975 maira kua akaoti tetai numero o teia aronga e 18 ra i ta ratou angaanga i te enua nei. Kua riro te re o teianei ao ia ratou e kua ‘noo ma Iesu katoa ki runga i tona terono i te rangi ra.’ (Apokalupo 3:21) No teia e no etai atu tumu katoa oki, e tai ngauru mema to te Pupu Akaaere i teianei, kapiti katoa i tetai tei kapitiia atura i te 1994. Ko te maata anga o ratou kua ruaine roa. Inara, te orongaia ra te turu anga meitaki ki teia au taeake akatainuia ia ratou e rave ra i ta ratou au angaanga teiaa. Teiea te ngai e kiteaʼi taua turu anga ra? Na tetai akara ua anga i te au tupu anga o teia tuatau nei i roto i te au tangata o te Atua ra e pau i taua uianga ra.
Turu Anga no te Iseraela o te Atua
10. Koai ma tei kapitiia atura ma tei akatainuia i te tavini ia Iehova i teia tuatau openga nei, e i akapeea te totou anga mai i teia?
10 I te 1884 ra e vaitata ko te katoatoa tei kapitiia atura ma te Iseraela o te Atua e au Kerititiano akatainuia ratou. Inara, kua akamata marie mai tetai pupu i te mama mai, e i te 1935 kua akatakaia mai teia pupu ei te “aronga maata” o Apokalupo pene 7 ra. I te mea e manakonako anga to ratou no te enua, kua akatutu mai teia aronga i te au mea “e to te ao katoa nei” ta Iehova i akakoro kia tavaitaiia mai i te Karaiti ra. (Ephesia 1:10) Ko ratou te “au mamoe ke atu” o ta Iesu parapore o te koro mamoe ra. (Ioane 10:16) Mei te 1935 maira, kua aere maata mai te au mamoe ke atu ki roto i ta Iehova ra akaaerenga. Kua ‘tere mai ratou mei te tumurangi, e mei te aronga kukupa e rere i to ratou au vaarua ra.’ (Isaia 60:8) No te tupuanga maata o te aronga maata e te meangiti maianga to te pupu akatainuia ra i te manganui o tei akaoti ra i ta ratou angaanga i te enua nei na te matenga, kua akamata mai te au mamoe ke atu tei tau ra i tetai tuanga te tupu maata ra i te au angaanga Kerititiano. Na teea au tu?
11. Eaa te au angaanga, tei kotingaia ra ki te au Kerititiano akatainuia i mua ana, e kua orongaia ki te au mamoe ke atu?
11 Te akakiteanga atea i to Iehova meitaki ko tetai apainga tamou taka ke ia a te “iti-tangata tapu” o te Atua ra. Kua tuatua a Paulo i te reira ei tetai atinga i te iero ra, e ki te aronga te ka riro ei “kau taunga ariki,” kua oronga a Iesu i te akauenga kia tutu e kia apii. (Exodo 19:5, 6; 1 Petero 2:4, 9; Mataio 24:14; 28:19, 20; Ebera 13:15, 16) Inara, i te itiu o The Watchtower o Aukute 1, 1932, kua akamaroiroi taka meitaki mai i te aronga akatutuia maira e Ionadaba kia rave i teia angaanga. E tika, e manganui a taua au mamoe ke atu ra kua akamata ke ana i te raveanga i te reira. I teia tuatau nei, vaitata ko te angaanga tutu aere katoa na te au mamoe ke atu e rave ana ei tetai tuanga maata no ta ratou “akamori [i te Atua] i te po e te ao i tona nao.” (Apokalupo 7:15) Mei te reira katoa, i te tuanga mua o te tuatua enua o te au tangata o Iehova i teia tuatau nei, te aronga pakari o te putuputuanga e au Kerititiano akatainuia, e “nga etu” i roto i te rima katau o Iesu Karaiti ra. (Apokalupo 1:16, 20) Inara kua akakite te itiu o The Watchtower o Me 1, 1937, e ko te au mamoe ke atu tei tau ra ka tika ua ei au tavini kamupani (au akaaere akatere). Noatu rai me te vaira etai aronga akatainuia, ka tika kia taangaangaia te au mamoe ke atu me kare e rauka i te aronga akatainuia ra i te rave i teia apainga. I teia tuatau nei, vaitata te aronga pakari o te au putuputuanga katoa ra no te au mamoe ke atu ratou.
