Akakeu Anga Pakari—Ka Akapaapaa i te Tangata me ka Akakaka i te Atua?

“KA TAU tetai tutara kia meitaki atu i tona au tangata kare anake ua e kia meitaki atu ia ratou, ka tau aia kia riro ei akakeu anga pakari ki rungao ia ratou,” i tata ei a Xenophon, e tianara Ereni rongonui. I teia tuatau, e manganui ka kapiki i teia “akakeu anga pakari” e e charisma.

E tika, kare e charisma o te katoa anga o te au tutara tangata. Inara te aronga tei rauka ra te taangaanga ra i te ka rauka ia ratou i te akauru i te akono anga e te taangaanga i te au urupu ei meitaki no ratou uaorai. Penei te akaraanga rongoia atu ko Adolf Hitler. “[I te 1933] ki te maata anga o te au Tiamani ka rauka ia Hitler​—me kore ka rave poto ua​—i te reva takake o tetai arataki akakeu pakariia,” i tata ei a William L. Shirer i roto i tana puka The Rise and Fall of the Third Reich. “Kia aru matapoiri ua ratou iaia, mei te mea atura kua uruia e tetai akava anga tu-Atua, no te tai ngauru ma rua au mataiti kino ka aru mai.”

Kua ki katoa te tuatua enua akonoanga i te au arataki akakeu pakari tei akauru i te au tangata kia aru ia ratou inara kua apai mai i te tumatetenga ki rungao i ta ratou au pipi. “Kia matakite kare tetai e arataki ke ia kotou,” i akamatakite ei a Iesu, “no te mea e manganui te au tangata ka aere mai na roto i toku ingoa te na ko anga ‘Ko au te Karaiti’, e e manganui ta ratou ka arataki ke.” (Mataio 24:4, 5, Phillips) Kare te au Karaiti pikikaa akakeu pakari i mama mai i te anere mataiti mua ua. I te tuatau o te au mataiti 1970, kua akakite a Jim Jones iaia uaorai ei “mesia o te Iero o te au Tangata.” Kua akatutuia aia ei “tangata akonoanga akakeu pakari” ma “tetai ririnui tuke ua ake ki rungao i te au tangata,” e i te 1978 kua rave aia i tetai o te au tamate anga maata roa atu o te tuatua enua.a

Tei kitea mai, ka riro te tu akakeu pakari ei apinga aroa kino ra. Inara te tuatua ra te Pipiria no runga i tetai tu apinga aroa tuke, me kore au apinga aroa, mei te Atua, te ka rauka ki te katoatoa ei puapinga no te katoatoa. Te tuatua Ereni no teia apinga aroa e khaʹri·sma, e e 17 taime te taikuia ra i roto i te Pipiria. Te karanga ra tetai tangata apiipii Ereni i tona aiteanga e e ‘apinga aroa oronga ua e te aroa uaia, e apinga tei orongaia ki tetai tangata kare i angaangaia e kare i tutakiia, e apinga no ko mai i te aroa takinga meitaki oronga uaia o te Atua e kare rava e rauka mai me kore e rauka na roto i ta tetai tangata uaorai tauta anga.’

No reira mei ta te Tuatua Tapu akara anga, e apinga aroa te khaʹri·sma tei rauka ra, kia akameitakiia to te Atua tu takinga meitaki oronga uaia. Eaa etai o teia au apinga aroa ta te Atua i oronga takinga meitaki mai kia tatou? E akapeea tatou i te taangaanga anga i te reira kia akapaapaa iaia? Ka akara ana tatou e toru o teia au apinga aroa meitaki.

Te Ora Mutu Kore

Te apinga aroa maata roa atu kare e ekoko anga ko te apinga aroa o te ora mutu kore. Kua tata a Paulo ki te putuputuanga Roma: “E utunga te mate no te ara; kareka te ora mutu kore ra, e mea oronga uaia [khaʹri·sma] mai e te Atua i roto i to tatou Atu ia Iesu Mesia.” (Roma 6:23) E mea puapinga kia kite e te “utunga” (mate) e apinga ia ta tatou i angaanga ra, noatu e ma te anoano kore, e na to tatou tu ara ua. I tetai tua, te ora mutu kore ta te Atua i tuku maira e apinga oronga takiriia mai kare rava e rauka ia tatou i te angaanga kia rauka mai i ta tatou uaorai rave anga.