12. Eaa te au akatika anga Tuatua Tapu te vaira no te au mamoe ke atu tei tau ra kia rave i te au apainga teiaa i te akaaerenga ra?
12 E tarevake ainei kia orongaia taua au apainga teiaa ra ki te au mamoe ke atu? Kare, te aru ra te reira i te ravenga tuatua enua. Ko etai poroteraita (tangata ke) kua akono i te au turanga teitei i Iseraela i taito ra. (2 Samuela 23:37, 39; Ieremia 38:7-9) I muri ake i te tuikaanga i Babulonia ra, kua orongaia ki te au Netini tau (te au tavini iero kare i to Iseraela ra) te au angaanga i te iero tei orongaia ra ki to te ngati Levi anake i mua ana. (Ezera 8:15-20; Nehemia 7:60) Kapiti katoa oki, ko Mose, tei kiteia i te orama akatukeanga ma Iesu ra, kua ariki i te ako anga meitaki tei orongaia maira e Ietero ngati Midiana ra. I muri akera, kua pati atu aia ia Hobaba tamaiti a Ietero kia arataki ia ratou na roto i te metepara.—Exodo 18:5, 17-24; Numero 10:29.
13. I te orongaanga taakaaka i te apainga ki te au mamoe ke atu tei tau ra, ko toai vaerua meitaki ta te aronga akatainuia ra i aru ana?
13 I te vaitata anga ki te openga o te 40 mataiti i te metepara ra, i to Mose kiteanga e kare aia e aere atu ki roto i te Enua Taputouia, kua pure kia orongaia mai e Iehova tetai komono. (Numero 27:15-17) Kua tuatua atura Iehova kiaia kia akaue ia Iosua ki mua i te au tangata katoa ra, e kua rave a Mose i te reira, noatu rai te vaira tona tu kopapa maroiroi e kare oki i akamutu ua i te tavini atu i to Iseraela ra. (Deuteronomi 3:28; 34:5-7, 9) Ma tetai vaerua taakaaka mei te reira ra, kua akatotoa atu te aronga akatainuia ra i te au angaanga kia maata ki te au tangata tau mei roto mai i te au mamoe ke atu.
14. Ko teea au totou te tou atura ki te tuanga akaaerenga te tupu ra no te au mamoe ke atu?
14 Te tupuanga te tuanga akaaerenga o te au mamoe ke atu e tumu katoa ia no te totou ra. Kua totou mai a Zekaria e ka riro te Philiseti kare ra i te ngati Iseraela “mei te tutara i Iuda.” (Zekaria 9:6, 7) Ko te au tutara e au rangatira kopu, no reira te tuatua ra a Zekaria e e ko tetai enemi no Iseraela i mua ana ka ariki i te akamori mou e ka riro mai mei tetai rangatira kopu ra i roto i te Enua Taputouia ra. Pera katoa oki, i te tuatuaanga ki te Iseraela o te Atua ra, kua na ko maira Iehova: “E na te tangata ke ke e tu mai e angai i ta kotou au anana; e te au tamariki a te tangata ke ra te riro ei tanu-kai, e ei tope vine, na kotou. E tapaia kotou, i te kau taunga na Iehova: e tapaia kotou, i te au tavini o to tatou Atua.” (Isaia 61:5, 6) Te “tangata ke ke” e te “tangata ke” ra ko te au mamoe ke atu ratou. Kua orongaia ki teia aronga te au apainga kia apai kia maata e kia maata atu oki te angaanga i te akaoti anga to te toenga o tei akatainuia te ruaine maira, i ta ratou angaanga i te enua nei e ka aere atu kia tavini na roto i tetai tu takiri ei “kau taunga no Iehova” ki te rangi, ma te koropinianga i to Iehova terono no tona ngateitei ei “au tavini o to tatou Atua.”—1 Korinetia 15:50-57; Apokalupo 4:4, 9-11; 5:9, 10.
“Teianei Uki . . . te ka Aere Mai”
15. I teia tuatau o te openga nei, ko teea pupu o te au Kerititiano kua itae kia “ruaine,” e ko teea pupu to “teianei uki . . . te ka aere mai”?