Ka tau te apinga aroa o te ora mutu kore kia akaperepereia e te orongaia. Ka rauka ia tatou i te tauturu i te au tangata kia kite ia Iehova, te tavini iaia i reira e marekaia mai ei ma te apinga aroa o te ora mutu kore. Te karanga ra a Apokalupo 22:17: “E te tuatua nei te Vaerua ma te vaine akaipoipo ou ra, E aere mai. E ko tei akarongo ra, ka tuatua katoa aia e, E aere mai. E ko tei kaki ra, ka aere mai. E tei anoano ua ra, ka rave ua mai aia i te vai ora.”

Akapeea tatou i te arataki anga i tetai atu ki teia vai ora? Te mea maata tikai na te taangaanga meitaki anga i te Pipiria i ta tatou angaanga orometua. E tika i etai au tuanga ngai o teianei ao, kare te au tangata e tatau ana me kore e manako ana i te au mea pae vaerua; noatu rai, te vai ua ra te au tuatau no te ‘akaara i te taringa’ o tetai ua atu. (Isaia 50:4) I teia tu, ka papu ia tatou i ta te Pipiria akakeuanga ririnui, “e mea ora oki te tuatua a te Atua, e te ririnui.” (Ebera 4:12) Me e pakari tau te reira o te Pipiria, te pumaana e te manakonakoanga ta te reira ka oronga, me kore tana akamarama anga no runga i te akakoroanga o te oraanga, ka rauka i te Tuatua na te Atua i te akakeu i te ngakau e te akamata i te au tangata ki runga i te mataara ki te ora.​—2 Timoteo 3:16, 17.

Pera katoa, ka rauka i te au puka tei akatumuia ki runga i te Pipiria i te tauturu ia tatou kia karanga “Aere mai.” Kua akakite te peroveta ko Isaia e i teia tuatau poiri i te pae vaerua, “e iti mairā Iehova” ki rungao i tona iti tangata. (Isaia 60:2) Te akaata ra te au puka a te Taiate Punanga Tiaki i teia akameitakianga mei ko mai ia Iehova, e i te au mataiti ravarai te arataki ra ratou i te au tauatini ua atu au tangata kia Iehova, te Tumu o te akamarama anga pae vaerua. Na roto i ta ratou au kapi kare te tu rongo e orongaia ki te au tangata tataki tai. Mei ta te tuatua akamata anga ki Te Punanga Tiaki e akataka ra, “te akakoroanga o Te Punanga Tiaki kia akateiteiia te Atua ko Iehova te Atu Ngateitei Rava o te ao katoa e pini ua ake. . . . Te akamaroiroi nei i te akarongo ki roto i ta te Atua Ariki te tutara ra i teianei, ko Iesu Karaiti, na tona toto ra tei akamaringiia i akatuera te mataara no te au tangata kia rauka te oraanga mutu kore.”

Te tuatua ra tetai orometua tamou Kerititiano, kua roa te mataiti i teianei tona manuia maata anga i tana angaanga orometua, i te puapinga o te Te Punanga Tiaki e te Awake! i te tauturuanga i te au tangata kia piri vaitata ki te Atua: “Me akamata taku aronga apiipii Pipiria i te tatau e te reka i te Te Punanga Tiaki e te Awake!, ka tere viviki ratou ki mua. Te kite nei au i te au makatini ei tauturu puapinga tikai i te tauturuanga i te au tangata kite ia Iehova.”

Te Au Akameitaki Anga Tavini

E pipi Kerititiano a Timoteo tei orongaia tetai akaou apinga aroa tei tau ra kia akono meitakiia. Kua akakite te apotetoro Paulo kiaia: “Auraka e vaoo uaia tei orongaia mai [khaʹri·sma] e te Vaerua i roto ia koe na; i orongaia mai ia koe ma te totou ra, e te tuku katoa anga i te rima o te au aronga orometua ki rungao ia koe.” (1 Timoteo 4:14) Eaa teia apinga aroa? Kua o mai to Timoteo akataoonga angaia ei akaaere tutaka, e akameitaki anga tavini tei anoanoia aia kia akono meitaki. I taua tuatua rai, kua ako a Paulo ia Timoteo: “E akamaroiroi rai i te tatau i te tuatua, e te ako, e te apii, e tae ua atu au ra. Kia matakite ia koe, e taau e apii ra; e tamou tika rai i te reira: tei te akapera oki e oraʼi koe, e te aronga katoa e akarongo maiia koe ra.”​—1 Timoteo 4:13, 16.