15 Kua anoano tikai te toenga o tei akatainuia ra kia tereni i to te au mamoe ke ra no te au apainga maata atu. Te tuatua ra ia Salamo 71:18: “Me ruaine oki au, e me inaina toku mimiti, e te Atua e, auraka koe e akaruke mai iaku, kia akakite rai au i toou ra mana ki teianei uki; to ririnui ki te tangata ravarai te ka aere mai.” I te tuatuaanga no runga i teia irava, kua tou mai The Watchtower o Titema 15, 1948, e kua itae tikai te putuputuanga o te au Kerititiano akatainuia ra kia ruaine. Kua akakite katoa oki te reira e te mataora ra tei akatainuia “kia akara atu ki mua i te marama no te totou Pipiria e kia kite i tetai uki ou.” Koai ma tikai ta te reira e taiku maira? Kua akakite mai The Watchtower ra e: “Kua tuatua a Iesu ia ratou ei tana ‘au mamoe ke atu ra.’” ‘Te uki te ka aere mai’ te taiku ra i te au tangata te ka noo ki raro ake i te akaaere anga ou i te enua nei i te akatere anga na te Patireia o te au rangi ra.
16. Ko teea au akameitakianga ta te aronga o ‘te uki te ka aere mai’ te ka akara matariki atu ki mua?
16 Kare te Pipiria i tuatua akataka meitaki mai aea te au Kerititiano akatainuia katoatoa e akaruke mai ei i to ratou au taeake o ‘teia uki te aere mai nei’ e ka aere atu ei kia akakakaia ma Iesu Karaiti katoa ra. Inara te irinaki ra teia aronga akatainuia e te vaitata nei te tuatau no teia nei kia tupu. Te au tupu anga tei totouia i ta Iesu totou anga maata ra no “te tuatau o te openga” kua akatupuia mei te 1914 maira, te akakite ra e kua vaitata te akapouanga o teianei ao. (Daniela 12:4; Mataio 24:3-14; Mareko 13:4-20; Luka 21:7-24) Kare e roaia, ka orongaia mai e Iehova tetai ao ou te ka riro ko te ‘uki te aere maira’ te ka ‘noo ki te basileia [i te tuanga o te enua nei] i akonoia no ratou mei te maani anga mairai i te enua nei.’ (Mataio 25:34) Te rekareka ra ratou kia akamanako atu i te akaora anga mai ia Parataito e te akatu maianga i te au mirioni ua atu tei mate ra mei Ade mai. (Apokalupo 20:13) Ka vai ainei te aronga akatainuia ra ei turou i teia aronga te ka akatuakaouia mai? I te 1925 ra, kua tuatuaia mai i The Watchtower o Me 1 e: “Kare tatou e tau kia tuku i te tika kia tuatua eaa ta te Atua ka rave me kare tana ka kore e rave. . . . [Inara] te takiia atura tatou kia manako taopenga e ko te au mema o te Ekalesia [te au Kerititiano akatainuia] ka akakakaia i mua ake i te tuakaouanga o te aronga taito tau ra [te aronga au kite tiratiratu o mua i te akonoanga Kerititiano ra].” Mei te reira katoa oki te uriurianga manako me ka vai tetai papaki o tei akatainuia ra i te turou atu i te aronga te ka akatuakaouia mai, kua tuatuaia i The Watchtower o Tepetema 1, 1989, e: “Kare teia i te mea umuumuia.”d
17. Eaa te au angaanga memeitaki ta te aronga akatainuia ra, ei tetai pupu, te ka kapipiti atu ma te Ariki akateronoia ra, koia Iesu Karaiti?