I teia tuatau te anoano katoaia ra te aronga pakari kia akaperepere i ta ratou au akameitakianga tavini. Mei ta Paulo e akakite maira, okotai mataara e raukaʼi ia ratou i te rave i teia na te ‘matakite anga i ta ratou e apii ra.’ I te mea ka aru i te au arataki akakeu pakari o teianei ao, kia akono ratou i te Atua, kare ia ratou uaorai. Ko Iesu, to ratou Akaraanga, e puapii puapinga kare e ekoko anga ma te tu akakeu, inara kua oronga akaaka aia i te akakaka i tona Metua. “Kare taku uaorai i taku e apii nei, nana ra, na tei tono mai iaku nei,” i akakite ei aia.​—Ioane 5:41; 7:16.

Kua akakaka a Iesu i tona Metua i te rangi na te taangaanga anga i te Tuatua na te Atua ei mana taoonga i tana apiianga. (Mataio 19:4-6; 22:31, 32, 37-40) Pera katoa a Paulo i tuatua tikai ei i te anoano no te au akaaere kia ‘tāpu piri tikai i te tuatua-mou, i apiiia atu ia ratou ra.’ (Tito 1:9) Na te akatumu tamou anga i ta ratou au tuatua ki runga i te au Tuatua Tapu, ka rauka i te aronga pakari, i te tuatua mei ia Iesu ra: “Te tuatua taku e karanga atu kia kotou nei, kare ïa i taku uaorai.”​—Ioane 14:10.

Akapeea te aronga pakari i te ‘tāpu piri tikai anga i te tuatua-mou’? Na te akatumuanga i ta ratou au tuatua e te au angaanga uipaanga ki runga i te Tuatua na te Atua, te akatakaanga e te akatumuanga i te au aerenga tuatua ta ratou ka taangaanga. Te au akatutu anga oraora me kore te au tuatua reka, me rave maataia te reira, ka riro ei arataki ke i te aronga akarongo mei te Tuatua na te Atua e ka arataki ki te tu o te reira uaorai vaa tuatua. I tetai tua, ka riro te au irava o te Pipiria ei itae i te ngakau e ka akakeu i te aronga akarongorongo. (Salamo 19:7–9; 119:40; akaaite ia Luka 24:32.) Ka riro teia au tuatua ei akakaka maata i te Atua e meangiti ua ki te tangata nei.

Tetai akaou ravenga e riro maata atu ei te aronga pakari ei au puapii meitaki maata na te apiianga mei tetai e tetai. Mei ta Paulo i tauturu ia Timoteo, ka rauka i tetai tangata pakari kia tauturu i tetai e tetai. “Na te auri i akakina i te auri; e na te tangata e akakina i te mata o tona taunga.” (Maseli 27:17; Philipi 2:3) Ka puapinga te aronga pakari na te oronga anga i te au manako e te au manako meitaki. Kua akataka e tai tangata pakari tei akataoongaia i ou ake nei e: “Kua rave tetai tangata pakari karape i te tuatau no te akaari mai kiaku e akapeea i te tata i tetai tuatua ki te katoatoa. I roto i tana akapapa anga, kua kapiti aia i te au uianga vaa ua, te au akatutu anga, te au akaraanga, me kore te au kite anga poto ua, pera katoa te au tuatua Tuatua Tapu tana i kimikimi meitaki. Kua apii au mei iaia e akapeea i te kapiti i te au mea tukeke ki taku au tuatua e raukaʼi i te kopae i tetai oronga anga tuke e te maromaroa.”

Ka anoano pouroa tatou i te akaperepere i ta tatou apinga aroa te aronga tei reka i te au akameitakianga tavini, noatu me e aronga pakari, e au orometua tavini, me kore e au painia. I muri poto ake i tona mate anga, kua akamaara a Paulo ia Timoteo kia ‘akaaraara [“mei te ai,” NW] tei roto iaia i oronga uaia mai [khaʹri·sma] e te Atua,’ i to Timoteo turanga kua o mai etai apinga aroa takake o te vaerua. (2 Timoteo 1:6) I te au kainga Iseraela, i te maata anga o te taime e au ngarau mura ua te au ai. Kua rauka te reira i te ‘akaaraaraia’ ei akatupu i te au mura ai kia maata mai te maana. No reira te akamaroiroiia ra tatou kia tuku i to tatou ngakau e te ririnui ki roto i ta tatou au angaanga, te akaaraara anga mei tetai ai i tetai ua atu apinga aroa pae vaerua tei orongaia mai kia tatou.

Kia Orongaia te Au Apinga Aroa Pae Vaerua

Kua riro to Paulo aroa no tona au taeake i Roma ei akakeu iaia kia tata: “E anoano maata toku kia kite atu ia kotou, kia tuku au i ta te Vaerua [khaʹri·sma] ia kotou, kia akatinamouia kotou: Kia pumaana oki au e kotou katoa i to tatou akarongo, i to kotou e i toku katoa oki.” (Roma 1:11, 12) Kua manako a Paulo i to tatou tu kite kia akamatutu i to tetai atu akarongo na ta tatou tuatuaanga kia ratou ei apinga aroa pae vaerua. Te oronga anga tetai e tetai i te au apinga aroa pae vaerua ka tupu mai i roto i te turuanga i te akarongo e te akamaroiroianga tetai e tetai.

E te anoano tikaiia ra teia. I roto i teia akatereanga kino ta tatou e noo nei, te aro pouroa atura tatou i te taitaia i te au tu ravarai. Inara na roto i tetai akamaroiroi anga tamou tetai e tetai, ka tauturu ia tatou kia aruaru ua atu. Te manako o te oronga anga tetai e tetai​—te oronga anga e te rauka anga mai​—e puapinga ia no te akono tamou anga i te maroiroi i te pae vaerua. E tika, ka anoano pouroa tatou i te akamaroiroianga i tetai au taime, inara ka rauka katoa ia tatou katoatoa i te akamaroiroi tetai e tetai.

Me te matakite ra tatou i te kite i te au taeake irinaki tei taitaiaia, penei ka rauka ia tatou i te ‘akapumaana i te aronga i to ratou au mate katoa nei, kia tika ia ratou kia akapumaana i te aronga i rokoia e te mate ra, i te pumaana a te Atua i pumaanaʼi tatou uaorai nei.’ (2 Korinetia 1:3-5) Te tuatua Ereni no te pumaana (pa·raʹkle·sis) tona aiteanga “e kapikianga ki te pae.” Me anoanoia, tei te pae tatou i te oronga i tetai rima tauturu ki to tatou taeake me kore tuaine, kare e ekoko anga ka rauka rai ia tatou uaorai taua tauturu anga aroa me anoano tatou i te reira.​—Koheleta 4:9, 10; akaaite ia Angaanga 9:36-41.

Ei puapinga maata katoa ko te au atoro anga tiaki ma te aroa a te aronga pakari. Noatu te vaira te au atianga me riro te au atoro anga ei oronga i te ako anga Tuatua Tapu no runga i tetai apinga tei umuumuia kia akara meitaki, te maata anga o te taime e au atianga atoroanga tiaki no te akamaroiroianga, e ‘akapumaana anga ngakau.’ (Kolosa 2:2) Me rave te au akaaere i teia au tu atoro anga akaketaketa i te akarongo, te oronga tikai ra ratou i tetai apinga aroa pae vaerua. Mei ia Paulo, ka kite ratou i teia tu oronga anga ei mea tutaki tikai, e ka akatupu ratou i tetai “anoano maata” no to ratou au taeake.​—Roma 1:11.