17 E tika, kare tatou e kite eaa te ka tupu ki te aronga tataki tai o te Kerititiano akatainuia ra. Inara ko te kapiti anga a Mose raua ko Elia ma Iesu katoa i te orama akatukeanga ra te akakite maira e te manakoia ra te au Kerititiano akatainuia tei akatuakaouia kia kapitiia ma Iesu katoa i tona aerenga mai i te kaka e “tutaki mai ei i te tangata ravarai kia tau i tana angaanga” i te rave anga i tona akavaanga e te akaoti anga. Pera katoa oki, te maara nei tatou i ta Iesu taputou e ko te au Kerititiano akatainuia tei ‘riro iaia te re’ ka kapiti atu ma ia katoa i te ‘tutaraanga i to te pa enua ma te sepeta auri’ ia Aramakito. Me aere mai a Iesu i tona kaka, ka noo ratou ma ia katoa “i te akava anga i te au kopu o Iseraela raungauru e rua ara.” Ma Iesu katoa ra, ka rave ratou i te ‘akaparuparu ia Satani ki raro ake i to ratou vaevae.’—Mataio 16:27–17:9; 19:28; Apokalupo 2:26, 27; 16:14, 16; Roma 16:20; Genese 3:15; Salamo 2:9; 2 Tesalonia 1:9, 10.
18. (a) Eaa te turanga no runga i ‘te tavaitaianga i te au mea o te rangi i te Mesia ra’? (e) Eaa ta tatou ka rauka kia tuatua no ‘te tavaitaianga i te au mea i te enua nei i te Mesia ra’?
18 I te akonoanga kia tau ki tana akaaere anga i te au mea ra, te tere atura ta Iehova angaanga ki mua “kia tavaitai aia i te au mea katoatoa i te Mesia ra.” No “to te rangi” ra, te akavaitata ra tona akakoro anga ki te oti anga. Te taokotaianga ia Iesu ma te 144,000 katoa ra ki te rangi kua vaitata oki ki “te akaipoipo anga a te Punua-mamoe.” No reira, kua maata rava atu te au taeake pakari no te au mamoe ke atu ko ratou ra “to te ao katoa nei,” kua orongaia kia ratou te au apainga teiaa i te turu anga i to ratou au taeake akatainuia ra. Mei teaa ra te au tuatau rekareka ta tatou e noo nei! Mei teaa ra te marekaanga kia kite i te tereanga ta Iehova ra akakoro anga kia tae ki tona akaoti anga! (Ephesia 1:9, 10; 3:10-12; Apokalupo 14:1; 19:7, 9) E mei teaa ra te rekareka anga te au mamoe ke atu ra kia turu i to ratou au taeake akatainuia ra i te tavini anga kapiti nga pupu ra ei “okotai oki anana” i raro ake e “okotai oki tiaki” i te kauraro anga ki te Ariki, ia Iesu Karaiti, e kia akakaka i te Ngateitei maata o te Ao Katoa e Pini Ua Ake, koia te Atua ko Iehova!—Ioane 10:16; Philipi 2:9-11.
[Au Tataanga Rikiriki i Raro]
a E akara i te itiu o The Watchtower, o Aukute 1, 1981, kapi 16-26.
b Ei akatauanga, akamata mai i te 1914, “Te Nuku-Teata o te Anga Mai Anga”—ko tetai akakiteanga akaraia e tei tataia e a tuanga—kua akaariia ki te au tangata i te au teata ki tikai takapini te ao o te Opunga.
c No etai au tumu i maroiroi ei tetai papaki Kerititiano ngati Iuda no te Ture, e akara i te Insight on the Scriptures, tei neneiia e te Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc., Voriumu 2, kapi 1163-4.
Ka Rauka Ainei ia Koe te Akataka?
◻ Akapeea te aere anga ki mua te akaaerenga a te Atua ra i te anere mataiti mua ra?
◻ I akapeea te tupu anga te Pupu Akaaere i te tuatua enua o teia tuatau o te Au Kite o Iehova?
◻ Ko teea au Tuatua Tapu te akatika ra i te oronga anga mana taoonga ki te au mamoe ke atu i roto i ta Iehova ra akaaerenga?
◻ Akapeea “te au mea to te rangi” e “to te ao katoa nei” i te tavaitai angaia i roto i te Karaiti ra?
[Tutu i te kapi 16]
Noatu rai kua kore tona au mema mua i vai ana ki Ierusalema, kua rave tamou ua atu rai tetai pupu akaaere i te angaanga mei reira mai
[Au Tutu i te kapi 18]
E akameitakianga ki te au tangata o Iehova te au Kerititiano pakari akatainuia ra
C. T. Russell 1884-1916
J. F. Rutherford 1916-42
N. H. Knorr 1942-77
F. W. Franz 1977-92
M. G. Henschel 1992-