E tika teia i te turanga o tetai tangata pakari i Paniora, tei akakite ra i te kiteanga ka aru mai: “Ko Ricardo, e tamaiti e 11 ona mataiti, te akara anga e meangiti ua tona inangaro i te au uipaanga e te putuputuanga. No reira kua pati au i nga metua o Ricardo kia atoro i ta raua tamaiti, tei akatika viviki ua mai raua. E noo ana ratou i uta i te au maunga e tai ora te akaoro anga mei toku kainga. Kua reka a Ricardo i toku manako anga atu iaia, e kua ariu viviki mai aia i taua taime rai. Kare i roa kua riro mai aia ei papuritia papetito koreia e ei mema maroiroi o te putuputuanga. Kua taui tona tu noo ua koia anake ua ki tetai tu mataora e te oraora. E maata tei ui mai i roto i te putuputuanga: ‘Eaa tei tupu kia Ricardo?’ Te akara anga kua kite mai ratou iaia no te taime mua. Te akamanakoanga i te reira atoro anga tiaki puapinga tikai, kua manako mai au e e maata atu taku i rauka mai ia Ricardo ua. I tona tomo anga mai ki roto i te Are Uipaanga Patireia, kua kaka manea tona mata, e kua oro viviki mai aia i te aravei iaku. E rekareka tikai i te kite iaia i te tere anga ki mua i te pae vaerua.”

Kare e ekoko anga, kua akameitaki puapinga tikaiia, te au atoro anga tiaki mei teia rai. Te rotai ra teia au atoro anga ki te pati anga a Iesu: “Ka tiaki i taku au mamoe.” (Ioane 21:16) E tikai, kare ko te aronga pakari ua te aronga anake ua te ka rauka i te oronga i teia au apinga aroa pae vaerua. Ka rauka i te katoatoa i roto i te putuputuanga i te akakeu i tetai atu kia aroa e te rave i te au angaanga memeitaki. (Ebera 10:23, 24) Mei te aronga kake maunga tei tapeka kapitiia te taura ki tetai e tetai, pera katoa tatou tei tapeka kapitiia e te au tapeka anga pae vaerua. Noatu eaa te tu, ta tatou ka rave ra e te tuatua ra ka akatupu i tetai mea ki etai atu. Tetai tuatua mamae me kore aviri anga kino ka takino i te au tapeka anga tei taokotai ia tatou. (Ephesia 4:29; Iakobo 3:8) I tetai tua, na te iki anga i te au tuatua akamaroiroi anga e na te tauturu anga aroa e tauturu i to tatou au taeake i te autu i to ratou au tu ngata. Na teia tu te oronga ra tatou i te au apinga aroa pae vaerua tei puapinga mutu kore ra.​—Maseli 12:25.

Akaata Maata Anga i te Kaka o te Atua

E taka meitaki e e manga akakeu anga pakari to te au Kerititiano ravarai. Kua orongaia mai tatou ma te manakonakoanga puapinga maata tikai o te ora mutu kore. Kua rauka katoa ia tatou te au apinga aroa pae vaerua ka rauka ia tatou i te oronga ki tetai e tetai. E ka rauka ia tatou i te akauru me kore te akakeu i tetai atu ma te au akakoro anga meitaki. E maata atu ta etai au apinga aroa na roto i te au akameitakianga tavini. E akapapu anga teia au apinga aroa katoatoa no te tu takinga meitaki oronga uaia o te Atua. E mei te mea tetai ua atu apinga penei tei rauka ra ia tatou no ko mai i te Atua, kare tikai e tumu no tatou kia akapaapaa.​—1 Korinetia 4:7.

Ei au Kerititiano, ka meitaki tatou i te ui kia tatou uaorai, ‘Ka taangaanga ainei au i tetai ua atu tu akakeu anga maata te ka rauka iaku i te akakaka ia Iehova, Tei Oronga maira i ‘te au mea memeitaki e te au mea tika ravarai’? (Iakobo 1:17) Ka aru ainei au ia Iesu e e tavini i tetai atu kia tau ki taku ka rauka e te au turanga?’

Kua akakite te apotetoro Petero i ta tatou apainga na teia tu: “Ka oronga [khaʹri·sma] te tangata katoa i te meitaki no tetai, mei tei rauka mai iaia ra, mei te tiaki meitaki i te aroa ua tumatatini a te Atua ra. Kia tuatua tetai tangata ra, kia tau ïa i te tuatua a te Atua: kia rave tetai tangata i te taoonga diakono ra, kia tau i ta te Atua i oronga maira: kia akakakāia te Atua ia Iesu Mesia ra i te au mea katoa ra.”​—1 Petero 4:10, 11.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

[Akameitakianga no te Tutu i te kapi 23]

Corbis-Bettmann

UPI/Corbis-Bettmann